Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰੀਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
੫-੧੦. ਤਿਸ੍ਸਾਦਿਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
5-10. Tissāditherīgāthāvaṇṇanā
ਤਿਸ੍ਸੇ ਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਤਿਸ੍ਸਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਗਾਥਾ । ਤਸ੍ਸਾ વਤ੍ਥੁ ਤਿਸ੍ਸਾਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ વਤ੍ਥੁਸਦਿਸਂ। ਅਯਂ ਪਨ ਥੇਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਯਥਾ ਚ ਅਯਂ, ਏવਂ ਇਤੋ ਪਰਂ ਧੀਰਾ, વੀਰਾ, ਮਿਤ੍ਤਾ, ਭਦ੍ਰਾ, ਉਪਸਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਥੇਰੀਨਂ વਤ੍ਥੁ ਏਕਸਦਿਸਮੇવ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਇਮਾ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁવਾਸਿਨਿਯੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓਰੋਧਭੂਤਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਓਭਾਸਗਾਥਾਯ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਮਿਂ। ਸਾ ਪਨ ਓਭਾਸਗਾਥਾਯ વਿਨਾ ਪਗੇવ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਲਦ੍ਧਂ ਓવਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਉਦਾਨવਸੇਨ ‘‘વੀਰਾ વੀਰੇਹੀ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ। ਇਤਰਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ –
Tisseyuñjassu dhammehīti tissāya theriyā gāthā . Tassā vatthu tissāsikkhamānāya vatthusadisaṃ. Ayaṃ pana therī hutvā arahattaṃ pāpuṇi. Yathā ca ayaṃ, evaṃ ito paraṃ dhīrā, vīrā, mittā, bhadrā, upasamāti pañcannaṃ therīnaṃ vatthu ekasadisameva. Sabbāpi imā kapilavatthuvāsiniyo bodhisattassa orodhabhūtā mahāpajāpatigotamiyā saddhiṃ nikkhantā obhāsagāthāya ca arahattaṃ pattā ṭhapetvā sattamiṃ. Sā pana obhāsagāthāya vinā pageva satthu santike laddhaṃ ovādaṃ nissāya vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇitvā udānavasena ‘‘vīrā vīrehī’’ti gāthaṃ abhāsi. Itarāpi arahattaṃ patvā –
੫.
5.
‘‘ਤਿਸ੍ਸੇ ਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਖਣੋ ਤਂ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ।
‘‘Tisse yuñjassu dhammehi, khaṇo taṃ mā upaccagā;
ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ॥
Khaṇātītā hi socanti, nirayamhi samappitā.
੬.
6.
‘‘ਧੀਰੇ ਨਿਰੋਧਂ ਫੁਸੇਹਿ, ਸਞ੍ਞਾવੂਪਸਮਂ ਸੁਖਂ।
‘‘Dhīre nirodhaṃ phusehi, saññāvūpasamaṃ sukhaṃ;
ਆਰਾਧਯਾਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਮਨੁਤ੍ਤਰਂ॥
Ārādhayāhi nibbānaṃ, yogakkhemamanuttaraṃ.
੭.
7.
‘‘વੀਰਾ વੀਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ।
‘‘Vīrā vīrehi dhammehi, bhikkhunī bhāvitindriyā;
ਧਾਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍વਾ ਮਾਰਂ ਸવਾਹਨਂ॥
Dhāreti antimaṃ dehaṃ, jetvā māraṃ savāhanaṃ.
੮.
8.
‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾਨ, ਮਿਤ੍ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਰਤਾ ਭવ।
‘‘Saddhāya pabbajitvāna, mitte mittaratā bhava;
ਭਾવੇਹਿ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ॥
Bhāvehi kusale dhamme, yogakkhemassa pattiyā.
੯.
9.
‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾਨ, ਭਦ੍ਰੇ ਭਦ੍ਰਰਤਾ ਭવ।
‘‘Saddhāya pabbajitvāna, bhadre bhadraratā bhava;
ਭਾવੇਹਿ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਮਨੁਤ੍ਤਰਂ॥
Bhāvehi kusale dhamme, yogakkhemamanuttaraṃ.
੧੦.
10.
‘‘ਉਪਸਮੇ ਤਰੇ ਓਘਂ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Upasame tare oghaṃ, maccudheyyaṃ suduttaraṃ;
ਧਾਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍વਾ ਮਾਰਂ ਸવਾਹਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ – ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਂਸੁ।
Dhārehi antimaṃ dehaṃ, jetvā māraṃ savāhana’’nti. – gāthāyo abhāsiṃsu;
ਤਤ੍ਥ ਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਯੁਞ੍ਜ ਯੋਗਂ ਕਰੋਹਿ। ਖਣੋ ਤਂ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾਤਿ ਯੋ ਏવਂ ਯੋਗਭਾવਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੋ, ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਅવੇਕਲ੍ਲਕ੍ਖਣੋ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੋ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਟਿਲਦ੍ਧਕ੍ਖਣੋ, ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਅਯਂ ਖਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ। ਸੋ ਖਣੋ ਤਂ ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿ। ਖਣਾਤੀਤਾਤਿ ਯੇ ਹਿ ਖਣਂ ਅਤੀਤਾ, ਯੇ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੋ ਖਣੋ ਅਭੀਤੋ, ਤੇ ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭવਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha yuñjassu dhammehīti samathavipassanādhammehi ariyehi bodhipakkhiyadhammehi ca yuñja yogaṃ karohi. Khaṇo taṃ mā upaccagāti yo evaṃ yogabhāvanaṃ na karoti, taṃ puggalaṃ patirūpadese uppattikkhaṇo, channaṃ āyatanānaṃ avekallakkhaṇo, buddhuppādakkhaṇo, saddhāya paṭiladdhakkhaṇo, sabbopi ayaṃ khaṇo atikkamati nāma. So khaṇo taṃ mā atikkami. Khaṇātītāti ye hi khaṇaṃ atītā, ye ca puggale so khaṇo abhīto, te nirayamhi samappitā hutvā socanti, tattha nibbattitvā mahādukkhaṃ paccanubhavantīti attho.
ਨਿਰੋਧਂ ਫੁਸੇਹੀਤਿ ਕਿਲੇਸਨਿਰੋਧਂ ਫੁਸ੍ਸ ਪਟਿਲਭ। ਸਞ੍ਞਾવੂਪਸਮਂ ਸੁਖਂ, ਆਰਾਧਯਾਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਪਾਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਉਪਸਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਾਧੇਹਿ।
Nirodhaṃ phusehīti kilesanirodhaṃ phussa paṭilabha. Saññāvūpasamaṃ sukhaṃ, ārādhayāhi nibbānanti kāmasaññādīnaṃ pāpasaññānaṃ upasamanimittaṃ accantasukhaṃ nibbānaṃ ārādhehi.
વੀਰਾ વੀਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ વੀਰਿਯਪਧਾਨਤਾਯ વੀਰੇਹਿ ਤੇਜੁਸ੍ਸਦੇਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇਹਿ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ વਡ੍ਢਿਤਸਦ੍ਧਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ વੀਰਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿ ਸવਾਹਨਂ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਾવਤੋ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਥੇਰੀ ਅਞ੍ਞਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Vīrā vīrehi dhammehīti vīriyapadhānatāya vīrehi tejussadehi ariyamaggadhammehi bhāvitindriyā vaḍḍhitasaddhādiindriyā vīrā bhikkhunī vatthukāmehi savāhanaṃ kilesamāraṃ jinitvā āyatiṃ punabbhavābhāvato antimaṃ dehaṃ dhāretīti therī aññaṃ viya katvā attānaṃ dasseti.
ਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਤਂ ਆਲਪਤਿ। ਮਿਤ੍ਤਰਤਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਭਿਰਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਕਰਣਤਾ ਹੋਹਿ। ਭਾવੇਹਿ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇ વਡ੍ਢੇਹਿ। ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਮਾਯ।
Mitteti taṃ ālapati. Mittaratāti kalyāṇamittesu abhiratā. Tattha sakkārasammānakaraṇatā hohi. Bhāvehi kusale dhammeti ariyamaggadhamme vaḍḍhehi. Yogakkhemassāti arahattassa nibbānassa ca pattiyā adhigamāya.
ਭਦ੍ਰੇਤਿ ਤਂ ਆਲਪਤਿ। ਭਦ੍ਰਰਤਾਤਿ ਭਦ੍ਰੇਸੁ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਰਤਾ ਅਭਿਰਤਾ ਹੋਹਿ। ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਮਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦવਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਸਲੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਭਾવੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Bhadreti taṃ ālapati. Bhadraratāti bhadresu sīlādidhammesu ratā abhiratā hohi. Yogakkhemamanuttaranti catūhi yogehi khemaṃ anupaddavaṃ anuttaraṃ nibbānaṃ, tassa pattiyā kusale bodhipakkhiyadhamme bhāvehīti attho.
ਉਪਸਮੇਤਿ ਤਂ ਆਲਪਤਿ। ਤਰੇ ਓਘਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁ ਏਤ੍ਥ ਧੀਯਤੀਤਿ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ, ਅਨੁਪਚਿਤਕੁਸਲਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ, ਸਂਸਾਰਮਹੋਘਂ ਤਰੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਨਾવਾਯ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਧਾਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਰਣੇਨੇવ ਅਨ੍ਤਿਮਦੇਹਧਰਾ ਹੋਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Upasameti taṃ ālapati. Tare oghaṃ maccudheyyaṃ suduttaranti maccu ettha dhīyatīti maccudheyyaṃ, anupacitakusalasambhārehi suṭṭhu duttaranti suduttaraṃ, saṃsāramahoghaṃ tare ariyamagganāvāya tareyyāsi. Dhārehi antimaṃ dehanti tassa taraṇeneva antimadehadharā hohīti attho.
ਤਿਸ੍ਸਾਦਿਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tissāditherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਪਠਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ।
Niṭṭhitā paṭhamavaggavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰੀਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Therīgāthāpāḷi
੫. ਅਞ੍ਞਤਰਾਤਿਸ੍ਸਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 5. Aññatarātissātherīgāthā
੬. ਧੀਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 6. Dhīrātherīgāthā
੭. વੀਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 7. Vīrātherīgāthā
੮. ਮਿਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 8. Mittātherīgāthā
੯. ਭਦ੍ਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 9. Bhadrātherīgāthā
੧੦. ਉਪਸਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 10. Upasamātherīgāthā