| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / චූළනිද්‌දෙස-අට්‌ඨකථා • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
2. තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යමාණවසුත්‌තනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
2. Tissametteyyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
9. දුතියෙ තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යසුත්‌තනිද්‌දෙසෙ – කොධ සන්‌තුසිතොති නිට්‌ඨිතෙ පන අජිතසුත්‌තෙ ‘‘කථං ලොකං අවෙක්‌ඛන්‌තං, මච්‌චුරාජා න පස්‌සතී’’ති (සු. නි. 1124; චූළනි. මොඝරාජමාණවපුච්‌ඡා 143) එවං මොඝරාජා පුච්‌ඡිතුං ආරභි. ‘‘න තාවස්‌ස ඉන්‌ද්‍රියානි පරිපාකං ගතානී’’ති ඤත්‌වා භගවා ‘‘තිට්‌ඨ ත්‌වං, මොඝරාජ, අඤ්‌ඤො පුච්‌ඡතූ’’ති පටික්‌ඛිපි. තතො තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යො අත්‌තනො සංසයං පුච්‌ඡන්‌තො ‘‘කොධාති ගාථමාහ. තත්‌ථ කොධ සන්‌තුසිතොති කො ඉධ සත්‌තො තුට්‌ඨො. ඉඤ්‌ජිතාති තණ්‌හාදිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතානි. උභන්‌තමභිඤ්‌ඤායාති උභො අන්‌තෙ අභිජානිත්‌වා. මන්‌තා න ලිප්‌පතීති පඤ්‌ඤාය න ලිප්‌පති.
9. Dutiye tissametteyyasuttaniddese – kodha santusitoti niṭṭhite pana ajitasutte ‘‘kathaṃ lokaṃ avekkhantaṃ, maccurājā na passatī’’ti (su. ni. 1124; cūḷani. mogharājamāṇavapucchā 143) evaṃ mogharājā pucchituṃ ārabhi. ‘‘Na tāvassa indriyāni paripākaṃ gatānī’’ti ñatvā bhagavā ‘‘tiṭṭha tvaṃ, mogharāja, añño pucchatū’’ti paṭikkhipi. Tato tissametteyyo attano saṃsayaṃ pucchanto ‘‘kodhāti gāthamāha. Tattha kodha santusitoti ko idha satto tuṭṭho. Iñjitāti taṇhādiṭṭhivipphanditāni. Ubhantamabhiññāyāti ubho ante abhijānitvā. Mantā na lippatīti paññāya na lippati.
පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පොති නෙක්‌ඛම්‌මාදිවිතක්‌කෙහි පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පත්‌තා පරිපුණ්‌ණමනොරථො.
Paripuṇṇasaṅkappoti nekkhammādivitakkehi paripuṇṇasaṅkappattā paripuṇṇamanoratho.
තණ්‌හිඤ්‌ජිතන්‌ති තණ්‌හාය චලිතං. දිට්‌ඨිඤ්‌ජිතාදීසුපි එසෙව නයො. කාමිඤ්‌ජිතන්‌ති කිලෙසකාමෙහි ඉඤ්‌ජිතං ඵන්‌දිතං. ‘‘කම්‌මිඤ්‌ජිත’’න්‌තිපි පාඨො, තං න සුන්‌දරං.
Taṇhiñjitanti taṇhāya calitaṃ. Diṭṭhiñjitādīsupi eseva nayo. Kāmiñjitanti kilesakāmehi iñjitaṃ phanditaṃ. ‘‘Kammiñjita’’ntipi pāṭho, taṃ na sundaraṃ.
මහන්‌තො පුරිසොති මහාපුරිසො. උත්‌තමො පුරිසොති අග්‌ගපුරිසො. පධානො පුරිසොති සෙට්‌ඨපුරිසො. අලාමකො පුරිසොති විසිට්‌ඨපුරිසො. ජෙට්‌ඨකො පුරිසොති පාමොක්‌ඛපුරිසො. න හෙට්‌ඨිමකො පුරිසොති උත්‌තමපුරිසො. පුරිසානං කොටිප්‌පත්‌තො පුරිසොති පධානපුරිසො. සබ්‌බෙසං ඉච්‌ඡිතො පුරිසොති පවරපුරිසො.
Mahanto purisoti mahāpuriso. Uttamo purisoti aggapuriso. Padhāno purisoti seṭṭhapuriso. Alāmako purisoti visiṭṭhapuriso. Jeṭṭhako purisoti pāmokkhapuriso. Na heṭṭhimako purisoti uttamapuriso. Purisānaṃ koṭippatto purisoti padhānapuriso. Sabbesaṃ icchito purisoti pavarapuriso.
සිබ්‌බිනිමච්‌චගාති තණ්‌හං අතිඅගා, අතික්‌කමිත්‌වා ඨිතො. උපච්‌චගාති භුසං අතිඅගා.
Sibbinimaccagāti taṇhaṃ atiagā, atikkamitvā ṭhito. Upaccagāti bhusaṃ atiagā.
10. තස්‌සෙතමත්‌ථං භගවා බ්‍යාකරොන්‌තො ‘‘කාමෙසූ’’ති ගාථාද්‌වයමාහ. තත්‌ථ කාමෙසු බ්‍රහ්‌මචරියවාති කාමනිමිත්‌තං බ්‍රහ්‌මචරියවා, කාමෙසු ආදීනවං දිස්‌වා මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියෙන සමන්‌නාගතොති වුත්‌තං හොති. එත්‌තාවතා සන්‌තුසිතතං දස්‌සෙති. ‘‘වීතතණ්‌හො’’තිආදීහි අනිඤ්‌ජිතතං. තත්‌ථ සඞ්‌ඛාය නිබ්‌බුතොති අනිච්‌චාදිවසෙන ධම්‌මෙ වීමංසිත්‌වා රාගාදිනිබ්‌බානෙන නිබ්‌බුතො.
10. Tassetamatthaṃ bhagavā byākaronto ‘‘kāmesū’’ti gāthādvayamāha. Tattha kāmesu brahmacariyavāti kāmanimittaṃ brahmacariyavā, kāmesu ādīnavaṃ disvā maggabrahmacariyena samannāgatoti vuttaṃ hoti. Ettāvatā santusitataṃ dasseti. ‘‘Vītataṇho’’tiādīhi aniñjitataṃ. Tattha saṅkhāya nibbutoti aniccādivasena dhamme vīmaṃsitvā rāgādinibbānena nibbuto.
අසද්‌ධම්‌මසමාපත්‌තියාති නීචධම්‌මසමායොගතො. ආරතීති ආරකා රමනං. විරතීති තාය විනා රමනං. පටිවිරතීති පටිනිවත්‌තිත්‌වා තාය විනා රමනං. වෙරමණීති වෙරවිනාසනං. අකිරියාති කිරියාපච්‌ඡින්‌දනං. අකරණන්‌ති කරණපරිච්‌ඡින්‌දනං. අනජ්‌ඣාපත්‌තීති අනාපජ්‌ජනතා. වෙලාඅනතික්‌කමොති සීමාඅනතික්‌කමො. සෙසං තත්‌ථ තත්‌ථ වුත්‌තනයත්‌තා පාකටමෙව.
Asaddhammasamāpattiyāti nīcadhammasamāyogato. Āratīti ārakā ramanaṃ. Viratīti tāya vinā ramanaṃ. Paṭiviratīti paṭinivattitvā tāya vinā ramanaṃ. Veramaṇīti veravināsanaṃ. Akiriyāti kiriyāpacchindanaṃ. Akaraṇanti karaṇaparicchindanaṃ. Anajjhāpattīti anāpajjanatā. Velāanatikkamoti sīmāanatikkamo. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā pākaṭameva.
එවං භගවා ඉදම්‌පි සුත්‌තං අරහත්‌තනිකූටෙනෙව දෙසෙසි. දෙසනාපරියොසානෙ අයම්‌පි බ්‍රාහ්‌මණො අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨාසි සද්‌ධිං අන්‌තෙවාසිකසහස්‌සෙන, අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච අනෙකසහස්‌සානං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි. සෙසං පුබ්‌බසදිසමෙව.
Evaṃ bhagavā idampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ayampi brāhmaṇo arahatte patiṭṭhāsi saddhiṃ antevāsikasahassena, aññesañca anekasahassānaṃ dhammacakkhuṃ udapādi. Sesaṃ pubbasadisameva.
සද්‌ධම්‌මප්‌පජ්‌ජොතිකාය චූළනිද්‌දෙස-අට්‌ඨකථාය
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යමාණවසුත්‌තනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tissametteyyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / චූළනිද්‌දෙසපාළි • Cūḷaniddesapāḷi
2. තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යමාණවපුච්‌ඡා • 2. Tissametteyyamāṇavapucchā
2. තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙසො • 2. Tissametteyyamāṇavapucchāniddeso
