Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహానిద్దేసపాళి • Mahāniddesapāḷi |
౭. తిస్సమేత్తేయ్యసుత్తనిద్దేసో
7. Tissametteyyasuttaniddeso
అథ తిస్సమేత్తేయ్యసుత్తనిద్దేసం వక్ఖతి –
Atha tissametteyyasuttaniddesaṃ vakkhati –
౪౯.
49.
మేథునమనుయుత్తస్స , [ఇచ్చాయస్మా తిస్సో మేత్తేయ్యో]
Methunamanuyuttassa, [iccāyasmā tisso metteyyo]
విఘాతం బ్రూహి మారిస;
Vighātaṃ brūhi mārisa;
సుత్వాన తవ సాసనం, వివేకే సిక్ఖిస్సామసే.
Sutvāna tava sāsanaṃ, viveke sikkhissāmase.
మేథునమనుయుత్తస్సాతి. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో వసలధమ్మో దుట్ఠుల్లో ఓదకన్తికో రహస్సో ద్వయంద్వయసమాపత్తి. కింకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో? ఉభిన్నం రత్తానం సారత్తానం అవస్సుతానం పరియుట్ఠితానం పరియాదిన్నచిత్తానం ఉభిన్నం సదిసానం ధమ్మోతి – తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో. యథా ఉభో కలహకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో భణ్డనకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో భస్సకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో వివాదకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో అధికరణకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో వాదినో మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో సల్లాపకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి; ఏవమేవం ఉభిన్నం రత్తానం సారత్తానం అవస్సుతానం పరియుట్ఠితానం పరియాదిన్నచిత్తానం ఉభిన్నం సదిసానం ధమ్మోతి – తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో.
Methunamanuyuttassāti. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo vasaladhammo duṭṭhullo odakantiko rahasso dvayaṃdvayasamāpatti. Kiṃkāraṇā vuccati methunadhammo? Ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti – taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Yathā ubho kalahakārakā methunakāti vuccanti, ubho bhaṇḍanakārakā methunakāti vuccanti, ubho bhassakārakā methunakāti vuccanti, ubho vivādakārakā methunakāti vuccanti, ubho adhikaraṇakārakā methunakāti vuccanti, ubho vādino methunakāti vuccanti, ubho sallāpakā methunakāti vuccanti; evamevaṃ ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti – taṃkāraṇā vuccati methunadhammo.
మేథునమనుయుత్తస్సాతి. మేథునధమ్మే యుత్తస్స పయుత్తస్స ఆయుత్తస్స సమాయుత్తస్స తచ్చరితస్స తబ్బహులస్స తగ్గరుకస్స తన్నిన్నస్స తప్పోణస్స తప్పబ్భారస్స తదధిముత్తస్స తదధిపతేయ్యస్సాతి – మేథునమనుయుత్తస్స.
Methunamanuyuttassāti. Methunadhamme yuttassa payuttassa āyuttassa samāyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoṇassa tappabbhārassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassāti – methunamanuyuttassa.
ఇచ్చాయస్మా తిస్సో మేత్తేయ్యోతి. ఇచ్చాతి పదసన్ధి పదసంసగ్గో పదపారిపూరీ అక్ఖరసమవాయో బ్యఞ్జనసిలిట్ఠతా పదానుపుబ్బతాపేతం – ఇచ్చాతి. ఆయస్మాతి పియవచనం గరువచనం సగారవవచనం సప్పతిస్సవచనమేతం – ఆయస్మాతి. తిస్సోతి తస్స థేరస్స నామం సఙ్ఖా సమఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి వోహారో నామం నామకమ్మం నామధేయ్యం నిరుత్తి బ్యఞ్జనం అభిలాపో. మేత్తేయ్యోతి తస్స థేరస్స గోత్తం సఙ్ఖా సమఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి వోహారోతి – ఇచ్చాయస్మా తిస్సో మేత్తేయ్యో.
Iccāyasmā tisso metteyyoti. Iccāti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ – iccāti. Āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravavacanaṃ sappatissavacanametaṃ – āyasmāti. Tissoti tassa therassa nāmaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo. Metteyyoti tassa therassa gottaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāroti – iccāyasmā tisso metteyyo.
విఘాతం బ్రూహి మారిసాతి. విఘాతన్తి విఘాతం ఉపఘాతం పీళనం ఘట్టనం ఉపద్దవం ఉపసగ్గం బ్రూహి ఆచిక్ఖ దేసేహి పఞ్ఞపేహి పట్ఠపేహి వివర విభజ ఉత్తానీకరోహి 1 పకాసేహి. మారిసాతి పియవచనం గరువచనం సగారవవచనం సప్పతిస్సవచనమేతం మారిసాతి – విఘాతం బ్రూహి మారిస.
Vighātaṃ brūhi mārisāti. Vighātanti vighātaṃ upaghātaṃ pīḷanaṃ ghaṭṭanaṃ upaddavaṃ upasaggaṃ brūhi ācikkha desehi paññapehi paṭṭhapehi vivara vibhaja uttānīkarohi 2 pakāsehi. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravavacanaṃ sappatissavacanametaṃ mārisāti – vighātaṃ brūhi mārisa.
సుత్వాన తవ సాసనన్తి. తుయ్హం వచనం బ్యప్పథం దేసనం అనుసాసనం అనుసిట్ఠిం సుత్వా సుణిత్వా ఉగ్గహేత్వా ఉపధారయిత్వా ఉపలక్ఖయిత్వాతి – సుత్వాన తవ సాసనం.
Sutvāna tava sāsananti. Tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhiṃ sutvā suṇitvā uggahetvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – sutvāna tava sāsanaṃ.
వివేకే సిక్ఖిస్సామసేతి. వివేకోతి తయో వివేకా – కాయవివేకో, చిత్తవివేకో, ఉపధివివేకో. కతమో కాయవివేకో? ఇధ భిక్ఖు వివిత్తం సేనాసనం భజతి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాసపుఞ్జం , కాయేన వివిత్తో విహరతి. సో ఏకో గచ్ఛతి, ఏకో తిట్ఠతి, ఏకో నిసీదతి, ఏకో సేయ్యం కప్పేతి, ఏకో గామం పిణ్డాయ పవిసతి, ఏకో పటిక్కమతి, ఏకో రహో నిసీదతి , ఏకో చఙ్కమం అధిట్ఠాతి, ఏకో చరతి, ఏకో విహరతి ఇరియతి వత్తతి పాలేతి యపేతి యాపేతి – అయం కాయవివేకో.
Viveke sikkhissāmaseti. Vivekoti tayo vivekā – kāyaviveko, cittaviveko, upadhiviveko. Katamo kāyaviveko? Idha bhikkhu vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palāsapuñjaṃ , kāyena vivitto viharati. So eko gacchati, eko tiṭṭhati, eko nisīdati, eko seyyaṃ kappeti, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati, eko paṭikkamati, eko raho nisīdati , eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti, eko carati, eko viharati iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti – ayaṃ kāyaviveko.
కతమో చిత్తవివేకో? పఠమం ఝానం సమాపన్నస్స నీవరణేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, దుతియం ఝానం సమాపన్నస్స వితక్కవిచారేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, తతియం ఝానం సమాపన్నస్స పీతియా చిత్తం వివిత్తం హోతి, చతుత్థం ఝానం సమాపన్నస్స సుఖదుక్ఖేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, ఆకాసానఞ్చాయతనం సమాపన్నస్స రూపసఞ్ఞాయ పటిఘసఞ్ఞాయ నానత్తసఞ్ఞాయ చిత్తం వివిత్తం హోతి, విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమాపన్నస్స ఆకాసానఞ్చాయతనసఞ్ఞాయ చిత్తం వివిత్తం హోతి, ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమాపన్నస్స విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసఞ్ఞాయ చిత్తం వివిత్తం హోతి, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమాపన్నస్స ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసఞ్ఞాయ చిత్తం వివిత్తం హోతి, సోతాపన్నస్స సక్కాయదిట్ఠియా విచికిచ్ఛాయ సీలబ్బతపరామాసా దిట్ఠానుసయా విచికిచ్ఛానుసయా తదేకట్ఠేహి చ కిలేసేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, సకదాగామిస్స ఓళారికా కామరాగసఞ్ఞోజనా పటిఘసఞ్ఞోజనా ఓళారికా కామరాగానుసయా పటిఘానుసయా తదేకట్ఠేహి చ కిలేసేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, అనాగామిస్స అనుసహగతా కామరాగసఞ్ఞోజనా పటిఘసఞ్ఞోజనా అనుసహగతా కామరాగానుసయా పటిఘానుసయా తదేకట్ఠేహి చ కిలేసేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి, అరహతో రూపరాగా అరూపరాగా మానా ఉద్ధచ్చా అవిజ్జాయ మానానుసయా భవరాగానుసయా అవిజ్జానుసయా తదేకట్ఠేహి చ కిలేసేహి బహిద్ధా చ సబ్బనిమిత్తేహి చిత్తం వివిత్తం హోతి – అయం చిత్తవివేకో.
Katamo cittaviveko? Paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa nīvaraṇehi cittaṃ vivittaṃ hoti, dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārehi cittaṃ vivittaṃ hoti, tatiyaṃ jhānaṃ samāpannassa pītiyā cittaṃ vivittaṃ hoti, catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa sukhadukkhehi cittaṃ vivittaṃ hoti, ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, sotāpannassa sakkāyadiṭṭhiyā vicikicchāya sīlabbataparāmāsā diṭṭhānusayā vicikicchānusayā tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti, sakadāgāmissa oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti, anāgāmissa anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti, arahato rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā tadekaṭṭhehi ca kilesehi bahiddhā ca sabbanimittehi cittaṃ vivittaṃ hoti – ayaṃ cittaviveko.
కతమో ఉపధివివేకో? ఉపధి వుచ్చన్తి కిలేసా చ ఖన్ధా చ అభిసఙ్ఖారా చ. ఉపధివివేకో వుచ్చతి అమతం నిబ్బానం. యో సో సబ్బసఙ్ఖారసమథో సబ్బూపధిపటినిస్సగ్గో తణ్హక్ఖయో విరాగో నిరోధో నిబ్బానం – అయం ఉపధివివేకో. కాయవివేకో చ వివేకట్ఠకాయానం నేక్ఖమ్మాభిరతానం; చిత్తవివేకో చ పరిసుద్ధచిత్తానం పరమవోదానపత్తానం; ఉపధివివేకో చ నిరూపధీనం పుగ్గలానం విసఙ్ఖారగతానం. వివేకే సిక్ఖిస్సామసేతి. సో థేరో పకతియా సిక్ఖితసిక్ఖో. అపి చ ధమ్మదేసనం ఉపాదాయ ధమ్మదేసనం సావేన్తో 3 ఏవమాహ – వివేకే సిక్ఖిస్సామసేతి.
Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesā ca khandhā ca abhisaṅkhārā ca. Upadhiviveko vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ – ayaṃ upadhiviveko. Kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ; cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānapattānaṃ; upadhiviveko ca nirūpadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatānaṃ. Viveke sikkhissāmaseti. So thero pakatiyā sikkhitasikkho. Api ca dhammadesanaṃ upādāya dhammadesanaṃ sāvento 4 evamāha – viveke sikkhissāmaseti.
తేనాహ థేరో తిస్సమేత్తేయ్యో –
Tenāha thero tissametteyyo –
‘‘మేథునమనుయుత్తస్స , [ఇచ్చాయస్మా తిస్సో మేత్తేయ్యో]
‘‘Methunamanuyuttassa , [iccāyasmā tisso metteyyo]
విఘాతం బ్రూహి మారిస;
Vighātaṃ brūhi mārisa;
సుత్వాన తవ సాసనం, వివేకే సిక్ఖిస్సామసే’’తి.
Sutvāna tava sāsanaṃ, viveke sikkhissāmase’’ti.
౫౦.
50.
మేథునమనుయుత్తస్స , [మేత్తేయ్యాతి భగవా]
Methunamanuyuttassa, [metteyyāti bhagavā]
ముస్సతే వాపి సాసనం;
Mussate vāpi sāsanaṃ;
మిచ్ఛా చ పటిపజ్జతి, ఏతం తస్మిం అనారియం.
Micchā ca paṭipajjati, etaṃ tasmiṃ anāriyaṃ.
మేథునమనుయుత్తస్సాతి. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో వసలధమ్మో దుట్ఠుల్లో ఓదకన్తికో రహస్సో ద్వయంద్వయసమాపత్తి. కింకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో? ఉభిన్నం రత్తానం సారత్తానం అవస్సుతానం పరియుట్ఠితానం పరియాదిన్నచిత్తానం ఉభిన్నం సదిసానం ధమ్మోతి – తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో. యథా ఉభో కలహకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో భణ్డనకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో భస్సకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో వివాదకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో అధికరణకారకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో వాదినో మేథునకాతి వుచ్చన్తి, ఉభో సల్లాపకా మేథునకాతి వుచ్చన్తి; ఏవమేవం ఉభిన్నం రత్తానం సారత్తానం అవస్సుతానం పరియుట్ఠితానం పరియాదిన్నచిత్తానం ఉభిన్నం సదిసానం ధమ్మోతి – తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో.
Methunamanuyuttassāti. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo vasaladhammo duṭṭhullo odakantiko rahasso dvayaṃdvayasamāpatti. Kiṃkāraṇā vuccati methunadhammo? Ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti – taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Yathā ubho kalahakārakā methunakāti vuccanti, ubho bhaṇḍanakārakā methunakāti vuccanti, ubho bhassakārakā methunakāti vuccanti, ubho vivādakārakā methunakāti vuccanti, ubho adhikaraṇakārakā methunakāti vuccanti, ubho vādino methunakāti vuccanti, ubho sallāpakā methunakāti vuccanti; evamevaṃ ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti – taṃkāraṇā vuccati methunadhammo.
మేథునమనుయుత్తస్సాతి. మేథునధమ్మే యుత్తస్స పయుత్తస్స ఆయుత్తస్స సమాయుత్తస్స తచ్చరితస్స తబ్బహులస్స తగ్గరుకస్స తన్నిన్నస్స తప్పోణస్స తప్పబ్భారస్స తదధిముత్తస్స తదధిపతేయ్యస్సాతి – మేథునమనుయుత్తస్స.
Methunamanuyuttassāti. Methunadhamme yuttassa payuttassa āyuttassa samāyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoṇassa tappabbhārassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassāti – methunamanuyuttassa.
మేత్తేయ్యాతి భగవా తం థేరం గోత్తేన ఆలపతి. భగవాతి గారవాధివచనం. అపి చ భగ్గరాగోతి భగవా, భగ్గదోసోతి భగవా, భగ్గమోహోతి భగవా, భగ్గమానోతి భగవా, భగ్గదిట్ఠీతి భగవా, భగ్గకణ్డకోతి 5 భగవా, భగ్గకిలేసోతి భగవా, భజి విభజి పవిభజి ధమ్మరతనన్తి భగవా, భవానం అన్తకరోతి భగవా, భావితకాయో భావితసీలో భావితచిత్తో భావితపఞ్ఞోతి భగవా, భజి వా భగవా అరఞ్ఞవనపత్థాని 6 పన్తాని సేనాసనాని అప్పసద్దాని అప్పనిగ్ఘోసాని విజనవాతాని మనుస్సరాహస్సేయ్యకాని 7 పటిసల్లానసారుప్పానీతి భగవా, భాగీ వా భగవా చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానపచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారానన్తి భగవా, భాగీ వా భగవా అత్థరసస్స ధమ్మరసస్స విముత్తిరసస్స అధిసీలస్స అధిచిత్తస్స అధిపఞ్ఞాయాతి భగవా, భాగీ వా భగవా చతున్నం ఝానానం చతున్నం అప్పమఞ్ఞానం చతున్నం అరూపసమాపత్తీనన్తి భగవా, భాగీ వా భగవా అట్ఠన్నం విమోక్ఖానం అట్ఠన్నం అభిభాయతనానం నవన్నం అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తీనన్తి భగవా, భాగీ వా భగవా దసన్నం సఞ్ఞాభావనానం దసన్నం కసిణసమాపత్తీనం ఆనాపానస్సతిసమాధిస్స అసుభసమాపత్తియాతి భగవా, భాగీ వా భగవా చతున్నం సతిపట్ఠానానం చతున్నం సమ్మప్పధానానం చతున్నం ఇద్ధిపాదానం పఞ్చన్నం ఇన్ద్రియానం పఞ్చన్నం బలానం సత్తన్నం బోజ్ఝఙ్గానం అరియస్స అట్ఠఙ్గికస్స మగ్గస్సాతి భగవా, భాగీ వా భగవా దసన్నం తథాగతబలానం చతున్నం వేసారజ్జానం చతున్నం పటిసమ్భిదానం ఛన్నం అభిఞ్ఞానం 8 ఛన్నం బుద్ధధమ్మానన్తి భగవా. భగవాతి నేతం నామం మాతరా కతం, న పితరా కతం, న భాతరా కతం, న భగినియా కతం, న మిత్తామచ్చేహి కతం, న ఞాతిసాలోహితేహి కతం న సమణబ్రాహ్మణేహి కతం, న దేవతాహి కతం. విమోక్ఖన్తికమేతం బుద్ధానం భగవన్తానం బోధియా మూలే సహ సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణస్స పటిలాభా సచ్ఛికా పఞ్ఞత్తి యదిదం భగవాతి – మేత్తేయ్యాతి భగవా.
Metteyyāti bhagavā taṃ theraṃ gottena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ. Api ca bhaggarāgoti bhagavā, bhaggadosoti bhagavā, bhaggamohoti bhagavā, bhaggamānoti bhagavā, bhaggadiṭṭhīti bhagavā, bhaggakaṇḍakoti 9 bhagavā, bhaggakilesoti bhagavā, bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavā, bhavānaṃ antakaroti bhagavā, bhāvitakāyo bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti bhagavā, bhaji vā bhagavā araññavanapatthāni 10 pantāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni 11 paṭisallānasāruppānīti bhagavā, bhāgī vā bhagavā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisīlassa adhicittassa adhipaññāyāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā catunnaṃ jhānānaṃ catunnaṃ appamaññānaṃ catunnaṃ arūpasamāpattīnanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ aṭṭhannaṃ abhibhāyatanānaṃ navannaṃ anupubbavihārasamāpattīnanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā dasannaṃ saññābhāvanānaṃ dasannaṃ kasiṇasamāpattīnaṃ ānāpānassatisamādhissa asubhasamāpattiyāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā dasannaṃ tathāgatabalānaṃ catunnaṃ vesārajjānaṃ catunnaṃ paṭisambhidānaṃ channaṃ abhiññānaṃ 12 channaṃ buddhadhammānanti bhagavā. Bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ, na pitarā kataṃ, na bhātarā kataṃ, na bhaginiyā kataṃ, na mittāmaccehi kataṃ, na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ, na devatāhi kataṃ. Vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutaññāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti yadidaṃ bhagavāti – metteyyāti bhagavā.
ముస్సతే వాపి సాసనన్తి. ద్వీహి కారణేహి సాసనం ముస్సతి – పరియత్తిసాసనమ్పి ముస్సతి, పటిపత్తిసాసనమ్పి ముస్సతి. కతమం పరియత్తిసాసనం? యం తస్స పరియాపుటం – సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథా ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం – ఇదం పరియత్తిసాసనం. తమ్పి ముస్సతి సమ్ముస్సతి పముస్సతి సమ్పముస్సతి పరిబాహిరో హోతీతి – ఏవమ్పి ముస్సతే వాపి సాసనం.
Mussate vāpi sāsananti. Dvīhi kāraṇehi sāsanaṃ mussati – pariyattisāsanampi mussati, paṭipattisāsanampi mussati. Katamaṃ pariyattisāsanaṃ? Yaṃ tassa pariyāpuṭaṃ – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ – idaṃ pariyattisāsanaṃ. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribāhiro hotīti – evampi mussate vāpi sāsanaṃ.
కతమం పటిపత్తిసాసనం? సమ్మాపటిపదా అనులోమపటిపదా అపచ్చనీకపటిపదా అన్వత్థపటిపదా ధమ్మానుధమ్మపటిపదా సీలేసు పరిపూరకారితా ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారతా భోజనే మత్తఞ్ఞుతా జాగరియానుయోగో సతిసమ్పజఞ్ఞం చత్తారో సతిపట్ఠానా చత్తారో సమ్మప్పధానా చత్తారో ఇద్ధిపాదా పఞ్చిన్ద్రియాని పఞ్చ బలాని సత్త బోజ్ఝఙ్గా అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో – ఇదం పటిపత్తిసాసనం. తమ్పి ముస్సతి సమ్ముస్సతి పముస్సతి సమ్పముస్సతి పరిబాహిరో హోతీతి. ఏవమ్పి ముస్సతే వాపి సాసనం.
Katamaṃ paṭipattisāsanaṃ? Sammāpaṭipadā anulomapaṭipadā apaccanīkapaṭipadā anvatthapaṭipadā dhammānudhammapaṭipadā sīlesu paripūrakāritā indriyesu guttadvāratā bhojane mattaññutā jāgariyānuyogo satisampajaññaṃ cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo – idaṃ paṭipattisāsanaṃ. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribāhiro hotīti. Evampi mussate vāpi sāsanaṃ.
మిచ్ఛా చ పటిపజ్జతీతి. పాణమ్పి హనతి, అదిన్నమ్పి ఆదియతి , సన్ధిమ్పి ఛిన్దతి, నిల్లోపమ్పి హరతి, ఏకాగారికమ్పి కరోతి, పరిపన్థేపి తిట్ఠతి, పరదారమ్పి గచ్ఛతి, ముసాపి భణతీతి – మిచ్ఛా చ పటిపజ్జతి.
Micchāca paṭipajjatīti. Pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati , sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekāgārikampi karoti, paripanthepi tiṭṭhati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇatīti – micchā ca paṭipajjati.
ఏతం తస్మిం అనారియన్తి. ఏతం తస్మిం పుగ్గలే అనరియధమ్మో బాలధమ్మో మూళ్హధమ్మో అఞ్ఞాణధమ్మో అమరావిక్ఖేపధమ్మో, యదిదం మిచ్ఛాపటిపదాతి – ఏతం తస్మిం అనారియం.
Etaṃ tasmiṃ anāriyanti. Etaṃ tasmiṃ puggale anariyadhammo bāladhammo mūḷhadhammo aññāṇadhammo amarāvikkhepadhammo, yadidaṃ micchāpaṭipadāti – etaṃ tasmiṃ anāriyaṃ.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘మేథునమనుయుత్తస్స, [మేత్తేయ్యాతి భగవా]
‘‘Methunamanuyuttassa, [metteyyāti bhagavā]
ముస్సతే వాపి సాసనం;
Mussate vāpi sāsanaṃ;
మిచ్ఛా చ పటిపజ్జతి, ఏతం తస్మిం అనారియ’’న్తి.
Micchā ca paṭipajjati, etaṃ tasmiṃ anāriya’’nti.
౫౧.
51.
ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన, మేథునం యో నిసేవతి;
Eko pubbe caritvāna, methunaṃ yo nisevati;
యానం భన్తంవ తం లోకే, హీనమాహు పుథుజ్జనం.
Yānaṃ bhantaṃva taṃ loke, hīnamāhu puthujjanaṃ.
ఏకో పుబ్బే చరిత్వానాతి. ద్వీహి కారణేహి ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన – పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన వా గణావవస్సగ్గట్ఠేన వా. కథం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన? సబ్బం ఘరావాసపలిబోధం ఛిన్దిత్వా పుత్తదారపలిబోధం ఛిన్దిత్వా ఞాతిపలిబోధం ఛిన్దిత్వా మిత్తామచ్చపలిబోధం ఛిన్దిత్వా సన్నిధిపలిబోధం ఛిన్దిత్వా కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిత్వా అకిఞ్చనభావం ఉపగన్త్వా ఏకో చరతి విహరతి ఇరియతి వత్తతి పాలేతి యపేతి యాపేతి. ఏవం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన.
Eko pubbe caritvānāti. Dvīhi kāraṇehi eko pubbe caritvāna – pabbajjāsaṅkhātena vā gaṇāvavassaggaṭṭhena vā. Kathaṃ pabbajjāsaṅkhātena eko pubbe caritvāna? Sabbaṃ gharāvāsapalibodhaṃ chinditvā puttadārapalibodhaṃ chinditvā ñātipalibodhaṃ chinditvā mittāmaccapalibodhaṃ chinditvā sannidhipalibodhaṃ chinditvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā akiñcanabhāvaṃ upagantvā eko carati viharati iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti. Evaṃ pabbajjāsaṅkhātena eko pubbe caritvāna.
కథం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన? సో ఏవం పబ్బజితో సమానో ఏకో అరఞ్ఞవనపత్థాని పన్తాని సేనాసనాని పటిసేవతి అప్పసద్దాని అప్పనిగ్ఘోసాని విజనవాతాని మనుస్సరాహస్సేయ్యకాని పటిసల్లానసారుప్పాని. సో ఏకో గచ్ఛతి, ఏకో తిట్ఠతి, ఏకో నిసీదతి, ఏకో సేయ్యం కప్పేతి, ఏకో గామం పిణ్డాయ పవిసతి, ఏకో పటిక్కమతి, ఏకో రహో నిసీదతి, ఏకో చఙ్కమం అధిట్ఠాతి, ఏకో చరతి విహరతి ఇరియతి వత్తతి పాలేతి యపేతి యాపేతి. ఏవం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన.
Kathaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena eko pubbe caritvāna? So evaṃ pabbajito samāno eko araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. So eko gacchati, eko tiṭṭhati, eko nisīdati, eko seyyaṃ kappeti, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati, eko paṭikkamati, eko raho nisīdati, eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti, eko carati viharati iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti. Evaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena eko pubbe caritvāna.
మేథునం యో నిసేవతీతి. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో…పే॰… తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో. మేథునం యో నిసేవతీతి . యో అపరేన సమయేన బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తిత్వా మేథునం ధమ్మం సేవతి నిసేవతి సంసేవతి పటిసేవతీతి – మేథునం యో నిసేవతి.
Methunaṃ yo nisevatīti. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo…pe… taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Methunaṃ yo nisevatīti . Yo aparena samayena buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā methunaṃ dhammaṃ sevati nisevati saṃsevati paṭisevatīti – methunaṃ yo nisevati.
యానం భన్తంవ తం లోకేతి. యానన్తి హత్థియానం అస్సయానం గోయానం అజయానం మేణ్డయానం ఓట్ఠయానం ఖరయానం భన్తం అదన్తం అకారితం అవినీతం ఉప్పథం గణ్హాతి, విసమం ఖాణుమ్పి పాసాణమ్పి అభిరుహతి, యానమ్పి ఆరోహనకమ్పి భఞ్జతి, పపాతేపి పపతతి. యథా తం భన్తం యానం అదన్తం అకారితం అవినీతం ఉప్పథం గణ్హాతి; ఏవమేవం సో విబ్భన్తకో భన్తయానపటిభాగో ఉప్పథం గణ్హాతి, మిచ్ఛాదిట్ఠిం గణ్హాతి…పే॰… మిచ్ఛాసమాధిం గణ్హాతి. యథా తం భన్తం యానం అదన్తం అకారితం అవినీతం విసమం ఖాణుమ్పి పాసాణమ్పి అభిరుహతి; ఏవమేవం సో విబ్భన్తకో భన్తయానపటిభాగో విసమం కాయకమ్మం అభిరుహతి, విసమం వచీకమ్మం అభిరుహతి, విసమం మనోకమ్మం అభిరుహతి, విసమం పాణాతిపాతం అభిరుహతి, విసమం అదిన్నాదానం అభిరుహతి, విసమం కామేసుమిచ్ఛాచారం అభిరుహతి, విసమం ముసావాదం అభిరుహతి, విసమం పిసుణవాచం అభిరుహతి, విసమం ఫరుసవాచం అభిరుహతి, విసమం సమ్ఫప్పలాపం అభిరుహతి , విసమం అభిజ్ఝం అభిరుహతి, విసమం బ్యాపాదం అభిరుహతి, విసమం మిచ్ఛాదిట్ఠిం అభిరుహతి, విసమే సఙ్ఖారే అభిరుహతి, విసమే పఞ్చ కామగుణే అభిరుహతి, విసమే నీవరణే అభిరుహతి. యథా తం భన్తం యానం అదన్తం అకారితం అవినీతం యానమ్పి ఆరోహనకమ్పి భఞ్జతి; ఏవమేవం సో విబ్భన్తకో భన్తయానపటిభాగో నిరయే అత్తానం భఞ్జతి , తిరచ్ఛానయోనియం అత్తానం భఞ్జతి, పేత్తివిసయే అత్తానం భఞ్జతి, మనుస్సలోకే అత్తానం భఞ్జతి, దేవలోకే అత్తానం భఞ్జతి. యథా తం భన్తం యానం అదన్తం అకారితం అవినీతం పపాతే పపతతి; ఏవమేవం సో విబ్భన్తకో భన్తయానపటిభాగో జాతిపపాతమ్పి పపతతి, జరాపపాతమ్పి పపతతి, బ్యాధిపపాతమ్పి పపతతి, మరణపపాతమ్పి పపతతి, సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసపపాతమ్పి పపతతి. లోకేతి అపాయలోకే మనుస్సలోకేతి – యానం భన్తంవ తం లోకే.
Yānaṃ bhantaṃva taṃ loketi. Yānanti hatthiyānaṃ assayānaṃ goyānaṃ ajayānaṃ meṇḍayānaṃ oṭṭhayānaṃ kharayānaṃ bhantaṃ adantaṃ akāritaṃ avinītaṃ uppathaṃ gaṇhāti, visamaṃ khāṇumpi pāsāṇampi abhiruhati, yānampi ārohanakampi bhañjati, papātepi papatati. Yathā taṃ bhantaṃ yānaṃ adantaṃ akāritaṃ avinītaṃ uppathaṃ gaṇhāti; evamevaṃ so vibbhantako bhantayānapaṭibhāgo uppathaṃ gaṇhāti, micchādiṭṭhiṃ gaṇhāti…pe… micchāsamādhiṃ gaṇhāti. Yathā taṃ bhantaṃ yānaṃ adantaṃ akāritaṃ avinītaṃ visamaṃ khāṇumpi pāsāṇampi abhiruhati; evamevaṃ so vibbhantako bhantayānapaṭibhāgo visamaṃ kāyakammaṃ abhiruhati, visamaṃ vacīkammaṃ abhiruhati, visamaṃ manokammaṃ abhiruhati, visamaṃ pāṇātipātaṃ abhiruhati, visamaṃ adinnādānaṃ abhiruhati, visamaṃ kāmesumicchācāraṃ abhiruhati, visamaṃ musāvādaṃ abhiruhati, visamaṃ pisuṇavācaṃ abhiruhati, visamaṃ pharusavācaṃ abhiruhati, visamaṃ samphappalāpaṃ abhiruhati , visamaṃ abhijjhaṃ abhiruhati, visamaṃ byāpādaṃ abhiruhati, visamaṃ micchādiṭṭhiṃ abhiruhati, visame saṅkhāre abhiruhati, visame pañca kāmaguṇe abhiruhati, visame nīvaraṇe abhiruhati. Yathā taṃ bhantaṃ yānaṃ adantaṃ akāritaṃ avinītaṃ yānampi ārohanakampi bhañjati; evamevaṃ so vibbhantako bhantayānapaṭibhāgo niraye attānaṃ bhañjati , tiracchānayoniyaṃ attānaṃ bhañjati, pettivisaye attānaṃ bhañjati, manussaloke attānaṃ bhañjati, devaloke attānaṃ bhañjati. Yathā taṃ bhantaṃ yānaṃ adantaṃ akāritaṃ avinītaṃ papāte papatati; evamevaṃ so vibbhantako bhantayānapaṭibhāgo jātipapātampi papatati, jarāpapātampi papatati, byādhipapātampi papatati, maraṇapapātampi papatati, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsapapātampi papatati. Loketi apāyaloke manussaloketi – yānaṃ bhantaṃva taṃ loke.
హీనమాహు పుథుజ్జనన్తి. పుథుజ్జనాతి కేనట్ఠేన పుథుజ్జనా? పుథు కిలేసే జనేన్తీతి పుథుజ్జనా, పుథు అవిహతసక్కాయదిట్ఠికాతి పుథుజ్జనా, పుథు సత్థారానం ముఖుల్లోకికాతి పుథుజ్జనా, పుథు సబ్బగతీహి అవుట్ఠితాతి పుథుజ్జనా , పుథు నానాభిసఙ్ఖారే 13 అభిసఙ్ఖరోన్తీతి పుథుజ్జనా, పుథు నానాఓఘేహి వుయ్హన్తీతి పుథుజ్జనా, పుథు నానాసన్తాపేహి సన్తపన్తీతి పుథుజ్జనా, పుథు నానాపరిళాహేహి పరిదయ్హన్తీతి పుథుజ్జనా, పుథు పఞ్చసు కామగుణేసు రత్తా గిద్ధా గధితా ముచ్ఛితా అజ్ఝోసన్నా 14 లగ్గా లగ్గితా పలిబుద్ధాతి పుథుజ్జనా, పుథు పఞ్చహి నీవరణేహి ఆవుతా నివుతా ఓవుతా పిహితా పటిచ్ఛన్నా పటికుజ్జితాతి పుథుజ్జనా. హీనమాహు పుథుజ్జనన్తి. పుథుజ్జనం హీనం నిహీనం ఓమకం లామకం ఛతుక్కం పరిత్తన్తి ఏవమాహంసు ఏవం కథేన్తి ఏవం భణన్తి ఏవం దీపయన్తి ఏవం వోహరన్తీతి – హీనమాహు పుథుజ్జనం.
Hīnamāhu puthujjananti. Puthujjanāti kenaṭṭhena puthujjanā? Puthu kilese janentīti puthujjanā, puthu avihatasakkāyadiṭṭhikāti puthujjanā, puthu satthārānaṃ mukhullokikāti puthujjanā, puthu sabbagatīhi avuṭṭhitāti puthujjanā , puthu nānābhisaṅkhāre 15 abhisaṅkharontīti puthujjanā, puthu nānāoghehi vuyhantīti puthujjanā, puthu nānāsantāpehi santapantīti puthujjanā, puthu nānāpariḷāhehi paridayhantīti puthujjanā, puthu pañcasu kāmaguṇesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā 16 laggā laggitā palibuddhāti puthujjanā, puthu pañcahi nīvaraṇehi āvutā nivutā ovutā pihitā paṭicchannā paṭikujjitāti puthujjanā. Hīnamāhu puthujjananti. Puthujjanaṃ hīnaṃ nihīnaṃ omakaṃ lāmakaṃ chatukkaṃ parittanti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – hīnamāhu puthujjanaṃ.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘ఏకో పుబ్బే చరిత్వాన, మేథునం యో నిసేవతి;
‘‘Eko pubbe caritvāna, methunaṃ yo nisevati;
యానం భన్తంవ తం లోకే, హీనమాహు పుథుజ్జన’’న్తి.
Yānaṃ bhantaṃva taṃ loke, hīnamāhu puthujjana’’nti.
౫౨.
52.
యసో కిత్తి చ యా పుబ్బే, హాయతే వాపి తస్స సా;
Yaso kitti ca yā pubbe, hāyate vāpi tassa sā;
ఏతమ్పి దిస్వా సిక్ఖేథ, మేథునం విప్పహాతవే.
Etampi disvā sikkhetha, methunaṃ vippahātave.
యసో కిత్తి చ యా పుబ్బే, హాయతే వాపి తస్స సాతి. కతమో యసో? ఇధేకచ్చో పుబ్బే సమణభావే సక్కతో హోతి గరుకతో మానితో పూజితో అపచితో లాభీ చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానపచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారానం – అయం యసో. కతమా కిత్తి? ఇధేకచ్చో పుబ్బే సమణభావే కిత్తివణ్ణగతో హోతి పణ్డితో వియత్తో మేధావీ బహుస్సుతో చిత్తకథీ కల్యాణపటిభానో – సుత్తన్తికోతి వా వినయధరోతి వా ధమ్మకథికోతి వా ఆరఞ్ఞికోతి వా పిణ్డపాతికోతి వా పంసుకూలికోతి వా తేచీవరికోతి వా సపదానచారికోతి వా ఖలుపచ్ఛాభత్తికోతి వా నేసజ్జికోతి వా యథాసన్థతికోతి వా పఠమస్స ఝానస్స లాభీతి వా దుతియస్స ఝానస్స లాభీతి వా తతియస్స ఝానస్స లాభీతి వా చతుత్థస్స ఝానస్స లాభీతి వా ఆకాసానఞ్చాయతనసమాపత్తియా లాభీతి వా విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసమాపత్తియా లాభీతి వా ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా లాభీతి వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా లాభీతి వా, అయం కిత్తీతి – యసో కిత్తి చ యా పుబ్బే.
Yaso kitti ca yā pubbe, hāyate vāpi tassa sāti. Katamo yaso? Idhekacco pubbe samaṇabhāve sakkato hoti garukato mānito pūjito apacito lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ – ayaṃ yaso. Katamā kitti? Idhekacco pubbe samaṇabhāve kittivaṇṇagato hoti paṇḍito viyatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno – suttantikoti vā vinayadharoti vā dhammakathikoti vā āraññikoti vā piṇḍapātikoti vā paṃsukūlikoti vā tecīvarikoti vā sapadānacārikoti vā khalupacchābhattikoti vā nesajjikoti vā yathāsanthatikoti vā paṭhamassa jhānassa lābhīti vā dutiyassa jhānassa lābhīti vā tatiyassa jhānassa lābhīti vā catutthassa jhānassa lābhīti vā ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā viññāṇañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā ākiñcaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, ayaṃ kittīti – yaso kitti ca yā pubbe.
హాయతే వాపి తస్స సాతి. తస్స అపరేన సమయేన బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తస్స సో చ యసో సా చ కిత్తి హాయతి పరిహాయతి పరిధంసతి పరిపతతి అన్తరధాయతి విప్పలుజ్జతీతి – యసో కిత్తి చ యా పుబ్బే హాయతే వాపి తస్స సా.
Hāyatevāpi tassa sāti. Tassa aparena samayena buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattassa so ca yaso sā ca kitti hāyati parihāyati paridhaṃsati paripatati antaradhāyati vippalujjatīti – yaso kitti ca yā pubbe hāyate vāpi tassa sā.
ఏతమ్పి దిస్వా సిక్ఖేథ మేథునం విప్పహాతవేతి. ఏతన్తి పుబ్బే సమణభావే యసో కిత్తి చ, అపరభాగే బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తస్స అయసో చ అకిత్తి చ; ఏతం సమ్పత్తిం విపత్తిం. దిస్వాతి పస్సిత్వా తులయిత్వా తీరయిత్వా విభావయిత్వా విభూతం కత్వాతి – ఏతమ్పి దిస్వా. సిక్ఖేథాతి తిస్సో సిక్ఖా – అధిసీలసిక్ఖా, అధిచిత్తసిక్ఖా, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా. కతమా అధిసీలసిక్ఖా? ఇధ భిక్ఖు సీలవా హోతి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరతి ఆచారగోచరసమ్పన్నో అణుమత్తేసు వజ్జేసు భయదస్సావీ, సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు. ఖుద్దకో సీలక్ఖన్ధో, మహన్తో సీలక్ఖన్ధో. సీలం పతిట్ఠా ఆది చరణం సంయమో సంవరో ముఖం పముఖం కుసలానం ధమ్మానం సమాపత్తియా – అయం అధిసీలసిక్ఖా.
Etampi disvā sikkhetha methunaṃ vippahātaveti. Etanti pubbe samaṇabhāve yaso kitti ca, aparabhāge buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattassa ayaso ca akitti ca; etaṃ sampattiṃ vipattiṃ. Disvāti passitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – etampi disvā. Sikkhethāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā. Katamā adhisīlasikkhā? Idha bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Khuddako sīlakkhandho, mahanto sīlakkhandho. Sīlaṃ patiṭṭhā ādi caraṇaṃ saṃyamo saṃvaro mukhaṃ pamukhaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – ayaṃ adhisīlasikkhā.
కతమా అధిచిత్తసిక్ఖా? ఇధ భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి…పే॰… దుతియం ఝానం… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం అధిచిత్తసిక్ఖా.
Katamā adhicittasikkhā? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – ayaṃ adhicittasikkhā.
కతమా అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా? ఇధ భిక్ఖు పఞ్ఞవా హోతి ఉదయత్థగామినియా పఞ్ఞాయ సమన్నాగతో అరియాయ నిబ్బేధికాయ సమ్మా దుక్ఖక్ఖయగామినియా. సో ఇదం దుక్ఖన్తి యథాభూతం పజానాతి, అయం దుక్ఖసముదయోతి యథాభూతం పజానాతి, అయం దుక్ఖనిరోధోతి యథాభూతం పజానాతి, అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదాతి యథాభూతం పజానాతి, ఇమే ఆసవాతి యథాభూతం పజానాతి, అయం ఆసవసముదయోతి యథాభూతం పజానాతి, అయం ఆసవనిరోధోతి యథాభూతం పజానాతి , అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదాతి యథాభూతం పజానాతి – అయం అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో…పే॰… తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో.
Katamā adhipaññāsikkhā? Idha bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti, ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti , ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti – ayaṃ adhipaññāsikkhā. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo…pe… taṃkāraṇā vuccati methunadhammo.
ఏతమ్పి దిస్వా సిక్ఖేథ, మేథునం విప్పహాతవేతి. మేథునధమ్మస్స పహానాయ వూపసమాయ పటినిస్సగ్గాయ పటిపస్సద్ధియా అధిసీలమ్పి సిక్ఖేయ్య, అధిచిత్తమ్పి సిక్ఖేయ్య, అధిపఞ్ఞమ్పి సిక్ఖేయ్య. ఇమా తిస్సో సిక్ఖాయో ఆవజ్జన్తో సిక్ఖేయ్య, జానన్తో సిక్ఖేయ్య, పస్సన్తో సిక్ఖేయ్య, పచ్చవేక్ఖన్తో సిక్ఖేయ్య, చిత్తం అధిట్ఠహన్తో సిక్ఖేయ్య, సద్ధాయ అధిముచ్చన్తో సిక్ఖేయ్య, వీరియం పగ్గణ్హన్తో సిక్ఖేయ్య, సతిం ఉపట్ఠపేన్తో సిక్ఖేయ్య, చిత్తం సమాదహన్తో సిక్ఖేయ్య, పఞ్ఞాయ పజానన్తో సిక్ఖేయ్య, అభిఞ్ఞేయ్యం అభిజానన్తో సిక్ఖేయ్య, పరిఞ్ఞేయ్యం పరిజానన్తో సిక్ఖేయ్య, పహాతబ్బం పజహన్తో సిక్ఖేయ్య, భావేతబ్బం భావేన్తో సిక్ఖేయ్య, సచ్ఛికాతబ్బం సచ్ఛికరోన్తో సిక్ఖేయ్య ఆచరేయ్య సమాచరేయ్య సమాదాయ వత్తేయ్యాతి – ఏతమ్పి దిస్వా సిక్ఖేథ, మేథునం విప్పహాతవే.
Etampidisvā sikkhetha, methunaṃ vippahātaveti. Methunadhammassa pahānāya vūpasamāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkheyya, saddhāya adhimuccanto sikkheyya, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkheyya, satiṃ upaṭṭhapento sikkheyya, cittaṃ samādahanto sikkheyya, paññāya pajānanto sikkheyya, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkheyya, pariññeyyaṃ parijānanto sikkheyya, pahātabbaṃ pajahanto sikkheyya, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkheyya, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – etampi disvā sikkhetha, methunaṃ vippahātave.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘యసో కిత్తి చ యా పుబ్బే, హాయతే వాపి తస్స సా;
‘‘Yaso kitti ca yā pubbe, hāyate vāpi tassa sā;
ఏతమ్పి దిస్వా సిక్ఖేథ, మేథునం విప్పహాతవే’’తి.
Etampi disvā sikkhetha, methunaṃ vippahātave’’ti.
౫౩.
53.
సఙ్కప్పేహి పరేతో సో, కపణో వియ ఝాయతి;
Saṅkappehi pareto so, kapaṇo viya jhāyati;
సుత్వా పరేసం నిగ్ఘోసం, మఙ్కు హోతి తథావిధో.
Sutvā paresaṃ nigghosaṃ, maṅku hoti tathāvidho.
సఙ్కప్పేహి పరేతో సో, కపణో వియ ఝాయతీతి. కామసఙ్కప్పేన బ్యాపాదసఙ్కప్పేన విహింసాసఙ్కప్పేన దిట్ఠిసఙ్కప్పేన ఫుట్ఠో పరేతో సమోహితో సమన్నాగతో పిహితో కపణో వియ మన్దో వియ మోమూహో వియ ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతి 17. యథా ఉలూకో రుక్ఖసాఖాయం మూసికం మగయమానో ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతి, యథా కోత్థు నదీతీరే మచ్ఛే మగయమానో ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతి, యథా బిళారో సన్ధిసమలసఙ్కటిరే మూసికం మగయమానో ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతి, యథా గద్రభో వహచ్ఛిన్నో సన్ధిసమలసఙ్కటిరే ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతి; ఏవమేవం సో విబ్భన్తకో కామసఙ్కప్పేన బ్యాపాదసఙ్కప్పేన విహింసాసఙ్కప్పేన దిట్ఠిసఙ్కప్పేన ఫుట్ఠో పరేతో సమోహితో సమన్నాగతో పిహితో కపణో వియ మన్దో వియ మోమూహో వియ ఝాయతి పజ్ఝాయతి నిజ్ఝాయతి అపజ్ఝాయతీతి – సఙ్కప్పేహి పరేతో సో కపణో వియ ఝాయతి.
Saṅkappehipareto so, kapaṇo viya jhāyatīti. Kāmasaṅkappena byāpādasaṅkappena vihiṃsāsaṅkappena diṭṭhisaṅkappena phuṭṭho pareto samohito samannāgato pihito kapaṇo viya mando viya momūho viya jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati 18. Yathā ulūko rukkhasākhāyaṃ mūsikaṃ magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, yathā kotthu nadītīre macche magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, yathā biḷāro sandhisamalasaṅkaṭire mūsikaṃ magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, yathā gadrabho vahacchinno sandhisamalasaṅkaṭire jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati; evamevaṃ so vibbhantako kāmasaṅkappena byāpādasaṅkappena vihiṃsāsaṅkappena diṭṭhisaṅkappena phuṭṭho pareto samohito samannāgato pihito kapaṇo viya mando viya momūho viya jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyatīti – saṅkappehi pareto so kapaṇo viya jhāyati.
సుత్వా పరేసం నిగ్ఘోసం, మఙ్కు హోతి తథావిధోతి. పరేసన్తి ఉపజ్ఝాయా వా ఆచరియా వా సమానుపజ్ఝాయకా వా సమానాచరియకా వా మిత్తా వా సన్దిట్ఠా వా సమ్భత్తా వా సహాయా వా చోదేన్తి – ‘‘తస్స తే, ఆవుసో, అలాభా, తస్స తే దుల్లద్ధం, యం త్వం ఏవరూపం ఉళారం సత్థారం లభిత్వా ఏవం స్వాక్ఖాతే ధమ్మవినయే పబ్బజిత్వా ఏవరూపం అరియగణం లభిత్వా హీనస్స మేథునధమ్మస్స కారణా బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తోసి. సద్ధాపి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసు, హిరీపి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసు, ఓత్తప్పమ్పి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసు, వీరియమ్పి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసు, సతిపి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసు, పఞ్ఞాపి నామ తే నాహోసి కుసలేసు ధమ్మేసూ’’తి. తేసం వచనం బ్యప్పథం దేసనం అనుసాసనం అనుసిట్ఠిం సుత్వా సుణిత్వా ఉగ్గహేత్వా ఉపధారయిత్వా ఉపలక్ఖయిత్వా మఙ్కు హోతి, పీళితో ఘట్టితో బ్యాధితో దోమనస్సితో హోతి. తథావిధోతి తథావిధో తాదిసో తస్సణ్ఠితో తప్పకారో తప్పటిభాగో. యో సో విబ్భన్తకోతి – సుత్వా పరేసం నిగ్ఘోసం మఙ్కు హోతి తథావిధో.
Sutvāparesaṃ nigghosaṃ, maṅku hoti tathāvidhoti. Paresanti upajjhāyā vā ācariyā vā samānupajjhāyakā vā samānācariyakā vā mittā vā sandiṭṭhā vā sambhattā vā sahāyā vā codenti – ‘‘tassa te, āvuso, alābhā, tassa te dulladdhaṃ, yaṃ tvaṃ evarūpaṃ uḷāraṃ satthāraṃ labhitvā evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā evarūpaṃ ariyagaṇaṃ labhitvā hīnassa methunadhammassa kāraṇā buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattosi. Saddhāpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, hirīpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, ottappampi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, vīriyampi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, satipi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, paññāpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesū’’ti. Tesaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhiṃ sutvā suṇitvā uggahetvā upadhārayitvā upalakkhayitvā maṅku hoti, pīḷito ghaṭṭito byādhito domanassito hoti. Tathāvidhoti tathāvidho tādiso tassaṇṭhito tappakāro tappaṭibhāgo. Yo so vibbhantakoti – sutvā paresaṃ nigghosaṃ maṅku hoti tathāvidho.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘సఙ్కప్పేహి పరేతో సో, కపణో వియ ఝాయతి;
‘‘Saṅkappehi pareto so, kapaṇo viya jhāyati;
సుత్వా పరేసం నిగ్ఘోసం, మఙ్కు హోతి తథావిధో’’తి.
Sutvā paresaṃ nigghosaṃ, maṅku hoti tathāvidho’’ti.
౫౪.
54.
అథ సత్థాని కురుతే, పరవాదేహి చోదితో;
Atha satthāni kurute, paravādehi codito;
అథ సత్థాని కురుతే, పరవాదేహి చోదితోతి. అథాతి పదసన్ధి పదసంసగ్గో పదపారిపూరీ అక్ఖరసమవాయో బ్యఞ్జనసిలిట్ఠతా పదానుపుబ్బతాపేతం – అథాతి. సత్థానీతి తీణి సత్థాని – కాయసత్థం, వచీసత్థం, మనోసత్థం. తివిధం కాయదుచ్చరితం కాయసత్థం, చతుబ్బిధం వచీదుచ్చరితం వచీసత్థం, తివిధం మనోదుచ్చరితం మనోసత్థం. పరవాదేహి చోదితోతి. ఉపజ్ఝాయేహి వా ఆచరియేహి వా సమానుపజ్ఝాయకేహి వా సమానాచరియకేహి వా మిత్తేహి వా సన్దిట్ఠేహి వా సమ్భత్తేహి వా సహాయేహి వా చోదితో సమ్పజానముసా భాసతి. ‘‘అభిరతో అహం, భన్తే, అహోసిం పబ్బజ్జాయ. మాతా మే పోసేతబ్బా, తేనమ్హి విబ్భన్తో’’తి భణతి . ‘‘పితా మే పోసేతబ్బో , తేనమ్హి విబ్భన్తో’’తి భణతి. ‘‘భాతా మే పోసేతబ్బో… భగినీ మే పోసేతబ్బా… పుత్తో మే పోసేతబ్బో… ధీతా మే పోసేతబ్బా… మిత్తా మే పోసేతబ్బా… అమచ్చా మే పోసేతబ్బా… ఞాతకా మే పోసేతబ్బా… సాలోహితా మే పోసేతబ్బా, తేనమ్హి విబ్భన్తో’’తి భణతి. వచీసత్థం కరోతి సఙ్కరోతి జనేతి సఞ్జనేతి నిబ్బత్తేతి అభినిబ్బత్తేతీతి – అథ సత్థాని కురుతే, పరవాదేహి చోదితో.
Atha satthāni kurute, paravādehi coditoti. Athāti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ – athāti. Satthānīti tīṇi satthāni – kāyasatthaṃ, vacīsatthaṃ, manosatthaṃ. Tividhaṃ kāyaduccaritaṃ kāyasatthaṃ, catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ vacīsatthaṃ, tividhaṃ manoduccaritaṃ manosatthaṃ. Paravādehi coditoti. Upajjhāyehi vā ācariyehi vā samānupajjhāyakehi vā samānācariyakehi vā mittehi vā sandiṭṭhehi vā sambhattehi vā sahāyehi vā codito sampajānamusā bhāsati. ‘‘Abhirato ahaṃ, bhante, ahosiṃ pabbajjāya. Mātā me posetabbā, tenamhi vibbhanto’’ti bhaṇati . ‘‘Pitā me posetabbo , tenamhi vibbhanto’’ti bhaṇati. ‘‘Bhātā me posetabbo… bhaginī me posetabbā… putto me posetabbo… dhītā me posetabbā… mittā me posetabbā… amaccā me posetabbā… ñātakā me posetabbā… sālohitā me posetabbā, tenamhi vibbhanto’’ti bhaṇati. Vacīsatthaṃ karoti saṅkaroti janeti sañjaneti nibbatteti abhinibbattetīti – atha satthāni kurute, paravādehi codito.
ఏస ఖ్వస్స మహాగేధోతి. ఏసో తస్స మహాగేధో మహావనం మహాగహనం మహాకన్తారో మహావిసమో మహాకుటిలో మహాపఙ్కో మహాపలిపో మహాపలిబోధో మహాబన్ధనం, యదిదం సమ్పజానముసావాదోతి – ఏస ఖ్వస్స మహాగేధో.
Esa khvassa mahāgedhoti. Eso tassa mahāgedho mahāvanaṃ mahāgahanaṃ mahākantāro mahāvisamo mahākuṭilo mahāpaṅko mahāpalipo mahāpalibodho mahābandhanaṃ, yadidaṃ sampajānamusāvādoti – esa khvassa mahāgedho.
మోసవజ్జం పగాహతీతి. మోసవజ్జం వుచ్చతి ముసావాదో. ఇధేకచ్చో సభగ్గతో వా పరిసగ్గతో వా ఞాతిమజ్ఝగతో వా పూగమజ్ఝగతో వా రాజకులమజ్ఝగతో వా అభినీతో సక్ఖిపుట్ఠో – ‘‘ఏహమ్భో పురిస, యం జానాసి తం వదేహీ’’తి, సో అజానం వా ఆహ – ‘‘జానామీ’’తి, ‘‘జానం’’ వా ఆహ – ‘‘న జానామీ’’తి, అపస్సం వా ఆహ – ‘‘పస్సామీ’’తి, పస్సం వా ఆహ – ‘‘న పస్సామీ’’తి. ఇతి అత్తహేతు వా పరహేతు వా ఆమిసకిఞ్చిక్ఖహేతు వా సమ్పజానముసా భాసతి – ఇదం వుచ్చతి మోసవజ్జం.
Mosavajjaṃ pagāhatīti. Mosavajjaṃ vuccati musāvādo. Idhekacco sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’’ti, so ajānaṃ vā āha – ‘‘jānāmī’’ti, ‘‘jānaṃ’’ vā āha – ‘‘na jānāmī’’ti, apassaṃ vā āha – ‘‘passāmī’’ti, passaṃ vā āha – ‘‘na passāmī’’ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsati – idaṃ vuccati mosavajjaṃ.
అపి చ తీహాకారేహి ముసావాదో హోతి. పుబ్బేవస్స హోతి – ‘‘ముసా భణిస్స’’న్తి, భణన్తస్స హోతి – ‘‘ముసా భణామీ’’తి, భణితస్స హోతి – ‘‘ముసా మయా భణిత’’న్తి. ఇమేహి తీహాకారేహి ముసావాదో హోతి. అపి చ చతూహాకారేహి ముసావాదో హోతి. పుబ్బేవస్స హోతి – ‘‘ముసా భణిస్స’’న్తి, భణన్తస్స హోతి – ‘‘ముసా భణామీ’’తి, భణితస్స హోతి – ‘‘ముసా మయా భణిత’’న్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం. ఇమేహి చతూహాకారేహి ముసావాదో హోతి. అపి చ పఞ్చహాకారేహి… ఛహాకారేహి… సత్తహాకారేహి… అట్ఠహాకారేహి ముసావాదో హోతి. పుబ్బేవస్స హోతి – ‘‘ముసా భణిస్స’’న్తి, భణన్తస్స హోతి – ‘‘ముసా భణామీ’’తి, భణితస్స హోతి – ‘‘ముసా మయా భణిత’’న్తి, వినిధాయ దిట్ఠిం, వినిధాయ ఖన్తిం, వినిధాయ రుచిం, వినిధాయ సఞ్ఞం, వినిధాయ భావం. ఇమేహి అట్ఠహాకారేహి ముసావాదో హోతి. మోసవజ్జం పగాహతీతి. మోసవజ్జం పగాహతి ఓగాహతి అజ్ఝోగాహతి పవిసతీతి – మోసవజ్జం పగాహతి.
Api ca tīhākārehi musāvādo hoti. Pubbevassa hoti – ‘‘musā bhaṇissa’’nti, bhaṇantassa hoti – ‘‘musā bhaṇāmī’’ti, bhaṇitassa hoti – ‘‘musā mayā bhaṇita’’nti. Imehi tīhākārehi musāvādo hoti. Api ca catūhākārehi musāvādo hoti. Pubbevassa hoti – ‘‘musā bhaṇissa’’nti, bhaṇantassa hoti – ‘‘musā bhaṇāmī’’ti, bhaṇitassa hoti – ‘‘musā mayā bhaṇita’’nti, vinidhāya diṭṭhiṃ. Imehi catūhākārehi musāvādo hoti. Api ca pañcahākārehi… chahākārehi… sattahākārehi… aṭṭhahākārehi musāvādo hoti. Pubbevassa hoti – ‘‘musā bhaṇissa’’nti, bhaṇantassa hoti – ‘‘musā bhaṇāmī’’ti, bhaṇitassa hoti – ‘‘musā mayā bhaṇita’’nti, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya saññaṃ, vinidhāya bhāvaṃ. Imehi aṭṭhahākārehi musāvādo hoti. Mosavajjaṃ pagāhatīti. Mosavajjaṃ pagāhati ogāhati ajjhogāhati pavisatīti – mosavajjaṃ pagāhati.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘అథ సత్థాని కురుతే, పరవాదేహి చోదితో;
‘‘Atha satthāni kurute, paravādehi codito;
ఏస ఖ్వస్స మహాగేధో, మోసవజ్జం పగాహతీ’’తి.
Esa khvassa mahāgedho, mosavajjaṃ pagāhatī’’ti.
౫౫.
55.
స చాపి మేథునే యుత్తో, మన్దోవ పరికిస్సతి.
Sa cāpi methune yutto, mandova parikissati.
పణ్డితోతి సమఞ్ఞాతోతి. ఇధేకచ్చో పుబ్బే సమణభావే కిత్తి వణ్ణగతో హోతి – ‘‘పణ్డితో వియత్తో మేధావీ బహుస్సుతో చిత్తకథీ కల్యాణపటిభానో సుత్తన్తికోతి వా వినయధరోతి వా ధమ్మకథికోతి వా…పే॰… నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా లాభీ’’తి వా . ఏవం ఞాతో హోతి పఞ్ఞాతో సమఞ్ఞాతో హోతీతి – పణ్డితోతి సమఞ్ఞాతో.
Paṇḍitoti samaññātoti. Idhekacco pubbe samaṇabhāve kitti vaṇṇagato hoti – ‘‘paṇḍito viyatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno suttantikoti vā vinayadharoti vā dhammakathikoti vā…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhī’’ti vā . Evaṃ ñāto hoti paññāto samaññāto hotīti – paṇḍitoti samaññāto.
ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితోతి. ద్వీహి కారణేహి ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో – పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన వా గణావవస్సగ్గట్ఠేన వా. కథం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో? సబ్బం ఘరావాసపలిబోధం ఛిన్దిత్వా…పే॰… ఏవం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో. కథం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో? సో ఏవం పబ్బజితో సమానో ఏకో అరఞ్ఞవనపత్థాని పన్తాని…పే॰… ఏవం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితోతి – ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో.
Ekaccariyaṃ adhiṭṭhitoti. Dvīhi kāraṇehi ekaccariyaṃ adhiṭṭhito – pabbajjāsaṅkhātena vā gaṇāvavassaggaṭṭhena vā. Kathaṃ pabbajjāsaṅkhātena ekaccariyaṃ adhiṭṭhito? Sabbaṃ gharāvāsapalibodhaṃ chinditvā…pe… evaṃ pabbajjāsaṅkhātena ekaccariyaṃ adhiṭṭhito. Kathaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena ekaccariyaṃ adhiṭṭhito? So evaṃ pabbajito samāno eko araññavanapatthāni pantāni…pe… evaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena ekaccariyaṃ adhiṭṭhitoti – ekaccariyaṃ adhiṭṭhito.
స చాపి మేథునే యుత్తోతి. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో…పే॰… తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో. స చాపి మేథునే యుత్తోతి. సో అపరేన సమయేన బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తిత్వా మేథునధమ్మే యుత్తో 23 పయుత్తో ఆయుత్తో సమాయుత్తోతి – స చాపి మేథునే యుత్తో.
Sa cāpi methune yuttoti. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo…pe… taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Sa cāpi methune yuttoti. So aparena samayena buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā methunadhamme yutto 24 payutto āyutto samāyuttoti – sa cāpi methune yutto.
మన్దోవ పరికిస్సతీతి. కపణో వియ మన్దో వియ మోమూహో వియ కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతి. పాణమ్పి హనతి, అదిన్నమ్పి ఆదియతి, సన్ధిమ్పి ఛిన్దతి, నిల్లోపమ్పి హరతి, ఏకాగారికమ్పి కరోతి, పరిపన్థేపి తిట్ఠతి, పరదారమ్పి గచ్ఛతి, ముసాపి భణతి. ఏవమ్పి కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతి. తమేనం రాజానో గహేత్వా వివిధా కమ్మకారణా కారేన్తి – కసాహిపి తాళేన్తి, వేత్తేహిపి తాళేన్తి, అద్ధదణ్డకేహిపి తాళేన్తి, హత్థమ్పి ఛిన్దన్తి, పాదమ్పి ఛిన్దన్తి, హత్థపాదమ్పి ఛిన్దన్తి, కణ్ణమ్పి ఛిన్దన్తి, నాసమ్పి ఛిన్దన్తి , కణ్ణనాసమ్పి ఛిన్దన్తి, బిలఙ్గథాలికమ్పి కరోన్తి, సఙ్ఖముణ్డికమ్పి కరోన్తి, రాహుముఖమ్పి కరోన్తి, జోతిమాలికమ్పి కరోన్తి, హత్థపజ్జోతికమ్పి కరోన్తి, ఏరకవత్తికమ్పి కరోన్తి, చిరకవాసికమ్పి కరోన్తి, ఏణేయ్యకమ్పి కరోన్తి, బళిసమంసికమ్పి కరోన్తి, కహాపణికమ్పి కరోన్తి, ఖారాపతచ్ఛికమ్పి 25 కరోన్తి, పలిఘపరివత్తికమ్పి కరోన్తి, పలాలపీఠకమ్పి కరోన్తి, తత్తేనపి తేలేన ఓసిఞ్చన్తి, సునఖేహిపి ఖాదాపేన్తి, జీవన్తమ్పి సూలే ఉత్తాసేన్తి, అసినాపి సీసం ఛిన్దన్తి. ఏవమ్పి కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతి.
Mandova parikissatīti. Kapaṇo viya mando viya momūho viya kissati parikissati parikilissati. Pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekāgārikampi karoti, paripanthepi tiṭṭhati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati. Evampi kissati parikissati parikilissati. Tamenaṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, addhadaṇḍakehipi tāḷenti, hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti , kaṇṇanāsampi chindanti, bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cirakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, baḷisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi 26 karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti. Evampi kissati parikissati parikilissati.
అథ వా కామతణ్హాయ అభిభూతో పరియాదిన్నచిత్తో భోగే పరియేసన్తో నావాయ మహాసముద్దం పక్ఖన్దతి, సీతస్స పురక్ఖతో ఉణ్హస్స పురక్ఖతో డంసమకసవాతాతపసరీసపసమ్ఫస్సేహి పీళియమానో ఖుప్పిపాసాయ మియ్యమానో తిగుమ్బం గచ్ఛతి, తక్కోలం గచ్ఛతి, తక్కసీలం గచ్ఛతి, కాలముఖం గచ్ఛతి, పురపూరం గచ్ఛతి, వేసుఙ్గం గచ్ఛతి, వేరాపథం గచ్ఛతి, జవం గచ్ఛతి, తామలిం 27 గచ్ఛతి, వఙ్గం గచ్ఛతి, ఏళబన్ధనం గచ్ఛతి, సువణ్ణకూటం గచ్ఛతి, సువణ్ణభూమిం గచ్ఛతి, తమ్బపాణిం గచ్ఛతి, సుప్పాదకం గచ్ఛతి, భారుకచ్ఛం గచ్ఛతి, సురట్ఠం గచ్ఛతి, భఙ్గలోకం గచ్ఛతి, భఙ్గణం గచ్ఛతి, సరమతం గణం గచ్ఛతి, యోనం గచ్ఛతి , పరమయోనం 28 గచ్ఛతి, వినకం 29 గచ్ఛతి, మూలపదం గచ్ఛతి, మరుకన్తారం గచ్ఛతి, జణ్ణుపథం గచ్ఛతి, అజపథం గచ్ఛతి, మేణ్డపథం గచ్ఛతి, సఙ్కుపథం గచ్ఛతి, ఛత్తపథం గచ్ఛతి, వంసపథం గచ్ఛతి, సకుణపథం గచ్ఛతి, మూసికపథం గచ్ఛతి, దరిపథం గచ్ఛతి, వేత్తాచారం గచ్ఛతి. ఏవమ్పి కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతి.
Atha vā kāmataṇhāya abhibhūto pariyādinnacitto bhoge pariyesanto nāvāya mahāsamuddaṃ pakkhandati, sītassa purakkhato uṇhassa purakkhato ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassehi pīḷiyamāno khuppipāsāya miyyamāno tigumbaṃ gacchati, takkolaṃ gacchati, takkasīlaṃ gacchati, kālamukhaṃ gacchati, purapūraṃ gacchati, vesuṅgaṃ gacchati, verāpathaṃ gacchati, javaṃ gacchati, tāmaliṃ 30 gacchati, vaṅgaṃ gacchati, eḷabandhanaṃ gacchati, suvaṇṇakūṭaṃ gacchati, suvaṇṇabhūmiṃ gacchati, tambapāṇiṃ gacchati, suppādakaṃ gacchati, bhārukacchaṃ gacchati, suraṭṭhaṃ gacchati, bhaṅgalokaṃ gacchati, bhaṅgaṇaṃ gacchati, saramataṃ gaṇaṃ gacchati, yonaṃ gacchati , paramayonaṃ 31 gacchati, vinakaṃ 32 gacchati, mūlapadaṃ gacchati, marukantāraṃ gacchati, jaṇṇupathaṃ gacchati, ajapathaṃ gacchati, meṇḍapathaṃ gacchati, saṅkupathaṃ gacchati, chattapathaṃ gacchati, vaṃsapathaṃ gacchati, sakuṇapathaṃ gacchati, mūsikapathaṃ gacchati, daripathaṃ gacchati, vettācāraṃ gacchati. Evampi kissati parikissati parikilissati.
గవేసన్తో న విన్దతి, అలాభమూలకమ్పి దుక్ఖం దోమనస్సం పటిసంవేదేతి. ఏవమ్పి కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతి.
Gavesanto na vindati, alābhamūlakampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evampi kissati parikissati parikilissati.
గవేసన్తో విన్దతి, లద్ధాపి ఆరక్ఖమూలకమ్పి దుక్ఖం దోమనస్సం పటిసంవేదేతి – ‘‘కిన్తి మే భోగే నేవ రాజానో హరేయ్యుం, న చోరా హరేయ్యుం, న అగ్గీ దహేయ్యుం, న ఉదకం వహేయ్య, న అపియా దాయాదా హరేయ్యు’’న్తి. తస్స ఏవం ఆరక్ఖతో గోపయతో తే భోగా విప్పలుజ్జన్తి. సో విప్పయోగమూలకమ్పి దుక్ఖం దోమనస్సం పటిసంవేదేతి. ఏవమ్పి కిస్సతి పరికిస్సతి పరికిలిస్సతీతి – స చాపి మేథునే యుత్తో, మన్దోవ పరికిస్సతి.
Gavesanto vindati, laddhāpi ārakkhamūlakampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti – ‘‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggī daheyyuṃ, na udakaṃ vaheyya, na apiyā dāyādā hareyyu’’nti. Tassa evaṃ ārakkhato gopayato te bhogā vippalujjanti. So vippayogamūlakampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evampi kissati parikissati parikilissatīti – sa cāpi methune yutto, mandova parikissati.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘పణ్డితోతి సమఞ్ఞాతో, ఏకచ్చరియం అధిట్ఠితో;
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, ekaccariyaṃ adhiṭṭhito;
స చాపి మేథునే యుత్తో, మన్దోవ పరికిస్సతీ’’తి.
Sa cāpi methune yutto, mandova parikissatī’’ti.
౫౬.
56.
ఏతమాదీనవం ఞత్వా, మునిం పుబ్బాపరే ఇధ;
Etamādīnavaṃ ñatvā, muniṃ pubbāpare idha;
ఏకచ్చరియం దళ్హం కయిరా, న నిసేవేథ మేథునం.
Ekaccariyaṃ daḷhaṃ kayirā, na nisevetha methunaṃ.
ఏతమాదీనవం ఞత్వా, ముని పుబ్బాపరే ఇధాతి. ఏతన్తి పుబ్బే సమణభావే యసో చ కిత్తి చ, అపరభాగే బుద్ధం ధమ్మం సఙ్ఘం సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తస్స అయసో చ అకిత్తి చ; ఏతం సమ్పత్తిం విపత్తిఞ్చ. ఞత్వాతి జానిత్వా తులయిత్వా తీరయిత్వా విభావయిత్వా విభూతం కత్వా. మునీతి. మోనం వుచ్చతి ఞాణం. యా పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… సఙ్గజాలమతిచ్చ సో ముని. ఇధాతి ఇమిస్సా దిట్ఠియా ఇమిస్సా ఖన్తియా ఇమిస్సా రుచియా ఇమస్మిం ఆదాయే ఇమస్మిం ధమ్మే ఇమస్మిం వినయే ఇమస్మిం ధమ్మవినయే ఇమస్మిం పావచనే ఇమస్మిం బ్రహ్మచరియే ఇమస్మిం సత్థుసాసనే ఇమస్మిం అత్తభావే ఇమస్మిం మనుస్సలోకేతి – ఏతమాదీనవం ఞత్వా ముని పుబ్బాపరే ఇధ.
Etamādīnavaṃ ñatvā, muni pubbāpare idhāti. Etanti pubbe samaṇabhāve yaso ca kitti ca, aparabhāge buddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattassa ayaso ca akitti ca; etaṃ sampattiṃ vipattiñca. Ñatvāti jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Munīti. Monaṃ vuccati ñāṇaṃ. Yā paññā pajānanā…pe… saṅgajālamaticca so muni. Idhāti imissā diṭṭhiyā imissā khantiyā imissā ruciyā imasmiṃ ādāye imasmiṃ dhamme imasmiṃ vinaye imasmiṃ dhammavinaye imasmiṃ pāvacane imasmiṃ brahmacariye imasmiṃ satthusāsane imasmiṃ attabhāve imasmiṃ manussaloketi – etamādīnavaṃ ñatvā muni pubbāpare idha.
ఏకచ్చరియం దళ్హం కయిరాతి. ద్వీహి కారణేహి ఏకచ్చరియం దళహం కరేయ్య – పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన వా గణావవస్సగ్గట్ఠేన వా. కథం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకచ్చరియం దళ్హం కరేయ్య? సబ్బం ఘరావాసపలిబోధం ఛిన్దిత్వా పుత్తదారపలిబోధం ఛిన్దిత్వా ఞాతిపలిబోధం ఛిన్దిత్వా మిత్తామచ్చపలిబోధం ఛిన్దిత్వా సన్నిధిపలిబోధం ఛిన్దిత్వా కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిత్వా అకిఞ్చనభావం ఉపగన్త్వా ఏకో చరేయ్య విహరేయ్య ఇరియేయ్య వత్తేయ్య పాలేయ్య యపేయ్య యాపేయ్య. ఏవం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతేన ఏకచ్చరియం దళ్హం కరేయ్య.
Ekaccariyaṃ daḷhaṃ kayirāti. Dvīhi kāraṇehi ekaccariyaṃ daḷahaṃ kareyya – pabbajjāsaṅkhātena vā gaṇāvavassaggaṭṭhena vā. Kathaṃ pabbajjāsaṅkhātena ekaccariyaṃ daḷhaṃ kareyya? Sabbaṃ gharāvāsapalibodhaṃ chinditvā puttadārapalibodhaṃ chinditvā ñātipalibodhaṃ chinditvā mittāmaccapalibodhaṃ chinditvā sannidhipalibodhaṃ chinditvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā akiñcanabhāvaṃ upagantvā eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyya. Evaṃ pabbajjāsaṅkhātena ekaccariyaṃ daḷhaṃ kareyya.
కథం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకచ్చరియం దళ్హం కరేయ్య? సో ఏవం పబ్బజితో సమానో ఏకో అరఞ్ఞవనపత్థాని పన్తాని సేనాసనాని పటిసేవేయ్య అప్పసద్దాని అప్పనిగ్ఘోసాని విజనవాతాని మనుస్సరాహస్సేయ్యకాని పటిసల్లానసారుప్పాని. సో ఏకో గచ్ఛేయ్య, ఏకో తిట్ఠేయ్య, ఏకో నిసీదేయ్య, ఏకో సేయ్యం కప్పేయ్య, ఏకో గామం పిణ్డాయ పవిసేయ్య, ఏకో పటిక్కమేయ్య, ఏకో రహో నిసీదేయ్య, ఏకో చఙ్కమం అధిట్ఠేయ్య, ఏకో చరేయ్య విహరేయ్య ఇరియేయ్య వత్తేయ్య పాలేయ్య యపేయ్య యాపేయ్య. ఏవం గణావవస్సగ్గట్ఠేన ఏకచ్చరియం దళ్హం కరేయ్యాతి – ఏకచ్చరియం దళ్హం కరేయ్య, థిరం కరేయ్య, దళ్హం సమాదానో అస్స, అవట్ఠితసమాదానో అస్స కుసలేసు ధమ్మేసూతి – ఏకచ్చరియం దళ్హం కయిరా.
Kathaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena ekaccariyaṃ daḷhaṃ kareyya? So evaṃ pabbajito samāno eko araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭiseveyya appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. So eko gaccheyya, eko tiṭṭheyya, eko nisīdeyya, eko seyyaṃ kappeyya, eko gāmaṃ piṇḍāya paviseyya, eko paṭikkameyya, eko raho nisīdeyya, eko caṅkamaṃ adhiṭṭheyya, eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyya. Evaṃ gaṇāvavassaggaṭṭhena ekaccariyaṃ daḷhaṃ kareyyāti – ekaccariyaṃ daḷhaṃ kareyya, thiraṃ kareyya, daḷhaṃ samādāno assa, avaṭṭhitasamādāno assa kusalesu dhammesūti – ekaccariyaṃ daḷhaṃ kayirā.
న నిసేవేథ మేథునన్తి. మేథునధమ్మో నామ యో సో అసద్ధమ్మో గామధమ్మో…పే॰… తంకారణా వుచ్చతి మేథునధమ్మో. మేథునధమ్మం న సేవేయ్య న నిసేవేయ్య న సంసేవేయ్య న పటిసేవేయ్య న చరేయ్య న సమాచరేయ్య న సమాదాయ వత్తేయ్యాతి – న నిసేవేథ మేథునం.
Na nisevetha methunanti. Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo…pe… taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Methunadhammaṃ na seveyya na niseveyya na saṃseveyya na paṭiseveyya na careyya na samācareyya na samādāya vatteyyāti – na nisevetha methunaṃ.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, ముని పుబ్బాపరే ఇధ;
‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, muni pubbāpare idha;
ఏకచ్చరియం దళ్హం కయిరా, న నిసేవేథ మేథున’’న్తి.
Ekaccariyaṃ daḷhaṃ kayirā, na nisevetha methuna’’nti.
౫౭.
57.
వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేథ, ఏతం అరియానముత్తమం;
Vivekaññeva sikkhetha, etaṃ ariyānamuttamaṃ;
న తేన సేట్ఠో మఞ్ఞేథ, స వే నిబ్బానసన్తికే.
Na tena seṭṭho maññetha, sa ve nibbānasantike.
వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేథాతి. వివేకోతి తయో వివేకా – కాయవివేకో, చిత్తవివేకో, ఉపధివివేకో. కతమో కాయవివేకో…పే॰… అయం ఉపధివివేకో. కాయవివేకో చ వివేకట్ఠకాయానం నేక్ఖమ్మాభిరతానం. చిత్తవివేకో చ పరిసుద్ధచిత్తానం పరమవోదానప్పత్తానం. ఉపధివివేకో చ నిరూపధీనం పుగ్గలానం విసఙ్ఖారగతానం. సిక్ఖాతి తిస్సో సిక్ఖా – అధిసీలసిక్ఖా, అధిచిత్తసిక్ఖా, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా…పే॰… అయం అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా. వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేథాతి వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేయ్య ఆచరేయ్య సమాచరేయ్య సమాదాయ వత్తేయ్యాతి – వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేథ.
Vivekaññeva sikkhethāti. Vivekoti tayo vivekā – kāyaviveko, cittaviveko, upadhiviveko. Katamo kāyaviveko…pe… ayaṃ upadhiviveko. Kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ. Cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānappattānaṃ. Upadhiviveko ca nirūpadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatānaṃ. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Vivekaññeva sikkhethāti vivekaññeva sikkheyya ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – vivekaññeva sikkhetha.
ఏతం అరియానముత్తమన్తి. అరియా వుచ్చన్తి బుద్ధా చ బుద్ధసావకా చ పచ్చేకబుద్ధా చ. అరియానం ఏతం అగ్గం సేట్ఠం విసిట్ఠం పామోక్ఖం ఉత్తమం పవరం యదిదం వివేకచరియాతి – ఏతం అరియానముత్తమం.
Etaṃ ariyānamuttamanti. Ariyā vuccanti buddhā ca buddhasāvakā ca paccekabuddhā ca. Ariyānaṃ etaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ yadidaṃ vivekacariyāti – etaṃ ariyānamuttamaṃ.
న తేన సేట్ఠో మఞ్ఞేథాతి. కాయవివేకచరియాయ ఉన్నతిం న కరేయ్య, ఉన్నమం న కరేయ్య, మానం న కరేయ్య, థామం న కరేయ్య, థమ్భం న కరేయ్య, న తేన మానం జనేయ్య, న తేన థద్ధో అస్స పత్థద్ధో పగ్గహితసిరోతి – తేన సేట్ఠో న మఞ్ఞేథ.
Na tena seṭṭho maññethāti. Kāyavivekacariyāya unnatiṃ na kareyya, unnamaṃ na kareyya, mānaṃ na kareyya, thāmaṃ na kareyya, thambhaṃ na kareyya, na tena mānaṃ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti – tena seṭṭho na maññetha.
స వే నిబ్బానసన్తికేతి. సో నిబ్బానస్స సన్తికే సామన్తా ఆసన్నే అవిదూరే ఉపకట్ఠేతి – స వే నిబ్బానసన్తికే.
Save nibbānasantiketi. So nibbānassa santike sāmantā āsanne avidūre upakaṭṭheti – sa ve nibbānasantike.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘వివేకఞ్ఞేవ సిక్ఖేథ, ఏతం అరియానముత్తమం;
‘‘Vivekaññeva sikkhetha, etaṃ ariyānamuttamaṃ;
న తేన సేట్ఠో మఞ్ఞేథ, స వే నిబ్బానసన్తికే’’తి.
Na tena seṭṭho maññetha, sa ve nibbānasantike’’ti.
౫౮.
58.
రిత్తస్స మునినో చరతో, కామేసు అనపేక్ఖినో;
Rittassa munino carato, kāmesu anapekkhino;
ఓఘతిణ్ణస్స పిహయన్తి, కామేసు గధితా పజా.
Oghatiṇṇassa pihayanti, kāmesu gadhitā pajā.
రిత్తస్స మునినో చరతోతి. రిత్తస్స వివిత్తస్స పవివిత్తస్స , కాయదుచ్చరితేన రిత్తస్స వివిత్తస్స పవివిత్తస్స. వచీదుచ్చరితేన…పే॰… మనోదుచ్చరితేన… రాగేన… దోసేన… మోహేన… కోధేన… ఉపనాహేన… మక్ఖేన… పళాసేన… ఇస్సాయ… మచ్ఛరియేన… మాయాయ… సాఠేయ్యేన… థమ్భేన… సారమ్భేన… మానేన… అతిమానేన… మదేన… పమాదేన… సబ్బకిలేసేహి… సబ్బదుచ్చరితేహి… సబ్బదరథేహి… సబ్బపరిళాహేహి… సబ్బసన్తాపేహి… సబ్బాకుసలాభిసఙ్ఖారేహి రిత్తస్స వివిత్తస్స పవివిత్తస్స. మునినోతి. మోనం వుచ్చతి ఞాణం…పే॰… సఙ్గజాలమతిచ్చ సో ముని. చరతోతి చరతో విహరతో ఇరియతో వత్తతో పాలయతో యపయతో యాపయతోతి – రిత్తస్స మునినో చరతో.
Rittassa munino caratoti. Rittassa vivittassa pavivittassa , kāyaduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa. Vacīduccaritena…pe… manoduccaritena… rāgena… dosena… mohena… kodhena… upanāhena… makkhena… paḷāsena… issāya… macchariyena… māyāya… sāṭheyyena… thambhena… sārambhena… mānena… atimānena… madena… pamādena… sabbakilesehi… sabbaduccaritehi… sabbadarathehi… sabbapariḷāhehi… sabbasantāpehi… sabbākusalābhisaṅkhārehi rittassa vivittassa pavivittassa. Muninoti. Monaṃ vuccati ñāṇaṃ…pe… saṅgajālamaticca so muni. Caratoti carato viharato iriyato vattato pālayato yapayato yāpayatoti – rittassa munino carato.
కామేసు అనపేక్ఖినోతి. కామాతి ఉద్దానతో ద్వే కామా – వత్థుకామా చ కిలేసకామా చ…పే॰… ఇమే వుచ్చన్తి వత్థుకామా…పే॰… ఇమే వుచ్చన్తి కిలేసకామా. వత్థుకామే పరిజానిత్వా కిలేసకామే పహాయ పజహిత్వా వినోదేత్వా బ్యన్తిం కరిత్వా అనభావం గమేత్వా కామేసు అనపేక్ఖమానో చత్తకామో వన్తకామో ముత్తకామో పహీనకామో పటినిస్సట్ఠకామో, వీతరాగో చత్తరాగో వన్తరాగో ముత్తరాగో పహీనరాగో పటినిస్సట్ఠరాగో నిచ్ఛాతో నిబ్బుతో సీతిభూతో 33 సుఖప్పటిసంవేదీ బ్రహ్మభూతేన అత్తనా విహరతీతి – కామేసు అనపేక్ఖినో.
Kāmesu anapekkhinoti. Kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca…pe… ime vuccanti vatthukāmā…pe… ime vuccanti kilesakāmā. Vatthukāme parijānitvā kilesakāme pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gametvā kāmesu anapekkhamāno cattakāmo vantakāmo muttakāmo pahīnakāmo paṭinissaṭṭhakāmo, vītarāgo cattarāgo vantarāgo muttarāgo pahīnarāgo paṭinissaṭṭharāgo nicchāto nibbuto sītibhūto 34 sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatīti – kāmesu anapekkhino.
ఓఘతిణ్ణస్స పిహయన్తి, కామేసు గధితా పజాతి. పజాతి సత్తాధివచనం పజా కామేసు రత్తా గిద్ధా గధితా ముచ్ఛితా అజ్ఝోసన్నా లగ్గా లగ్గితా పలిబుద్ధా. తే కామోఘం తిణ్ణస్స భవోఘం తిణ్ణస్స దిట్ఠోఘం తిణ్ణస్స అవిజ్జోఘం తిణ్ణస్స సబ్బసఙ్ఖారపథం తిణ్ణస్స ఉత్తిణ్ణస్స నిత్తిణ్ణస్స అతిక్కన్తస్స సమతిక్కన్తస్స వీతివత్తస్స పారం గతస్స పారం పత్తస్స అన్తం గతస్స అన్తం పత్తస్స కోటిం గతస్స కోటిం పత్తస్స పరియన్తం గతస్స పరియన్తం పత్తస్స వోసానం గతస్స వోసానం పత్తస్స తాణం గతస్స తాణం పత్తస్స లేణం గతస్స లేణం పత్తస్స సరణం గతస్స సరణం పత్తస్స అభయం గతస్స అభయం పత్తస్స అచ్చుతం గతస్స అచ్చుతం పత్తస్స అమతం గతస్స అమతం పత్తస్స నిబ్బానం గతస్స నిబ్బానం పత్తస్స ఇచ్ఛన్తి సాదియన్తి పత్థయన్తి పిహయన్తి అభిజప్పన్తి. యథా ఇణాయికా ఆనణ్యం 35 పత్థేన్తి పిహయన్తి, యథా ఆబాధికా ఆరోగ్యం పత్థేన్తి పిహయన్తి, యథా బన్ధనబద్ధా బన్ధనమోక్ఖం పత్థేన్తి పిహయన్తి, యథా దాసా భుజిస్సం పత్థేన్తి పిహయన్తి, యథా కన్తారద్ధానపక్ఖన్దా 36 ఖేమన్తభూమిం పత్థేన్తి పిహయన్తి; ఏవమేవం పజా కామేసు రత్తా గిద్ధా గధితా ముచ్ఛితా అజ్ఝోసన్నా లగ్గా లగ్గితా పలిబుద్ధా తే కామోఘం తిణ్ణస్స భవోఘం తిణ్ణస్స…పే॰… నిబ్బానం గతస్స నిబ్బానం పత్తస్స ఇచ్ఛన్తి సాదియన్తి పత్థయన్తి పిహయన్తి అభిజప్పన్తీతి – ఓఘతిణ్ణస్స పిహయన్తి, కామేసు గధితా పజా.
Oghatiṇṇassa pihayanti, kāmesu gadhitā pajāti. Pajāti sattādhivacanaṃ pajā kāmesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā. Te kāmoghaṃ tiṇṇassa bhavoghaṃ tiṇṇassa diṭṭhoghaṃ tiṇṇassa avijjoghaṃ tiṇṇassa sabbasaṅkhārapathaṃ tiṇṇassa uttiṇṇassa nittiṇṇassa atikkantassa samatikkantassa vītivattassa pāraṃ gatassa pāraṃ pattassa antaṃ gatassa antaṃ pattassa koṭiṃ gatassa koṭiṃ pattassa pariyantaṃ gatassa pariyantaṃ pattassa vosānaṃ gatassa vosānaṃ pattassa tāṇaṃ gatassa tāṇaṃ pattassa leṇaṃ gatassa leṇaṃ pattassa saraṇaṃ gatassa saraṇaṃ pattassa abhayaṃ gatassa abhayaṃ pattassa accutaṃ gatassa accutaṃ pattassa amataṃ gatassa amataṃ pattassa nibbānaṃ gatassa nibbānaṃ pattassa icchanti sādiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti. Yathā iṇāyikā ānaṇyaṃ 37 patthenti pihayanti, yathā ābādhikā ārogyaṃ patthenti pihayanti, yathā bandhanabaddhā bandhanamokkhaṃ patthenti pihayanti, yathā dāsā bhujissaṃ patthenti pihayanti, yathā kantāraddhānapakkhandā 38 khemantabhūmiṃ patthenti pihayanti; evamevaṃ pajā kāmesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā te kāmoghaṃ tiṇṇassa bhavoghaṃ tiṇṇassa…pe… nibbānaṃ gatassa nibbānaṃ pattassa icchanti sādiyanti patthayanti pihayanti abhijappantīti – oghatiṇṇassa pihayanti, kāmesu gadhitā pajā.
తేనాహ భగవా –
Tenāha bhagavā –
‘‘రిత్తస్స మునినో చరతో, కామేసు అనపేక్ఖినో;
‘‘Rittassa munino carato, kāmesu anapekkhino;
ఓఘతిణ్ణస్స పిహయన్తి, కామేసు గధితా పజా’’తి.
Oghatiṇṇassa pihayanti, kāmesu gadhitā pajā’’ti.
తిస్సమేత్తేయ్యసుత్తనిద్దేసో సత్తమో.
Tissametteyyasuttaniddeso sattamo.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / మహానిద్దేస-అట్ఠకథా • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ౭. తిస్సమేత్తేయ్యసుత్తనిద్దేసవణ్ణనా • 7. Tissametteyyasuttaniddesavaṇṇanā