| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථා • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
2. තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Tissametteyyasuttavaṇṇanā
1047. කොධ සන්‌තුස්‌සිතොති තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යසුත්‌තං. කා උප්‌පත්‌ති? සබ්‌බසුත්‌තානං පුච්‌ඡාවසිකා එව උප්‌පත්‌ති. තෙ හි බ්‍රාහ්‌මණා ‘‘කතාවකාසා පුච්‌ඡව්‌හො’’ති භගවතා පවාරිතත්‌තා අත්‌තනො අත්‌තනො සංසයං පුච්‌ඡිංසු. පුට්‌ඨො පුට්‌ඨො ච තෙසං භගවා බ්‍යාකාසි. එවං පුච්‌ඡාවසිකානෙවෙතානි සුත්‌තානීති වෙදිතබ්‌බානි.
1047.Kodhasantussitoti tissametteyyasuttaṃ. Kā uppatti? Sabbasuttānaṃ pucchāvasikā eva uppatti. Te hi brāhmaṇā ‘‘katāvakāsā pucchavho’’ti bhagavatā pavāritattā attano attano saṃsayaṃ pucchiṃsu. Puṭṭho puṭṭho ca tesaṃ bhagavā byākāsi. Evaṃ pucchāvasikānevetāni suttānīti veditabbāni.
නිට්‌ඨිතෙ පන අජිතපඤ්‌හෙ ‘‘කථං ලොකං අවෙක්‌ඛන්‌තං, මච්‌චුරාජා න පස්‌සතී’’ති (සු. නි. 1124; චූළනි. පිඞ්‌ගියමාණවපුච්‌ඡා 144) එවං මොඝරාජා පුච්‌ඡිතුං ආරභි. තං ‘‘න තාවස්‌ස ඉන්‌ද්‍රියානි පරිපාකං ගතානී’’ති ඤත්‌වා භගවා ‘‘තිට්‌ඨ ත්‌වං, මොඝරාජ, අඤ්‌ඤො පුච්‌ඡතූ’’ති පටික්‌ඛිපි. තතො තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යො අත්‌තනො සංසයං පුච්‌ඡන්‌තො ‘‘කොධා’’ති ගාථමාහ. තත්‌ථ කොධ සන්‌තුස්‌සිතොති කො ඉධ තුට්‌ඨො. ඉඤ්‌ජිතාති තණ්‌හාදිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතානි. උභන්‌තමභිඤ්‌ඤායාති උභො අන්‌තෙ අභිජානිත්‌වා. මන්‌තා න ලිප්‌පතීති පඤ්‌ඤාය න ලිප්‌පති.
Niṭṭhite pana ajitapañhe ‘‘kathaṃ lokaṃ avekkhantaṃ, maccurājā na passatī’’ti (su. ni. 1124; cūḷani. piṅgiyamāṇavapucchā 144) evaṃ mogharājā pucchituṃ ārabhi. Taṃ ‘‘na tāvassa indriyāni paripākaṃ gatānī’’ti ñatvā bhagavā ‘‘tiṭṭha tvaṃ, mogharāja, añño pucchatū’’ti paṭikkhipi. Tato tissametteyyo attano saṃsayaṃ pucchanto ‘‘kodhā’’ti gāthamāha. Tattha kodha santussitoti ko idha tuṭṭho. Iñjitāti taṇhādiṭṭhivipphanditāni. Ubhantamabhiññāyāti ubho ante abhijānitvā. Mantā na lippatīti paññāya na lippati.
1048-9. තස්‌සෙතමත්‌ථං බ්‍යාකරොන්‌තො භගවා ‘‘කාමෙසූ’’ති ගාථාද්‌වයමාහ. තත්‌ථ කාමෙසු බ්‍රහ්‌මචරියවාති කාමනිමිත්‌තං බ්‍රහ්‌මචරියවා, කාමෙසු ආදීනවං දිස්‌වා මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියෙන සමන්‌නාගතොති වුත්‌තං හොති. එත්‌තාවතා සන්‌තුසිතං දස්‌සෙති, ‘‘වීතතණ්‌හො’’තිආදීහි අනිඤ්‌ජිතං . තත්‌ථ සඞ්‌ඛාය නිබ්‌බුතොති අනිච්‌චාදිවසෙන ධම්‌මෙ වීමංසිත්‌වා රාගාදිනිබ්‌බානෙන නිබ්‌බුතො. සෙසං තත්‌ථ තත්‌ථ වුත්‌තනයත්‌තා පාකටමෙව.
1048-9. Tassetamatthaṃ byākaronto bhagavā ‘‘kāmesū’’ti gāthādvayamāha. Tattha kāmesu brahmacariyavāti kāmanimittaṃ brahmacariyavā, kāmesu ādīnavaṃ disvā maggabrahmacariyena samannāgatoti vuttaṃ hoti. Ettāvatā santusitaṃ dasseti, ‘‘vītataṇho’’tiādīhi aniñjitaṃ . Tattha saṅkhāya nibbutoti aniccādivasena dhamme vīmaṃsitvā rāgādinibbānena nibbuto. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā pākaṭameva.
එවං භගවා ඉමම්‌පි සුත්‌තං අරහත්‌තනිකූටෙනෙව දෙසෙසි. දෙසනාපරියොසානෙ අයම්‌පි බ්‍රාහ්‌මණො අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨාසි සද්‌ධිං අන්‌තෙවාසිසහස්‌සෙන, අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච අනෙකසහස්‌සානං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි. සෙසං පුබ්‌බසදිසමෙවාති.
Evaṃ bhagavā imampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ayampi brāhmaṇo arahatte patiṭṭhāsi saddhiṃ antevāsisahassena, aññesañca anekasahassānaṃ dhammacakkhuṃ udapādi. Sesaṃ pubbasadisamevāti.
පරමත්‌ථජොතිකාය ඛුද්‌දක-අට්‌ඨකථාය
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථාය තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Suttanipāta-aṭṭhakathāya tissametteyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / සුත්‌තනිපාතපාළි • Suttanipātapāḷi / 2. තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යමාණවපුච්‌ඡා • 2. Tissametteyyamāṇavapucchā
