| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
9. තිස්‌සසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Tissasuttavaṇṇanā
243. භණ්‌ඩකන්‌ති පත්‌තචීවරං. නිසීදියෙව වත්‌තස්‌ස අසික්‌ඛිතත්‌තා. තුජ්‌ජනත්‌ථෙන වාචා එව සත්‌තියොති ආහ ‘‘වාචාසත්‌තීහී’’ති.
243.Bhaṇḍakanti pattacīvaraṃ. Nisīdiyeva vattassa asikkhitattā. Tujjanatthena vācā eva sattiyoti āha ‘‘vācāsattīhī’’ti.
වාචාය සන්‌නිතොදකෙනාති වචනසඞ්‌ඛාතෙන සමන්‌තතො නිච්‌චං කත්‌වා උපතුදනතො සන්‌නිතුදකෙන. විභත්‌තිඅලොපෙන සො නිද්‌දෙසො. තෙනාහ ‘‘වචනපතොදෙනා’’ති.
Vācāya sannitodakenāti vacanasaṅkhātena samantato niccaṃ katvā upatudanato sannitudakena. Vibhattialopena so niddeso. Tenāha ‘‘vacanapatodenā’’ti.
උච්‌චකුලෙ ජාති එතස්‌සාති ජාතිමා, බ්‍රහ්‌මජාතිකො ඉසි. මාතඞ්‌ගොති චණ්‌ඩාලො. තත්‌ථාති කුම්‌භකාරසාලායං. ඔකාසං යාචි කුම්‌භකාරං. මහන්‌තං දිස්‌වා ආහ – ‘‘පඨමතරං පවිට්‌ඨො පබ්‌බජිතො’’ති. තත්‌ථෙවාති තස්‌සායෙව සාලාය ද්‌වාරං නිස්‌සාය ද්‌වාරසමීපෙ. මෙති මයා. ඛම මය්‌හන්‌ති මය්‌හං අපරාධං ඛමස්‌සු. තෙති තයා. පුන තෙති තව. ගණ්‌හි උග්‌ගන්‌තුං අප්‌පදානවසෙන. තෙනාහ ‘‘නාස්‌ස උග්‌ගන්‌තුං අදාසී’’ති. පබුජ්‌ඣිංසූති නිද්‌දාය පබුජ්‌ඣිංසු පකතියා පබුජ්‌ඣනවෙලාය උපගතත්‌තා.
Uccakule jāti etassāti jātimā, brahmajātiko isi. Mātaṅgoti caṇḍālo. Tatthāti kumbhakārasālāyaṃ. Okāsaṃ yāci kumbhakāraṃ. Mahantaṃ disvā āha – ‘‘paṭhamataraṃ paviṭṭho pabbajito’’ti. Tatthevāti tassāyeva sālāya dvāraṃ nissāya dvārasamīpe. Meti mayā. Khama mayhanti mayhaṃ aparādhaṃ khamassu. Teti tayā. Puna teti tava. Gaṇhi uggantuṃ appadānavasena. Tenāha ‘‘nāssa uggantuṃ adāsī’’ti. Pabujjhiṃsūti niddāya pabujjhiṃsu pakatiyā pabujjhanavelāya upagatattā.
ඡවොති නිහීනො. අනන්‌තමායොති විවිධමායො මායාවී.
Chavoti nihīno. Anantamāyoti vividhamāyo māyāvī.
සොති මත්‌තිකාපිණ්‌ඩො. ‘‘සත්‌තධා භිජ්‌ජී’’ති එත්‌ථායමධිප්‌පායො – යං තෙන තාපසෙන පාරමිතාපරිභාවනසමිද්‌ධාහි නානාවිහාරසමාපත්‌තිපරිපූරිතාහි සීලදිට්‌ඨිසම්‌පදාදීහි සුසඞ්‌ඛතසන්‌තානෙ මහාකරුණාධිවාසෙ මහාසත්‌තෙ බොධිසත්‌තෙ අරියූපවාදකම්‌මං අභිසපසඞ්‌ඛාතං ඵරුසවචනං පවත්‌තිතං, තං මහාසත්‌තස්‌ස ඛෙත්‌තවිසෙසභාවතො තස්‌ස ච අජ්‌ඣාසයඵරුසතාය දිට්‌ඨධම්‌මවෙදනීයං හුත්‌වා සචෙ සො මහාසත්‌තං න ඛමාපෙති, තං කක්‌ඛළං හුත්‌වා විපච්‌චනසභාවං ජාතං, ඛමාපිතෙ පන මහාසත්‌තෙ පයොගසම්‌පත්‌තිපටිබාහිතත්‌තා අවිපාකධම්‌මතං ආපජ්‌ජති අහොසිකම්‌මභාවතො. අයඤ්‌හි අරියූපවාදපාපස්‌ස දිට්‌ඨධම්‌මවෙදනීයස්‌ස ච ධම්‌මතා. යං තං බොධිසත්‌තෙන සූරියුග්‌ගමනනිවාරණං කතං, අයං බොධිසත්‌තෙන දිට්‌ඨො උපායො. තෙන හි උබ්‌බාළ්‌හා මනුස්‌සා බොධිසත්‌තස්‌ස සන්‌තිකෙ තාපසං ආනෙත්‌වා ඛමාපෙසුං. සොපි ච මහාසත්‌තස්‌ස ගුණෙ ජානිත්‌වා තස්‌මිං චිත්‌තං පසාදෙසි. යං පනස්‌ස මත්‌ථකෙ මත්‌තිකාපිණ්‌ඩස්‌ස ඨපනං තස්‌ස සත්‌තධා ඵාලනං කතං, තං මනුස්‌සානං චිත්‌තානුරක්‌ඛණත්‌ථං. අඤ්‌ඤථා හි ඉමෙ පබ්‌බජිතා සමානා චිත්‌තස්‌ස වසං වත්‌තන්‌ති, න පන චිත්‌තමත්‌තනො වසෙ වත්‌තාපෙන්‌තීති මහාසත්‌තම්‌පි තෙන සදිසං කත්‌වා ගණ්‌හෙය්‍යුං, තදස්‌ස නෙසං දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛායාති. පතිරූපන්‌ති යුත්‌තං.
Soti mattikāpiṇḍo. ‘‘Sattadhā bhijjī’’ti etthāyamadhippāyo – yaṃ tena tāpasena pāramitāparibhāvanasamiddhāhi nānāvihārasamāpattiparipūritāhi sīladiṭṭhisampadādīhi susaṅkhatasantāne mahākaruṇādhivāse mahāsatte bodhisatte ariyūpavādakammaṃ abhisapasaṅkhātaṃ pharusavacanaṃ pavattitaṃ, taṃ mahāsattassa khettavisesabhāvato tassa ca ajjhāsayapharusatāya diṭṭhadhammavedanīyaṃ hutvā sace so mahāsattaṃ na khamāpeti, taṃ kakkhaḷaṃ hutvā vipaccanasabhāvaṃ jātaṃ, khamāpite pana mahāsatte payogasampattipaṭibāhitattā avipākadhammataṃ āpajjati ahosikammabhāvato. Ayañhi ariyūpavādapāpassa diṭṭhadhammavedanīyassa ca dhammatā. Yaṃ taṃ bodhisattena sūriyuggamananivāraṇaṃ kataṃ, ayaṃ bodhisattena diṭṭho upāyo. Tena hi ubbāḷhā manussā bodhisattassa santike tāpasaṃ ānetvā khamāpesuṃ. Sopi ca mahāsattassa guṇe jānitvā tasmiṃ cittaṃ pasādesi. Yaṃ panassa matthake mattikāpiṇḍassa ṭhapanaṃ tassa sattadhā phālanaṃ kataṃ, taṃ manussānaṃ cittānurakkhaṇatthaṃ. Aññathā hi ime pabbajitā samānā cittassa vasaṃ vattanti, na pana cittamattano vase vattāpentīti mahāsattampi tena sadisaṃ katvā gaṇheyyuṃ, tadassa nesaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti. Patirūpanti yuttaṃ.
තිස්‌සසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tissasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 9. තිස්‌සසුත්‌තං • 9. Tissasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9. තිස්‌සසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Tissasuttavaṇṇanā
