Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
౪. తిస్సాథేరీగాథావణ్ణనా
4. Tissātherīgāthāvaṇṇanā
తిస్సే సిక్ఖస్సు సిక్ఖాయాతి తిస్సాయ సిక్ఖమానాయ గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచినిత్వా సమ్భతకుసలపచ్చయా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే కపిలవత్థుస్మిం సక్యరాజకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తా బోధిసత్తస్స ఓరోధభూతా పచ్ఛా మహాపజాపతిగోతమియా సద్ధిం నిక్ఖమిత్వా పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోతి. తస్సా సత్థా హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ ఓభాసం విస్సజ్జేత్వా –
Tisse sikkhassu sikkhāyāti tissāya sikkhamānāya gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā sambhatakusalapaccayā imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ sakyarājakule nibbattitvā vayappattā bodhisattassa orodhabhūtā pacchā mahāpajāpatigotamiyā saddhiṃ nikkhamitvā pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karoti. Tassā satthā heṭṭhā vuttanayeneva obhāsaṃ vissajjetvā –
౪.
4.
‘‘తిస్సే సిక్ఖస్సు సిక్ఖాయ, మా తం యోగా ఉపచ్చగుం;
‘‘Tisse sikkhassu sikkhāya, mā taṃ yogā upaccaguṃ;
సబ్బయోగవిసంయుత్తా, చర లోకే అనాసవా’’తి. – గాథం అభాసి;
Sabbayogavisaṃyuttā, cara loke anāsavā’’ti. – gāthaṃ abhāsi;
తత్థ తిస్సేతి తస్సా ఆలపనం. సిక్ఖస్సు సిక్ఖాయాతి అధిసీలసిక్ఖాదికాయ తివిధాయ సిక్ఖాయ సిక్ఖ, మగ్గసమ్పయుత్తా తిస్సో సిక్ఖాయో సమ్పాదేహీతి అత్థో. ఇదాని తాసం సమ్పాదనే కారణమాహ ‘‘మా తం యోగా ఉపచ్చగు’’న్తి మనుస్సత్తం, ఇన్ద్రియావేకల్లం, బుద్ధుప్పాదో, సద్ధాపటిలాభోతి ఇమే యోగా సమయా దుల్లభక్ఖణా తం మా అతిక్కముం. కామయోగాదయో ఏవ వా చత్తారో యోగా తం మా ఉపచ్చగుం మా అభిభవేయ్యుం. సబ్బయోగవిసంయుత్తాతి సబ్బేహి కామయోగాదీహి యోగేహి విముత్తా తతో ఏవ అనాసవా హుత్వా లోకే చర, దిట్ఠసుఖవిహారేన విహరాహీతి అత్థో.
Tattha tisseti tassā ālapanaṃ. Sikkhassu sikkhāyāti adhisīlasikkhādikāya tividhāya sikkhāya sikkha, maggasampayuttā tisso sikkhāyo sampādehīti attho. Idāni tāsaṃ sampādane kāraṇamāha ‘‘mā taṃ yogā upaccagu’’nti manussattaṃ, indriyāvekallaṃ, buddhuppādo, saddhāpaṭilābhoti ime yogā samayā dullabhakkhaṇā taṃ mā atikkamuṃ. Kāmayogādayo eva vā cattāro yogā taṃ mā upaccaguṃ mā abhibhaveyyuṃ. Sabbayogavisaṃyuttāti sabbehi kāmayogādīhi yogehi vimuttā tato eva anāsavā hutvā loke cara, diṭṭhasukhavihārena viharāhīti attho.
సా తం గాథం సుత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అరహత్తం పాపుణీతి ఆదినయో హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో.
Sā taṃ gāthaṃ sutvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇīti ādinayo heṭṭhā vuttanayeneva veditabbo.
తిస్సాథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Tissātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౪. తిస్సాథేరీగాథా • 4. Tissātherīgāthā