| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
೪೨. ದುತಿಯೇ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೇನಾತಿ ವಿಗತಮಚ್ಛರಿಯಮಲೇನ। ಮುತ್ತಚಾಗೋತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಚಾಗೋ। ಪಯತಪಾಣೀತಿ ಧೋತಹತ್ಥೋ। ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹಿ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ಹತ್ಥೇ ಧೋವಿತ್ವಾಪಿ ಮಲಿನಹತ್ಥೋವ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧೋ ಪನ ದಾನಾಭಿರತತ್ತಾ ಮಲಿನಹತ್ಥೋಪಿ ಧೋತಹತ್ಥೋವ। ವೋಸ್ಸಗ್ಗರತೋತಿ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಸಙ್ಖಾತೇ ದಾನೇ ರತೋ। ಯಾಚಯೋಗೋತಿ ಯಾಚಿತುಂ ಯುತ್ತೋ, ಯಾಚಕೇಹಿ ವಾ ಯೋಗೋ ಅಸ್ಸಾತಿಪಿ ಯಾಚಯೋಗೋ। ದಾನಸಂವಿಭಾಗರತೋತಿ ದಾನಂ ದದನ್ತೋ ಸಂವಿಭಾಗಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ದಾನಸಂವಿಭಾಗರತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ।
42. Dutiye vigatamalamaccherenāti vigatamacchariyamalena. Muttacāgoti vissaṭṭhacāgo. Payatapāṇīti dhotahattho. Assaddho hi satakkhattuṃ hatthe dhovitvāpi malinahatthova hoti, saddho pana dānābhiratattā malinahatthopi dhotahatthova. Vossaggaratoti vossaggasaṅkhāte dāne rato. Yācayogoti yācituṃ yutto, yācakehi vā yogo assātipi yācayogo. Dānasaṃvibhāgaratoti dānaṃ dadanto saṃvibhāgañca karonto dānasaṃvibhāgarato nāma hoti.
ದಸ್ಸನಕಾಮೋ ಸೀಲವತನ್ತಿ ದಸಪಿ ಯೋಜನಾನಿ ವೀಸಮ್ಪಿ ತಿಂಸಮ್ಪಿ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಹೋತಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಕಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಿಯ ಸದ್ಧಾತಿಸ್ಸಮಹಾರಾಜಾ ವಿಯ ಚ। ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಕಿರ ನಗರದ್ವಾರೇ ಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾ ದ್ವೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಳವಲ್ಲಿಮಣ್ಡಪವಾಸಿಮಹಾನಾಗತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗುಣಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಟ್ಠುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ದ್ವೇಪಿ ಜನಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು। ಏಕೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಏಕೋ ಸಮುದ್ದತೀರಂ ಪತ್ವಾ ನಾವಾಯ ಮಹಾತಿತ್ಥಪಟ್ಟನೇ ಓರುಯ್ಹ ಅನುರಾಧಪುರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಳವಲ್ಲಿಮಣ್ಡಪೋ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ರೋಹಣಜನಪದೇತಿ। ಸೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಚೂಳನಗರಗಾಮೇ ಧುರಘರೇ ನಿವಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಆಹಾರಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪಾತೋವ ವುಟ್ಠಾಯ ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಜನಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಥೇರಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಕಿಂ ತತ್ಥೇವ ಠಿತೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪುನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇಸು ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವನ್ದನ್ತೋ ‘‘ಉಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ಚ ನಾತಿಉಚ್ಚೋ ನಾತಿರಸ್ಸೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತೋವ, ತೇನ ನಂ ಪುನ ಆಹ – ‘‘ನಾತಿಉಚ್ಚಾ ತುಮ್ಹೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಗುಣಾ ಮೇಚಕವಣ್ಣಸ್ಸ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪತಲಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಗತಾ, ಅಹಮ್ಪಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತನಗರದ್ವಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗುಣಕಥಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಾಹಾರಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ತಿಚೀವರಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
Dassanakāmo sīlavatanti dasapi yojanāni vīsampi tiṃsampi yojanasatampi gantvā sīlasampanne daṭṭhukāmo hoti pāṭaliputtakabrāhmaṇo viya saddhātissamahārājā viya ca. Pāṭaliputtassa kira nagaradvāre sālāya nisinnā dve brāhmaṇā kāḷavallimaṇḍapavāsimahānāgattherassa guṇakathaṃ sutvā ‘‘amhehi taṃ bhikkhuṃ daṭṭhuṃ vaṭṭatī’’ti dvepi janā nikkhamiṃsu. Eko antarāmagge kālamakāsi. Eko samuddatīraṃ patvā nāvāya mahātitthapaṭṭane oruyha anurādhapuraṃ āgantvā ‘‘kāḷavallimaṇḍapo kuhi’’nti pucchi. Rohaṇajanapadeti. So anupubbena therassa vasanaṭṭhānaṃ patvā cūḷanagaragāme dhuraghare nivāsaṃ gahetvā therassa āhāraṃ sampādetvā pātova vuṭṭhāya therassa vasanaṭṭhānaṃ pucchitvā gantvā janapariyante ṭhito theraṃ dūratova āgacchantaṃ disvā sakiṃ tattheva ṭhito vanditvā puna upasaṅkamitvā gopphakesu daḷhaṃ gahetvā vandanto ‘‘uccā, bhante, tumhe’’ti āha. Thero ca nātiucco nātirasso pamāṇayuttova, tena naṃ puna āha – ‘‘nātiuccā tumhe, tumhākaṃ pana guṇā mecakavaṇṇassa samuddassa matthakena gantvā sakalajambudīpatalaṃ ajjhottharitvā gatā, ahampi pāṭaliputtanagaradvāre nisinno tumhākaṃ guṇakathaṃ assosi’’nti. So therassa bhikkhāhāraṃ datvā attano ticīvaraṃ paṭiyādetvā therassa santike pabbajitvā tassovāde patiṭṭhāya katipāheneva arahattaṃ pāpuṇi.
ಸದ್ಧಾತಿಸ್ಸಮಹಾರಾಜಾಪಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ವನ್ದಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಏಕಂ ಅಯ್ಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಮಙ್ಗಲವಾಸೀ ಕುಟ್ಟತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ರಾಜಾ ಮಹಾಪರಿವಾರೇನ ಪಞ್ಚಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಥೇರೋ ‘‘ಕಿಂ ಸದ್ದೋ ಏಸೋ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ರಾಜಾ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗತೋ’’ತಿ। ಥೇರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ರಾಜಗೇಹೇ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ಮಞ್ಚೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಲೇಖಂ ಲಿಖನ್ತೋ ಅಚ್ಛಿ। ರಾಜಾ ‘‘ಕಹಂ ಥೇರೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಥೇರಂ ಭೂಮಿಯಂ ಲೇಖಂ ಲಿಖನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನಾಮ ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ನಾಯಂ ಖೀಣಾಸವೋ’’ತಿ ಅವನ್ದಿತ್ವಾವ ನಿವತ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಥೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏವಂವಿಧಸ್ಸ ಸದ್ಧಸ್ಸ ಪಸನ್ನಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಕಸ್ಮಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಂ ಕರಿತ್ಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಆವುಸೋ, ರಞ್ಞೋ ಪಸಾದರಕ್ಖನಂ ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭಾರೋ, ಮಹಲ್ಲಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಭಾರೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಆಹ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕೂಟಾಗಾರಮ್ಹಿ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಅತ್ಥರಥಾ’’ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥತೇ ಥೇರೋ – ‘‘ಇದಂ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಅನ್ತರೇ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ದಿಟ್ಠಕಾಲೇಯೇವ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ಕೂಟಾಗಾರಂ ಪಞ್ಚಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಆಕಾಸೇನ ಅಗಮಾಸಿ। ಪಞ್ಚಯೋಜನಮಗ್ಗೇ ಧಜಂ ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ರುಕ್ಖಾ ಧಜಪಗ್ಗಹಿತಾವ ಅಹೇಸುಂ। ಗಚ್ಛಾಪಿ ಗುಮ್ಬಾಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಕೂಟಾಗಾರಾಭಿಮುಖಾ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು।
Saddhātissamahārājāpi, ‘‘bhante, mayhaṃ vanditabbayuttakaṃ ekaṃ ayyaṃ ācikkhathā’’ti pucchi. Bhikkhū ‘‘maṅgalavāsī kuṭṭatissatthero’’ti āhaṃsu. Rājā mahāparivārena pañcayojanamaggaṃ agamāsi. Thero ‘‘kiṃ saddo eso, āvuso’’ti bhikkhusaṅghaṃ pucchi. ‘‘Rājā, bhante, tumhākaṃ dassanatthāya āgato’’ti. Thero cintesi – ‘‘kiṃ mayhaṃ mahallakakāle rājagehe kamma’’nti divāṭṭhāne mañce nipajjitvā bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchi. Rājā ‘‘kahaṃ thero’’ti pucchitvā ‘‘divāṭṭhāne’’ti sutvā tattha gacchanto theraṃ bhūmiyaṃ lekhaṃ likhantaṃ disvā ‘‘khīṇāsavassa nāma hatthakukkuccaṃ natthi, nāyaṃ khīṇāsavo’’ti avanditvāva nivatti. Bhikkhusaṅgho theraṃ āha – ‘‘bhante, evaṃvidhassa saddhassa pasannassa rañño kasmā vippaṭisāraṃ karitthā’’ti. ‘‘Āvuso, rañño pasādarakkhanaṃ na tumhākaṃ bhāro, mahallakattherassa bhāro’’ti vatvā aparabhāge anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyanto bhikkhusaṅghaṃ āha – ‘‘mayhaṃ kūṭāgāramhi aññampi pallaṅkaṃ attharathā’’ti. Tasmiṃ atthate thero – ‘‘idaṃ kūṭāgāraṃ antare appatiṭṭhahitvā raññā diṭṭhakāleyeva bhūmiyaṃ patiṭṭhātū’’ti adhiṭṭhahitvā parinibbāyi. Kūṭāgāraṃ pañcayojanamaggaṃ ākāsena agamāsi. Pañcayojanamagge dhajaṃ dhāretuṃ samatthā rukkhā dhajapaggahitāva ahesuṃ. Gacchāpi gumbāpi sabbe kūṭāgārābhimukhā hutvā aṭṭhaṃsu.
ರಞ್ಞೋಪಿ ಪಣ್ಣಂ ಪಹಿಣಿಂಸು ‘‘ಥೇರೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಕೂಟಾಗಾರಂ ಆಕಾಸೇನ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ। ರಾಜಾ ನ ಸದ್ದಹಿ। ಕೂಟಾಗಾರಂ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೂಪಾರಾಮಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಿಲಾಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಚೇತಿಯಂ ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಕೂಟಾಗಾರಮತ್ಥಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಸಾಧುಕಾರಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪವತ್ತಿಂಸು । ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಹಾಬ್ಯಗ್ಘತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಲೋಹಪಾಸಾದೇ ಸತ್ತಮಕೂಟಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಸದ್ದೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ। ಭನ್ತೇ, ಮಙ್ಗಲವಾಸೀ ಕುಟ್ಟತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಕೂಟಾಗಾರಂ ಪಞ್ಚಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಆಕಾಸೇನ ಆಗತಂ, ತತ್ಥ ಸೋ ಸಾಧುಕಾರಸದ್ದೋತಿ। ಆವುಸೋ, ಪುಞ್ಞವನ್ತೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಕ್ಕಾರಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದುತಿಯಮಞ್ಚೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ರಾಜಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಚುಣ್ಣಾನಿ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಠಿತಂ ಕೂಟಾಗಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ರಾಜಾ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರೇನ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ಅಕಾಸಿ। ಏವರೂಪಾ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ದಸ್ಸನಕಾಮಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ।
Raññopi paṇṇaṃ pahiṇiṃsu ‘‘thero parinibbuto, kūṭāgāraṃ ākāsena āgacchatī’’ti. Rājā na saddahi. Kūṭāgāraṃ ākāsena gantvā thūpārāmaṃ padakkhiṇaṃ katvā silācetiyaṭṭhānaṃ agamāsi. Cetiyaṃ saha vatthunā uppatitvā kūṭāgāramatthake aṭṭhāsi, sādhukārasahassāni pavattiṃsu . Tasmiṃ khaṇe mahābyagghatthero nāma lohapāsāde sattamakūṭāgāre nisinno bhikkhūnaṃ vinayakammaṃ karonto taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kiṃ saddo eso’’ti paṭipucchi. Bhante, maṅgalavāsī kuṭṭatissatthero parinibbuto, kūṭāgāraṃ pañcayojanamaggaṃ ākāsena āgataṃ, tattha so sādhukārasaddoti. Āvuso, puññavante nissāya sakkāraṃ labhissāmāti antevāsike khamāpetvā ākāseneva āgantvā taṃ kūṭāgāraṃ pavisitvā dutiyamañce nisīditvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi. Rājā gandhapupphacuṇṇāni ādāya gantvā ākāse ṭhitaṃ kūṭāgāraṃ disvā kūṭāgāraṃ pūjesi. Tasmiṃ khaṇe kūṭāgāraṃ otaritvā pathaviyaṃ patiṭṭhitaṃ. Rājā mahāsakkārena sarīrakiccaṃ kāretvā dhātuyo gahetvā cetiyaṃ akāsi. Evarūpā sīlavantānaṃ dassanakāmā nāma honti.
ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕತ್ಥೇರಾದಯೋ ವಿಯ। ಗಙ್ಗಾವನವಾಲಿಅಙ್ಗಣಮ್ಹಿ ಕಿರ ತಿಂಸ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಚತುಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸಭಾವನಾರಾಮಮಹಾಅರಿಯವಂಸಞ್ಚ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೮) ಕಥೇನ್ತಿ। ಏಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕತ್ಥೇರೋ ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ನಂ ಏಕೋ ಗೋನಸೋ ಜಙ್ಘಪಿಣ್ಡಿಮಂಸಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ ಡಂಸಿ। ಥೇರೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಗೋನಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನನ್ತರಾಯಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗೋನಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಥವಿಕಾಮುಖಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋವ ನಿಸೀದಿ। ಅರುಣುಗ್ಗಮನಞ್ಚ ವಿಸಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ತಿಣ್ಣಂ ಫಲಾನಂ ಪಾಪುಣನಞ್ಚ ವಿಸಸ್ಸ ದಟ್ಠಟ್ಠಾನೇನೇವ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಥವಿಪವಿಸನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಾನಿಟ್ಠಾಪನಞ್ಚ ಏಕಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅಹೋಸಿ। ತತೋ ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ ಏಕೋ ಮೇ ಚೋರೋ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಥವಿಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗೋನಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ವೇಲಾಯ ದಟ್ಠತ್ಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಹಿಯ್ಯೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ, ಆವುಸೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಭಾರಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ಥಾತಿ। ಆವುಸೋ, ಸಚಾಹಂ ದೀಘಜಾತಿಕೇನ ದಟ್ಠೋತಿ ವದೇಯ್ಯಂ, ನಯಿಮಂ ಏತ್ತಕಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಲಭೇಯ್ಯನ್ತಿ। ಇದಂ ತಾವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ವತ್ಥು।
Saddhammaṃ sotumicchatīti tathāgatappaveditaṃ saddhammaṃ sotukāmo hoti piṇḍapātikattherādayo viya. Gaṅgāvanavāliaṅgaṇamhi kira tiṃsa bhikkhū vassaṃ upagatā anvaddhamāsaṃ uposathadivase catupaccayasantosabhāvanārāmamahāariyavaṃsañca (a. ni. 4.28) kathenti. Eko piṇḍapātikatthero pacchābhāgena āgantvā paṭicchannaṭṭhāne nisīdi. Atha naṃ eko gonaso jaṅghapiṇḍimaṃsaṃ saṇḍāsena gaṇhanto viya ḍaṃsi. Thero olokento gonasaṃ disvā ‘‘ajja dhammassavanantarāyaṃ na karissāmī’’ti gonasaṃ gahetvā thavikāya pakkhipitvā thavikāmukhaṃ bandhitvā avidūre ṭhāne ṭhapetvā dhammaṃ suṇantova nisīdi. Aruṇuggamanañca visaṃ vikkhambhetvā therassa tiṇṇaṃ phalānaṃ pāpuṇanañca visassa daṭṭhaṭṭhāneneva otaritvā pathavipavisanañca dhammakathikattherassa dhammakathāniṭṭhāpanañca ekakkhaṇeyeva ahosi. Tato thero āha – ‘‘āvuso eko me coro gahito’’ti thavikaṃ muñcitvā gonasaṃ vissajjesi. Bhikkhū disvā ‘‘kāya velāya daṭṭhattha, bhante’’ti pucchiṃsu. Hiyyo sāyanhasamaye, āvusoti. Kasmā, bhante, evaṃ bhāriyaṃ kammaṃ karitthāti. Āvuso, sacāhaṃ dīghajātikena daṭṭhoti vadeyyaṃ, nayimaṃ ettakaṃ ānisaṃsaṃ labheyyanti. Idaṃ tāva piṇḍapātikattherassa vatthu.
ದೀಘವಾಪಿಯಮ್ಪಿ ‘‘ಮಹಾಜಾತಕಭಾಣಕತ್ಥೇರೋ ಗಾಥಾಸಹಸ್ಸಂ ಮಹಾವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಿಸ್ಸಮಹಾಗಾಮೇ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀ ಏಕೋ ದಹರೋ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏಕಾಹೇನೇವ ನವಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಆಗತೋ। ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ಥೇರೋ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಆರಭಿ। ದಹರೋ ದೂರಮಗ್ಗಾಗಮನೇನ ಸಞ್ಜಾತಕಾಯದರಥತ್ತಾ ಪಟ್ಠಾನಗಾಥಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅವಸಾನಗಾಥಂಯೇವ ವವತ್ಥಪೇಸಿ। ತತೋ ಥೇರಸ್ಸ ‘‘ಇದಮವೋಚಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಮನಕಾಲೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಆಗಮನಕಮ್ಮಂ ಮೋಘಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ರೋದಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕೋ ಮನುಸ್ಸೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏಕೋ ದಹರಭಿಕ್ಖು ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಾ ಆಗತೋ, ಸೋ ‘ಕಾಯದರಥಭಾವೇನ ಮೇ ಆಗಮನಂ ಮೋಘಂ ಜಾತ’ನ್ತಿ ರೋದಮಾನೋ ಠಿತೋ’’ತಿ। ಗಚ್ಛಥ ಸಞ್ಞಾಪೇಥ ನಂ ‘‘ಪುನ ಸ್ವೇ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಸೋ ಪುನದಿವಸೇ ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪಾಪುಣಿ।
Dīghavāpiyampi ‘‘mahājātakabhāṇakatthero gāthāsahassaṃ mahāvessantaraṃ kathessatī’’ti tissamahāgāme tissamahāvihāravāsī eko daharo sutvā tato nikkhamitvā ekāheneva navayojanamaggaṃ āgato. Tasmiṃyeva khaṇe thero dhammakathaṃ ārabhi. Daharo dūramaggāgamanena sañjātakāyadarathattā paṭṭhānagāthāya saddhiṃ avasānagāthaṃyeva vavatthapesi. Tato therassa ‘‘idamavocā’’ti vatvā uṭṭhāya gamanakāle ‘‘mayhaṃ āgamanakammaṃ moghaṃ jāta’’nti rodamāno aṭṭhāsi. Eko manusso taṃ kathaṃ sutvā gantvā therassa ārocesi, ‘‘bhante, ‘tumhākaṃ dhammakathaṃ sossāmī’ti eko daharabhikkhu tissamahāvihārā āgato, so ‘kāyadarathabhāvena me āgamanaṃ moghaṃ jāta’nti rodamāno ṭhito’’ti. Gacchatha saññāpetha naṃ ‘‘puna sve kathessāmā’’ti. So punadivase therassa dhammakathaṃ sutvā sotāpattiphalaṃ pāpuṇi.
ಅಪರಾಪಿ ಉಲ್ಲಕೋಲಿಕಣ್ಣಿವಾಸಿಕಾ ಏಕಾ ಇತ್ಥೀ ಪುತ್ತಕಂ ಪಾಯಮಾನಾ ‘‘ದೀಘಭಾಣಕಮಹಾಅಭಯತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಅರಿಯವಂಸಪಟಿಪದಂ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಪಞ್ಚಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾಕಥಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೇಯೇವ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪುತ್ತಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ದಿವಾಕಥಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಠಿತಕಾವ ಧಮ್ಮಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ। ಸರಭಾಣಕೇ ಥೇರೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ದೀಘಭಾಣಕಮಹಾಅಭಯತ್ಥೇರೋ ಚತುಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸಭಾವನಾರಾಮಮಹಾಅರಿಯವಂಸಂ ಆರಭಿ। ಸಾ ಠಿತಕಾವ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಥೇರೋ ತಯೋ ಏವ ಪಚ್ಚಯೇ ಕಥೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾನಾಕಾರಂ ಅಕಾಸಿ। ಸಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಆಹ – ‘‘ಅಯ್ಯೋ, ‘ಅರಿಯವಂಸಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿನಿದ್ಧಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಮಧುರಪಾನಕಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಯಟ್ಠಿಮಧುಕತೇಲಾದೀಹಿ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಉಟ್ಠಹತೀ’’ತಿ। ಥೇರೋ ‘‘ಸಾಧು, ಭಗಿನೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಪರಿ ಭಾವನಾರಾಮಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ। ಅರುಣುಗ್ಗಮನಞ್ಚ ಥೇರಸ್ಸ ‘‘ಇದಮವೋಚಾ’’ತಿ ವಚನಞ್ಚ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲುಪ್ಪತ್ತಿ ಚ ಏಕಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅಹೋಸಿ।
Aparāpi ullakolikaṇṇivāsikā ekā itthī puttakaṃ pāyamānā ‘‘dīghabhāṇakamahāabhayatthero nāma ariyavaṃsapaṭipadaṃ kathetī’’ti sutvā pañcayojanamaggaṃ gantvā divākathikattherassa nisinnakāleyeva vihāraṃ pavisitvā bhūmiyaṃ puttaṃ nipajjāpetvā divākathikattherassa ṭhitakāva dhammaṃ assosi. Sarabhāṇake there uṭṭhite dīghabhāṇakamahāabhayatthero catupaccayasantosabhāvanārāmamahāariyavaṃsaṃ ārabhi. Sā ṭhitakāva paggaṇhāti. Thero tayo eva paccaye kathetvā uṭṭhānākāraṃ akāsi. Sā upāsikā āha – ‘‘ayyo, ‘ariyavaṃsaṃ kathessāmī’ti siniddhabhojanaṃ bhuñjitvā madhurapānakaṃ pivitvā yaṭṭhimadhukatelādīhi bhesajjaṃ katvā kathetuṃ yuttaṭṭhāneyeva uṭṭhahatī’’ti. Thero ‘‘sādhu, bhaginī’’ti vatvā upari bhāvanārāmaṃ paṭṭhapesi. Aruṇuggamanañca therassa ‘‘idamavocā’’ti vacanañca upāsikāya sotāpattiphaluppatti ca ekakkhaṇeyeva ahosi.
ಅಪರಾಪಿ ಕಳಮ್ಪರವಾಸಿಕಾ ಇತ್ಥೀ ಅಙ್ಕೇನ ಪುತ್ತಂ ಆದಾಯ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂ ರುಕ್ಖಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ದಾರಕಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಠಿತಕಾವ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ। ರತ್ತಿಭಾಗಸಮನನ್ತರೇ ಏಕೋ ದೀಘಜಾತಿಕೋ ತಸ್ಸಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿಯಾಯೇವ ಸಮೀಪೇ ನಿಪನ್ನದಾರಕಂ ಚತೂಹಿ ದಾಠಾಹಿ ಡಂಸಿತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಸಪ್ಪೇನ ದಟ್ಠೋ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಅಯಂ ಸಂಸಾರವಟ್ಟೇ ವಟ್ಟನ್ತಿಯಾ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಧಮ್ಮಮೇವ ಚರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಿಯಾಮರತ್ತಿಂ ಠಿತಕಾವ ಧಮ್ಮಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಾಯ ಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಸಂ ನಿಮ್ಮಥೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಾ। ಏವರೂಪಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ।
Aparāpi kaḷamparavāsikā itthī aṅkena puttaṃ ādāya ‘‘dhammaṃ sossāmī’’ti cittalapabbataṃ gantvā ekaṃ rukkhaṃ nissāya dārakaṃ nipajjāpetvā sayaṃ ṭhitakāva dhammaṃ suṇāti. Rattibhāgasamanantare eko dīghajātiko tassā passantiyāyeva samīpe nipannadārakaṃ catūhi dāṭhāhi ḍaṃsitvā agamāsi. Sā cintesi – ‘‘sacāhaṃ ‘putto me sappena daṭṭho’ti vakkhāmi, dhammassa antarāyo bhavissati. Anekakkhattuṃ kho pana me ayaṃ saṃsāravaṭṭe vaṭṭantiyā putto ahosi, dhammameva carissāmī’’ti tiyāmarattiṃ ṭhitakāva dhammaṃ paggaṇhitvā sotāpattiphale patiṭṭhāya aruṇe uggate saccakiriyāya puttassa visaṃ nimmathetvā puttaṃ gahetvā gatā. Evarūpā puggalā dhammaṃ sotukāmā nāma honti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತಂ • 2. Tiṭhānasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
