| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
೪೨. ದುತಿಯೇ ಮಚ್ಛರಿಯಮೇವ ಮಲಂ ಮಚ್ಛರಿಯಮಲಂ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಮಲೀನಸಭಾವಾಪಾದನತೋ ವಿಗತಂ ಮಚ್ಛರಿಯಮಲಂ ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಗತಮಚ್ಛರಿಯಮಲಂ। ಗೇಧಾಭಾವೇನ ಕೋಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತೋಪಿ ತತ್ಥ ಆಸತ್ತಿಂ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಅಯಂ ಪನ ನ ತಾದಿಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಸ್ಸಟ್ಠಚಾಗೋ’’ತಿ। ಮಲೀನಹತ್ಥೋವ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಅಭಾವತೋ। ಧೋತಹತ್ಥೋವ ಧೋತಹತ್ಥೇನ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಸಾಧನತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಚಿತ್ತೇ ಸುದ್ಧೇ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ಇತಿ ವುತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ’’ತಿ। ಯಾಚಿತುಂ ಯುತ್ತೋ ಯಾಚಕಾನಂ ಮನೋರಥಪೂರಣತೋ। ಯಾಚಯೋಗೋ ಪಯೋಗಾಸಹೇಹಿ ಯಾಚಕೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಯುತ್ತಭಾವತೋ। ತಂಸಮಙ್ಗೀ ಏವ ತತ್ಥ ರತೋ ನಾಮ, ನ ಚಿತ್ತಮತ್ತೇನೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ದಾನಂ…ಪೇ॰… ರತೋ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ।
42. Dutiye macchariyameva malaṃ macchariyamalaṃ, cittassa malīnasabhāvāpādanato vigataṃ macchariyamalaṃ etthāti vigatamacchariyamalaṃ. Gedhābhāvena koci kiñci dentopi tattha āsattiṃ na vissajjeti, ayaṃ pana na tādisoti āha ‘‘vissaṭṭhacāgo’’ti. Malīnahatthova cittavisuddhiyā abhāvato. Dhotahatthova dhotahatthena kātabbakiccasādhanato. Tena vuttaṃ – ‘‘citte suddhe visujjhanti, iti vuttaṃ mahesinā’’ti. Yācituṃ yutto yācakānaṃ manorathapūraṇato. Yācayogo payogāsahehi yācakehi suṭṭhu yuttabhāvato. Taṃsamaṅgī eva tattha rato nāma, na cittamattenevāti āha ‘‘dānaṃ…pe… rato nāma hotī’’ti.
‘‘ಉಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಯಂ ಮಂ ಉಚ್ಚತೋ ವದತೀತಿ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಪುನ ‘‘ನಾತಿಉಚ್ಚಾ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ಆಹ, ಸರೀರೇನಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಮೇಚಕವಣ್ಣಸ್ಸಾತಿ ನೀಲೋಭಾಸಸ್ಸ। ಪುಚ್ಛೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭೂಮಿಯಂ ಲೇಖಂ ಲಿಖನ್ತೋ ಅಚ್ಛೀತಿ ಪಠಮಂ ಮಞ್ಚೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಭೂಮಿಯಂ ಲೇಖಂ ಲಿಖನ್ತೋ ಅಚ್ಛಿ ‘‘ಅಖೀಣಾಸವೋತಿ ಮಞ್ಞನಾ ಹೋತೂ’’ತಿ। ತಥಾ ಹಿ ರಾಜಾ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನಾಮ…ಪೇ॰… ನಿವತ್ತಿ। ಧಜಪಗ್ಗಹಿತಾವಾತಿ ಪಗ್ಗಹಿತಧಜಾವ। ಸಿಲಾಚೇತಿಯಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಥೂಪಾರಾಮಸ್ಸ ಚ ಮಹಾಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಸಿಲಾಯ ಕತಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಂ। ಚೇತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸಾವಕಸ್ಸ ತಂ ಕೂಟಾಗಾರನ್ತಿ ಕತ್ವಾ।
‘‘Uccā, bhante’’ti vatvā ayaṃ maṃ uccato vadatīti cinteyyāti puna ‘‘nātiuccā tumhe’’ti āha, sarīrenāti adhippāyo. Mecakavaṇṇassāti nīlobhāsassa. Pucchīti bhikkhū pucchi. Bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchīti paṭhamaṃ mañce nipajjitvā uṭṭhāya bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchi ‘‘akhīṇāsavoti maññanā hotū’’ti. Tathā hi rājā khīṇāsavassa nāma…pe… nivatti. Dhajapaggahitāvāti paggahitadhajāva. Silācetiyaṭṭhānanti thūpārāmassa ca mahācetiyassa ca antare silāya katacetiyaṭṭhānaṃ. Cetiyaṃ…pe… aṭṭhāsi sāvakassa taṃ kūṭāgāranti katvā.
ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇನಾತಿ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇನ। ಗೋನಸೋತಿ ಮಣ್ಡಲಸಪ್ಪೋ। ಧಮ್ಮಸ್ಸವನನ್ತರಾಯ ಬಹೂನಂ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘‘ಧಮ್ಮಸ್ಸವನನ್ತರಾಯಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ವಿಸಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾತೇಜೇನ ವಿಸವೇಗಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ। ಗಾಥಾಸಹಸ್ಸನ್ತಿ ಗಾಥಾಸಹಸ್ಸವನ್ತಂ। ಪಟ್ಠಾನಗಾಥಾಯಾತಿ ಪಟ್ಠಾಪನಗಾಥಾಯ, ಆದಿಗಾಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟ್ಠಾನ…ಪೇ॰… ಅವಸಾನಗಾಥಂ ಏವ ವವತ್ಥಪೇಸಿ, ನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನ್ತರೇ ವುತ್ತಂ ಕಿಲನ್ತಕಾಯತ್ತಾ। ಸರಭಾಣಂ ಸಾಯನ್ಹಧಮ್ಮಕಥಾ। ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕರೋನ್ತೀ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸುಣಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಮ್ಮಕಥನದಿವಸೇ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾನಂ ಅಕಿಲಮನತ್ಥಂ ಸದ್ಧಾ ಉಪಾಸಕಾ ಸಿನಿದ್ಧಭೋಜನಂ ಮಧುಪಾನಕಞ್ಚ ದೇನ್ತಿ ಸರಸ್ಸ ಮಧುರಭಾವಾಯ ಸಪ್ಪಿಮಧುಕತೇಲಾದಿಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅರಿಯವಂಸಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿ। ಚತೂಹಿ ದಾಠಾಹಿ ಡಂಸಿತ್ವಾತಿ ದಳ್ಹದಟ್ಠಭಾವದಸ್ಸನಂ। ಚರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಮಾನೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಮ್ಮಥೇತ್ವಾತಿ ನಿಮ್ಮದ್ದಿತ್ವಾ, ಅಪನೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Pacchābhāgenāti dhammakathikassa therassa piṭṭhipassena. Gonasoti maṇḍalasappo. Dhammassavanantarāya bahūnaṃ saggamaggappaṭilābhantarāyo bhaveyyāti adhippāyena ‘‘dhammassavanantarāyaṃ na karissāmī’’ti cintesi. Visaṃ vikkhambhetvāti vipassanātejena visavegaṃ vikkhambhetvā. Gāthāsahassanti gāthāsahassavantaṃ. Paṭṭhānagāthāyāti paṭṭhāpanagāthāya, ādigāthāyāti attho. Paṭṭhāna…pe… avasānagāthaṃ eva vavatthapesi, na dvinnaṃ antare vuttaṃ kilantakāyattā. Sarabhāṇaṃ sāyanhadhammakathā. Paggaṇhātīti paccakkhaṃ karontī gaṇhāti, sakkaccaṃ suṇātīti attho. Dhammakathanadivase dhammakathikānaṃ akilamanatthaṃ saddhā upāsakā siniddhabhojanaṃ madhupānakañca denti sarassa madhurabhāvāya sappimadhukatelādiñca bhesajjaṃ. Tenāha ‘‘ariyavaṃsaṃ kathessāmī’’tiādi. Catūhi dāṭhāhi ḍaṃsitvāti daḷhadaṭṭhabhāvadassanaṃ. Carissāmīti sammānessāmi, sakkaccaṃ suṇissāmīti attho. Nimmathetvāti nimmadditvā, apanetvāti attho.
ತಿಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tiṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತಂ • 2. Tiṭhānasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ತಿಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
