| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੨. ਤਿਠਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
੪੨. ਦੁਤਿਯੇ ਮਚ੍ਛਰਿਯਮੇવ ਮਲਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਮਲਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਲੀਨਸਭਾવਾਪਾਦਨਤੋ વਿਗਤਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਮਲਂ ਏਤ੍ਥਾਤਿ વਿਗਤਮਚ੍ਛਰਿਯਮਲਂ। ਗੇਧਾਭਾવੇਨ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਆਸਤ੍ਤਿਂ ਨ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਨ ਤਾਦਿਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚਾਗੋ’’ਤਿ। ਮਲੀਨਹਤ੍ਥੋવ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਾવਤੋ। ਧੋਤਹਤ੍ਥੋવ ਧੋਤਹਤ੍ਥੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਤੋ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਸੁਦ੍ਧੇ વਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ। ਯਾਚਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋ ਯਾਚਕਾਨਂ ਮਨੋਰਥਪੂਰਣਤੋ। ਯਾਚਯੋਗੋ ਪਯੋਗਾਸਹੇਹਿ ਯਾਚਕੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਯੁਤ੍ਤਭਾવਤੋ। ਤਂਸਮਙ੍ਗੀ ਏવ ਤਤ੍ਥ ਰਤੋ ਨਾਮ, ਨ ਚਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨੇવਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਾਨਂ…ਪੇ॰… ਰਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
42. Dutiye macchariyameva malaṃ macchariyamalaṃ, cittassa malīnasabhāvāpādanato vigataṃ macchariyamalaṃ etthāti vigatamacchariyamalaṃ. Gedhābhāvena koci kiñci dentopi tattha āsattiṃ na vissajjeti, ayaṃ pana na tādisoti āha ‘‘vissaṭṭhacāgo’’ti. Malīnahatthova cittavisuddhiyā abhāvato. Dhotahatthova dhotahatthena kātabbakiccasādhanato. Tena vuttaṃ – ‘‘citte suddhe visujjhanti, iti vuttaṃ mahesinā’’ti. Yācituṃ yutto yācakānaṃ manorathapūraṇato. Yācayogo payogāsahehi yācakehi suṭṭhu yuttabhāvato. Taṃsamaṅgī eva tattha rato nāma, na cittamattenevāti āha ‘‘dānaṃ…pe… rato nāma hotī’’ti.
‘‘ਉਚ੍ਚਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਯਂ ਮਂ ਉਚ੍ਚਤੋ વਦਤੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪੁਨ ‘‘ਨਾਤਿਉਚ੍ਚਾ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਆਹ, ਸਰੀਰੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਮੇਚਕવਣ੍ਣਸ੍ਸਾਤਿ ਨੀਲੋਭਾਸਸ੍ਸ। ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਭੂਮਿਯਂ ਲੇਖਂ ਲਿਖਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛੀਤਿ ਪਠਮਂ ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਭੂਮਿਯਂ ਲੇਖਂ ਲਿਖਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਿ ‘‘ਅਖੀਣਾਸવੋਤਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਰਾਜਾ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਨਾਮ…ਪੇ॰… ਨਿવਤ੍ਤਿ। ਧਜਪਗ੍ਗਹਿਤਾવਾਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਧਜਾવ। ਸਿਲਾਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਥੂਪਾਰਾਮਸ੍ਸ ਚ ਮਹਾਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਸਿਲਾਯ ਕਤਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਂ। ਚੇਤਿਯਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਸਾવਕਸ੍ਸ ਤਂ ਕੂਟਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਕਤ੍વਾ।
‘‘Uccā, bhante’’ti vatvā ayaṃ maṃ uccato vadatīti cinteyyāti puna ‘‘nātiuccā tumhe’’ti āha, sarīrenāti adhippāyo. Mecakavaṇṇassāti nīlobhāsassa. Pucchīti bhikkhū pucchi. Bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchīti paṭhamaṃ mañce nipajjitvā uṭṭhāya bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchi ‘‘akhīṇāsavoti maññanā hotū’’ti. Tathā hi rājā khīṇāsavassa nāma…pe… nivatti. Dhajapaggahitāvāti paggahitadhajāva. Silācetiyaṭṭhānanti thūpārāmassa ca mahācetiyassa ca antare silāya katacetiyaṭṭhānaṃ. Cetiyaṃ…pe… aṭṭhāsi sāvakassa taṃ kūṭāgāranti katvā.
ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇਨ। ਗੋਨਸੋਤਿ ਮਣ੍ਡਲਸਪ੍ਪੋ। ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਨ੍ਤਰਾਯ ਬਹੂਨਂ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਨ੍ਤਰਾਯਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। વਿਸਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍વਾਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਤੇਜੇਨ વਿਸવੇਗਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍વਾ। ਗਾਥਾਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਗਾਥਾਸਹਸ੍ਸવਨ੍ਤਂ। ਪਟ੍ਠਾਨਗਾਥਾਯਾਤਿ ਪਟ੍ਠਾਪਨਗਾਥਾਯ, ਆਦਿਗਾਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਟ੍ਠਾਨ…ਪੇ॰… ਅવਸਾਨਗਾਥਂ ਏવ વવਤ੍ਥਪੇਸਿ, ਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ વੁਤ੍ਤਂ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਤਾ। ਸਰਭਾਣਂ ਸਾਯਨ੍ਹਧਮ੍ਮਕਥਾ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਧਮ੍ਮਕਥਨਦਿવਸੇ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਨਂ ਅਕਿਲਮਨਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਧਾ ਉਪਾਸਕਾ ਸਿਨਿਦ੍ਧਭੋਜਨਂ ਮਧੁਪਾਨਕਞ੍ਚ ਦੇਨ੍ਤਿ ਸਰਸ੍ਸ ਮਧੁਰਭਾવਾਯ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਕਤੇਲਾਦਿਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਰਿਯવਂਸਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਚਤੂਹਿ ਦਾਠਾਹਿ ਡਂਸਿਤ੍વਾਤਿ ਦਲ਼੍ਹਦਟ੍ਠਭਾવਦਸ੍ਸਨਂ। ਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਮ੍ਮਥੇਤ੍વਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ, ਅਪਨੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Pacchābhāgenāti dhammakathikassa therassa piṭṭhipassena. Gonasoti maṇḍalasappo. Dhammassavanantarāya bahūnaṃ saggamaggappaṭilābhantarāyo bhaveyyāti adhippāyena ‘‘dhammassavanantarāyaṃ na karissāmī’’ti cintesi. Visaṃ vikkhambhetvāti vipassanātejena visavegaṃ vikkhambhetvā. Gāthāsahassanti gāthāsahassavantaṃ. Paṭṭhānagāthāyāti paṭṭhāpanagāthāya, ādigāthāyāti attho. Paṭṭhāna…pe… avasānagāthaṃ eva vavatthapesi, na dvinnaṃ antare vuttaṃ kilantakāyattā. Sarabhāṇaṃ sāyanhadhammakathā. Paggaṇhātīti paccakkhaṃ karontī gaṇhāti, sakkaccaṃ suṇātīti attho. Dhammakathanadivase dhammakathikānaṃ akilamanatthaṃ saddhā upāsakā siniddhabhojanaṃ madhupānakañca denti sarassa madhurabhāvāya sappimadhukatelādiñca bhesajjaṃ. Tenāha ‘‘ariyavaṃsaṃ kathessāmī’’tiādi. Catūhi dāṭhāhi ḍaṃsitvāti daḷhadaṭṭhabhāvadassanaṃ. Carissāmīti sammānessāmi, sakkaccaṃ suṇissāmīti attho. Nimmathetvāti nimmadditvā, apanetvāti attho.
ਤਿਠਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tiṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੨. ਤਿਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Tiṭhānasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਤਿਠਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
