| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
(੭) ੨. ਮਹਾવਗ੍ਗੋ
(7) 2. Mahāvaggo
੧. ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਾਦਿਸੁਤ੍ਤਂ
1. Titthāyatanādisuttaṃ
੬੨. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਾਨਿ ਯਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨਾਨਿ 1 ਸਮਨੁਗਾਹਿਯਮਾਨਾਨਿ ਸਮਨੁਭਾਸਿਯਮਾਨਾਨਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਕਿਰਿਯਾਯ ਸਣ੍ਠਹਨ੍ਤਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੂ’ਤਿ। ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੂ’ਤਿ। ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’’’ਤਿ।
62. ‘‘Tīṇimāni , bhikkhave, titthāyatanāni yāni paṇḍitehi samanuyuñjiyamānāni 2 samanugāhiyamānāni samanubhāsiyamānāni parampi gantvā akiriyāya saṇṭhahanti. Katamāni tīṇi? Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ pubbekatahetū’ti. Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ issaranimmānahetū’ti. Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ ahetuappaccayā’’’ti.
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੂ’ਤਿ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੂ’ਤਿ ? ਤੇ ਚ ਮੇ 3 ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਆਮਾ’ਤਿ 4 ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨਹਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਮੁਸਾવਾਦਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਫਰੁਸવਾਚਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁ’’’।
‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ pubbekatahetū’ti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ pubbekatahetū’ti ? Te ca me 5 evaṃ puṭṭhā ‘āmā’ti 6 paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tenahāyasmanto pāṇātipātino bhavissanti pubbekatahetu, adinnādāyino bhavissanti pubbekatahetu, abrahmacārino bhavissanti pubbekatahetu, musāvādino bhavissanti pubbekatahetu, pisuṇavācā bhavissanti pubbekatahetu, pharusavācā bhavissanti pubbekatahetu, samphappalāpino bhavissanti pubbekatahetu, abhijjhāluno bhavissanti pubbekatahetu, byāpannacittā bhavissanti pubbekatahetu, micchādiṭṭhikā bhavissanti pubbekatahetu’’’.
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ વਾ વਾਯਾਮੋ વਾ ਇਦਂ વਾ ਕਰਣੀਯਂ ਇਦਂ વਾ ਅਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਕਰਣੀਯਾਕਰਣੀਯੇ ਖੋ ਪਨ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਿਯਮਾਨੇ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਨਂ ਅਨਾਰਕ੍ਖਾਨਂ વਿਹਰਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਸਮਣવਾਦੋ । ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਏવਂવਾਦੀਸੁ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਪਠਮੋ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਨਿਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Pubbekataṃ kho pana, bhikkhave, sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā vāyāmo vā idaṃ vā karaṇīyaṃ idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti paccattaṃ sahadhammiko samaṇavādo . Ayaṃ kho me, bhikkhave, tesu samaṇabrāhmaṇesu evaṃvādīsu evaṃdiṭṭhīsu paṭhamo sahadhammiko niggaho hoti.
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੂ’ਤਿ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੂ’ਤਿ? ਤੇ ਚ ਮੇ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਆਮਾ’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨਹਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਮੁਸਾવਾਦਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਫਰੁਸવਾਚਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ’’’।
‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ issaranimmānahetū’ti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto evaṃvādino evadiṭṭhino – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ issaranimmānahetū’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā ‘āmā’ti paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tenahāyasmanto pāṇātipātino bhavissanti issaranimmānahetu, adinnādāyino bhavissanti issaranimmānahetu, abrahmacārino bhavissanti issaranimmānahetu, musāvādino bhavissanti issaranimmānahetu, pisuṇavācā bhavissanti issaranimmānahetu, pharusavācā bhavissanti issaranimmānahetu, samphappalāpino bhavissanti issaranimmānahetu, abhijjhāluno bhavissanti issaranimmānahetu, byāpannacittā bhavissanti issaranimmānahetu, micchādiṭṭhikā bhavissanti issaranimmānahetu’’’.
‘‘ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ વਾ વਾਯਾਮੋ વਾ ਇਦਂ વਾ ਕਰਣੀਯਂ ਇਦਂ વਾ ਅਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਕਰਣੀਯਾਕਰਣੀਯੇ ਖੋ ਪਨ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਿਯਮਾਨੇ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਨਂ ਅਨਾਰਕ੍ਖਾਨਂ વਿਹਰਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਸਮਣવਾਦੋ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਏવਂવਾਦੀਸੁ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਦੁਤਿਯੋ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਨਿਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Issaranimmānaṃ kho pana, bhikkhave, sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā vāyāmo vā idaṃ vā karaṇīyaṃ idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti paccattaṃ sahadhammiko samaṇavādo. Ayaṃ kho me, bhikkhave, tesu samaṇabrāhmaṇesu evaṃvādīsu evaṃdiṭṭhīsu dutiyo sahadhammiko niggaho hoti.
‘‘ਤਤ੍ਰ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ‘ਯਂ ਕਿਂ ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’ਤਿ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯਂ ਕਿਂ ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’ਤਿ? ਤੇ ਚ ਮੇ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਆਮਾ’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ । ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨਹਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ…ਪੇ॰… ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’’’।
‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiṃ cāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ ahetuappaccayā’ti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – yaṃ kiṃ cāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbaṃ taṃ ahetuappaccayā’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā ‘āmā’ti paṭijānanti . Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tenahāyasmanto pāṇātipātino bhavissanti ahetuappaccayā…pe… micchādiṭṭhikā bhavissanti ahetuappaccayā’’’.
‘‘ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ 7 ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ વਾ વਾਯਾਮੋ વਾ ਇਦਂ વਾ ਕਰਣੀਯਂ ਇਦਂ વਾ ਅਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਕਰਣੀਯਾਕਰਣੀਯੇ ਖੋ ਪਨ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਿਯਮਾਨੇ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਨਂ ਅਨਾਰਕ੍ਖਾਨਂ વਿਹਰਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਸਮਣવਾਦੋ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਏવਂવਾਦੀਸੁ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਤਤਿਯੋ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਨਿਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Ahetuappaccayaṃ 8 kho pana, bhikkhave, sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā vāyāmo vā idaṃ vā karaṇīyaṃ idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti paccattaṃ sahadhammiko samaṇavādo. Ayaṃ kho me, bhikkhave, tesu samaṇabrāhmaṇesu evaṃvādīsu evaṃdiṭṭhīsu tatiyo sahadhammiko niggaho hoti.
‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੀਣਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਾਨਿ ਯਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨਾਨਿ ਸਮਨੁਗਾਹਿਯਮਾਨਾਨਿ ਸਮਨੁਭਾਸਿਯਮਾਨਾਨਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਕਿਰਿਯਾਯ ਸਣ੍ਠਹਨ੍ਤਿ।
‘‘Imāni kho, bhikkhave, tīṇi titthāyatanāni yāni paṇḍitehi samanuyuñjiyamānāni samanugāhiyamānāni samanubhāsiyamānāni parampi gantvā akiriyāya saṇṭhahanti.
‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ? ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਇਮਾਨਿ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ।
‘‘Ayaṃ kho pana, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katamo ca, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi? Imā cha dhātuyoti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imāni cha phassāyatanānīti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Ime aṭṭhārasa manopavicārāti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imāni cattāri ariyasaccānīti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi.
‘‘ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਛਯਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਧਾਤੁਯੋ – ਪਥવੀਧਾਤੁ, ਆਪੋਧਾਤੁ, ਤੇਜੋਧਾਤੁ, વਾਯੋਧਾਤੁ, ਆਕਾਸਧਾਤੁ, વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘Imā cha dhātuyoti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Chayimā, bhikkhave , dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu. Imā cha dhātuyoti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ਇਮਾਨਿ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਿ – ਚਕ੍ਖੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਕਾਯੋ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਮਨੋ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ। ਇਮਾਨਿ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘Imāni cha phassāyatanānīti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Chayimāni, bhikkhave, phassāyatanāni – cakkhu phassāyatanaṃ, sotaṃ phassāyatanaṃ, ghānaṃ phassāyatanaṃ, jivhā phassāyatanaṃ, kāyo phassāyatanaṃ, mano phassāyatanaṃ. Imāni cha phassāyatanānīti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਰੂਪਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਰੂਪਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਰੂਪਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ, ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ… ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਞ੍ਞਾਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪવਿਚਰਤਿ। ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘Ime aṭṭhārasa manopavicārāti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati domanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati upekkhāṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati, sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati domanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati upekkhāṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati. Ime aṭṭhārasa manopavicārāti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਛਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਾਤੂਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸਾવਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ; ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ। વੇਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ।
‘‘Imāni cattāri ariyasaccānīti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Channaṃ, bhikkhave, dhātūnaṃ upādāya gabbhassāvakkanti hoti; okkantiyā sati nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā. Vediyamānassa kho panāhaṃ, bhikkhave, idaṃ dukkhanti paññapemi, ayaṃ dukkhasamudayoti paññapemi, ayaṃ dukkhanirodhoti paññapemi, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti paññapemi.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਜਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਜਰਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ , ( ) 9 ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ , ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, (ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਪਿਯੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ,) 10 ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, dukkhaṃ ariyasaccaṃ? Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā , ( ) 11 maraṇampi dukkhaṃ , sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, (appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho,) 12 yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ. Saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhaṃ ariyasaccaṃ.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ 13 ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, dukkhasamudayaṃ 14 ariyasaccaṃ? Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ 15 ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍વੇવ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ, ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, dukkhanirodhaṃ 16 ariyasaccaṃ? Avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ। ‘ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਪવਜ੍ਜੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਠਮਂ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ. ‘Imāni cattāri ariyasaccānī’ti, bhikkhave, mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho anupavajjo appaṭikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhīti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vutta’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Titthāyatanasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧. ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Titthāyatanasuttavaṇṇanā
