| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā
တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခဝေတိအာဒိ အတ္တနော နိဒာနဘူတေ ပသူရဝတ္ထုသ္မိံ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သမာနမ္ပိ တတ္ထ ဝာရိတအဓိကာရာဘာဝာ အဘဗ္ဗာ။ ဣဓေဝ ထေယ္ယသံဝာသကေန ဝိနာ သမ္ဘဝတော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ‘‘အထ ခော န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောပီ’’တိ ဣဓေဝ ဝစနံ ပသူရသ္သ ဥပသမ္ပဒာယ ဧဝ ယာစနိစ္ဆာယ ဒသ္သနေန, ‘‘သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ဘဂဝတော ဥပသမ္ပဒာမတ္တပဋိသေဓနေန စ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုမတိဒောသပ္ပသင္ဂဘယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေသံ လိင္ဂေ အာဒိန္နမတ္တေ လဒ္ဓိယာ ဂဟိတာယပိ အဂ္ဂဟိတာယပိ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဟောတိ, အဝန္ဒနီယသ္သေဝ နဂ္ဂလိင္ဂသ္သ သေဋ္ဌဘာဝံ ဝာ ဥပဂစ္ဆတိ, န မုစ္စတိ, ဧတ္ထ ‘‘ပဒဝာရေ ဒုက္ကဋံ, အာဇီဝကော ဘဝိသ္သန္တိ ဝိသမစိတ္တဝသေန ဂတတ္တာ နဂ္ဂော ဟုတ္ဝာ န ဂမနေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ဝသေန ယုတ္တန္တိ မမ တက္ကော။ တာဝ နံ လဒ္ဓိ ရက္ခတိ အသမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ။ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ ကထိတောတိ ကထံ ပညာယတိ? အဋ္ဌကထာဝစနပ္ပမာဏတောဝာတိ ဧကေ။ နိဒာနဝသေနာတိ ဧကေ။ ပသူရသ္သ ဥပသမ္ပန္နတ္တာ ဥပသမ္ပန္နာနံ ဧဝ တိတ္ထိယပက္ကန္တတာဝစနတောတိ ဧကေ။ ယထာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော ပက္ကန္တောဝာ ဟောတိ, ဝိဗ္ဘန္တော ဝာ, ကာလံကတော ဝာ, ပက္ခသင္ကန္တော ဝာ’’တိ အာစရိယော။ ပက္ခသင္ကန္တော ဝာတိ သာမဏေရနာသနာဝတ္ထူသု အဘာဝတောတိ ဧကေ။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗသ္သ ဥပသမ္ပန္နသ္သ သတော ပက္ခသင္ကန္တဘယာ အနုပသမ္ပန္နကာလေ ဥပသမ္ပဒတ္ထံ ပရိဝာသပညာပနေနာတိ ဧကေ ။ ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထမ္ပီတိ စေ? န, ပုဗ္ဗေ ဝိစာရိတတ္တာ, အပဗ္ဗဇိတသ္သ အဓိသီလာဘာဝတော စ။ ပာတိမောက္ခသီလဉ္ဟိ အဓိသီလံ နာမ, တဉ္စ အပဗ္ဗဇိတသ္သ နတ္ထိ။ ဣမသ္သ စ ပရိဝာသဝတ္တေ အဓိသီလံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ ဥဒ္ဒေသေ ပရိပုစ္ဆာယ အဓိသီလေ’’တိ (မဟာဝ. ၈၇)။ အပိစ ‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိယာ သာကိယော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂစ္ဆတိ, သော အာဂတော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ. ၈၇) ဧတ္ထ ဥပသမ္ပဒာမတ္တပရိဒီပနတော။ ဥပသမ္ပဒာမတ္တပရိဒီပနဉ္ဟေတ္ထ တသ္သေဝ ပရိဝာသဒာနသိဒ္ဓိတော။ ပရိဝာသဒာနတ္တနိဒသ္သနတ္ထေ ဟေသာ ပာဠိ။
Titthiyapakkantako, bhikkhavetiādi attano nidānabhūte pasūravatthusmiṃ eva vattabbaṃ samānampi tattha vāritaadhikārābhāvā abhabbā. Idheva theyyasaṃvāsakena vinā sambhavato vutto. Tattha ‘‘atha kho na pabbājetabbopī’’ti idheva vacanaṃ pasūrassa upasampadāya eva yācanicchāya dassanena, ‘‘so āgato na upasampādetabbo’’ti bhagavato upasampadāmattapaṭisedhanena ca pabbajjānumatidosappasaṅgabhayāti veditabbaṃ. Tesaṃ liṅge ādinnamatte laddhiyā gahitāyapi aggahitāyapi titthiyapakkantako hoti, avandanīyasseva naggaliṅgassa seṭṭhabhāvaṃ vā upagacchati, na muccati, ettha ‘‘padavāre dukkaṭaṃ, ājīvako bhavissanti visamacittavasena gatattā naggo hutvā na gamanenā’’ti vadanti. Ubhinnampi vasena yuttanti mama takko. Tāva naṃ laddhi rakkhati asampaṭicchitattā. Upasampannabhikkhunā kathitoti kathaṃ paññāyati? Aṭṭhakathāvacanappamāṇatovāti eke. Nidānavasenāti eke. Pasūrassa upasampannattā upasampannānaṃ eva titthiyapakkantatāvacanatoti eke. Yathāha ‘‘upajjhāyo pakkantovā hoti, vibbhanto vā, kālaṃkato vā, pakkhasaṅkanto vā’’ti ācariyo. Pakkhasaṅkanto vāti sāmaṇeranāsanāvatthūsu abhāvatoti eke. Aññatitthiyapubbassa upasampannassa sato pakkhasaṅkantabhayā anupasampannakāle upasampadatthaṃ parivāsapaññāpanenāti eke . Pabbajjatthampīti ce? Na, pubbe vicāritattā, apabbajitassa adhisīlābhāvato ca. Pātimokkhasīlañhi adhisīlaṃ nāma, tañca apabbajitassa natthi. Imassa ca parivāsavatte adhisīlaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, aññatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese paripucchāya adhisīle’’ti (mahāva. 87). Apica ‘‘sace, bhikkhave, jātiyā sākiyo aññatitthiyapubbo āgacchati, so āgato upasampādetabbo’’ti (mahāva. 87) ettha upasampadāmattaparidīpanato. Upasampadāmattaparidīpanañhettha tasseva parivāsadānasiddhito. Parivāsadānattanidassanatthe hesā pāḷi.
တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
