| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā
ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿ ಅತ್ತನೋ ನಿದಾನಭೂತೇ ಪಸೂರವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಏವ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಮಾನಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ವಾರಿತಅಧಿಕಾರಾಭಾವಾ ಅಭಬ್ಬಾ। ಇಧೇವ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೇನ ವಿನಾ ಸಮ್ಭವತೋ ವುತ್ತೋ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಥ ಖೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋಪೀ’’ತಿ ಇಧೇವ ವಚನಂ ಪಸೂರಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಏವ ಯಾಚನಿಚ್ಛಾಯ ದಸ್ಸನೇನ, ‘‘ಸೋ ಆಗತೋ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಭಗವತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಮತ್ತಪಟಿಸೇಧನೇನ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾನುಮತಿದೋಸಪ್ಪಸಙ್ಗಭಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತೇಸಂ ಲಿಙ್ಗೇ ಆದಿನ್ನಮತ್ತೇ ಲದ್ಧಿಯಾ ಗಹಿತಾಯಪಿ ಅಗ್ಗಹಿತಾಯಪಿ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಅವನ್ದನೀಯಸ್ಸೇವ ನಗ್ಗಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಭಾವಂ ವಾ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ನ ಮುಚ್ಚತಿ, ಏತ್ಥ ‘‘ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಆಜೀವಕೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಸಮಚಿತ್ತವಸೇನ ಗತತ್ತಾ ನಗ್ಗೋ ಹುತ್ವಾ ನ ಗಮನೇನಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಸೇನ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಮಮ ತಕ್ಕೋ। ತಾವ ನಂ ಲದ್ಧಿ ರಕ್ಖತಿ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ। ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಥಿತೋತಿ ಕಥಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ? ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಪ್ಪಮಾಣತೋವಾತಿ ಏಕೇ। ನಿದಾನವಸೇನಾತಿ ಏಕೇ। ಪಸೂರಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಏವ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತತಾವಚನತೋತಿ ಏಕೇ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತೋ ವಾ, ಕಾಲಂಕತೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾ’’ತಿ ಆಚರಿಯೋ। ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾತಿ ಸಾಮಣೇರನಾಸನಾವತ್ಥೂಸು ಅಭಾವತೋತಿ ಏಕೇ। ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತಭಯಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಉಪಸಮ್ಪದತ್ಥಂ ಪರಿವಾಸಪಞ್ಞಾಪನೇನಾತಿ ಏಕೇ । ಪಬ್ಬಜ್ಜತ್ಥಮ್ಪೀತಿ ಚೇ? ನ, ಪುಬ್ಬೇ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ, ಅಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಅಧಿಸೀಲಾಭಾವತೋ ಚ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸೀಲಞ್ಹಿ ಅಧಿಸೀಲಂ ನಾಮ, ತಞ್ಚ ಅಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ। ಇಮಸ್ಸ ಚ ಪರಿವಾಸವತ್ತೇ ಅಧಿಸೀಲಂ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ ತಿಬ್ಬಚ್ಛನ್ದೋ ಹೋತಿ ಉದ್ದೇಸೇ ಪರಿಪುಚ್ಛಾಯ ಅಧಿಸೀಲೇ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೮೭)। ಅಪಿಚ ‘‘ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜಾತಿಯಾ ಸಾಕಿಯೋ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಆಗತೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೮೭) ಏತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಾಮತ್ತಪರಿದೀಪನತೋ। ಉಪಸಮ್ಪದಾಮತ್ತಪರಿದೀಪನಞ್ಹೇತ್ಥ ತಸ್ಸೇವ ಪರಿವಾಸದಾನಸಿದ್ಧಿತೋ। ಪರಿವಾಸದಾನತ್ತನಿದಸ್ಸನತ್ಥೇ ಹೇಸಾ ಪಾಳಿ।
Titthiyapakkantako, bhikkhavetiādi attano nidānabhūte pasūravatthusmiṃ eva vattabbaṃ samānampi tattha vāritaadhikārābhāvā abhabbā. Idheva theyyasaṃvāsakena vinā sambhavato vutto. Tattha ‘‘atha kho na pabbājetabbopī’’ti idheva vacanaṃ pasūrassa upasampadāya eva yācanicchāya dassanena, ‘‘so āgato na upasampādetabbo’’ti bhagavato upasampadāmattapaṭisedhanena ca pabbajjānumatidosappasaṅgabhayāti veditabbaṃ. Tesaṃ liṅge ādinnamatte laddhiyā gahitāyapi aggahitāyapi titthiyapakkantako hoti, avandanīyasseva naggaliṅgassa seṭṭhabhāvaṃ vā upagacchati, na muccati, ettha ‘‘padavāre dukkaṭaṃ, ājīvako bhavissanti visamacittavasena gatattā naggo hutvā na gamanenā’’ti vadanti. Ubhinnampi vasena yuttanti mama takko. Tāva naṃ laddhi rakkhati asampaṭicchitattā. Upasampannabhikkhunā kathitoti kathaṃ paññāyati? Aṭṭhakathāvacanappamāṇatovāti eke. Nidānavasenāti eke. Pasūrassa upasampannattā upasampannānaṃ eva titthiyapakkantatāvacanatoti eke. Yathāha ‘‘upajjhāyo pakkantovā hoti, vibbhanto vā, kālaṃkato vā, pakkhasaṅkanto vā’’ti ācariyo. Pakkhasaṅkanto vāti sāmaṇeranāsanāvatthūsu abhāvatoti eke. Aññatitthiyapubbassa upasampannassa sato pakkhasaṅkantabhayā anupasampannakāle upasampadatthaṃ parivāsapaññāpanenāti eke . Pabbajjatthampīti ce? Na, pubbe vicāritattā, apabbajitassa adhisīlābhāvato ca. Pātimokkhasīlañhi adhisīlaṃ nāma, tañca apabbajitassa natthi. Imassa ca parivāsavatte adhisīlaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, aññatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese paripucchāya adhisīle’’ti (mahāva. 87). Apica ‘‘sace, bhikkhave, jātiyā sākiyo aññatitthiyapubbo āgacchati, so āgato upasampādetabbo’’ti (mahāva. 87) ettha upasampadāmattaparidīpanato. Upasampadāmattaparidīpanañhettha tasseva parivāsadānasiddhito. Parivāsadānattanidassanatthe hesā pāḷi.
ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
