| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
තිත්‌ථියපක්‌කන්‌තකකථාවණ්‌ණනා
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā
තිත්‌ථියපක්‌කන්‌තකො, භික්‌ඛවෙතිආදි අත්‌තනො නිදානභූතෙ පසූරවත්‌ථුස්‌මිං එව වත්‌තබ්‌බං සමානම්‌පි තත්‌ථ වාරිතඅධිකාරාභාවා අභබ්‌බා. ඉධෙව ථෙය්‍යසංවාසකෙන විනා සම්‌භවතො වුත්‌තො. තත්‌ථ ‘‘අථ ඛො න පබ්‌බාජෙතබ්‌බොපී’’ති ඉධෙව වචනං පසූරස්‌ස උපසම්‌පදාය එව යාචනිච්‌ඡාය දස්‌සනෙන, ‘‘සො ආගතො න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බො’’ති භගවතො උපසම්‌පදාමත්‌තපටිසෙධනෙන ච පබ්‌බජ්‌ජානුමතිදොසප්‌පසඞ්‌ගභයාති වෙදිතබ්‌බං. තෙසං ලිඞ්‌ගෙ ආදින්‌නමත්‌තෙ ලද්‌ධියා ගහිතායපි අග්‌ගහිතායපි තිත්‌ථියපක්‌කන්‌තකො හොති, අවන්‌දනීයස්‌සෙව නග්‌ගලිඞ්‌ගස්‌ස සෙට්‌ඨභාවං වා උපගච්‌ඡති, න මුච්‌චති, එත්‌ථ ‘‘පදවාරෙ දුක්‌කටං, ආජීවකො භවිස්‌සන්‌ති විසමචිත්‌තවසෙන ගතත්‌තා නග්‌ගො හුත්‌වා න ගමනෙනා’’ති වදන්‌ති. උභින්‌නම්‌පි වසෙන යුත්‌තන්‌ති මම තක්‌කො. තාව නං ලද්‌ධි රක්‌ඛති අසම්‌පටිච්‌ඡිතත්‌තා. උපසම්‌පන්‌නභික්‌ඛුනා කථිතොති කථං පඤ්‌ඤායති? අට්‌ඨකථාවචනප්‌පමාණතොවාති එකෙ. නිදානවසෙනාති එකෙ. පසූරස්‌ස උපසම්‌පන්‌නත්‌තා උපසම්‌පන්‌නානං එව තිත්‌ථියපක්‌කන්‌තතාවචනතොති එකෙ. යථාහ ‘‘උපජ්‌ඣායො පක්‌කන්‌තොවා හොති, විබ්‌භන්‌තො වා, කාලංකතො වා, පක්‌ඛසඞ්‌කන්‌තො වා’’ති ආචරියො. පක්‌ඛසඞ්‌කන්‌තො වාති සාමණෙරනාසනාවත්‌ථූසු අභාවතොති එකෙ. අඤ්‌ඤතිත්‌ථියපුබ්‌බස්‌ස උපසම්‌පන්‌නස්‌ස සතො පක්‌ඛසඞ්‌කන්‌තභයා අනුපසම්‌පන්‌නකාලෙ උපසම්‌පදත්‌ථං පරිවාසපඤ්‌ඤාපනෙනාති එකෙ . පබ්‌බජ්‌ජත්‌ථම්‌පීති චෙ? න, පුබ්‌බෙ විචාරිතත්‌තා, අපබ්‌බජිතස්‌ස අධිසීලාභාවතො ච. පාතිමොක්‌ඛසීලඤ්‌හි අධිසීලං නාම, තඤ්‌ච අපබ්‌බජිතස්‌ස නත්‌ථි. ඉමස්‌ස ච පරිවාසවත්‌තෙ අධිසීලං වුත්‌තං. යථාහ ‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියපුබ්‌බො තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති උද්‌දෙසෙ පරිපුච්‌ඡාය අධිසීලෙ’’ති (මහාව. 87). අපිච ‘‘සචෙ, භික්‌ඛවෙ, ජාතියා සාකියො අඤ්‌ඤතිත්‌ථියපුබ්‌බො ආගච්‌ඡති, සො ආගතො උපසම්‌පාදෙතබ්‌බො’’ති (මහාව. 87) එත්‌ථ උපසම්‌පදාමත්‌තපරිදීපනතො. උපසම්‌පදාමත්‌තපරිදීපනඤ්‌හෙත්‌ථ තස්‌සෙව පරිවාසදානසිද්‌ධිතො. පරිවාසදානත්‌තනිදස්‌සනත්‌ථෙ හෙසා පාළි.
Titthiyapakkantako, bhikkhavetiādi attano nidānabhūte pasūravatthusmiṃ eva vattabbaṃ samānampi tattha vāritaadhikārābhāvā abhabbā. Idheva theyyasaṃvāsakena vinā sambhavato vutto. Tattha ‘‘atha kho na pabbājetabbopī’’ti idheva vacanaṃ pasūrassa upasampadāya eva yācanicchāya dassanena, ‘‘so āgato na upasampādetabbo’’ti bhagavato upasampadāmattapaṭisedhanena ca pabbajjānumatidosappasaṅgabhayāti veditabbaṃ. Tesaṃ liṅge ādinnamatte laddhiyā gahitāyapi aggahitāyapi titthiyapakkantako hoti, avandanīyasseva naggaliṅgassa seṭṭhabhāvaṃ vā upagacchati, na muccati, ettha ‘‘padavāre dukkaṭaṃ, ājīvako bhavissanti visamacittavasena gatattā naggo hutvā na gamanenā’’ti vadanti. Ubhinnampi vasena yuttanti mama takko. Tāva naṃ laddhi rakkhati asampaṭicchitattā. Upasampannabhikkhunā kathitoti kathaṃ paññāyati? Aṭṭhakathāvacanappamāṇatovāti eke. Nidānavasenāti eke. Pasūrassa upasampannattā upasampannānaṃ eva titthiyapakkantatāvacanatoti eke. Yathāha ‘‘upajjhāyo pakkantovā hoti, vibbhanto vā, kālaṃkato vā, pakkhasaṅkanto vā’’ti ācariyo. Pakkhasaṅkanto vāti sāmaṇeranāsanāvatthūsu abhāvatoti eke. Aññatitthiyapubbassa upasampannassa sato pakkhasaṅkantabhayā anupasampannakāle upasampadatthaṃ parivāsapaññāpanenāti eke . Pabbajjatthampīti ce? Na, pubbe vicāritattā, apabbajitassa adhisīlābhāvato ca. Pātimokkhasīlañhi adhisīlaṃ nāma, tañca apabbajitassa natthi. Imassa ca parivāsavatte adhisīlaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, aññatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese paripucchāya adhisīle’’ti (mahāva. 87). Apica ‘‘sace, bhikkhave, jātiyā sākiyo aññatitthiyapubbo āgacchati, so āgato upasampādetabbo’’ti (mahāva. 87) ettha upasampadāmattaparidīpanato. Upasampadāmattaparidīpanañhettha tasseva parivāsadānasiddhito. Parivāsadānattanidassanatthe hesā pāḷi.
තිත්‌ථියපක්‌කන්‌තකකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
