| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā
ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਦਾਨਭੂਤੇ ਪਸੂਰવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਏવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ વਾਰਿਤਅਧਿਕਾਰਾਭਾવਾ ਅਭਬ੍ਬਾ। ਇਧੇવ ਥੇਯ੍ਯਸਂવਾਸਕੇਨ વਿਨਾ ਸਮ੍ਭવਤੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਪੀ’’ਤਿ ਇਧੇવ વਚਨਂ ਪਸੂਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਏવ ਯਾਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ਦਸ੍ਸਨੇਨ, ‘‘ਸੋ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗવਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਟਿਸੇਧਨੇਨ ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨੁਮਤਿਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਸਂ ਲਿਙ੍ਗੇ ਆਦਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਗਹਿਤਾਯਪਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਯਪਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਹੋਤਿ, ਅવਨ੍ਦਨੀਯਸ੍ਸੇવ ਨਗ੍ਗਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਭਾવਂ વਾ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਦવਾਰੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਆਜੀવਕੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਸਮਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਗਤਤ੍ਤਾ ਨਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਗਮਨੇਨਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ વਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ। ਤਾવ ਨਂ ਲਦ੍ਧਿ ਰਕ੍ਖਤਿ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ। ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਥਿਤੋਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋવਾਤਿ ਏਕੇ। ਨਿਦਾਨવਸੇਨਾਤਿ ਏਕੇ। ਪਸੂਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਏવ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਤਾવਚਨਤੋਤਿ ਏਕੇ। ਯਥਾਹ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋવਾ ਹੋਤਿ, વਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋ વਾ, ਕਾਲਂਕਤੋ વਾ, ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ વਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ। ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ વਾਤਿ ਸਾਮਣੇਰਨਾਸਨਾવਤ੍ਥੂਸੁ ਅਭਾવਤੋਤਿ ਏਕੇ। ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤਭਯਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿવਾਸਪਞ੍ਞਾਪਨੇਨਾਤਿ ਏਕੇ । ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਤ੍ਥਮ੍ਪੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਅਧਿਸੀਲਾਭਾવਤੋ ਚ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਞ੍ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਂ ਨਾਮ, ਤਞ੍ਚ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ। ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿવਾਸવਤ੍ਤੇ ਅਧਿਸੀਲਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਥਾਹ ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਤਿਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਅਧਿਸੀਲੇ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੮੭)। ਅਪਿਚ ‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਾਤਿਯਾ ਸਾਕਿਯੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਆਗਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੮੭) ਏਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਤੋ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੇવ ਪਰਿવਾਸਦਾਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ। ਪਰਿવਾਸਦਾਨਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ ਹੇਸਾ ਪਾਲ਼ਿ।
Titthiyapakkantako, bhikkhavetiādi attano nidānabhūte pasūravatthusmiṃ eva vattabbaṃ samānampi tattha vāritaadhikārābhāvā abhabbā. Idheva theyyasaṃvāsakena vinā sambhavato vutto. Tattha ‘‘atha kho na pabbājetabbopī’’ti idheva vacanaṃ pasūrassa upasampadāya eva yācanicchāya dassanena, ‘‘so āgato na upasampādetabbo’’ti bhagavato upasampadāmattapaṭisedhanena ca pabbajjānumatidosappasaṅgabhayāti veditabbaṃ. Tesaṃ liṅge ādinnamatte laddhiyā gahitāyapi aggahitāyapi titthiyapakkantako hoti, avandanīyasseva naggaliṅgassa seṭṭhabhāvaṃ vā upagacchati, na muccati, ettha ‘‘padavāre dukkaṭaṃ, ājīvako bhavissanti visamacittavasena gatattā naggo hutvā na gamanenā’’ti vadanti. Ubhinnampi vasena yuttanti mama takko. Tāva naṃ laddhi rakkhati asampaṭicchitattā. Upasampannabhikkhunā kathitoti kathaṃ paññāyati? Aṭṭhakathāvacanappamāṇatovāti eke. Nidānavasenāti eke. Pasūrassa upasampannattā upasampannānaṃ eva titthiyapakkantatāvacanatoti eke. Yathāha ‘‘upajjhāyo pakkantovā hoti, vibbhanto vā, kālaṃkato vā, pakkhasaṅkanto vā’’ti ācariyo. Pakkhasaṅkanto vāti sāmaṇeranāsanāvatthūsu abhāvatoti eke. Aññatitthiyapubbassa upasampannassa sato pakkhasaṅkantabhayā anupasampannakāle upasampadatthaṃ parivāsapaññāpanenāti eke . Pabbajjatthampīti ce? Na, pubbe vicāritattā, apabbajitassa adhisīlābhāvato ca. Pātimokkhasīlañhi adhisīlaṃ nāma, tañca apabbajitassa natthi. Imassa ca parivāsavatte adhisīlaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, aññatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese paripucchāya adhisīle’’ti (mahāva. 87). Apica ‘‘sace, bhikkhave, jātiyā sākiyo aññatitthiyapubbo āgacchati, so āgato upasampādetabbo’’ti (mahāva. 87) ettha upasampadāmattaparidīpanato. Upasampadāmattaparidīpanañhettha tasseva parivāsadānasiddhito. Parivāsadānattanidassanatthe hesā pāḷi.
ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
