| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
திவித⁴ரூபஸங்க³ஹவண்ணனா
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā
585. விஞ்ஞத்திது³கோ சாதி ச-ஸத்³தே³ன சித்தஸஹபு⁴சித்தானுபரிவத்திது³காபி ஸங்க³ஹிதாதி வேதி³தப்³பா³. ஸக்கா ஹி ஏதேன நயேன…பே॰… விஞ்ஞாதுந்தி எத்த² பஞ்சவீஸாய தாவ வத்து²து³கேஸு பட²மது³கபஞ்சகாத³யோ சுத்³த³ஸஹிபி பகிண்ணகது³கேஹி அவஸிட்டே²ஹி வத்து²து³கேஹி பஞ்சவீஸாய ஆரம்மணது³கேஹி பஞ்சஹி பா³ஹிராயதனது³கேஹி ரூபதா⁴துது³காதீ³ஹி பஞ்சஹி தா⁴துது³கேஹி பச்சி²மகேஹி தீஹி இந்த்³ரியது³கேஹி த்³வாத³ஸஹிபி ஸுகு²மரூபது³கேஹி பட²மாதி³வஜ்ஜேஹி அவஸிட்டே²ஹி ஆயதனதா⁴துஇந்த்³ரியது³கேஹி ச யோஜனங் க³ச்ச²ந்தி. பஞ்சவீஸாய பன ஆரம்மணது³கேஸு புரிமகோ து³கபஞ்சகோ உபாதி³ன்னஉபாதி³ன்னுபாதா³னியஸனித³ஸ்ஸனசித்தஸமுட்டா²னசித்தஸஹபு⁴சித்தானுபரிவத்திது³கவஜ்ஜேஹி பகிண்ணகது³கேஹி ஸப்³பே³ஹிபி வத்து²து³கேஹி ரூபாயதனரூபதா⁴துது³கவஜ்ஜேஹி ஆயதனதா⁴துது³கேஹி ஸப்³பே³ஹிபி இந்த்³ரியது³கஸுகு²மரூபது³கேஹி யோஜனங் க³ச்ச²தி. து³தியது³கபஞ்சகாதீ³ஸு யதா²க்கமங் ஸத்³தா³யதனஸத்³த³தா⁴துது³காத³யோ யோஜனங் ந க³ச்ச²ந்தி, ரூபாயதனரூபதா⁴துது³காத³யோ க³ச்ச²ந்தி. பகிண்ணகது³கேஸு ஸனித³ஸ்ஸனது³கஞ்சாதி அயமேவ விஸேஸோ. யதா² ச வத்து²து³கேஸு, ஏவங் சக்கா²யதனசக்கு²தா⁴துசக்கு²ந்த்³ரியாதி³து³கபஞ்சகேஸு. யதா² ச ஆரம்மணது³கேஸு, ஏவங் ரூபாயதனரூபதா⁴துஆதி³து³கபஞ்சகேஸு திகயோஜனா. இத்தி²ந்த்³ரியபுரிஸிந்த்³ரியஜீவிதிந்த்³ரியது³கா ஸுகு²மரூபது³கா ச ஸப்³பே³ஹிபி து³கேஹி யோஜனங் க³ச்ச²ந்தீதி ஏவங் தாவ திகயோஜனா வேதி³தப்³பா³. நனு சாயம்பி யோஜனா ப⁴க³வதா ந தே³ஸிதாதி ந காதப்³பா³தி? நயித³ங் ஏகந்திகங். கஸ்மா? ப⁴க³வதா தி³ன்னநயேன யோஜனாபி ப⁴க³வதோயேவ தே³ஸனா. ததா² ஹி வுத்தங் மாதிகாவண்ணனாயங் (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 1-6) ‘‘ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா அஹேதுகா சாதி இத³ம்பி ஸம்ப⁴வதீ’’திஆதி³. ஸம்ப⁴வோ ஹி க³ஹணஸ்ஸ காரணந்தி ச.
585. Viññattidukocāti ca-saddena cittasahabhucittānuparivattidukāpi saṅgahitāti veditabbā. Sakkā hi etena nayena…pe… viññātunti ettha pañcavīsāya tāva vatthudukesu paṭhamadukapañcakādayo cuddasahipi pakiṇṇakadukehi avasiṭṭhehi vatthudukehi pañcavīsāya ārammaṇadukehi pañcahi bāhirāyatanadukehi rūpadhātudukādīhi pañcahi dhātudukehi pacchimakehi tīhi indriyadukehi dvādasahipi sukhumarūpadukehi paṭhamādivajjehi avasiṭṭhehi āyatanadhātuindriyadukehi ca yojanaṃ gacchanti. Pañcavīsāya pana ārammaṇadukesu purimako dukapañcako upādinnaupādinnupādāniyasanidassanacittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukavajjehi pakiṇṇakadukehi sabbehipi vatthudukehi rūpāyatanarūpadhātudukavajjehi āyatanadhātudukehi sabbehipi indriyadukasukhumarūpadukehi yojanaṃ gacchati. Dutiyadukapañcakādīsu yathākkamaṃ saddāyatanasaddadhātudukādayo yojanaṃ na gacchanti, rūpāyatanarūpadhātudukādayo gacchanti. Pakiṇṇakadukesu sanidassanadukañcāti ayameva viseso. Yathā ca vatthudukesu, evaṃ cakkhāyatanacakkhudhātucakkhundriyādidukapañcakesu. Yathā ca ārammaṇadukesu, evaṃ rūpāyatanarūpadhātuādidukapañcakesu tikayojanā. Itthindriyapurisindriyajīvitindriyadukā sukhumarūpadukā ca sabbehipi dukehi yojanaṃ gacchantīti evaṃ tāva tikayojanā veditabbā. Nanu cāyampi yojanā bhagavatā na desitāti na kātabbāti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Kasmā? Bhagavatā dinnanayena yojanāpi bhagavatoyeva desanā. Tathā hi vuttaṃ mātikāvaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1-6) ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cāti idampi sambhavatī’’tiādi. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti ca.
திவித⁴ரூபஸங்க³ஹவண்ணனா நிட்டி²தா.
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / மாதிகா • Mātikā
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / திவித⁴ரூபஸங்க³ஹோ • Tividharūpasaṅgaho
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / திவித⁴ரூபஸங்க³ஹவண்ணனா • Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā
