Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā

    తివిధరూపసఙ్గహవణ్ణనా

    Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā

    ౫౮౫. విఞ్ఞత్తిదుకో చాతి -సద్దేన చిత్తసహభుచిత్తానుపరివత్తిదుకాపి సఙ్గహితాతి వేదితబ్బా. సక్కా హి ఏతేన నయేన…పే॰… విఞ్ఞాతున్తి ఏత్థ పఞ్చవీసాయ తావ వత్థుదుకేసు పఠమదుకపఞ్చకాదయో చుద్దసహిపి పకిణ్ణకదుకేహి అవసిట్ఠేహి వత్థుదుకేహి పఞ్చవీసాయ ఆరమ్మణదుకేహి పఞ్చహి బాహిరాయతనదుకేహి రూపధాతుదుకాదీహి పఞ్చహి ధాతుదుకేహి పచ్ఛిమకేహి తీహి ఇన్ద్రియదుకేహి ద్వాదసహిపి సుఖుమరూపదుకేహి పఠమాదివజ్జేహి అవసిట్ఠేహి ఆయతనధాతుఇన్ద్రియదుకేహి చ యోజనం గచ్ఛన్తి. పఞ్చవీసాయ పన ఆరమ్మణదుకేసు పురిమకో దుకపఞ్చకో ఉపాదిన్నఉపాదిన్నుపాదానియసనిదస్సనచిత్తసముట్ఠానచిత్తసహభుచిత్తానుపరివత్తిదుకవజ్జేహి పకిణ్ణకదుకేహి సబ్బేహిపి వత్థుదుకేహి రూపాయతనరూపధాతుదుకవజ్జేహి ఆయతనధాతుదుకేహి సబ్బేహిపి ఇన్ద్రియదుకసుఖుమరూపదుకేహి యోజనం గచ్ఛతి. దుతియదుకపఞ్చకాదీసు యథాక్కమం సద్దాయతనసద్దధాతుదుకాదయో యోజనం న గచ్ఛన్తి, రూపాయతనరూపధాతుదుకాదయో గచ్ఛన్తి. పకిణ్ణకదుకేసు సనిదస్సనదుకఞ్చాతి అయమేవ విసేసో. యథా చ వత్థుదుకేసు, ఏవం చక్ఖాయతనచక్ఖుధాతుచక్ఖున్ద్రియాదిదుకపఞ్చకేసు. యథా చ ఆరమ్మణదుకేసు, ఏవం రూపాయతనరూపధాతుఆదిదుకపఞ్చకేసు తికయోజనా. ఇత్థిన్ద్రియపురిసిన్ద్రియజీవితిన్ద్రియదుకా సుఖుమరూపదుకా చ సబ్బేహిపి దుకేహి యోజనం గచ్ఛన్తీతి ఏవం తావ తికయోజనా వేదితబ్బా. నను చాయమ్పి యోజనా భగవతా న దేసితాతి న కాతబ్బాతి? నయిదం ఏకన్తికం. కస్మా? భగవతా దిన్ననయేన యోజనాపి భగవతోయేవ దేసనా. తథా హి వుత్తం మాతికావణ్ణనాయం (ధ॰ స॰ అట్ఠ॰ ౧-౬) ‘‘హేతూ చేవ ధమ్మా అహేతుకా చాతి ఇదమ్పి సమ్భవతీ’’తిఆది. సమ్భవో హి గహణస్స కారణన్తి చ.

    585. Viññattidukoti ca-saddena cittasahabhucittānuparivattidukāpi saṅgahitāti veditabbā. Sakkā hi etena nayena…pe… viññātunti ettha pañcavīsāya tāva vatthudukesu paṭhamadukapañcakādayo cuddasahipi pakiṇṇakadukehi avasiṭṭhehi vatthudukehi pañcavīsāya ārammaṇadukehi pañcahi bāhirāyatanadukehi rūpadhātudukādīhi pañcahi dhātudukehi pacchimakehi tīhi indriyadukehi dvādasahipi sukhumarūpadukehi paṭhamādivajjehi avasiṭṭhehi āyatanadhātuindriyadukehi ca yojanaṃ gacchanti. Pañcavīsāya pana ārammaṇadukesu purimako dukapañcako upādinnaupādinnupādāniyasanidassanacittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukavajjehi pakiṇṇakadukehi sabbehipi vatthudukehi rūpāyatanarūpadhātudukavajjehi āyatanadhātudukehi sabbehipi indriyadukasukhumarūpadukehi yojanaṃ gacchati. Dutiyadukapañcakādīsu yathākkamaṃ saddāyatanasaddadhātudukādayo yojanaṃ na gacchanti, rūpāyatanarūpadhātudukādayo gacchanti. Pakiṇṇakadukesu sanidassanadukañcāti ayameva viseso. Yathā ca vatthudukesu, evaṃ cakkhāyatanacakkhudhātucakkhundriyādidukapañcakesu. Yathā ca ārammaṇadukesu, evaṃ rūpāyatanarūpadhātuādidukapañcakesu tikayojanā. Itthindriyapurisindriyajīvitindriyadukā sukhumarūpadukā ca sabbehipi dukehi yojanaṃ gacchantīti evaṃ tāva tikayojanā veditabbā. Nanu cāyampi yojanā bhagavatā na desitāti na kātabbāti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Kasmā? Bhagavatā dinnanayena yojanāpi bhagavatoyeva desanā. Tathā hi vuttaṃ mātikāvaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1-6) ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cāti idampi sambhavatī’’tiādi. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti ca.

    తివిధరూపసఙ్గహవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / మాతికా • Mātikā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / తివిధరూపసఙ్గహో • Tividharūpasaṅgaho

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / తివిధరూపసఙ్గహవణ్ణనా • Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact