Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဓမ္မသင္ဂဏီ-အနုဋီကာ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
တိဝိဓရူပသင္ဂဟဝဏ္ဏနာ
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā
၅၈၅. ဝိညတ္တိဒုကော စာတိ စ-သဒ္ဒေန စိတ္တသဟဘုစိတ္တာနုပရိဝတ္တိဒုကာပိ သင္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သက္ကာ ဟိ ဧတေန နယေန။ပေ.။ ဝိညာတုန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စဝီသာယ တာဝ ဝတ္ထုဒုကေသု ပဌမဒုကပဉ္စကာဒယော စုဒ္ဒသဟိပိ ပကိဏ္ဏကဒုကေဟိ အဝသိဋ္ဌေဟိ ဝတ္ထုဒုကေဟိ ပဉ္စဝီသာယ အာရမ္မဏဒုကေဟိ ပဉ္စဟိ ဗာဟိရာယတနဒုကေဟိ ရူပဓာတုဒုကာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ဓာတုဒုကေဟိ ပစ္ဆိမကေဟိ တီဟိ ဣန္ဒ္ရိယဒုကေဟိ ဒ္ဝာဒသဟိပိ သုခုမရူပဒုကေဟိ ပဌမာဒိဝဇ္ဇေဟိ အဝသိဋ္ဌေဟိ အာယတနဓာတုဣန္ဒ္ရိယဒုကေဟိ စ ယောဇနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပဉ္စဝီသာယ ပန အာရမ္မဏဒုကေသု ပုရိမကော ဒုကပဉ္စကော ဥပာဒိန္နဥပာဒိန္နုပာဒာနိယသနိဒသ္သနစိတ္တသမုဋ္ဌာနစိတ္တသဟဘုစိတ္တာနုပရိဝတ္တိဒုကဝဇ္ဇေဟိ ပကိဏ္ဏကဒုကေဟိ သဗ္ဗေဟိပိ ဝတ္ထုဒုကေဟိ ရူပာယတနရူပဓာတုဒုကဝဇ္ဇေဟိ အာယတနဓာတုဒုကေဟိ သဗ္ဗေဟိပိ ဣန္ဒ္ရိယဒုကသုခုမရူပဒုကေဟိ ယောဇနံ ဂစ္ဆတိ။ ဒုတိယဒုကပဉ္စကာဒီသု ယထာက္ကမံ သဒ္ဒာယတနသဒ္ဒဓာတုဒုကာဒယော ယောဇနံ န ဂစ္ဆန္တိ, ရူပာယတနရူပဓာတုဒုကာဒယော ဂစ္ဆန္တိ။ ပကိဏ္ဏကဒုကေသု သနိဒသ္သနဒုကဉ္စာတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ ယထာ စ ဝတ္ထုဒုကေသု, ဧဝံ စက္ခာယတနစက္ခုဓာတုစက္ခုန္ဒ္ရိယာဒိဒုကပဉ္စကေသု။ ယထာ စ အာရမ္မဏဒုကေသု, ဧဝံ ရူပာယတနရူပဓာတုအာဒိဒုကပဉ္စကေသု တိကယောဇနာ။ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယပုရိသိန္ဒ္ရိယဇီဝိတိန္ဒ္ရိယဒုကာ သုခုမရူပဒုကာ စ သဗ္ဗေဟိပိ ဒုကေဟိ ယောဇနံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧဝံ တာဝ တိကယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နနု စာယမ္ပိ ယောဇနာ ဘဂဝတာ န ဒေသိတာတိ န ကာတဗ္ဗာတိ? နယိဒံ ဧကန္တိကံ။ ကသ္မာ? ဘဂဝတာ ဒိန္နနယေန ယောဇနာပိ ဘဂဝတောယေဝ ဒေသနာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ မာတိကာဝဏ္ဏနာယံ (ဓ. သ. အဋ္ဌ. ၁-၆) ‘‘ဟေတူ စေဝ ဓမ္မာ အဟေတုကာ စာတိ ဣဒမ္ပိ သမ္ဘဝတီ’’တိအာဒိ။ သမ္ဘဝော ဟိ ဂဟဏသ္သ ကာရဏန္တိ စ။
585. Viññattidukocāti ca-saddena cittasahabhucittānuparivattidukāpi saṅgahitāti veditabbā. Sakkā hi etena nayena…pe… viññātunti ettha pañcavīsāya tāva vatthudukesu paṭhamadukapañcakādayo cuddasahipi pakiṇṇakadukehi avasiṭṭhehi vatthudukehi pañcavīsāya ārammaṇadukehi pañcahi bāhirāyatanadukehi rūpadhātudukādīhi pañcahi dhātudukehi pacchimakehi tīhi indriyadukehi dvādasahipi sukhumarūpadukehi paṭhamādivajjehi avasiṭṭhehi āyatanadhātuindriyadukehi ca yojanaṃ gacchanti. Pañcavīsāya pana ārammaṇadukesu purimako dukapañcako upādinnaupādinnupādāniyasanidassanacittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukavajjehi pakiṇṇakadukehi sabbehipi vatthudukehi rūpāyatanarūpadhātudukavajjehi āyatanadhātudukehi sabbehipi indriyadukasukhumarūpadukehi yojanaṃ gacchati. Dutiyadukapañcakādīsu yathākkamaṃ saddāyatanasaddadhātudukādayo yojanaṃ na gacchanti, rūpāyatanarūpadhātudukādayo gacchanti. Pakiṇṇakadukesu sanidassanadukañcāti ayameva viseso. Yathā ca vatthudukesu, evaṃ cakkhāyatanacakkhudhātucakkhundriyādidukapañcakesu. Yathā ca ārammaṇadukesu, evaṃ rūpāyatanarūpadhātuādidukapañcakesu tikayojanā. Itthindriyapurisindriyajīvitindriyadukā sukhumarūpadukā ca sabbehipi dukehi yojanaṃ gacchantīti evaṃ tāva tikayojanā veditabbā. Nanu cāyampi yojanā bhagavatā na desitāti na kātabbāti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Kasmā? Bhagavatā dinnanayena yojanāpi bhagavatoyeva desanā. Tathā hi vuttaṃ mātikāvaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1-6) ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cāti idampi sambhavatī’’tiādi. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti ca.
တိဝိဓရူပသင္ဂဟဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဓမ္မသင္ဂဏီပာဠိ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / မာတိကာ • Mātikā
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / အဘိဓမ္မပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ဓမ္မသင္ဂဏိ-အဋ္ဌကထာ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / တိဝိဓရူပသင္ဂဟော • Tividharūpasaṅgaho
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဓမ္မသင္ဂဏီ-မူလဋီကာ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / တိဝိဓရူပသင္ဂဟဝဏ္ဏနာ • Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā