| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ತಿವಿಧರೂಪಸಙ್ಗಹವಣ್ಣನಾ
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā
೫೮೫. ವಿಞ್ಞತ್ತಿದುಕೋ ಚಾತಿ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಚಿತ್ತಸಹಭುಚಿತ್ತಾನುಪರಿವತ್ತಿದುಕಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಕ್ಕಾ ಹಿ ಏತೇನ ನಯೇನ…ಪೇ॰… ವಿಞ್ಞಾತುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಞ್ಚವೀಸಾಯ ತಾವ ವತ್ಥುದುಕೇಸು ಪಠಮದುಕಪಞ್ಚಕಾದಯೋ ಚುದ್ದಸಹಿಪಿ ಪಕಿಣ್ಣಕದುಕೇಹಿ ಅವಸಿಟ್ಠೇಹಿ ವತ್ಥುದುಕೇಹಿ ಪಞ್ಚವೀಸಾಯ ಆರಮ್ಮಣದುಕೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಬಾಹಿರಾಯತನದುಕೇಹಿ ರೂಪಧಾತುದುಕಾದೀಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಧಾತುದುಕೇಹಿ ಪಚ್ಛಿಮಕೇಹಿ ತೀಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯದುಕೇಹಿ ದ್ವಾದಸಹಿಪಿ ಸುಖುಮರೂಪದುಕೇಹಿ ಪಠಮಾದಿವಜ್ಜೇಹಿ ಅವಸಿಟ್ಠೇಹಿ ಆಯತನಧಾತುಇನ್ದ್ರಿಯದುಕೇಹಿ ಚ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಪಞ್ಚವೀಸಾಯ ಪನ ಆರಮ್ಮಣದುಕೇಸು ಪುರಿಮಕೋ ದುಕಪಞ್ಚಕೋ ಉಪಾದಿನ್ನಉಪಾದಿನ್ನುಪಾದಾನಿಯಸನಿದಸ್ಸನಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಚಿತ್ತಸಹಭುಚಿತ್ತಾನುಪರಿವತ್ತಿದುಕವಜ್ಜೇಹಿ ಪಕಿಣ್ಣಕದುಕೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ವತ್ಥುದುಕೇಹಿ ರೂಪಾಯತನರೂಪಧಾತುದುಕವಜ್ಜೇಹಿ ಆಯತನಧಾತುದುಕೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಇನ್ದ್ರಿಯದುಕಸುಖುಮರೂಪದುಕೇಹಿ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛತಿ। ದುತಿಯದುಕಪಞ್ಚಕಾದೀಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಸದ್ದಾಯತನಸದ್ದಧಾತುದುಕಾದಯೋ ಯೋಜನಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ರೂಪಾಯತನರೂಪಧಾತುದುಕಾದಯೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಪಕಿಣ್ಣಕದುಕೇಸು ಸನಿದಸ್ಸನದುಕಞ್ಚಾತಿ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಯಥಾ ಚ ವತ್ಥುದುಕೇಸು, ಏವಂ ಚಕ್ಖಾಯತನಚಕ್ಖುಧಾತುಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದಿದುಕಪಞ್ಚಕೇಸು। ಯಥಾ ಚ ಆರಮ್ಮಣದುಕೇಸು, ಏವಂ ರೂಪಾಯತನರೂಪಧಾತುಆದಿದುಕಪಞ್ಚಕೇಸು ತಿಕಯೋಜನಾ। ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯದುಕಾ ಸುಖುಮರೂಪದುಕಾ ಚ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ದುಕೇಹಿ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಏವಂ ತಾವ ತಿಕಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ನನು ಚಾಯಮ್ಪಿ ಯೋಜನಾ ಭಗವತಾ ನ ದೇಸಿತಾತಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ? ನಯಿದಂ ಏಕನ್ತಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಭಗವತಾ ದಿನ್ನನಯೇನ ಯೋಜನಾಪಿ ಭಗವತೋಯೇವ ದೇಸನಾ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾಯಂ (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧-೬) ‘‘ಹೇತೂ ಚೇವ ಧಮ್ಮಾ ಅಹೇತುಕಾ ಚಾತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಸಮ್ಭವತೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಮ್ಭವೋ ಹಿ ಗಹಣಸ್ಸ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚ।
585. Viññattidukocāti ca-saddena cittasahabhucittānuparivattidukāpi saṅgahitāti veditabbā. Sakkā hi etena nayena…pe… viññātunti ettha pañcavīsāya tāva vatthudukesu paṭhamadukapañcakādayo cuddasahipi pakiṇṇakadukehi avasiṭṭhehi vatthudukehi pañcavīsāya ārammaṇadukehi pañcahi bāhirāyatanadukehi rūpadhātudukādīhi pañcahi dhātudukehi pacchimakehi tīhi indriyadukehi dvādasahipi sukhumarūpadukehi paṭhamādivajjehi avasiṭṭhehi āyatanadhātuindriyadukehi ca yojanaṃ gacchanti. Pañcavīsāya pana ārammaṇadukesu purimako dukapañcako upādinnaupādinnupādāniyasanidassanacittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukavajjehi pakiṇṇakadukehi sabbehipi vatthudukehi rūpāyatanarūpadhātudukavajjehi āyatanadhātudukehi sabbehipi indriyadukasukhumarūpadukehi yojanaṃ gacchati. Dutiyadukapañcakādīsu yathākkamaṃ saddāyatanasaddadhātudukādayo yojanaṃ na gacchanti, rūpāyatanarūpadhātudukādayo gacchanti. Pakiṇṇakadukesu sanidassanadukañcāti ayameva viseso. Yathā ca vatthudukesu, evaṃ cakkhāyatanacakkhudhātucakkhundriyādidukapañcakesu. Yathā ca ārammaṇadukesu, evaṃ rūpāyatanarūpadhātuādidukapañcakesu tikayojanā. Itthindriyapurisindriyajīvitindriyadukā sukhumarūpadukā ca sabbehipi dukehi yojanaṃ gacchantīti evaṃ tāva tikayojanā veditabbā. Nanu cāyampi yojanā bhagavatā na desitāti na kātabbāti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Kasmā? Bhagavatā dinnanayena yojanāpi bhagavatoyeva desanā. Tathā hi vuttaṃ mātikāvaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1-6) ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cāti idampi sambhavatī’’tiādi. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti ca.
ತಿವಿಧರೂಪಸಙ್ಗಹವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ಮಾತಿಕಾ • Mātikā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ತಿವಿಧರೂಪಸಙ್ಗಹೋ • Tividharūpasaṅgaho
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ತಿವಿಧರೂಪಸಙ್ಗಹವಣ್ಣನಾ • Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā
