Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā

    തിവിധരൂപസങ്ഗഹവണ്ണനാ

    Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā

    ൫൮൫. വിഞ്ഞത്തിദുകോ ചാതി -സദ്ദേന ചിത്തസഹഭുചിത്താനുപരിവത്തിദുകാപി സങ്ഗഹിതാതി വേദിതബ്ബാ. സക്കാ ഹി ഏതേന നയേന…പേ॰… വിഞ്ഞാതുന്തി ഏത്ഥ പഞ്ചവീസായ താവ വത്ഥുദുകേസു പഠമദുകപഞ്ചകാദയോ ചുദ്ദസഹിപി പകിണ്ണകദുകേഹി അവസിട്ഠേഹി വത്ഥുദുകേഹി പഞ്ചവീസായ ആരമ്മണദുകേഹി പഞ്ചഹി ബാഹിരായതനദുകേഹി രൂപധാതുദുകാദീഹി പഞ്ചഹി ധാതുദുകേഹി പച്ഛിമകേഹി തീഹി ഇന്ദ്രിയദുകേഹി ദ്വാദസഹിപി സുഖുമരൂപദുകേഹി പഠമാദിവജ്ജേഹി അവസിട്ഠേഹി ആയതനധാതുഇന്ദ്രിയദുകേഹി ച യോജനം ഗച്ഛന്തി. പഞ്ചവീസായ പന ആരമ്മണദുകേസു പുരിമകോ ദുകപഞ്ചകോ ഉപാദിന്നഉപാദിന്നുപാദാനിയസനിദസ്സനചിത്തസമുട്ഠാനചിത്തസഹഭുചിത്താനുപരിവത്തിദുകവജ്ജേഹി പകിണ്ണകദുകേഹി സബ്ബേഹിപി വത്ഥുദുകേഹി രൂപായതനരൂപധാതുദുകവജ്ജേഹി ആയതനധാതുദുകേഹി സബ്ബേഹിപി ഇന്ദ്രിയദുകസുഖുമരൂപദുകേഹി യോജനം ഗച്ഛതി. ദുതിയദുകപഞ്ചകാദീസു യഥാക്കമം സദ്ദായതനസദ്ദധാതുദുകാദയോ യോജനം ന ഗച്ഛന്തി, രൂപായതനരൂപധാതുദുകാദയോ ഗച്ഛന്തി. പകിണ്ണകദുകേസു സനിദസ്സനദുകഞ്ചാതി അയമേവ വിസേസോ. യഥാ ച വത്ഥുദുകേസു, ഏവം ചക്ഖായതനചക്ഖുധാതുചക്ഖുന്ദ്രിയാദിദുകപഞ്ചകേസു. യഥാ ച ആരമ്മണദുകേസു, ഏവം രൂപായതനരൂപധാതുആദിദുകപഞ്ചകേസു തികയോജനാ. ഇത്ഥിന്ദ്രിയപുരിസിന്ദ്രിയജീവിതിന്ദ്രിയദുകാ സുഖുമരൂപദുകാ ച സബ്ബേഹിപി ദുകേഹി യോജനം ഗച്ഛന്തീതി ഏവം താവ തികയോജനാ വേദിതബ്ബാ. നനു ചായമ്പി യോജനാ ഭഗവതാ ന ദേസിതാതി ന കാതബ്ബാതി? നയിദം ഏകന്തികം. കസ്മാ? ഭഗവതാ ദിന്നനയേന യോജനാപി ഭഗവതോയേവ ദേസനാ. തഥാ ഹി വുത്തം മാതികാവണ്ണനായം (ധ॰ സ॰ അട്ഠ॰ ൧-൬) ‘‘ഹേതൂ ചേവ ധമ്മാ അഹേതുകാ ചാതി ഇദമ്പി സമ്ഭവതീ’’തിആദി. സമ്ഭവോ ഹി ഗഹണസ്സ കാരണന്തി ച.

    585. Viññattidukoti ca-saddena cittasahabhucittānuparivattidukāpi saṅgahitāti veditabbā. Sakkā hi etena nayena…pe… viññātunti ettha pañcavīsāya tāva vatthudukesu paṭhamadukapañcakādayo cuddasahipi pakiṇṇakadukehi avasiṭṭhehi vatthudukehi pañcavīsāya ārammaṇadukehi pañcahi bāhirāyatanadukehi rūpadhātudukādīhi pañcahi dhātudukehi pacchimakehi tīhi indriyadukehi dvādasahipi sukhumarūpadukehi paṭhamādivajjehi avasiṭṭhehi āyatanadhātuindriyadukehi ca yojanaṃ gacchanti. Pañcavīsāya pana ārammaṇadukesu purimako dukapañcako upādinnaupādinnupādāniyasanidassanacittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukavajjehi pakiṇṇakadukehi sabbehipi vatthudukehi rūpāyatanarūpadhātudukavajjehi āyatanadhātudukehi sabbehipi indriyadukasukhumarūpadukehi yojanaṃ gacchati. Dutiyadukapañcakādīsu yathākkamaṃ saddāyatanasaddadhātudukādayo yojanaṃ na gacchanti, rūpāyatanarūpadhātudukādayo gacchanti. Pakiṇṇakadukesu sanidassanadukañcāti ayameva viseso. Yathā ca vatthudukesu, evaṃ cakkhāyatanacakkhudhātucakkhundriyādidukapañcakesu. Yathā ca ārammaṇadukesu, evaṃ rūpāyatanarūpadhātuādidukapañcakesu tikayojanā. Itthindriyapurisindriyajīvitindriyadukā sukhumarūpadukā ca sabbehipi dukehi yojanaṃ gacchantīti evaṃ tāva tikayojanā veditabbā. Nanu cāyampi yojanā bhagavatā na desitāti na kātabbāti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Kasmā? Bhagavatā dinnanayena yojanāpi bhagavatoyeva desanā. Tathā hi vuttaṃ mātikāvaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1-6) ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cāti idampi sambhavatī’’tiādi. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti ca.

    തിവിധരൂപസങ്ഗഹവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീപാളി • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / മാതികാ • Mātikā

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / തിവിധരൂപസങ്ഗഹോ • Tividharūpasaṅgaho

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / തിവിധരൂപസങ്ഗഹവണ്ണനാ • Tividharūpasaṅgahavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact