Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੧੪. ਤੁવਟਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
14. Tuvaṭakasuttavaṇṇanā
੯੨੨. ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਤੁવਟਕਸੁਤ੍ਤਂ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਹਾਸਮਯੇ ‘‘ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ।
922.Pucchāmitanti tuvaṭakasuttaṃ. Kā uppatti? Idampi tasmiṃyeva mahāsamaye ‘‘kā nu kho arahattappattiyā paṭipattī’’ti uppannacittānaṃ ekaccānaṃ devatānaṃ tamatthaṃ pakāsetuṃ purimanayeneva nimmitabuddhena attānaṃ pucchāpetvā vuttaṃ.
ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਗਾਥਾਯ ਤਾવ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾਦਿવਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾ વਿਭਜਿਤਾ। ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨ੍ਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਂ। વਿવੇਕਂ ਸਨ੍ਤਿਪਦਞ੍ਚਾਤਿ વਿવੇਕਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਿਪਦਞ੍ਚ। ਕਥਂ ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦਿਸ੍વਾ, ਕਥਂ ਪવਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Tattha ādigāthāya tāva pucchāmīti ettha adiṭṭhajotanādivasena pucchā vibhajitā. Ādiccabandhunti ādiccassa gottabandhuṃ. Vivekaṃ santipadañcāti vivekañca santipadañca. Kathaṃ disvāti kena kāraṇena disvā, kathaṃ pavattadassano hutvāti vuttaṃ hoti.
੯੨੩. ਅਥ ਭਗવਾ ਯਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਿਲੇਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਤਿ, ਤਥਾ ਪવਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆવਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਂ ਦੇવਪਰਿਸਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੂਲਂ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
923. Atha bhagavā yasmā yathā passanto kilese uparundhati, tathā pavattadassano hutvā parinibbāti, tasmā tamatthaṃ āvikaronto nānappakārena taṃ devaparisaṃ kilesappahāne niyojento ‘‘mūlaṃ papañcasaṅkhāyā’’ti ārabhitvā pañca gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਗਾਥਾਯ ਤਾવ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਪਪਞ੍ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਤ੍ਤਾ ਪਪਞ੍ਚਾ ਏવ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ। ਤਸ੍ਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਮੂਲਂ, ਤਂ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾਯ ਮੂਲਂ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਮਨ੍ਤਾਯ ਉਪਰੁਨ੍ਧੇ। ਯਾ ਕਾਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਾਸਂ વਿਨਯਾ ਸਦਾ ਸਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਹੁਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ।
Tattha ādigāthāya tāva saṅkhepattho – papañcāti saṅkhātattā papañcā eva papañcasaṅkhā. Tassā avijjādayo kilesā mūlaṃ, taṃ papañcasaṅkhāya mūlaṃ asmīti pavattamānañca sabbaṃ mantāya uparundhe. Yā kāci ajjhattaṃ taṇhā upajjeyyuṃ, tāsaṃ vinayā sadā sato sikkhe upaṭṭhitassati hutvā sikkheyyāti.
੯੨੪. ਏવਂ ਤਾવ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਏવ ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨવਸੇਨ ਦੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਮਭਿਜਞ੍ਞਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਤਾਦਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਥ વਾਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਅਥ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ વਾ ਗੁਣਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ। ਨ ਤੇਨ ਥਾਮਂ ਕੁਬ੍ਬੇਥਾਤਿ ਤੇਨ ਗੁਣੇਨ ਥਾਮਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ।
924. Evaṃ tāva paṭhamagāthāya eva tisikkhāyuttaṃ desanaṃ arahattanikūṭena desetvā puna mānappahānavasena desetuṃ ‘‘yaṃ kiñcī’’ti gāthamāha. Tattha yaṃ kiñci dhammamabhijaññā ajjhattanti yaṃ kiñci uccākulīnatādikaṃ attano guṇaṃ jāneyya atha vāpi bahiddhāti atha vā bahiddhāpi ācariyupajjhāyānaṃ vā guṇaṃ jāneyya. Na tena thāmaṃ kubbethāti tena guṇena thāmaṃ na kareyya.
੯੨੫. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਕਰਣવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋ ਨ ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤੇਨ ਚ ਮਾਨੇਨ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਨੀਚੋਹ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਸਰਿਕ੍ਖੋਹ’’ਨ੍ਤਿ વਾਪਿ ਨ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤੇਹਿ ਚ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਤਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਅਨੇਕਰੂਪੇਹਿ ‘‘ਅਹਂ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ વਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ।
925. Idānissa akaraṇavidhiṃ dassento ‘‘seyyo na tenā’’ti gāthamāha. Tassattho – tena ca mānena ‘‘seyyoha’’nti vā ‘‘nīcoha’’nti vā ‘‘sarikkhoha’’nti vāpi na maññeyya, tehi ca uccākulīnatādīhi guṇehi phuṭṭho anekarūpehi ‘‘ahaṃ uccākulā pabbajito’’tiādinā nayena attānaṃ vikappento na tiṭṭheyya.
੯੨੬. ਏવਂ ਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨવਸੇਨਪਿ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੂਪਸਮવਸੇਨਪਿ ਦੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવੁਪਸਮੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਏવ ਰਾਗਾਦਿਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਉਪਸਮੇਯ੍ਯ। ਨ ਅਞ੍ਞਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤਿਮੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਸਨ੍ਤਿਂ ਨ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯ। ਕੁਤੋ ਨਿਰਤ੍ਤਾ વਾਤਿ ਨਿਰਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋ ਏવ।
926. Evaṃ mānappahānavasenapi desetvā idāni sabbakilesūpasamavasenapi desetuṃ ‘‘ajjhattamevā’’ti gāthamāha. Tattha ajjhattamevupasameti attani eva rāgādisabbakilese upasameyya. Na aññato bhikkhu santimeseyyāti ṭhapetvā ca satipaṭṭhānādīni aññena upāyena santiṃ na pariyeseyya. Kuto nirattā vāti nirattā kuto eva.
੯੨੭. ਇਦਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਤਾਦਿਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਯਥਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਗਾਨਂ વੇਮਜ੍ਝਸਙ੍ਖਾਤੇ ਚਤੁਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਮਾਣੇ ਮਜ੍ਝੇ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਊਮਿ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਠਿਤੋવ ਸੋ ਹੋਤਿ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਏવਂ ਅਨੇਜੋ ਖੀਣਾਸવੋ ਲਾਭਾਦੀਸੁ ਠਿਤੋ ਅਸ੍ਸ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਰਾਗਾਦਿਉਸ੍ਸਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ ਕੁਹਿਞ੍ਚੀਤਿ।
927. Idāni ajjhattaṃ upasantassa khīṇāsavassa tādibhāvaṃ dassento ‘‘majjhe yathā’’ti gāthamāha. Tassattho – yathā mahāsamuddassa uparimaheṭṭhimabhāgānaṃ vemajjhasaṅkhāte catuyojanasahassappamāṇe majjhe pabbatantare ṭhitassa vā majjhe samuddassa ūmi na jāyati, ṭhitova so hoti avikampamāno, evaṃ anejo khīṇāsavo lābhādīsu ṭhito assa avikampamāno, so tādiso rāgādiussadaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñcīti.
੯੨੮. ਇਦਾਨਿ ਏਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਪਟਿਪਦਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। વਿવਟਚਕ੍ਖੂਤਿ વਿવਟੇਹਿ ਅਨਾવਰਣੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਸਕ੍ਖਿਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਂ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਧਮ੍ਮਂ। ਪਰਿਸ੍ਸਯવਿਨਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯવਿਨਯਨਂ। ਪਟਿਪਦਂ વਦੇਹੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ વਦੇਹਿ। ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇਤਿ ‘‘ਭਦ੍ਦਂ ਤવ ਅਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਅਥ વਾ ਭਦ੍ਦਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਤવ ਪਟਿਪਦਂ વਦੇਹੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਥ વਾਪਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ਤਮੇવ ਪਟਿਪਦਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਇਤਰੇਹਿ ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
928. Idāni etaṃ arahattanikūṭena desitaṃ dhammadesanaṃ abbhanumodanto tassa ca arahattassa ādipaṭipadaṃ pucchanto nimmitabuddho ‘‘akittayī’’ti gāthamāha. Tattha akittayīti ācikkhi. Vivaṭacakkhūti vivaṭehi anāvaraṇehi pañcahi cakkhūhi samannāgato. Sakkhidhammanti sayaṃ abhiññātaṃ attapaccakkhaṃ dhammaṃ. Parissayavinayanti parissayavinayanaṃ. Paṭipadaṃ vadehīti idāni paṭipattiṃ vadehi. Bhaddanteti ‘‘bhaddaṃ tava atthū’’ti bhagavantaṃ ālapanto āha. Atha vā bhaddaṃ sundaraṃ tava paṭipadaṃ vadehīti vuttaṃ hoti. Pātimokkhaṃ atha vāpi samādhinti tameva paṭipadaṃ bhinditvā pucchati. Paṭipadanti etena vā maggaṃ pucchati. Itarehi sīlaṃ samādhiñca pucchati.
੯੨੯-੩੦. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਯਸ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ ਸੀਲਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਾ , ਯਸ੍ਮਾ વਾ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦੇਸਿਯਮਾਨਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਤਾਸਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪਟਿਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੂਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਰਦ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਨੇવ ਲੋਲਸ੍ਸਾਤਿ ਅਦਿਟ੍ਠਦਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਦਿવਸੇਨ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਲੋਲੋ ਨੇવਸ੍ਸ। ਗਾਮਕਥਾਯ ਆવਰਯੇ ਸੋਤਨ੍ਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾਤੋ ਸੋਤਂ ਆવਰੇਯ੍ਯ। ਫਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਰੋਗਫਸ੍ਸੇਨ। ਭવਞ੍ਚ ਨਾਭਿਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਕਾਮਭવਾਦਿਭવਞ੍ਚ ਨ ਪਤ੍ਥੇਯ੍ਯ। ਭੇਰવੇਸੁ ਚ ਨ ਸਮ੍ਪવੇਧੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਸੁ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦੀਸੁ ਭੇਰવੇਸੁ ਚ ਨ ਸਮ੍ਪવੇਧੇਯ੍ਯ, ਅવਸੇਸੇਸੁ વਾ ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯવਿਸਯੇਸੁ ਨਪ੍ਪવੇਧੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਪਰਿਪੂਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਪੁਰਿਮੇਹਿ વਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਤਾ ਭੇਰવਂ ਦਿਸ੍વਾ વਾ ਸੁਤ੍વਾ વਾ ਨ વੇਧਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
929-30. Athassa bhagavā yasmā indriyasaṃvaro sīlassa rakkhā , yasmā vā iminā anukkamena desiyamānā ayaṃ desanā tāsaṃ devatānaṃ sappāyā, tasmā indriyasaṃvarato pabhuti paṭipadaṃ dassento ‘‘cakkhūhī’’tiādimāraddho. Tattha cakkhūhi neva lolassāti adiṭṭhadakkhitabbādivasena cakkhūhi lolo nevassa. Gāmakathāya āvaraye sotanti tiracchānakathāto sotaṃ āvareyya. Phassenāti rogaphassena. Bhavañcanābhijappeyyāti tassa phassassa vinodanatthāya kāmabhavādibhavañca na pattheyya. Bheravesu ca na sampavedheyyāti tassa phassassa paccayabhūtesu sīhabyagghādīsu bheravesu ca na sampavedheyya, avasesesu vā ghānindriyamanindriyavisayesu nappavedheyya. Evaṃ paripūro indriyasaṃvaro vutto hoti. Purimehi vā indriyasaṃvaraṃ dassetvā iminā ‘‘araññe vasatā bheravaṃ disvā vā sutvā vā na vedhitabba’’nti dasseti.
੯੩੧. ਲਦ੍ਧਾ ਨ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਕਯਿਰਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਅਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞੇ ਚ ਸੇਨਾਸਨੇ વਸਤਾ ਸਦਾ ਦੁਲ੍ਲਭ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ।
931.Laddhā na sannidhiṃ kayirāti etesaṃ annādīnaṃ yaṃkiñci dhammena labhitvā ‘‘araññe ca senāsane vasatā sadā dullabha’’nti cintetvā sannidhiṃ na kareyya.
੯੩੨. ਝਾਯੀ ਨ ਪਾਦਲੋਲਸ੍ਸਾਤਿ ਝਾਨਾਭਿਰਤੋ ਚ ਨ ਪਾਦਲੋਲੋ ਅਸ੍ਸ। વਿਰਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਦਿਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯ। ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਚੇਤ੍ਥ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ।
932.Jhāyīna pādalolassāti jhānābhirato ca na pādalolo assa. Virame kukkuccā nappamajjeyyāti hatthakukkuccādikukkuccaṃ vinodeyya. Sakkaccakāritāya cettha nappamajjeyya.
੯੩੩. ਤਨ੍ਦਿਂ ਮਾਯਂ ਹਸ੍ਸਂ ਖਿਡ੍ਡਨ੍ਤਿ ਆਲਸਿਯਞ੍ਚ ਮਾਯਞ੍ਚ ਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਖਿਡ੍ਡਞ੍ਚ। ਸવਿਭੂਸਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਭੂਸਾਯ।
933.Tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍanti ālasiyañca māyañca hassañca kāyikacetasikakhiḍḍañca. Savibhūsanti saddhiṃ vibhūsāya.
੯੩੪-੭. ਆਥਬ੍ਬਣਨ੍ਤਿ ਆਥਬ੍ਬਣਿਕਮਨ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗਂ। ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਿ ਸੁਪਿਨਸਤ੍ਥਂ। ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਮਣਿਲਕ੍ਖਣਾਦਿਂ। ਨੋ વਿਦਹੇਤਿ ਨਪ੍ਪਯੋਜੇਯ੍ਯ। વਿਰੁਤਨ੍ਤਿ ਮਿਗਾਦੀਨਂ વਸ੍ਸਿਤਂ। ਪੇਸੁਣਿਯਨ੍ਤਿ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ। ਕਯવਿਕ੍ਕਯੇਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਞ੍ਚਨਾવਸੇਨ વਾ ਉਦਯਪਤ੍ਥਨਾવਸੇਨ વਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਉਪવਾਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪવਾਦਕਰੇ ਕਿਲੇਸੇ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਰੇਹਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਉਪવਾਦਂ ਨ ਜਨੇਯ੍ਯ। ਗਾਮੇ ਚ ਨਾਭਿਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਗਾਮੇ ਚ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗਾਦੀਹਿ ਨਾਭਿਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਲਾਭਕਮ੍ਯਾ ਜਨਂ ਨ ਲਪਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲਾਭਕਾਮਤਾਯ ਜਨਂ ਨਾਲਪਯੇਯ੍ਯ। ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ , ਤਦਤ੍ਥਂ વਾ ਪਯੋਜਿਤਂ।
934-7.Āthabbaṇanti āthabbaṇikamantappayogaṃ. Supinanti supinasatthaṃ. Lakkhaṇanti maṇilakkhaṇādiṃ. No vidaheti nappayojeyya. Virutanti migādīnaṃ vassitaṃ. Pesuṇiyanti pesuññaṃ. Kayavikkayeti pañcahi sahadhammikehi saddhiṃ vañcanāvasena vā udayapatthanāvasena vā na tiṭṭheyya. Upavādaṃ bhikkhu na kareyyāti upavādakare kilese anibbattento attani parehi samaṇabrāhmaṇehi upavādaṃ na janeyya. Gāme ca nābhisajjeyyāti gāme ca gihisaṃsaggādīhi nābhisajjeyya. Lābhakamyā janaṃ na lapayeyyāti lābhakāmatāya janaṃ nālapayeyya. Payuttanti cīvarādīhi sampayuttaṃ , tadatthaṃ vā payojitaṃ.
੯੩੮-੯. ਮੋਸવਜ੍ਜੇ ਨ ਨੀਯੇਥਾਤਿ ਮੁਸਾવਾਦੇ ਨ ਨੀਯੇਥ। ਜੀવਿਤੇਨਾਤਿ ਜੀવਿਕਾਯ। ਸੁਤ੍વਾ ਰੁਸਿਤੋ ਬਹੁਂ વਾਚਂ, ਸਮਣਾਨਂ વਾ ਪੁਥੁਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਰੁਸਿਤੋ ਘਟ੍ਟਿਤੋ ਪਰੇਹਿ ਤੇਸ ਸਮਣਾਨਂ વਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਭੇਦਾਨਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪੁਥੁਜਨਾਨਂ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਅਨਿਟ੍ਠવਾਚਂ ਸੁਤ੍વਾ। ਨ ਪਟਿવਜ੍ਜਾਤਿ ਨ ਪਟਿવਦੇਯ੍ਯ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਨ ਹਿ ਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਸੇਨਿਕਰੋਨ੍ਤਿ।
938-9.Mosavajje na nīyethāti musāvāde na nīyetha. Jīvitenāti jīvikāya. Sutvā rusito bahuṃ vācaṃ, samaṇānaṃ vā puthujanānanti rusito ghaṭṭito parehi tesa samaṇānaṃ vā khattiyādibhedānaṃ vā aññesaṃ puthujanānaṃ bahumpi aniṭṭhavācaṃ sutvā. Na paṭivajjāti na paṭivadeyya. Kiṃ kāraṇaṃ? Na hi santo paṭisenikaronti.
੯੪੦. ਏਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਞਤ੍વਾ। વਿਚਿਨਨ੍ਤਿ વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ। ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਞਤ੍વਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਞਤ੍વਾ।
940.Etañca dhammamaññāyāti sabbametaṃ yathāvuttaṃ dhammaṃ ñatvā. Vicinanti vicinanto. Santīti nibbutiṃ ñatvāti nibbutiṃ rāgādīnaṃ santīti ñatvā.
੯੪੧. ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਇਤਿ ਚੇ – ਅਭਿਭੂ ਹਿ ਸੋਤਿ ਗਾਥਾ। ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਭੂਤਿ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਅਭਿਭવਿਤਾ। ਅਨਭਿਭੂਤੋਤਿ ਤੇਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ। ਸਕ੍ਖਿਧਮ੍ਮਮਨੀਤਿਹਮਦਸ੍ਸੀਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਮੇવ ਅਨੀਤਿਹਂ ਧਮ੍ਮਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ। ਸਦਾ ਨਮਸ੍ਸਮਨੁਸਿਕ੍ਖੇਤਿ ਸਦਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
941. Kiṃkāraṇā nappamajjeiti ce – abhibhū hi soti gāthā. Tattha abhibhūti rūpādīnaṃ abhibhavitā. Anabhibhūtoti tehi anabhibhūto. Sakkhidhammamanītihamadassīti paccakkhameva anītihaṃ dhammamaddakkhi. Sadā namassamanusikkheti sadā namassanto tisso sikkhāyo sikkheyya. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
ਕੇવਲਂ ਪਨ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਨੇવ ਲੋਲੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ, ‘‘ਅਨ੍ਨਾਨਮਥੋ ਪਾਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮੁਖੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇવਨਸੀਲਂ, ਮੇਥੁਨਮੋਸવਜ੍ਜਪੇਸੁਣਿਯਾਦੀਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਂ, ‘‘ਆਥਬ੍ਬਣਂ ਸੁਪਿਨਂ ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਆਜੀવਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ‘‘ਝਾਯੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਧਿ, ‘‘વਿਚਿਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਞਾ, ‘‘ਸਦਾ ਸਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾ, ‘‘ਅਥ ਆਸਨੇਸੁ ਸਯਨੇਸੁ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਬਹੁਲੀਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਨਂ ਉਪਕਾਰਾਪਕਾਰਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨવਿਨੋਦਨਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ। ਏવਂ ਭਗવਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਟਿਪਦਂ વਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪੁਰਾਭੇਦਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸੋਯੇવਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ।
Kevalaṃ pana ettha ‘‘cakkhūhi neva lolo’’tiādīhi indriyasaṃvaro, ‘‘annānamatho pānāna’’ntiādīhi sannidhipaṭikkhepamukhena paccayapaṭisevanasīlaṃ, methunamosavajjapesuṇiyādīhi pātimokkhasaṃvarasīlaṃ, ‘‘āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇa’’ntiādīhi ājīvapārisuddhisīlaṃ, ‘‘jhāyī assā’’ti iminā samādhi, ‘‘vicinaṃ bhikkhū’’ti iminā paññā, ‘‘sadā sato sikkhe’’ti iminā puna saṅkhepato tissopi sikkhā, ‘‘atha āsanesu sayanesu, appasaddesu bhikkhu vihareyya, niddaṃ na bahulīkareyyā’’tiādīhi sīlasamādhipaññānaṃ upakārāpakārasaṅgaṇhanavinodanāni vuttānīti. Evaṃ bhagavā nimmitassa paripuṇṇapaṭipadaṃ vatvā arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi, desanāpariyosāne purābhedasutte vuttasadisoyevābhisamayo ahosīti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਤੁવਟਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya tuvaṭakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੧੪. ਤੁવਟਕਸੁਤ੍ਤਂ • 14. Tuvaṭakasuttaṃ