Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi

೧೪. ತುವಟ್ಟಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ

14. Tuvaṭṭakasuttaniddeso

ಅಥ ತುವಟ್ಟಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸಂ ವಕ್ಖತಿ –

Atha tuvaṭṭakasuttaniddesaṃ vakkhati –

೧೫೦.

150.

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧು, ¹ ವಿವೇಕಂ ಸನ್ತಿಪದಞ್ಚ ಮಹೇಸಿ ² ।

Pucchāmitaṃ ādiccabandhu,³vivekaṃ santipadañca mahesi⁴;

ಕಥಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ॥

Kathaṃ disvā nibbāti bhikkhu, anupādiyāno lokasmiṃ kiñci.

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧೂತಿ। ಪುಚ್ಛಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಅಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ ಅದಿಟ್ಠಂ ಅತುಲಿತಂ ಅತೀರಿತಂ ಅವಿಭೂತಂ ಅವಿಭಾವಿತಂ, ತಸ್ಸ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ತುಲನಾಯ ತೀರಣಾಯ ವಿಭಾವನಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಞಾತಂ ಹೋತಿ ದಿಟ್ಠಂ ತುಲಿತಂ ತೀರಿತಂ ವಿಭೂತಂ ವಿಭಾವಿತಂ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಸಂಸಯಪಕ್ಖನ್ದೋ ⁵ ಹೋತಿ ವಿಮತಿಪಕ್ಖನ್ದೋ ದ್ವೇಳ್ಹಕಜಾತೋ, ‘‘ಏವಂ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋ, ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಕಥಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಸೋ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ।

Pucchāmi taṃ ādiccabandhūti. Pucchāti tisso pucchā – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā. Katamā adiṭṭhajotanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ aññātaṃ hoti adiṭṭhaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ avibhāvitaṃ, tassa ñāṇāya dassanāya tulanāya tīraṇāya vibhāvanāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ adiṭṭhajotanā pucchā. Katamā diṭṭhasaṃsandanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ tulitaṃ tīritaṃ vibhūtaṃ vibhāvitaṃ, aññehi paṇḍitehi saddhiṃ saṃsandanatthāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ diṭṭhasaṃsandanā pucchā. Katamā vimaticchedanā pucchā? Pakatiyā saṃsayapakkhando ⁶ hoti vimatipakkhando dveḷhakajāto, ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti so vimaticchedanatthāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ vimaticchedanā pucchā. Imā tisso pucchā.

ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ, ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ, ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ? ಮನುಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಪಾಸಕಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ರಾಜಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ವೇಸ್ಸಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುದ್ದಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಹಟ್ಠಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ಅಯಂ ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ? ಅಮನುಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ನಾಗಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುಪಣ್ಣಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಕ್ಖಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಸುರಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಇನ್ದಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ದೇವತಾಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ಅಯಂ ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ? ಯಂ ಭಗವಾ ರೂಪಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಾತಿ ಮನೋಮಯಂ ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ತಂ ಸೋ ನಿಮ್ಮಿತೋ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ⁷ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ – ಅಯಂ ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ।

Aparāpi tisso pucchā – manussapucchā, amanussapucchā, nimmitapucchā. Katamā manussapucchā? Manussā buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti, bhikkhū pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upāsakā pucchanti, upāsikāyo pucchanti, rājāno pucchanti, khattiyā pucchanti, brāhmaṇā pucchanti, vessā pucchanti, suddā pucchanti, gahaṭṭhā pucchanti, pabbajitā pucchanti – ayaṃ manussapucchā. Katamā amanussapucchā? Amanussā buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti, nāgā pucchanti, supaṇṇā pucchanti, yakkhā pucchanti, asurā pucchanti, gandhabbā pucchanti, mahārājāno pucchanti, indā pucchanti, brahmāno pucchanti, devatāyo pucchanti – ayaṃ amanussapucchā. Katamā nimmitapucchā? Yaṃ bhagavā rūpaṃ abhinimmināti manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ taṃ so nimmito buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchati, bhagavā tassa ⁸ visajjeti – ayaṃ nimmitapucchā. Imā tisso pucchā.

ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅತ್ತತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಪರತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಉಭಯತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಸಮ್ಪರಾಯಿಕತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಪರಮತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅನವಜ್ಜತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ನಿಕ್ಕಿಲೇಸತ್ಥಪುಚ್ಛಾ ⁹, ವೋದಾನತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅತೀತಪುಚ್ಛಾ, ಅನಾಗತಪುಚ್ಛಾ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅಜ್ಝತ್ತಪುಚ್ಛಾ, ಬಹಿದ್ಧಾಪುಚ್ಛಾ, ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಕುಸಲಪುಚ್ಛಾ, ಅಕುಸಲಪುಚ್ಛಾ, ಅಬ್ಯಾಕತಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಖನ್ಧಪುಚ್ಛಾ, ಧಾತುಪುಚ್ಛಾ, ಆಯತನಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಸತಿಪಟ್ಠಾನಪುಚ್ಛಾ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಪುಚ್ಛಾ, ಇದ್ಧಿಪಾದಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಇನ್ದ್ರಿಯಪುಚ್ಛಾ, ಬಲಪುಚ್ಛಾ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಮಗ್ಗಪುಚ್ಛಾ, ಫಲಪುಚ್ಛಾ, ನಿಬ್ಬಾನಪುಚ್ಛಾ।

Aparāpi tisso pucchā – attatthapucchā, paratthapucchā, ubhayatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – diṭṭhadhammikatthapucchā, samparāyikatthapucchā, paramatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – anavajjatthapucchā, nikkilesatthapucchā ¹⁰, vodānatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – atītapucchā, anāgatapucchā, paccuppannapucchā. Aparāpi tisso pucchā – ajjhattapucchā, bahiddhāpucchā, ajjhattabahiddhāpucchā. Aparāpi tisso pucchā – kusalapucchā, akusalapucchā, abyākatapucchā. Aparāpi tisso pucchā – khandhapucchā, dhātupucchā, āyatanapucchā. Aparāpi tisso pucchā – satipaṭṭhānapucchā, sammappadhānapucchā, iddhipādapucchā. Aparāpi tisso pucchā – indriyapucchā, balapucchā, bojjhaṅgapucchā. Aparāpi tisso pucchā – maggapucchā, phalapucchā, nibbānapucchā.

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಅಜ್ಝೇಸಾಮಿ ತಂ ಪಸಾದೇಮಿ ತಂ, ‘‘ಕಥಯಸ್ಸು ಮೇ’’ತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ। ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧೂತಿ। ಆದಿಚ್ಚೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸೂರಿಯೋ ¹¹। ಸೂರಿಯೋ ಗೋತಮೋ ಗೋತ್ತೇನ, ಭಗವಾಪಿ ಗೋತಮೋ ಗೋತ್ತೇನ, ಭಗವಾ ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಗೋತ್ತಞಾತಕೋ ಗೋತ್ತಬನ್ಧು; ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧೂತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧು।

Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ, ‘‘kathayassu me’’ti – pucchāmi taṃ. Ādiccabandhūti. Ādicco vuccati sūriyo ¹². Sūriyo gotamo gottena, bhagavāpi gotamo gottena, bhagavā sūriyassa gottañātako gottabandhu; tasmā buddho ādiccabandhūti – pucchāmi taṃ ādiccabandhu.

ವಿವೇಕಂ ಸನ್ತಿಪದಞ್ಚ ಮಹೇಸೀತಿ। ವಿವೇಕಾತಿ ತಯೋ ವಿವೇಕಾ – ಕಾಯವಿವೇಕೋ , ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ, ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ। ಕತಮೋ ಕಾಯವಿವೇಕೋ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ ಕಾಯೇನ ವಿವಿತ್ತೇನ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಏಕೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏಕೋ ನಿಸೀದತಿ, ಏಕೋ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಏಕೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ, ಏಕೋ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಏಕೋ ರಹೋ ನಿಸೀದತಿ, ಏಕೋ ಚಙ್ಕಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಏಕೋ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತಿ – ಅಯಂ ಕಾಯವಿವೇಕೋ।

Vivekaṃ santipadañca mahesīti. Vivekāti tayo vivekā – kāyaviveko , cittaviveko, upadhiviveko. Katamo kāyaviveko? Idha bhikkhu vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ kāyena vivittena viharati. So eko gacchati, eko tiṭṭhati, eko nisīdati, eko seyyaṃ kappeti, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati, eko paṭikkamati, eko raho nisīdati, eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti, eko carati viharati iriyati vattati pāleti yapeti yāpeti – ayaṃ kāyaviveko.

ಕತಮೋ ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ? ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ನೀವರಣೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಪೀತಿಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಖದುಕ್ಖೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ರೂಪಸಞ್ಞಾಯ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾಯ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ , ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಾ ದಿಟ್ಠಾನುಸಯಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನುಸಯಾ, ತದೇಕಟ್ಠೇಹಿ ಚ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಓಳಾರಿಕಾ ಕಾಮರಾಗಸಞ್ಞೋಜನಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞೋಜನಾ ಓಳಾರಿಕಾ ಕಾಮರಾಗಾನುಸಯಾ ಪಟಿಘಾನುಸಯಾ, ತದೇಕಟ್ಠೇಹಿ ಚ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಅನುಸಹಗತಾ ಕಾಮರಾಗಸಞ್ಞೋಜನಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞೋಜನಾ ಅನುಸಹಗತಾ ಕಾಮರಾಗಾನುಸಯಾ ಪಟಿಘಾನುಸಯಾ, ತದೇಕಟ್ಠೇಹಿ ಚ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅರಹತೋ ರೂಪರಾಗಾ ಅರೂಪರಾಗಾ ಮಾನಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಾ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಮಾನಾನುಸಯಾ ಭವರಾಗಾನುಸಯಾ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯಾ, ತದೇಕಟ್ಠೇಹಿ ಚ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ।

Katamo cittaviveko? Paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa nīvaraṇehi cittaṃ vivittaṃ hoti, dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārehi cittaṃ vivittaṃ hoti, tatiyaṃ jhānaṃ samāpannassa pītiyā cittaṃ vivittaṃ hoti, catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa sukhadukkhehi cittaṃ vivittaṃ hoti, ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti, ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti , nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññāya cittaṃ vivittaṃ hoti. Sotāpannassa sakkāyadiṭṭhiyā vicikicchāya sīlabbataparāmāsā diṭṭhānusayā vicikicchānusayā, tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti. Sakadāgāmissa oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā, tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti. Anāgāmissa anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā, tadekaṭṭhehi ca kilesehi cittaṃ vivittaṃ hoti. Arahato rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā, tadekaṭṭhehi ca kilesehi bahiddhā ca sabbanimittehi cittaṃ vivittaṃ hoti – ayaṃ cittaviveko.

ಕತಮೋ ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ? ಉಪಧಿ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಲೇಸಾ ಚ ಖನ್ಧಾ ಚ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಚ। ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ – ಅಯಂ ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ। ಕಾಯವಿವೇಕೋ ಚ ವಿವೇಕಟ್ಠಕಾಯಾನಂ ¹³ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಭಿರತಾನಂ, ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ ಚ ಪರಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಪರಮವೋದಾನಪತ್ತಾನಂ, ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ಚ ನಿರುಪಧೀನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಿಸಙ್ಖಾರಗತಾನಂ। ಸನ್ತೀತಿ ಏಕೇನ ಆಕಾರೇನ ಸನ್ತಿಪಿ ಸನ್ತಿಪದಮ್ಪಿ ತಂಯೇವ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸನ್ತಮೇತಂ ಪದಂ, ಪಣೀತಮೇತಂ ಪದಂ, ಯದಿದಂ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಅಪರೇನ ಆಕಾರೇನ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸನ್ತಾಧಿಗಮಾಯ ಸನ್ತಿಫುಸನಾಯ ಸನ್ತಿಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸನ್ತಿಪದಂ ತಾಣಪದಂ ಲೇಣಪದಂ ಸರಣಪದಂ ಅಭಯಪದಂ ಅಚ್ಚುತಪದಂ ಅಮತಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಪದಂ।

Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccati kilesā ca khandhā ca abhisaṅkhārā ca. Upadhiviveko vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ – ayaṃ upadhiviveko. Kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ ¹⁴ nekkhammābhiratānaṃ, cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānapattānaṃ, upadhiviveko ca nirupadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatānaṃ. Santīti ekena ākārena santipi santipadampi taṃyeva amataṃ nibbānaṃ, yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘santametaṃ padaṃ, paṇītametaṃ padaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāna’’nti. Atha aparena ākārena ye dhammā santādhigamāya santiphusanāya santisacchikiriyāya saṃvattanti, seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo – ime vuccanti santipadaṃ tāṇapadaṃ leṇapadaṃ saraṇapadaṃ abhayapadaṃ accutapadaṃ amatapadaṃ nibbānapadaṃ.

ಮಹೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ ಭಗವಾ। ಮಹನ್ತಂ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ, ಮಹನ್ತಂ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ…ಪೇ॰… ಮಹನ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಂ… ಮಹನ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಂ… ಮಹನ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ; ಮಹತೋ ತಮೋಕಾಯಸ್ಸ ಪದಾಲನಂ, ಮಹತೋ ವಿಪಲ್ಲಾಸಸ್ಸ ಭೇದನಂ, ಮಹತೋ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಸ್ಸ ಅಬ್ಬಹನಂ ¹⁵, ಮಹತೋ ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾತಸ್ಸ ವಿನಿವೇಠನಂ, ಮಹತೋ ಮಾನಧಜಸ್ಸ ಪಪಾತನಂ ¹⁶, ಮಹತೋ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಸ್ಸ ವೂಪಸಮಂ, ಮಹತೋ ಓಘಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣಂ, ಮಹತೋ ಭಾರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪನಂ, ಮಹತೋ ಸಂಸಾರವಟ್ಟಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದಂ, ಮಹತೋ ಸನ್ತಾಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಂ , ಮಹತೋ ಪರಿಳಾಹಸ್ಸ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ, ಮಹತೋ ಧಮ್ಮಧಜಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಪನಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ, ಮಹನ್ತೇ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಮಹನ್ತೇ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ ಮಹನ್ತೇ ಇದ್ಧಿಪಾದೇ ಮಹನ್ತಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಮಹನ್ತಾನಿ ಬಲಾನಿ ಮಹನ್ತೇ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಮಹನ್ತಂ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಮಹನ್ತಂ ಪರಮತ್ಥಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ; ಮಹೇಸಕ್ಖೇಹಿ ವಾ ಸತ್ತೇಹಿ ಏಸಿತೋ ಗವೇಸಿತೋ ಪರಿಯೇಸಿತೋ ಕಹಂ ಬುದ್ಧೋ ಕಹಂ ಭಗವಾ ಕಹಂ ದೇವದೇವೋ ಕಹಂ ನರಾಸಭೋತಿ ಮಹೇಸೀತಿ – ವಿವೇಕಂ ಸನ್ತಿಪದಞ್ಚ ಮಹೇಸಿ।

Mahesīti mahesi bhagavā. Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi, mahantaṃ samādhikkhandhaṃ…pe… mahantaṃ paññākkhandhaṃ… mahantaṃ vimuttikkhandhaṃ… mahantaṃ vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi; mahato tamokāyassa padālanaṃ, mahato vipallāsassa bhedanaṃ, mahato taṇhāsallassa abbahanaṃ ¹⁷, mahato diṭṭhisaṅghātassa viniveṭhanaṃ, mahato mānadhajassa papātanaṃ ¹⁸, mahato abhisaṅkhārassa vūpasamaṃ, mahato oghassa nittharaṇaṃ, mahato bhārassa nikkhepanaṃ, mahato saṃsāravaṭṭassa upacchedaṃ, mahato santāpassa nibbāpanaṃ , mahato pariḷāhassa paṭipassaddhiṃ, mahato dhammadhajassa ussāpanaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi, mahante satipaṭṭhāne mahante sammappadhāne mahante iddhipāde mahantāni indriyāni mahantāni balāni mahante bojjhaṅge mahantaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ mahantaṃ paramatthaṃ amataṃ nibbānaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi; mahesakkhehi vā sattehi esito gavesito pariyesito kahaṃ buddho kahaṃ bhagavā kahaṃ devadevo kahaṃ narāsabhoti mahesīti – vivekaṃ santipadañca mahesi.

ಕಥಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂತಿ। ಕಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ರಾಗಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ, ದೋಸಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ, ಮೋಹಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ, ಕೋಧಂ…ಪೇ॰… ಉಪನಾಹಂ… ಮಕ್ಖಂ… ಪಳಾಸಂ… ಇಸ್ಸಂ… ಮಚ್ಛರಿಯಂ… ಮಾಯಂ… ಸಾಠೇಯ್ಯಂ… ಥಮ್ಭಂ… ಸಾರಮ್ಭಂ… ಮಾನಂ… ಅತಿಮಾನಂ… ಮದಂ… ಪಮಾದಂ… ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸೇ… ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತೇ… ಸಬ್ಬೇ ದರಥೇ… ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹೇ… ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪೇ … ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇ ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ ಸಮೇತಿ ಉಪಸಮೇತಿ ವೂಪಸಮೇತಿ ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಿ। ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಸೇಖೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂತಿ – ಕಥಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾತಿ ಭಿಕ್ಖು।

Kathaṃ disvā nibbāti bhikkhūti. Kathaṃ disvā passitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā attano rāgaṃ nibbāpeti, dosaṃ nibbāpeti, mohaṃ nibbāpeti, kodhaṃ…pe… upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe darathe… sabbe pariḷāhe… sabbe santāpe … sabbākusalābhisaṅkhāre nibbāpeti sameti upasameti vūpasameti paṭipassambheti. Bhikkhūti puthujjanakalyāṇako vā bhikkhu sekho vā bhikkhūti – kathaṃ disvā nibbāti bhikkhu.

ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಞ್ಚೀತಿ। ಚತೂಹಿ ಉಪಾದಾನೇಹಿ ಅನುಪಾದಿಯಮಾನೋ ಅಗಣ್ಹಯಮಾನೋ ಅಪರಾಮಸಮಾನೋ ಅನಭಿನಿವಿಸಮಾನೋ। ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ದೇವಲೋಕೇ, ಖನ್ಧಲೋಕೇ ಧಾತುಲೋಕೇ ಆಯತನಲೋಕೇ। ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತನ್ತಿ – ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ।

Anupādiyāno lokasmiṃ kiñcīti. Catūhi upādānehi anupādiyamāno agaṇhayamāno aparāmasamāno anabhinivisamāno. Lokasminti apāyaloke manussaloke devaloke, khandhaloke dhātuloke āyatanaloke. Kiñcīti kiñci rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagatanti – anupādiyāno lokasmiṃ kiñci.

ತೇನಾಹ ಸೋ ನಿಮ್ಮಿತೋ –

Tenāha so nimmito –

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧು, ವಿವೇಕಂ ಸನ್ತಿಪದಞ್ಚ ಮಹೇಸಿ।

‘‘Pucchāmi taṃ ādiccabandhu, vivekaṃ santipadañca mahesi;

ಕಥಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಞ್ಚೀ’’ತಿ॥

Kathaṃ disvā nibbāti bhikkhu, anupādiyāno lokasmiṃ kiñcī’’ti.

೧೫೧.

151.

ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ, [ಇತಿ ಭಗವಾ]

Mūlaṃpapañcasaṅkhāya, [iti bhagavā]

ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇ ¹⁹ ।

Mantā asmīti sabbamuparundhe²⁰;

ಯಾ ಕಾಚಿ ತಣ್ಹಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ, ತಾಸಂ ವಿನಯಾ ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ॥

Yā kāci taṇhā ajjhattaṃ, tāsaṃ vinayā sadā sato sikkhe.

ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ, [ಇತಿ ಭಗವಾ] ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇತಿ। ಪಪಞ್ಚಾಯೇವ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾ। ತಣ್ಹಾಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾ ದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾ। ಕತಮಂ ತಣ್ಹಾಪಪಞ್ಚಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಅವಿಜ್ಜಾಮೂಲಂ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ಮೂಲಂ, ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಮೂಲಂ, ಅಹಿರಿಕಂ ಮೂಲಂ , ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಮೂಲಂ, ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮೂಲಂ – ಇದಂ ತಣ್ಹಾಪಪಞ್ಚಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ಕತಮಂ ದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಅವಿಜ್ಜಾಮೂಲಂ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ಮೂಲಂ, ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಮೂಲಂ, ಅಹಿರಿಕಂ ಮೂಲಂ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಮೂಲಂ, ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮೂಲಂ – ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚಸ್ಸ ಮೂಲಂ।

Mūlaṃ papañcasaṅkhāya, [iti bhagavā] mantā asmīti sabbamuparundheti. Papañcāyeva papañcasaṅkhā. Taṇhāpapañcasaṅkhā diṭṭhipapañcasaṅkhā. Katamaṃ taṇhāpapañcassa mūlaṃ? Avijjāmūlaṃ, ayonisomanasikāro mūlaṃ, asmimāno mūlaṃ, ahirikaṃ mūlaṃ , anottappaṃ mūlaṃ, uddhaccaṃ mūlaṃ – idaṃ taṇhāpapañcassa mūlaṃ. Katamaṃ diṭṭhipapañcassa mūlaṃ? Avijjāmūlaṃ, ayonisomanasikāro mūlaṃ, asmimāno mūlaṃ, ahirikaṃ mūlaṃ, anottappaṃ mūlaṃ, uddhaccaṃ mūlaṃ – idaṃ diṭṭhipapañcassa mūlaṃ.

ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ। ಅಪಿ ಚ ಭಗ್ಗರಾಗೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗದೋಸೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗಮೋಹೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗಮಾನೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗದಿಟ್ಠೀತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗಕಣ್ಡಕೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಗ್ಗಕಿಲೇಸೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಜಿ ವಿಭಜಿ ಪವಿಭಜಿ ಧಮ್ಮರತನನ್ತಿ ಭಗವಾ, ಭವಾನಂ ಅನ್ತಕರೋತಿ ಭಗವಾ, ಭಾವಿತಕಾಯೋ ಭಾವಿತಸೀಲೋ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಭಾವಿತಪಞ್ಞೋತಿ ಭಗವಾ; ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಅರಞ್ಞವನಪತ್ಥಾನಿ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಅಪ್ಪಸದ್ದಾನಿ ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸಾನಿ ವಿಜನವಾತಾನಿ ಮನುಸ್ಸರಾಹಸ್ಸೇಯ್ಯಕಾನಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಸಾರುಪ್ಪಾನೀತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನನ್ತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಅತ್ಥರಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮರಸಸ್ಸ ವಿಮುತ್ತಿರಸಸ್ಸ ಅಧಿಸೀಲಸ್ಸ ಅಧಿಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಯಾತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತೀನನ್ತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ವಿಮೋಕ್ಖಾನಂ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಅಭಿಭಾಯತನಾನಂ ನವನ್ನಂ ಅನುಪುಬ್ಬವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತೀನನ್ತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ದಸನ್ನಂ ಸಞ್ಞಾಭಾವನಾನಂ ದಸನ್ನಂ ಕಸಿಣಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಅಸುಭಸಮಾಪತ್ತಿಯಾತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಚತುನ್ನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಬಲಾನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಅರಿಯಸ್ಸ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸಾತಿ ಭಗವಾ, ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ದಸನ್ನಂ ತಥಾಗತಬಲಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ವೇಸಾರಜ್ಜಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾನಂ ಛನ್ನಂ ಅಭಿಞ್ಞಾನಂ ಛನ್ನಂ ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಭಗವಾ, ಭಗವಾತಿ ನೇತಂ ನಾಮಂ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ; ವಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿಕಮೇತಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಭಗವನ್ತಾನಂ ಬೋಧಿಯಾ ಮೂಲೇ ಸಹ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣಸ್ಸ ಪಟಿಲಾಭಾ ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ ಇತಿ ಭಗವಾ।

Bhagavāti gāravādhivacanaṃ. Api ca bhaggarāgoti bhagavā, bhaggadosoti bhagavā, bhaggamohoti bhagavā, bhaggamānoti bhagavā, bhaggadiṭṭhīti bhagavā, bhaggakaṇḍakoti bhagavā, bhaggakilesoti bhagavā, bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavā, bhavānaṃ antakaroti bhagavā, bhāvitakāyo bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti bhagavā; bhāgī vā bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppānīti bhagavā, bhāgī vā bhagavā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisīlassa adhicittassa adhipaññāyāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā catunnaṃ jhānānaṃ catunnaṃ appamaññānaṃ catunnaṃ arūpasamāpattīnanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ aṭṭhannaṃ abhibhāyatanānaṃ navannaṃ anupubbavihārasamāpattīnanti bhagavā, bhāgī vā bhagavā dasannaṃ saññābhāvanānaṃ dasannaṃ kasiṇasamāpattīnaṃ ānāpānassatisamādhissa asubhasamāpattiyāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassāti bhagavā, bhāgī vā bhagavā dasannaṃ tathāgatabalānaṃ catunnaṃ vesārajjānaṃ catunnaṃ paṭisambhidānaṃ channaṃ abhiññānaṃ channaṃ buddhadhammānanti bhagavā, bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ; vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutañāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti yadidaṃ bhagavāti – mūlaṃ papañcasaṅkhāya iti bhagavā.

ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇತಿ। ಮನ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಅಸ್ಮೀತಿ ರೂಪೇ ಅಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಛನ್ದೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅನುಸಯೋ; ವೇದನಾಯ… ಸಞ್ಞಾಯ… ಸಙ್ಖಾರೇಸು… ವಿಞ್ಞಾಣೇ ಅಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಛನ್ದೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅನುಸಯೋತಿ। ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ ಇತಿ ಭಗವಾ। ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇತಿ। ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ ಮೂಲಞ್ಚ ಅಸ್ಮಿಮಾನಞ್ಚ ಮನ್ತಾಯ ಸಬ್ಬಂ ರುನ್ಧೇಯ್ಯ ಉಪರುನ್ಧೇಯ್ಯ ನಿರೋಧೇಯ್ಯ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೇಯ್ಯ ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭೇಯ್ಯಾತಿ – ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ ಇತಿ ಭಗವಾ, ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇ।

Mantā asmīti sabbamuparundheti. Mantā vuccati paññā. Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Asmīti rūpe asmīti māno asmīti chando asmīti anusayo; vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe asmīti māno asmīti chando asmīti anusayoti. Mūlaṃ papañcasaṅkhāya iti bhagavā. Mantā asmīti sabbamuparundheti. Papañcasaṅkhāya mūlañca asmimānañca mantāya sabbaṃ rundheyya uparundheyya nirodheyya vūpasameyya atthaṅgameyya paṭipassambheyyāti – mūlaṃ papañcasaṅkhāya iti bhagavā, mantā asmīti sabbamuparundhe.

ಯಾ ಕಾಚಿ ತಣ್ಹಾ ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ। ಯಾ ಕಾಚೀತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಸಬ್ಬಂ ಅಸೇಸಂ ನಿಸ್ಸೇಸಂ ಪರಿಯಾದಿಯನವಚನಮೇತಂ – ಯಾ ಕಾಚೀತಿ। ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾ। ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ವಾ ²¹ ಸಾ ತಣ್ಹಾತಿ – ಅಜ್ಝತ್ತಂ । ಅಥ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಚಿತ್ತಂ। ಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಮನೋ ಮಾನಸಂ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡರಂ ಮನೋ ಮನಾಯತನಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧೋ ತಜ್ಜಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು। ಚಿತ್ತೇನ ಸಾ ತಣ್ಹಾ ಸಹಗತಾ ಸಹಜಾತಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ಏಕನಿರೋಧಾ ಏಕವತ್ಥುಕಾ ಏಕಾರಮ್ಮಣಾತಿಪಿ ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ – ಯಾ ಕಾಚಿ ತಣ್ಹಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ।

Yā kāci taṇhā ajjhattanti. Yā kācīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ – yā kācīti. Taṇhāti rūpataṇhā…pe… dhammataṇhā. Ajjhattanti ajjhattasamuṭṭhānā vā ²² sā taṇhāti – ajjhattaṃ . Atha vā ajjhattikaṃ vuccati cittaṃ. Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjā manoviññāṇadhātu. Cittena sā taṇhā sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇātipi ajjhattanti – yā kāci taṇhā ajjhattaṃ.

ತಾಸಂ ವಿನಯಾ ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇತಿ। ಸದಾತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಧುವಕಾಲಂ, ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಅಬ್ಬೋಕಿಣ್ಣಂ ಪೋಙ್ಖಾನುಪೋಙ್ಖಂ ಉದಕೂಮಿಗಜಾತಂ ಅವೀಚಿಸನ್ತತಿಸಹಿತಂ ಫುಸಿತಂ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ , ಪುರಿಮಂ ಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಯಾಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಯಾಮಂ, ಕಾಳೇ ಜುಣ್ಹೇ, ವಸ್ಸೇ ಹೇಮನ್ತೇ ಗಿಮ್ಹೇ, ಪುರಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಮಜ್ಝಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ, ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ। ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಅಸತಿ ಪರಿವಜ್ಜನಾಯ ಸತೋ, ಸತಿಕರಣೀಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಹತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠತ್ತಾ ಸತೋ। ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಸತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ವಸಿತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ಪಾಗುಞ್ಞತಾಯ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ಅಪಚ್ಚೋರೋಹನತಾಯ ಸತೋ। ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಸತ್ತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸನ್ತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸಮಿತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸನ್ತಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಸತೋ। ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಸೀಲಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಚಾಗಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ದೇವತಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಮರಣಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಕಾಯಗತಾಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಉಪಸಮಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ। ಯಾ ಸತಿ ಅನುಸ್ಸತಿ ಪಟಿಸ್ಸತಿ, ಸತಿ ಸರಣತಾ ಧಾರಣತಾ ಅಪಿಲಾಪನತಾ ಅಸಮ್ಮುಸ್ಸನತಾ, ಸತಿ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸತಿಬಲಂ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ಏಕಾಯನಮಗ್ಗೋ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸತಿ। ಇಮಾಯ ಸತಿಯಾ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ, ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ, ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ, ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋ।

Tāsaṃ vinayā sadā sato sikkheti. Sadāti sadā sabbadā sabbakālaṃ niccakālaṃ dhuvakālaṃ, satataṃ samitaṃ abbokiṇṇaṃ poṅkhānupoṅkhaṃ udakūmigajātaṃ avīcisantatisahitaṃ phusitaṃ, purebhattaṃ pacchābhattaṃ , purimaṃ yāmaṃ majjhimaṃ yāmaṃ pacchimaṃ yāmaṃ, kāḷe juṇhe, vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato. Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – asati parivajjanāya sato, satikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ katattā sato, satipaṭipakkhānaṃ dhammānaṃ hatattā sato, satinimittānaṃ asammuṭṭhattā sato. Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – satiyā samannāgatattā sato, satiyā vasitattā sato, satiyā pāguññatāya sato, satiyā apaccorohanatāya sato. Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – sattattā sato, santattā sato, samitattā sato, santadhammasamannāgatattā sato. Buddhānussatiyā sato, dhammānussatiyā sato, saṅghānussatiyā sato, sīlānussatiyā sato, cāgānussatiyā sato, devatānussatiyā sato, ānāpānassatiyā sato, maraṇassatiyā sato, kāyagatāsatiyā sato, upasamānussatiyā sato. Yā sati anussati paṭissati, sati saraṇatā dhāraṇatā apilāpanatā asammussanatā, sati satindriyaṃ satibalaṃ sammāsati satisambojjhaṅgo ekāyanamaggo – ayaṃ vuccati sati. Imāya satiyā upeto samupeto, upagato samupagato, upapanno samupapanno, samannāgato so vuccati sato.

ಸಿಕ್ಖೇತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ – ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ। ಕತಮಾ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು, ಖುದ್ದಕೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ… ಮಹನ್ತೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ, ಸೀಲಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಆದಿ ಚರಣಂ ಸಂಯಮೋ ಸಂವರೋ ಮುಖಂ ಪಮುಖಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ – ಅಯಂ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ।

Sikkheti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā. Katamā adhisīlasikkhā? Idha bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, khuddako sīlakkhandho… mahanto sīlakkhandho, sīlaṃ patiṭṭhā ādi caraṇaṃ saṃyamo saṃvaro mukhaṃ pamukhaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – ayaṃ adhisīlasikkhā.

ಕತಮಾ ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ‘‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ।

Katamā adhicittasikkhā? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – ayaṃ adhicittasikkhā.

ಕತಮಾ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ, ಉದಯತ್ಥಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಿಯಾಯ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಾಯ ಸಮ್ಮಾದುಕ್ಖಕ್ಖಯಗಾಮಿನಿಯಾ। ಸೋ ಇದಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ , ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇಮೇ ಆಸವಾತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ಅಯಂ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ।

Katamā adhipaññāsikkhā? Idha bhikkhu paññavā hoti, udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti , ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti, ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti – ayaṃ adhipaññāsikkhā.

ತಾಸಂ ವಿನಯಾ ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇತಿ। ತಾಸಂ ತಣ್ಹಾನಂ ವಿನಯಾಯ ಪಟಿವಿನಯಾಯ ಪಹಾನಾಯ ವೂಪಸಮಾಯ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಅಧಿಸೀಲಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಪಞ್ಞಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ; ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಿತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸದ್ಧಾಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾದಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಞಾಯ ಪಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಭಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಪರಿಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಹಾತಬ್ಬಂ ಪಜಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ ಆಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ತಾಸಂ ವಿನಯಾ ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ।

Tāsaṃ vinayā sadā sato sikkheti. Tāsaṃ taṇhānaṃ vinayāya paṭivinayāya pahānāya vūpasamāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya; imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, pajānanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkheyya, saddhāya adhimuccanto sikkheyya, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkheyya, satiṃ upaṭṭhapento sikkheyya, cittaṃ samādahanto sikkheyya, paññāya pajānanto sikkheyya, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkheyya, pariññeyyaṃ parijānanto sikkheyya, pahātabbaṃ pajahanto sikkheyya, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkheyya, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – tāsaṃ vinayā sadā sato sikkhe.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಮೂಲಂ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾಯ, [ಇತಿ ಭಗವಾ]

‘‘Mūlaṃ papañcasaṅkhāya, [iti bhagavā]

ಮನ್ತಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮುಪರುನ್ಧೇ।

Mantā asmīti sabbamuparundhe;

ಯಾ ಕಾಚಿ ತಣ್ಹಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ, ತಾಸಂ ವಿನಯಾ ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ’’ತಿ॥

Yā kāci taṇhā ajjhattaṃ, tāsaṃ vinayā sadā sato sikkhe’’ti.

೧೫೨.

152.

ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಮಭಿಜಞ್ಞಾ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾ।

Yaṃkiñci dhammamabhijaññā, ajjhattaṃ atha vāpi bahiddhā;

ನ ತೇನ ಥಾಮಂ ಕುಬ್ಬೇಥ, ನ ಹಿ ಸಾ ನಿಬ್ಬುತಿ ಸತಂ ವುತ್ತಾ॥

Na tena thāmaṃ kubbetha, na hi sā nibbuti sataṃ vuttā.

ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಮಭಿಜಞ್ಞಾ ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಂ ಜಾನೇಯ್ಯ ಕುಸಲೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಅಬ್ಯಾಕತೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ। ಕತಮೇ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಾ? ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ ²³, ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ಸಗಹಟ್ಠಪಬ್ಬಜಿತಾನನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಲಾಭಿಮ್ಹಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ವಿನಯಧರೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಆರಞ್ಞಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ತೇಚೀವರಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಸಪದಾನಚಾರಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ನೇಸಜ್ಜಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ದುತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ತತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಂ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಾ । ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಂ ಜಾನೇಯ್ಯ ಆಜಾನೇಯ್ಯ ವಿಜಾನೇಯ್ಯ ಪಟಿವಿಜಾನೇಯ್ಯ ಪಟಿವಿಜ್ಝೇಯ್ಯಾತಿ – ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಮಭಿಜಞ್ಞಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ। ಅಥ ವಾಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾತಿ। ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ವಾ ತೇ ಗುಣಾ ಅಸ್ಸೂತಿ ²⁴ – ಅಥ ವಾಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾ।

Yaṃ kiñci dhammamabhijaññā ajjhattanti. Yaṃ kiñci attano guṇaṃ jāneyya kusale vā dhamme abyākate vā dhamme. Katame attano guṇā? Uccā kulā pabbajito vā assaṃ ²⁵, mahābhogakulā pabbajito vā assaṃ, uḷārabhogakulā pabbajito vā assaṃ, ñāto yasassī sagahaṭṭhapabbajitānanti vā assaṃ, lābhimhi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti vā assaṃ, suttantiko vā assaṃ, vinayadharo vā assaṃ, dhammakathiko vā assaṃ, āraññiko vā assaṃ, piṇḍapātiko vā assaṃ, paṃsukūliko vā assaṃ, tecīvariko vā assaṃ, sapadānacāriko vā assaṃ, khalupacchābhattiko vā assaṃ, nesajjiko vā assaṃ, yathāsanthatiko vā assaṃ, paṭhamassa jhānassa lābhīti vā assaṃ, dutiyassa jhānassa lābhīti vā assaṃ, tatiyassa jhānassa lābhīti vā assaṃ, catutthassa jhānassa lābhīti vā assaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā assaṃ, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā assaṃ – ime vuccanti attano guṇā . Yaṃ kiñci attano guṇaṃ jāneyya ājāneyya vijāneyya paṭivijāneyya paṭivijjheyyāti – yaṃ kiñci dhammamabhijaññā ajjhattaṃ. Atha vāpi bahiddhāti. Upajjhāyassa vā ācariyassa vā te guṇā assūti ²⁶ – atha vāpi bahiddhā.

ನ ತೇನ ಥಾಮಂ ಕುಬ್ಬೇಥಾತಿ। ಅತ್ತನೋ ವಾ ಗುಣೇನ ಪರೇಸಂ ವಾ ಗುಣೇನ ಥಾಮಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಥಮ್ಭಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಮಾನಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಉನ್ನತಿಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಉನ್ನಮಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ನ ತೇನ ಮಾನಂ ಜನೇಯ್ಯ, ನ ತೇನ ಥದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಪತ್ಥದ್ಧೋ ಪಗ್ಗಹಿತಸಿರೋತಿ – ನ ತೇನ ಥಾಮಂ ಕುಬ್ಬೇಥ।

Natena thāmaṃ kubbethāti. Attano vā guṇena paresaṃ vā guṇena thāmaṃ na kareyya, thambhaṃ na kareyya, mānaṃ na kareyya, unnatiṃ na kareyya, unnamaṃ na kareyya, na tena mānaṃ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti – na tena thāmaṃ kubbetha.

ನ ಹಿ ಸಾ ನಿಬ್ಬುತಿ ಸತಂ ವುತ್ತಾತಿ। ಸತಾನಂ ಸನ್ತಾನಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಬುದ್ಧಸಾವಕಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾ ನಿಬ್ಬುತೀತಿ ನ ವುತ್ತಾ ನ ಪವುತ್ತಾ ನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಾ ನ ದೇಸಿತಾ ನ ಪಞ್ಞಪಿತಾ ನ ಪಟ್ಠಪಿತಾ ನ ವಿವಟಾ ನ ವಿಭತ್ತಾ ನ ಉತ್ತಾನೀಕತಾ ನಪ್ಪಕಾಸಿತಾತಿ – ನ ಹಿ ಸಾ ನಿಬ್ಬುತಿ ಸತಂ ವುತ್ತಾ।

Na hi sā nibbuti sataṃ vuttāti. Satānaṃ santānaṃ sappurisānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ paccekabuddhānaṃ sā nibbutīti na vuttā na pavuttā na ācikkhitā na desitā na paññapitā na paṭṭhapitā na vivaṭā na vibhattā na uttānīkatā nappakāsitāti – na hi sā nibbuti sataṃ vuttā.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಮಭಿಜಞ್ಞಾ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾ।

‘‘Yaṃ kiñci dhammamabhijaññā, ajjhattaṃ atha vāpi bahiddhā;

ನ ತೇನ ಥಾಮಂ ಕುಬ್ಬೇಥ, ನ ಹಿ ಸಾ ನಿಬ್ಬುತಿ ಸತಂ ವುತ್ತಾ’’ತಿ॥

Na tena thāmaṃ kubbetha, na hi sā nibbuti sataṃ vuttā’’ti.

೧೫೩.

153.

ಸೇಯ್ಯೋ ನ ತೇನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ನೀಚೇಯ್ಯೋ ಅಥ ವಾಪಿ ಸರಿಕ್ಖೋ।

Seyyo na tena maññeyya, nīceyyo atha vāpi sarikkho;

ಫುಟ್ಠೋ ಅನೇಕರೂಪೇಹಿ, ನಾತುಮಾನಂ ವಿಕಪ್ಪಯಂ ತಿಟ್ಠೇ॥

Phuṭṭhoanekarūpehi, nātumānaṃ vikappayaṃ tiṭṭhe.

ಸೇಯ್ಯೋ ನ ತೇನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ। ‘‘ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಅತಿಮಾನಂ ನ ಜನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾತಿ – ಸೇಯ್ಯೋ ನ ತೇನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ।

Seyyo na tena maññeyyāti. ‘‘Seyyohamasmī’’ti atimānaṃ na janeyya jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunāti – seyyo na tena maññeyya.

ನೀಚೇಯ್ಯೋ ಅಥ ವಾಪಿ ಸರಿಕ್ಖೋತಿ। ‘‘ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಓಮಾನಂ ನ ಜನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ…ಪೇ॰… ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ। ‘‘ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಾನಂ ನ ಜನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾತಿ – ನೀಚೇಯ್ಯೋ ಅಥ ವಾಪಿ ಸರಿಕ್ಖೋ।

Nīceyyo atha vāpi sarikkhoti. ‘‘Hīnohamasmī’’ti omānaṃ na janeyya jātiyā vā gottena vā…pe… aññataraññatarena vā vatthunā. ‘‘Sadisohamasmī’’ti mānaṃ na janeyya jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunāti – nīceyyo atha vāpi sarikkho.

ಫುಟ್ಠೋ ಅನೇಕರೂಪೇಹೀತಿ। ಅನೇಕವಿಧೇಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಪರೇತೋ ಸಮೋಹಿತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ – ಫುಟ್ಠೋ ಅನೇಕರೂಪೇಹಿ।

Phuṭṭho anekarūpehīti. Anekavidhehi ākārehi phuṭṭho pareto samohito samannāgatoti – phuṭṭho anekarūpehi.

ನಾತುಮಾನಂ ವಿಕಪ್ಪಯಂ ತಿಟ್ಠೇತಿ। ಆತುಮಾ ವುಚ್ಚತಿ ಅತ್ತಾ। ಅತ್ತಾನಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ವಿಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ – ನಾತುಮಾನಂ ವಿಕಪ್ಪಯಂ ತಿಟ್ಠೇ।

Nātumānaṃvikappayaṃ tiṭṭheti. Ātumā vuccati attā. Attānaṃ kappento vikappento vikappaṃ āpajjanto na tiṭṭheyyāti – nātumānaṃ vikappayaṃ tiṭṭhe.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಸೇಯ್ಯೋ ನ ತೇನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ನೀಚೇಯ್ಯೋ ಅಥ ವಾಪಿ ಸರಿಕ್ಖೋ।

‘‘Seyyo na tena maññeyya, nīceyyo atha vāpi sarikkho;

ಫುಟ್ಠೋ ಅನೇಕರೂಪೇಹಿ, ನಾತುಮಾನಂ ವಿಕಪ್ಪಯಂ ತಿಟ್ಠೇ’’ತಿ॥

Phuṭṭho anekarūpehi, nātumānaṃ vikappayaṃ tiṭṭhe’’ti.

೧೫೪.

154.

ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವುಪಸಮೇ , ನ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತಿಮೇಸೇಯ್ಯ।

Ajjhattamevupasame , na aññato bhikkhu santimeseyya;

ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ, ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾ ²⁷ ಕುತೋ ನಿರತ್ತಾ ²⁸ ವಾ॥

Ajjhattaṃ upasantassa, natthi attā²⁹kuto nirattā³⁰vā.

ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವುಪಸಮೇತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರಾಗಂ ಸಮೇಯ್ಯ, ದೋಸಂ ಸಮೇಯ್ಯ, ಮೋಹಂ ಸಮೇಯ್ಯ, ಕೋಧಂ…ಪೇ॰… ಉಪನಾಹಂ… ಮಕ್ಖಂ… ಪಳಾಸಂ… ಇಸ್ಸಂ… ಮಚ್ಛರಿಯಂ… ಮಾಯಂ… ಸಾಠೇಯ್ಯಂ… ಥಮ್ಭಂ… ಸಾರಮ್ಭಂ … ಮಾನಂ… ಅತಿಮಾನಂ… ಮದಂ… ಪಮಾದಂ… ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸೇ… ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತೇ… ಸಬ್ಬೇ ದರಥೇ… ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹೇ… ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪೇ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮೇಯ್ಯ ಉಪಸಮೇಯ್ಯ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ ನಿಬ್ಬಾಪೇಯ್ಯ ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭೇಯ್ಯಾತಿ – ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವುಪಸಮೇ।

Ajjhattamevupasameti. Ajjhattaṃ rāgaṃ sameyya, dosaṃ sameyya, mohaṃ sameyya, kodhaṃ…pe… upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ … mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe darathe… sabbe pariḷāhe… sabbe santāpe… sabbākusalābhisaṅkhāre sameyya upasameyya vūpasameyya nibbāpeyya paṭipassambheyyāti – ajjhattamevupasame.

ನ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತಿಮೇಸೇಯ್ಯಾತಿ। ಅಞ್ಞತೋ ಅಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇನ, ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಾಯ, ಅನಿಯ್ಯಾನಪತೇನ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಇದ್ಧಿಪಾದೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಬಲೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಅರಿಯಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಾ ಮಗ್ಗಾ ಸನ್ತಿಂ ಉಪಸನ್ತಿಂ ವೂಪಸನ್ತಿಂ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಸೇಯ್ಯ ನ ಗವೇಸೇಯ್ಯ ನ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಾತಿ – ನ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತಿಮೇಸೇಯ್ಯ।

Na aññato bhikkhu santimeseyyāti. Aññato asuddhimaggena, micchāpaṭipadāya, aniyyānapatena, aññatra satipaṭṭhānehi, aññatra sammappadhānehi, aññatra iddhipādehi, aññatra indriyehi, aññatra balehi, aññatra bojjhaṅgehi, aññatra ariyā aṭṭhaṅgikā maggā santiṃ upasantiṃ vūpasantiṃ nibbutiṃ paṭipassaddhiṃ na eseyya na gaveseyya na pariyeseyyāti – na aññato bhikkhu santimeseyya.

ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರಾಗಂ ಸನ್ತಸ್ಸ, ದೋಸಂ ಸನ್ತಸ್ಸ, ಮೋಹಂ ಸನ್ತಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇ ಸನ್ತಸ್ಸ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ ವೂಪಸನ್ತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾತಿ – ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ।

Ajjhattaṃupasantassāti. Ajjhattaṃ rāgaṃ santassa, dosaṃ santassa, mohaṃ santassa…pe… sabbākusalābhisaṅkhāre santassa upasantassa vūpasantassa nibbutassa paṭipassaddhiyāti – ajjhattaṃ upasantassa.

ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾ ಕುತೋ ನಿರತ್ತಾ ವಾತಿ। ನತ್ಥೀತಿ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ। ಅತ್ತಾತಿ ಅತ್ತದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ; ನಿರತ್ತಾತಿ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ। ಅತ್ತಾತಿ ಗಹಿತಂ ನತ್ಥಿ; ನಿರತ್ತಾತಿ ಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ। ಯಸ್ಸತ್ಥಿ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಸತ್ಥಿ ಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸ ಗಹಿತಂ ಗಾಹಂ ಮುಞ್ಚನಂ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅರಹಾ ವುದ್ಧಿಪಾರಿಹಾನಿವೀತಿವತ್ತೋ। ಸೋ ವುಟ್ಠವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ…ಪೇ॰… ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ – ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾ ಕುತೋ ನಿರತ್ತಾ ವಾ।

Natthi attā kuto nirattā vāti. Natthīti paṭikkhepo. Attāti attadiṭṭhi natthi; nirattāti ucchedadiṭṭhi natthi. Attāti gahitaṃ natthi; nirattāti muñcitabbaṃ natthi. Yassatthi gahitaṃ, tassatthi muñcitabbaṃ. Tassa gahitaṃ gāhaṃ muñcanaṃ samatikkanto arahā vuddhipārihānivītivatto. So vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo…pe… jātimaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavoti – natthi attā kuto nirattā vā.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವುಪಸಮೇ, ನ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತಿಮೇಸೇಯ್ಯ।

‘‘Ajjhattamevupasame, na aññato bhikkhu santimeseyya;

ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ, ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾ ಕುತೋ ನಿರತ್ತಾ ವಾ’’ತಿ॥

Ajjhattaṃ upasantassa, natthi attā kuto nirattā vā’’ti.

೧೫೫.

155.

ಮಜ್ಝೇ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ, ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತೀ ಠಿತೋ ಹೋತಿ।

Majjheyathā samuddassa, ūmi no jāyatī ṭhito hoti;

ಏವಂ ಠಿತೋ ಅನೇಜಸ್ಸ, ಉಸ್ಸದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ³¹ ಕುಹಿಞ್ಚಿ॥

Evaṃ ṭhito anejassa, ussadaṃ bhikkhu na kareyya³²kuhiñci.

ಮಜ್ಝೇ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ, ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತೀ ಠಿತೋ ಹೋತೀತಿ। ಸಮುದ್ದೋ ಚತುರಾಸೀತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉಬ್ಬೇಧೇನ ಗಮ್ಭೀರೋ। ಹೇಟ್ಠಾ ಚತ್ತಾರೀಸಯೋಜನಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉದಕಂ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪೇಹಿ ಕಮ್ಪತಿ। ಉಪರಿ ಚತ್ತಾರೀಸಯೋಜನಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉದಕಂ ವಾತೇಹಿ ಕಮ್ಪತಿ। ಮಜ್ಝೇ ಚತ್ತಾರೀಸಯೋಜನಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉದಕಂ ನ ಕಮ್ಪತಿ ನ ವಿಕಮ್ಪತಿ ನ ಚಲತಿ ನ ವೇಧತಿ ನಪ್ಪವೇಧತಿ ನ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅನೇರಿತೋ ಅಘಟ್ಟಿತೋ ಅಚಲಿತೋ ಅಲುಳಿತೋ ಅಭನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ತತ್ರ ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತಿ, ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಸಮುದ್ದೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಮಜ್ಝೇ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತೀ ಠಿತೋ ಹೋತಿ।

Majjhe yathā samuddassa, ūmi no jāyatī ṭhito hotīti. Samuddo caturāsītiyojanasahassāni ubbedhena gambhīro. Heṭṭhā cattārīsayojanasahassāni udakaṃ macchakacchapehi kampati. Upari cattārīsayojanasahassāni udakaṃ vātehi kampati. Majjhe cattārīsayojanasahassāni udakaṃ na kampati na vikampati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhati. Anerito aghaṭṭito acalito aluḷito abhanto vūpasanto tatra ūmi no jāyati, ṭhito hoti samuddoti. Evampi majjhe yathā samuddassa ūmi no jāyatī ṭhito hoti.

ಅಥ ವಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ಪಬ್ಬತಾನಂ ಅನ್ತರಿಕಾಸು ಸತ್ತಸೀದನ್ತರಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಾ। ³³ ತತ್ರ ಉದಕಂ ನ ಕಮ್ಪತಿ ನ ವಿಕಮ್ಪತಿ ನ ಚಲತಿ ನ ವೇಧತಿ ನಪ್ಪವೇಧತಿ ನ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅನೇರಿತೋ ಅಘಟ್ಟಿತೋ ಅಚಲಿತೋ ಅಲುಳಿತೋ ಅಭನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ತತ್ರ ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತಿ, ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಸಮುದ್ದೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಮಜ್ಝೇ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತೀ ಠಿತೋ ಹೋತಿ।

Atha vā sattannaṃ pabbatānaṃ antarikāsu sattasīdantarā mahāsamuddā. ³⁴ Tatra udakaṃ na kampati na vikampati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhati. Anerito aghaṭṭito acalito aluḷito abhanto vūpasanto tatra ūmi no jāyati, ṭhito hoti samuddoti. Evampi majjhe yathā samuddassa ūmi no jāyatī ṭhito hoti.

ಏವಂ ಠಿತೋ ಅನೇಜಸ್ಸಾತಿ। ಏವನ್ತಿ ಓಪಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿಪಾದನಂ। ಠಿತೋತಿ ಲಾಭೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ಅಲಾಭೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ಯಸೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ಅಯಸೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ಪಸಂಸಾಯಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ನಿನ್ದಾಯಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ಸುಖೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ, ದುಕ್ಖೇಪಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ ನ ವಿಕಮ್ಪತಿ ನ ಚಲತಿ ನ ವೇಧತಿ ನಪ್ಪವೇಧತಿ ನ ಸಮ್ಪವೇಧತೀತಿ – ಏವಂ ಠಿತೋ। ಅನೇಜಸ್ಸಾತಿ ಏಜಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಯಸ್ಸೇಸಾ ಏಜಾ ತಣ್ಹಾ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅನೇಜೋ। ಏಜಾಯ ಪಹೀನತ್ತಾ ಅನೇಜೋ ; ಸೋ ಲಾಭೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಅಲಾಭೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಯಸೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಅಯಸೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಪಸಂಸಾಯಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ನಿನ್ದಾಯಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಸುಖೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ದುಕ್ಖೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ನ ಚಲತಿ ನ ವೇಧತಿ ನಪ್ಪವೇಧತಿ ನ ಸಮ್ಪವೇಧತೀತಿ – ಏವಂ ಠಿತೋ ಅನೇಜಸ್ಸ।

Evaṃ ṭhito anejassāti. Evanti opammasampaṭipādanaṃ. Ṭhitoti lābhepi na kampati, alābhepi na kampati, yasepi na kampati, ayasepi na kampati, pasaṃsāyapi na kampati, nindāyapi na kampati, sukhepi na kampati, dukkhepi na kampati na vikampati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatīti – evaṃ ṭhito. Anejassāti ejā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Yassesā ejā taṇhā pahīnā ucchinnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, so vuccati anejo. Ejāya pahīnattā anejo ; so lābhepi na iñjati, alābhepi na iñjati, yasepi na iñjati, ayasepi na iñjati, pasaṃsāyapi na iñjati, nindāyapi na iñjati, sukhepi na iñjati, dukkhepi na iñjati, na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatīti – evaṃ ṭhito anejassa.

ಉಸ್ಸದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ। ಉಸ್ಸದಾತಿ ಸತ್ತುಸ್ಸದಾ – ರಾಗುಸ್ಸದಂ ³⁵, ದೋಸುಸ್ಸದಂ, ಮೋಹುಸ್ಸದಂ, ಮಾನುಸ್ಸದಂ, ದಿಟ್ಠುಸ್ಸದಂ, ಕಿಲೇಸುಸ್ಸದಂ, ಕಮ್ಮುಸ್ಸದಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ – ಉಸ್ಸದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

Ussadaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñcīti. Ussadāti sattussadā – rāgussadaṃ ³⁶, dosussadaṃ, mohussadaṃ, mānussadaṃ, diṭṭhussadaṃ, kilesussadaṃ, kammussadaṃ na kareyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyya. Kuhiñcīti kuhiñci kismiñci katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vāti – ussadaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಮಜ್ಝೇ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ, ಊಮಿ ನೋ ಜಾಯತೀ ಠಿತೋ ಹೋತಿ।

‘‘Majjhe yathā samuddassa, ūmi no jāyatī ṭhito hoti;

ಏವಂ ಠಿತೋ ಅನೇಜಸ್ಸ, ಉಸ್ಸದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚೀ’’ತಿ॥

Evaṃ ṭhito anejassa, ussadaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñcī’’ti.

೧೫೬.

156.

ಅಕಿತ್ತಯೀ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಂ ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯಂ।

Akittayī vivaṭacakkhu, sakkhidhammaṃ parissayavinayaṃ;

ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಸಮಾಧಿಂ॥

Paṭipadaṃ vadehi bhaddante, pātimokkhaṃ atha vāpi samādhiṃ.

ಅಕಿತ್ತಯೀ ವಿವಟಚಕ್ಖೂತಿ। ಅಕಿತ್ತಯೀತಿ ಕಿತ್ತಿತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಂ ದೇಸಿತಂ ಪಞ್ಞಪಿತಂ ಪಟ್ಠಪಿತಂ ವಿವಟಂ ವಿಭತ್ತಂ ಉತ್ತಾನೀಕತಂ ಪಕಾಸಿತನ್ತಿ – ಅಕಿತ್ತಯಿ ³⁷। ವಿವಟಚಕ್ಖೂತಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು – ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ಸಮನ್ತಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Akittayī vivaṭacakkhūti. Akittayīti kittitaṃ ācikkhitaṃ desitaṃ paññapitaṃ paṭṭhapitaṃ vivaṭaṃ vibhattaṃ uttānīkataṃ pakāsitanti – akittayi ³⁸. Vivaṭacakkhūti bhagavā pañcahi cakkhūhi vivaṭacakkhu – maṃsacakkhunāpi vivaṭacakkhu, dibbena cakkhunāpi vivaṭacakkhu, paññācakkhunāpi vivaṭacakkhu, buddhacakkhunāpi vivaṭacakkhu, samantacakkhunāpi vivaṭacakkhu.

ಕಥಂ ಭಗವಾ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು? ಮಂಸಚಕ್ಖುಮ್ಹಿಪಿ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಚ ವಣ್ಣಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ – ನೀಲೋ ಚ ವಣ್ಣೋ, ಪೀತಕೋ ಚ ವಣ್ಣೋ, ಲೋಹಿತಕೋ ಚ ವಣ್ಣೋ, ಕಣ್ಹೋ ಚ ವಣ್ಣೋ, ಓದಾತೋ ಚ ವಣ್ಣೋ। ಅಕ್ಖಿಲೋಮಾನಿ ಚ ಭಗವತೋ ಯತ್ಥ ಚ ಅಕ್ಖಿಲೋಮಾನಿ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಿ ತಂ ನೀಲಂ ಹೋತಿ ಸುನೀಲಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ ಉಮಾಪುಪ್ಫಸಮಾನಂ ³⁹। ತಸ್ಸ ಪರತೋ ಪೀತಕಂ ಹೋತಿ ಸುಪೀತಕಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಸಮಾನಂ। ಉಭಯತೋ ಚ ಅಕ್ಖಿಕೂಟಾನಿ ಭಗವತೋ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸುಲೋಹಿತಕಾನಿ ಪಾಸಾದಿಕಾನಿ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಾನಿ ಇನ್ದಗೋಪಕಸಮಾನಾನಿ। ಮಜ್ಝೇ ಕಣ್ಹಂ ಹೋತಿ ಸುಕಣ್ಹಂ ಅಲೂಖಂ ಸಿನಿದ್ಧಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ ಅದ್ದಾರಿಟ್ಠಕಸಮಾನಂ ⁴⁰। ತಸ್ಸ ಪರತೋ ಓದಾತಂ ಹೋತಿ ಸುಓದಾತಂ ಸೇತಂ ಪಣ್ಡರಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ ಓಸಧಿತಾರಕಸಮಾನಂ। ತೇನ ಭಗವಾ ಪಾಕತಿಕೇನ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾ ಅತ್ತಭಾವಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ಪುರಿಮಸುಚರಿತಕಮ್ಮಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇನ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ ಪಸ್ಸತಿ ದಿವಾ ಚೇವ ರತ್ತಿಞ್ಚ। ಯದಾ ಹಿಪಿ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅನ್ಧಕಾರೋ ಹೋತಿ। ಸೂರಿಯೋ ವಾ ಅತ್ಥಙ್ಗತೋ ಹೋತಿ। ಕಾಳಪಕ್ಖೋ ಚ ಉಪೋಸಥೋ ಹೋತಿ। ತಿಬ್ಬೋ ಚ ವನಸಣ್ಡೋ ಹೋತಿ। ಮಹಾ ಚ ಕಾಳಮೇಘೋ ⁴¹ ಅಬ್ಭುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ಏವರೂಪೇಪಿ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ ಪಸ್ಸತಿ। ನತ್ಥಿ ಸೋ ಕುಟ್ಟೋ ⁴² ವಾ ಕವಾಟಂ ವಾ ಪಾಕಾರೋ ವಾ ಪಬ್ಬತೋ ವಾ ಗಚ್ಛೋ ವಾ ಲತಾ ವಾ ಆವರಣಂ ರೂಪಾನಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಏಕಞ್ಚೇ ತಿಲಫಲಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ತಿಲವಾಹೇ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ। ತಞ್ಞೇವ ತಿಲಫಲಂ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಭಗವತೋ ಪಾಕತಿಕಂ ಮಂಸಚಕ್ಖು। ಏವಂ ಭಗವಾ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Kathaṃ bhagavā maṃsacakkhunāpi vivaṭacakkhu? Maṃsacakkhumhipi bhagavato pañca vaṇṇā saṃvijjanti – nīlo ca vaṇṇo, pītako ca vaṇṇo, lohitako ca vaṇṇo, kaṇho ca vaṇṇo, odāto ca vaṇṇo. Akkhilomāni ca bhagavato yattha ca akkhilomāni patiṭṭhitāni taṃ nīlaṃ hoti sunīlaṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ umāpupphasamānaṃ ⁴³. Tassa parato pītakaṃ hoti supītakaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ kaṇikārapupphasamānaṃ. Ubhayato ca akkhikūṭāni bhagavato lohitakāni honti sulohitakāni pāsādikāni dassaneyyāni indagopakasamānāni. Majjhe kaṇhaṃ hoti sukaṇhaṃ alūkhaṃ siniddhaṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ addāriṭṭhakasamānaṃ ⁴⁴. Tassa parato odātaṃ hoti suodātaṃ setaṃ paṇḍaraṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ osadhitārakasamānaṃ. Tena bhagavā pākatikena maṃsacakkhunā attabhāvapariyāpannena purimasucaritakammābhinibbattena samantā yojanaṃ passati divā ceva rattiñca. Yadā hipi caturaṅgasamannāgato andhakāro hoti. Sūriyo vā atthaṅgato hoti. Kāḷapakkho ca uposatho hoti. Tibbo ca vanasaṇḍo hoti. Mahā ca kāḷamegho ⁴⁵ abbhuṭṭhito hoti. Evarūpepi caturaṅgasamannāgate andhakāre samantā yojanaṃ passati. Natthi so kuṭṭo ⁴⁶ vā kavāṭaṃ vā pākāro vā pabbato vā gaccho vā latā vā āvaraṇaṃ rūpānaṃ dassanāya. Ekañce tilaphalaṃ nimittaṃ katvā tilavāhe pakkhipeyya. Taññeva tilaphalaṃ uddhareyya. Evaṃ parisuddhaṃ bhagavato pākatikaṃ maṃsacakkhu. Evaṃ bhagavā maṃsacakkhunāpi vivaṭacakkhu.

ಕಥಂ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು? ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ। ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ – ‘‘ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಉಪವಾದಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ , ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಅನುಪವಾದಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ’’ತಿ । ಇತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ; ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಚ ಭಗವಾ ಏಕಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ದ್ವೇಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ದಸಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ವೀಸಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ತಿಂಸಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸತಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಯೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸಹಸ್ಸಿಮ್ಪಿ ಚೂಳನಿಕಂ ಲೋಕಧಾತುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಿಮ್ಪಿ ಮಜ್ಝಿಮಿಕಂ ಲೋಕಧಾತುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ತಿಸಹಸ್ಸಿಮ್ಪಿ ಲೋಕಧಾತುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಮಹಾಸಹಸ್ಸಿಮ್ಪಿ ⁴⁷ ಲೋಕಧಾತುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ। ಯಾವತಕಂ ವಾ ಪನ ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ತಾವತಕಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಭಗವತೋ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು। ಏವಂ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Kathaṃ bhagavā dibbena cakkhunāpi vivaṭacakkhu? Bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate. Yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā , te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti . Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate; yathākammūpage satte pajānāti. Ākaṅkhamāno ca bhagavā ekampi lokadhātuṃ passeyya, dvepi lokadhātuyo passeyya, tissopi lokadhātuyo passeyya, catassopi lokadhātuyo passeyya, pañcapi lokadhātuyo passeyya, dasapi lokadhātuyo passeyya, vīsampi lokadhātuyo passeyya, tiṃsampi lokadhātuyo passeyya, cattālīsampi lokadhātuyo passeyya, paññāsampi lokadhātuyo passeyya, satampi lokadhātuyo passeyya, sahassimpi cūḷanikaṃ lokadhātuṃ passeyya, dvisahassimpi majjhimikaṃ lokadhātuṃ passeyya, tisahassimpi lokadhātuṃ passeyya, mahāsahassimpi ⁴⁸ lokadhātuṃ passeyya. Yāvatakaṃ vā pana ākaṅkheyya tāvatakaṃ passeyya. Evaṃ parisuddhaṃ bhagavato dibbacakkhu. Evaṃ bhagavā dibbena cakkhunāpi vivaṭacakkhu.

ಕಥಂ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು? ಭಗವಾ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಪುಥುಪಞ್ಞೋ ಹಾಸಪಞ್ಞೋ ಜವನಪಞ್ಞೋ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ ಪಞ್ಞಾಪಭೇದಕುಸಲೋ ಪಭಿನ್ನಞಾಣೋ ಅಧಿಗತಪಟಿಸಮ್ಭಿದೋ ಚತುವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ದಸಬಲಧಾರೀ ಪುರಿಸಾಸಭೋ ಪುರಿಸಸೀಹೋ ಪುರಿಸನಾಗೋ ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞೋ ಪುರಿಸಧೋರಯ್ಹೋ ಅನನ್ತಞಾಣೋ ಅನನ್ತತೇಜೋ ಅನನ್ತಯಸೋ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಧನವಾ ನೇತಾ ವಿನೇತಾ ಅನುನೇತಾ ಪಞ್ಞಾಪೇತಾ ಅನಿಜ್ಝಾಪೇತಾ ಪೇಕ್ಖೇತಾ ಪಸಾದೇತಾ। ಸೋ ಹಿ ಭಗವಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದೇತಾ, ಅಸಞ್ಜಾತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಞ್ಜನೇತಾ, ಅನಕ್ಖಾತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಕ್ಖಾತಾ, ಮಗ್ಗಞ್ಞೂ ಮಗ್ಗವಿದೂ ಮಗ್ಗಕೋವಿದೋ ಮಗ್ಗಾನುಗಾ ಚ ಪನ ಏತರಹಿ ಸಾವಕಾ ವಿಹರನ್ತಿ ಪಚ್ಛಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾ।

Kathaṃ bhagavā paññācakkhunāpi vivaṭacakkhu? Bhagavā mahāpañño puthupañño hāsapañño javanapañño tikkhapañño nibbedhikapañño paññāpabhedakusalo pabhinnañāṇo adhigatapaṭisambhido catuvesārajjappatto dasabaladhārī purisāsabho purisasīho purisanāgo purisājañño purisadhorayho anantañāṇo anantatejo anantayaso aḍḍho mahaddhano dhanavā netā vinetā anunetā paññāpetā anijjhāpetā pekkhetā pasādetā. So hi bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā.

ಸೋ ಹಿ ಭಗವಾ ಜಾನಂ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಚಕ್ಖುಭೂತೋ ಞಾಣಭೂತೋ ಧಮ್ಮಭೂತೋ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ವತ್ತಾ ಪವತ್ತಾ ಅತ್ಥಸ್ಸ ನಿನ್ನೇತಾ ಅಮತಸ್ಸ ದಾತಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ ತಥಾಗತೋ। ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಞ್ಞಾತಂ ಅದಿಟ್ಠಂ ಅವಿದಿತಂ ಅಸಚ್ಛಿಕತಂ ಅಫಸ್ಸಿತಂ ಪಞ್ಞಾಯ। ಅತೀತಂ ಅನಾಗತಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ⁴⁹ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಞಾಣಮುಖೇ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ ⁵⁰ ಅತ್ತತ್ಥೋ ವಾ ಪರತ್ಥೋ ವಾ ಉಭಯತ್ಥೋ ವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಗೂಳ್ಹೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ನೇಯ್ಯೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ನೀತೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಅನವಜ್ಜೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ವೋದಾನೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಪರಮತ್ಥೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ⁵¹ ಅನ್ತೋಬುದ್ಧಞಾಣೇ ಪರಿವತ್ತತಿ।

So hi bhagavā jānaṃ jānāti passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. Natthi tassa bhagavato aññātaṃ adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya. Atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ ⁵² upādāya sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchanti. Yaṃ kiñci neyyaṃ nāma atthi jānitabbaṃ ⁵³ attattho vā parattho vā ubhayattho vā diṭṭhadhammiko vā attho samparāyiko vā attho uttāno vā attho gambhīro vā attho gūḷho vā attho paṭicchanno vā attho neyyo vā attho nīto vā attho anavajjo vā attho nikkileso vā attho vodāno vā attho paramattho vā attho, sabbaṃ taṃ ⁵⁴ antobuddhañāṇe parivattati.

ಸಬ್ಬಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಞಾಣಾನುಪರಿವತ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ… ಸಬ್ಬಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ… ಅತೀತೇ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಪ್ಪಟಿಹತಂ ಞಾಣಂ, ಅನಾಗತೇ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಅಪ್ಪಟಿಹತಂ ಞಾಣಂ। ಯಾವತಕಂ ನೇಯ್ಯಂ ತಾವತಕಂ ಞಾಣಂ, ಯಾವತಕಂ ಞಾಣಂ ತಾವತಕಂ ನೇಯ್ಯಂ; ನೇಯ್ಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ಞಾಣಂ ಞಾಣಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ನೇಯ್ಯಂ, ನೇಯ್ಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಞಾಣಂ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ, ಞಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನೇಯ್ಯಪಥೋ ನತ್ಥಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪರಿಯನ್ತಟ್ಠಾಯಿನೋ ತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಯಥಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಮುಗ್ಗಪಟಲಾನಂ ಸಮ್ಮಾಫುಸಿತಾನಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಸಮುಗ್ಗಪಟಲಂ ಉಪರಿಮಂ ನಾತಿವತ್ತತಿ, ಉಪರಿಮಂ ಸಮುಗ್ಗಪಟಲಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ನಾತಿವತ್ತತಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪರಿಯನ್ತಟ್ಠಾಯಿನೋ; ಏವಮೇವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನೇಯ್ಯಞ್ಚ ಞಾಣಞ್ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪರಿಯನ್ತಟ್ಠಾಯಿನೋ। ಯಾವತಕಂ ನೇಯ್ಯಂ ತಾವತಕಂ ಞಾಣಂ, ಯಾವತಕಂ ಞಾಣಂ ತಾವತಕಂ ನೇಯ್ಯಂ; ನೇಯ್ಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ಞಾಣಂ ಞಾಣಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ನೇಯ್ಯಂ। ನೇಯ್ಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಞಾಣಂ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ, ಞಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನೇಯ್ಯಪಥೋ ನತ್ಥಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪರಿಯನ್ತಟ್ಠಾಯಿನೋ ತೇ ಧಮ್ಮಾ।

Sabbaṃ kāyakammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti sabbaṃ vacīkammaṃ… sabbaṃ manokammaṃ… atīte buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, anāgate paccuppanne appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ; neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ, neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati, ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Yathā dvinnaṃ samuggapaṭalānaṃ sammāphusitānaṃ heṭṭhimaṃ samuggapaṭalaṃ uparimaṃ nātivattati, uparimaṃ samuggapaṭalaṃ heṭṭhimaṃ nātivattati, aññamaññapariyantaṭṭhāyino; evameva buddhassa bhagavato neyyañca ñāṇañca aññamaññapariyantaṭṭhāyino. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ; neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ. Neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati, ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā.

ಸಬ್ಬಧಮ್ಮೇಸು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತಿ। ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಆವಜ್ಜನಪಟಿಬದ್ಧಾ ಆಕಙ್ಖಪಟಿಬದ್ಧಾ ಮನಸಿಕಾರಪಟಿಬದ್ಧಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪಟಿಬದ್ಧಾ। ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತಿ। ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಭಗವಾ ಆಸಯಂ ಜಾನಾತಿ, ಅನುಸಯಂ ಜಾನಾತಿ, ಚರಿತಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಧಿಮುತ್ತಿಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ಭಬ್ಬಾಭಬ್ಬೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಸದೇವಕೋ ಲೋಕೋ ಸಮಾರಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೋ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಪಜಾ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಅನ್ತೋಬುದ್ಧಞಾಣೇ ಪರಿವತ್ತತಿ ⁵⁵।

Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanapaṭibaddhā ākaṅkhapaṭibaddhā manasikārapaṭibaddhā cittuppādapaṭibaddhā. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Sabbesaṃ sattānaṃ bhagavā āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ jānāti, adhimuttiṃ jānāti, apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbābhabbe satte pajānāti. Sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati ⁵⁶.

ಯಥಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾ ಅನ್ತಮಸೋ ತಿಮಿತಿಮಿಙ್ಗಲಂ ಉಪಾದಾಯ ಅನ್ತೋಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಸದೇವಕೋ ಲೋಕೋ ಸಮಾರಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೋ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಪಜಾ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಅನ್ತೋಬುದ್ಧಞಾಣೇ ಪರಿವತ್ತತಿ ⁵⁷। ಯಥಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಪಕ್ಖೀ ಅನ್ತಮಸೋ ಗರುಳಂ ವೇನತೇಯ್ಯಂ ಉಪಾದಾಯ ಆಕಾಸಸ್ಸ ಪದೇಸೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಯೇಪಿ ತೇ ಸಾರಿಪುತ್ತಸಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ತೇಪಿ ಬುದ್ಧಞಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ; ಬುದ್ಧಞಾಣಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಞ್ಞಂ ಫರಿತ್ವಾ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಯೇಪಿ ತೇ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾ ಸಮಣಪಣ್ಡಿತಾ ನಿಪುಣಾ ಕತಪರಪ್ಪವಾದಾ ವಾಲವೇಧಿರೂಪಾ ವೋಭಿನ್ದನ್ತಾ ಮಞ್ಞೇ ಚರನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಗತೇನ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ, ತೇ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ಗೂಳ್ಹಾನಿ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಿ ಚ। ಕಥಿತಾ ವಿಸಜ್ಜಿತಾ ಚ ತೇ ಪಞ್ಹಾ ಭಗವತಾ ಹೋನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಕಾರಣಾ। ಉಪಕ್ಖಿತ್ತಕಾ ಚ ತೇ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಅತಿರೋಚತಿ ಯದಿದಂ ಪಞ್ಞಾಯಾತಿ। ಏವಂ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Yathā ye keci macchakacchapā antamaso timitimiṅgalaṃ upādāya antomahāsamudde parivattanti; evameva sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati ⁵⁸. Yathā ye keci pakkhī antamaso garuḷaṃ venateyyaṃ upādāya ākāsassa padese parivattanti; evameva yepi te sāriputtasamā paññāya tepi buddhañāṇassa padese parivattanti; buddhañāṇaṃ devamanussānaṃ paññaṃ pharitvā abhibhavitvā tiṭṭhati. Yepi te khattiyapaṇḍitā brāhmaṇapaṇḍitā gahapatipaṇḍitā samaṇapaṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā vobhindantā maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni, te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti gūḷhāni ca paṭicchannāni ca. Kathitā visajjitā ca te pañhā bhagavatā honti niddiṭṭhakāraṇā. Upakkhittakā ca te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavā tattha atirocati yadidaṃ paññāyāti. Evaṃ bhagavā paññācakkhunāpi vivaṭacakkhu.

ಕಥಂ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು? ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದ್ದಸ ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೋ ವಿಹರನ್ತೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೋ ವಿಹರನ್ತೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪಲಿನಿಯಂ ವಾ ಪದುಮಿನಿಯಂ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಿನಿಯಂ ವಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾ ಅನುಗ್ಗತಾನಿ ಅನ್ತೋನಿಮುಗ್ಗಪೋಸೀನಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಸಮೋದಕಂ ಠಿತಾನಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾ ಅಚ್ಚುಗ್ಗಮ್ಮ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅನುಪಲಿತ್ತಾನಿ ಉದಕೇನ; ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದ್ದಸ ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೋ ವಿಹರನ್ತೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೋ ವಿಹರನ್ತೇ। ಜಾನಾತಿ ಭಗವಾ – ‘‘ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ರಾಗಚರಿತೋ, ಅಯಂ ದೋಸಚರಿತೋ, ಅಯಂ ಮೋಹಚರಿತೋ, ಅಯಂ ವಿತಕ್ಕಚರಿತೋ, ಅಯಂ ಸದ್ಧಾಚರಿತೋ, ಅಯಂ ಞಾಣಚರಿತೋ’’ತಿ। ರಾಗಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಸುಭಕಥಂ ಕಥೇತಿ; ದೋಸಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ; ಮೋಹಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸೇ ಪರಿಪುಚ್ಛಾಯ ಕಾಲೇನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಕಾಲೇನ ಧಮ್ಮಸಾಕಚ್ಛಾಯ ಗರುಸಂವಾಸೇ ನಿವೇಸೇತಿ; ವಿತಕ್ಕಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ; ಸದ್ಧಾಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಸಾದನೀಯಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ ಬುದ್ಧಸುಬೋಧಿಂ ⁵⁹ ಧಮ್ಮಸುಧಮ್ಮತಂ ಸಙ್ಘಸುಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಸೀಲಾನಿ ಚ; ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಚರಿತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಮಿತ್ತಂ ಅನಿಚ್ಚಾಕಾರಂ ದುಕ್ಖಾಕಾರಂ ಅನತ್ತಾಕಾರಂ।

Kathaṃ bhagavā buddhacakkhunāpi vivaṭacakkhu? Bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvino viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā anuggatāni antonimuggaposīni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni samodakaṃ ṭhitāni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma tiṭṭhanti anupalittāni udakena; evameva bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvino viharante. Jānāti bhagavā – ‘‘ayaṃ puggalo rāgacarito, ayaṃ dosacarito, ayaṃ mohacarito, ayaṃ vitakkacarito, ayaṃ saddhācarito, ayaṃ ñāṇacarito’’ti. Rāgacaritassa bhagavā puggalassa asubhakathaṃ katheti; dosacaritassa bhagavā puggalassa mettābhāvanaṃ ācikkhati; mohacaritassa bhagavā puggalassa uddese paripucchāya kālena dhammassavane kālena dhammasākacchāya garusaṃvāse niveseti; vitakkacaritassa bhagavā puggalassa ānāpānassatiṃ ācikkhati; saddhācaritassa bhagavā puggalassa pasādanīyaṃ nimittaṃ ācikkhati buddhasubodhiṃ ⁶⁰ dhammasudhammataṃ saṅghasuppaṭipattiṃ sīlāni ca; attano ñāṇacaritassa bhagavā puggalassa ācikkhati vipassanānimittaṃ aniccākāraṃ dukkhākāraṃ anattākāraṃ.

‘‘ಸೇಲೇ ಯಥಾ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿಟ್ಠಿತೋ, ಯಥಾಪಿ ಪಸ್ಸೇ ಜನತಂ ಸಮನ್ತತೋ।

‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;

ತಥೂಪಮಂ ಧಮ್ಮಮಯಂ ಸುಮೇಧ, ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು।

Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha, pāsādamāruyha samantacakkhu;

ಸೋಕಾವತಿಣ್ಣಂ ಜನತಮಪೇತಸೋಕೋ, ಅವೇಕ್ಖಸ್ಸು ಜಾತಿಜರಾಭಿಭೂತ’’ನ್ತಿ॥

Sokāvatiṇṇaṃ janatamapetasoko, avekkhassu jātijarābhibhūta’’nti.

ಏವಂ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Evaṃ bhagavā buddhacakkhunāpi vivaṭacakkhu.

ಕಥಂ ಭಗವಾ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು? ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು ವುಚ್ಚತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣಂ। ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣೇನ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ।

Kathaṃ bhagavā samantacakkhunāpi vivaṭacakkhu? Samantacakkhu vuccati sabbaññutañāṇaṃ. Bhagavā sabbaññutañāṇena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato.

‘‘ನ ತಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಮಿಧತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ಅಥೋ ಅವಿಞ್ಞಾತಮಜಾನಿತಬ್ಬಂ।

‘‘Na tassa adiṭṭhamidhatthi kiñci, atho aviññātamajānitabbaṃ;

ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ ಯದತ್ಥಿ ನೇಯ್ಯಂ, ತಥಾಗತೋ ತೇನ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖೂ’’ತಿ॥

Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ, tathāgato tena samantacakkhū’’ti.

ಏವಂ ಭಗವಾ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖುನಾಪಿ ವಿವಟಚಕ್ಖೂತಿ – ಅಕಿತ್ತಯಿ ವಿವಟಚಕ್ಖು।

Evaṃ bhagavā samantacakkhunāpi vivaṭacakkhūti – akittayi vivaṭacakkhu.

ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಂ ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯನ್ತಿ। ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ನ ಇತಿಹಿತಿಹಂ, ನ ಇತಿಕಿರಾಯ, ನ ಪರಮ್ಪರಾಯ, ನ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯ, ನ ತಕ್ಕಹೇತು, ನ ನಯಹೇತು, ನ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ, ನ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ಸಾಮಂ ಸಯಮಭಿಞ್ಞಾತಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ – ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಂ। ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯನ್ತಿ। ಪರಿಸ್ಸಯಾತಿ ದ್ವೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ – ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ ಚ। ಕತಮೇ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಸೀಹಾ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ದೀಪೀ ಅಚ್ಛಾ ತರಚ್ಛಾ ಕೋಕಾ ಮಹಿಂಸಾ ⁶¹ ಹತ್ಥೀ ಅಹಿ ವಿಚ್ಛಿಕಾ ಸತಪದೀ, ಚೋರಾ ವಾ ಅಸ್ಸು ಮಾನವಾ ವಾ ಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ ಅಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ, ಚಕ್ಖುರೋಗೋ ಸೋತರೋಗೋ ಘಾನರೋಗೋ ಜಿವ್ಹಾರೋಗೋ ಕಾಯರೋಗೋ ಸೀಸರೋಗೋ ಕಣ್ಣರೋಗೋ ಮುಖರೋಗೋ ದನ್ತರೋಗೋ ಕಾಸೋ ಸಾಸೋ ಪಿನಾಸೋ ಡಾಹೋ ⁶² ಜರೋ ಕುಚ್ಛಿರೋಗೋ ಮುಚ್ಛಾ ಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಸೂಲಾ ವಿಸೂಚಿಕಾ ಕುಟ್ಠಂ ಗಣ್ಡೋ ಕಿಲಾಸೋ ಸೋಸೋ ಅಪಮಾರೋ ದದ್ದು ಕಣ್ಡು ಕಚ್ಛು ರಖಸಾ ವಿತಚ್ಛಿಕಾ ಲೋಹಿತಪಿತ್ತಂ ⁶³ ಮಧುಮೇಹೋ ಅಂಸಾ ಪಿಳಕಾ ಭಗನ್ದಲಾ, ಪಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸೇಮ್ಹಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ವಾತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸನ್ನಿಪಾತಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಉತುಪರಿಣಾಮಜಾ ಆಬಾಧಾ ವಿಸಮಪರಿಹಾರಜಾ ಆಬಾಧಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಾ ಆಬಾಧಾ, ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ ಜಿಘಚ್ಛಾ ಪಿಪಾಸಾ ಉಚ್ಚಾರೋ ಪಸ್ಸಾವೋ ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಇತಿ ವಾ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Sakkhidhammaṃ parissayavinayanti. Sakkhidhammanti na itihitihaṃ, na itikirāya, na paramparāya, na piṭakasampadāya, na takkahetu, na nayahetu, na ākāraparivitakkena, na diṭṭhinijjhānakkhantiyā sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhaṃ dhammanti – sakkhidhammaṃ. Parissayavinayanti. Parissayāti dve parissayā – pākaṭaparissayā ca paṭicchannaparissayā ca. Katame pākaṭaparissayā? Sīhā byagghā dīpī acchā taracchā kokā mahiṃsā ⁶⁴ hatthī ahi vicchikā satapadī, corā vā assu mānavā vā katakammā vā akatakammā vā, cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo dantarogo kāso sāso pināso ḍāho ⁶⁵ jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā kuṭṭhaṃ gaṇḍo kilāso soso apamāro daddu kaṇḍu kacchu rakhasā vitacchikā lohitapittaṃ ⁶⁶ madhumeho aṃsā piḷakā bhagandalā, pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā, sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassā iti vā – ime vuccanti pākaṭaparissayā.

ಕತಮೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಕೋಧೋ ಉಪನಾಹೋ ಮಕ್ಖೋ ಪಳಾಸೋ ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಮಾಯಾ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಥಮ್ಭೋ ಸಾರಮ್ಭೋ ಮಾನೋ ಅತಿಮಾನೋ ಮದೋ ಪಮಾದೋ, ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Katame paṭicchannaparissayā? Kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ byāpādanīvaraṇaṃ thinamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ vicikicchānīvaraṇaṃ rāgo doso moho kodho upanāho makkho paḷāso issā macchariyaṃ māyā sāṭheyyaṃ thambho sārambho māno atimāno mado pamādo, sabbe kilesā sabbe duccaritā sabbe darathā sabbe pariḷāhā sabbe santāpā sabbākusalābhisaṅkhārā – ime vuccanti paṭicchannaparissayā.

ಪರಿಸ್ಸಯಾತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ, ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ, ತತ್ರಾಸಯಾತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ। ಕಥಂ ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಹನ್ತಿ ಪರಿಸಹನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತಿ। ಏವಂ ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Parissayāti kenaṭṭhena parissayā? Parisahantīti parissayā, parihānāya saṃvattantīti parissayā, tatrāsayāti parissayā. Kathaṃ parisahantīti parissayā? Te parissayā taṃ puggalaṃ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyādiyanti maddanti. Evaṃ parisahantīti – parissayā.

ಕಥಂ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇಸಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ? ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಾಯ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಾಯ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಾಯ ಅವಿರುದ್ಧಪಟಿಪದಾಯ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಾಯ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾಯ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾಯ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾಯ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಸ್ಸ ಚತುನ್ನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಚತುನ್ನಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಬಲಾನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಅರಿಯಸ್ಸ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ – ಇಮೇಸಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Kathaṃ parihānāya saṃvattantīti parissayā? Te parissayā kusalānaṃ dhammānaṃ antarāyāya parihānāya saṃvattanti. Katamesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ? Sammāpaṭipadāya anulomapaṭipadāya apaccanīkapaṭipadāya aviruddhapaṭipadāya anvatthapaṭipadāya dhammānudhammapaṭipadāya sīlesu paripūrakāritāya indriyesu guttadvāratāya bhojane mattaññutāya jāgariyānuyogassa satisampajaññassa catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanānuyogassa catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanānuyogassa – imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ antarāyāya parihānāya saṃvattanti. Evampi parihānāya saṃvattantīti – parissayā.

ಕಥಂ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತತ್ಥೇತೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾ। ಯಥಾ ಬಿಲೇ ಬಿಲಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ದಕೇ ದಕಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ವನೇ ವನಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ರುಕ್ಖೇ ರುಕ್ಖಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ತತ್ಥೇತೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Kathaṃ tatrāsayāti parissayā? Tatthete pāpakā akusalā dhammā uppajjanti attabhāvasannissayā. Yathā bile bilāsayā pāṇā sayanti, dake dakāsayā pāṇā sayanti, vane vanāsayā pāṇā sayanti, rukkhe rukkhāsayā pāṇā sayanti; evameva tatthete pāpakā akusalā dhammā uppajjanti attabhāvasannissayāti. Evampi tatrāsayāti – parissayā.

ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತಿ। ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಞ್ಞೋಜನಿಯಾ, ತ್ಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ವಸನ್ತಿ ಅನ್ವಾಸ್ಸವನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇ ನಂ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ ⁶⁷ ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾಚರಿಯಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘sāntevāsiko, bhikkhave, bhikkhu sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharati. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sāntevāsiko sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharati? Idha, bhikkhave, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjanti pāpakā akusalā dhammā sarasaṅkappā saññojaniyā, tyassa anto vasanti anvāssavanti pāpakā akusalā dhammāti. Tasmā sāntevāsikoti vuccati. Te naṃ samudācaranti, samudācaranti ⁶⁸ naṃ pāpakā akusalā dhammāti. Tasmā sācariyakoti vuccati.

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ… ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ… ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ … ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಞ್ಞೋಜನಿಯಾ, ತ್ಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ವಸನ್ತಿ ಅನ್ವಾಸ್ಸವನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇ ನಂ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾಚರಿಯಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತೀ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā … manasā dhammaṃ viññāya uppajjanti pāpakā akusalā dhammā sarasaṅkappā saññojaniyā, tyassa anto vasanti anvāssavanti pāpakā akusalā dhammāti. Tasmā sāntevāsikoti vuccati. Te naṃ samudācaranti, samudācaranti naṃ pāpakā akusalā dhammāti. Tasmā sācariyakoti vuccati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sāntevāsiko sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharatī’’ti. Evampi tatrāsayāti – parissayā.

ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲಾ ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತಾ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತಾ ಅನ್ತರಾವಧಕಾ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ಲೋಭೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲೋ ⁶⁹ ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತೋ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತೋ ಅನ್ತರಾವಧಕೋ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ; ದೋಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲೋ ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತೋ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತೋ ಅನ್ತರಾವಧಕೋ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಯೋ ಅನ್ತರಾಮಲಾ ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತಾ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತಾ ಅನ್ತರಾವಧಕಾ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ’’ತಿ।

Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘tayome, bhikkhave, antarāmalā antarāamittā antarāsapattā antarāvadhakā antarāpaccatthikā. Katame tayo? Lobho, bhikkhave, antarāmalo ⁷⁰ antarāamitto antarāsapatto antarāvadhako antarāpaccatthiko; doso, bhikkhave…pe… moho, bhikkhave, antarāmalo antarāamitto antarāsapatto antarāvadhako antarāpaccatthiko. Ime kho, bhikkhave, tayo antarāmalā antarāamittā antarāsapattā antarāvadhakā antarāpaccatthikā’’ti.

‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ಲೋಭೋ, ಲೋಭೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।

‘‘Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano;

ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥

Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.

‘‘ಲುದ್ಧೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।

‘‘Luddho atthaṃ na jānāti, luddho dhammaṃ na passati;

ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ⁷¹ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ಲೋಭೋ ಸಹತೇ ನರಂ॥

Andhantamaṃ ⁷² tadā hoti, yaṃ lobho sahate naraṃ.

‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ದೋಸೋ, ದೋಸೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।

‘‘Anatthajanano doso, doso cittappakopano;

ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥

Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.

‘‘ಕುದ್ಧೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಕುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।

‘‘Kuddho atthaṃ na jānāti, kuddho dhammaṃ na passati;

ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ದೋಸೋ ಸಹತೇ ನರಂ॥

Andhantamaṃ tadā hoti, yaṃ doso sahate naraṃ.

‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ಮೋಹೋ, ಮೋಹೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।

‘‘Anatthajanano moho, moho cittappakopano;

ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥

Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.

‘‘ಮೂಳ್ಹೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಮೂಳ್ಹೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।

‘‘Mūḷho atthaṃ na jānāti, mūḷho dhammaṃ na passati;

ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ಮೋಹೋ ಸಹತೇ ನರ’’ನ್ತಿ॥

Andhantamaṃ tadā hoti, yaṃ moho sahate nara’’nti.

ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Evampi tatrāsayāti – parissayā.

ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ತಯೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ಲೋಭೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ; ದೋಸೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ। ಇಮೇ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ತಯೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ।

Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘tayo kho, mahārāja, purisassa dhammā ajjhattaṃ uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya. Katame tayo? Lobho kho, mahārāja, purisassa dhammo ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya; doso kho, mahārāja…pe… moho kho, mahārāja, purisassa dhammo ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya. Ime kho, mahārāja, tayo purisassa dhammā ajjhattaṃ uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.

‘‘ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ, ಪುರಿಸಂ ಪಾಪಚೇತಸಂ।

‘‘Lobho doso ca moho ca, purisaṃ pāpacetasaṃ;

ಹಿಂಸನ್ತಿ ಅತ್ತಸಮ್ಭೂತಾ, ತಚಸಾರಂವ ಸಮ್ಫಲ’’ನ್ತಿ॥

Hiṃsanti attasambhūtā, tacasāraṃva samphala’’nti.

ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Evampi tatrāsayāti – parissayā.

ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –

Vuttañhetaṃ bhagavatā –

‘‘ರಾಗೋ ಚ ದೋಸೋ ಚ ಇತೋ ನಿದಾನಾ, ಅರತೀ ರತೀ ಲೋಮಹಂಸೋ ಇತೋಜಾ।

‘‘Rāgo ca doso ca ito nidānā, aratī ratī lomahaṃso itojā;

ಇತೋ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಮನೋವಿತಕ್ಕಾ, ಕುಮಾರಕಾ ಧಙ್ಕಮಿವೋಸ್ಸಜನ್ತೀ’’ತಿ॥

Ito samuṭṭhāya manovitakkā, kumārakā dhaṅkamivossajantī’’ti.

ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।

Evampi tatrāsayāti – parissayā.

ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯನ್ತಿ ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯಂ ಪರಿಸ್ಸಯಪ್ಪಹಾನಂ ಪರಿಸ್ಸಯವೂಪಸಮಂ ಪರಿಸ್ಸಯಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪರಿಸ್ಸಯಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಂ ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯಂ।

Parissayavinayanti parissayavinayaṃ parissayappahānaṃ parissayavūpasamaṃ parissayapaṭinissaggaṃ parissayapaṭipassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – sakkhidhammaṃ parissayavinayaṃ.

ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇತಿ। ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ – ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಂ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಂ ಅವಿರುದ್ಧಪಟಿಪದಂ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಂ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಂ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಂ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದೇ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ ಆಚಿಕ್ಖ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರ ವಿಭಜ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ। ಭದ್ದನ್ತೇತಿ ಸೋ ನಿಮ್ಮಿತೋ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಆಲಪತಿ। ಅಥ ವಾ ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖಸಿ ದೇಸೇಸಿ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ ವಿವರಿ ವಿಭಜಿ ಉತ್ತಾನೀಅಕಾಸಿ ಪಕಾಸೇಸಿ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಸುನ್ದರಂ ಭದ್ದಕಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಅನವಜ್ಜಂ ಸೇವಿತಬ್ಬನ್ತಿ – ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ।

Paṭipadaṃ vadehi bhaddanteti. Paṭipadaṃ vadehi – sammāpaṭipadaṃ anulomapaṭipadaṃ apaccanīkapaṭipadaṃ aviruddhapaṭipadaṃ anvatthapaṭipadaṃ dhammānudhammapaṭipadaṃ sīlesu paripūrakāritaṃ indriyesu guttadvārataṃ bhojane mattaññutaṃ jāgariyānuyogaṃ satisampajaññaṃ cattāro satipaṭṭhāne cattāro sammappadhāne cattāro iddhipāde pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅge ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ nibbānañca nibbānagāminiñca paṭipadaṃ vadehi ācikkha desehi paññapehi paṭṭhapehi vivara vibhaja uttānīkarohi pakāsehīti – paṭipadaṃ vadehi. Bhaddanteti so nimmito buddhaṃ bhagavantaṃ ālapati. Atha vā yaṃ tvaṃ dhammaṃ ācikkhasi desesi paññapesi paṭṭhapesi vivari vibhaji uttānīakāsi pakāsesi sabbaṃ taṃ sundaraṃ bhaddakaṃ kalyāṇaṃ anavajjaṃ sevitabbanti – paṭipadaṃ vadehi bhaddante.

ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಸಮಾಧಿನ್ತಿ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿ ಸೀಲಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಆದಿ ಚರಣಂ ಸಂಯಮೋ ಸಂವರೋ ಮುಖಂ ಪಮುಖಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ। ಅಥ ವಾಪಿ ಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಠಿತಿ ಸಣ್ಠಿತಿ ಅವಟ್ಠಿತಿ ಅವಿಸಾಹಾರೋ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಅವಿಸಾಹತಮಾನಸತಾ ಸಮಥೋ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸಮಾಧಿಬಲಂ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧೀತಿ – ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಸಮಾಧಿಂ।

Pātimokkhaṃ atha vāpi samādhinti. Pātimokkhanti sīlaṃ patiṭṭhā ādi caraṇaṃ saṃyamo saṃvaro mukhaṃ pamukhaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā. Atha vāpi samādhinti yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhatamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhīti – pātimokkhaṃ atha vāpi samādhiṃ.

ತೇನಾಹ ಸೋ ನಿಮ್ಮಿತೋ –

Tenāha so nimmito –

‘‘ಅಕಿತ್ತಯೀ ವಿವಟಚಕ್ಖು, ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಂ ಪರಿಸ್ಸಯವಿನಯಂ।

‘‘Akittayī vivaṭacakkhu, sakkhidhammaṃ parissayavinayaṃ;

ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅಥ ವಾಪಿ ಸಮಾಧಿ’’ನ್ತಿ॥

Paṭipadaṃ vadehi bhaddante, pātimokkhaṃ atha vāpi samādhi’’nti.

೧೫೭.

157.

ಚಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ಲೋಲಸ್ಸ, ಗಾಮಕಥಾಯ ಆವರಯೇ ಸೋತಂ।

Cakkhūhineva lolassa, gāmakathāya āvaraye sotaṃ;

ರಸೇ ಚ ನಾನುಗಿಜ್ಝೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಮಮಾಯೇಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ॥

Rase ca nānugijjheyya, na ca mamāyetha kiñci lokasmiṃ.

ಚಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ಲೋಲಸ್ಸಾತಿ। ಕಥಂ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಚಕ್ಖುಲೋಲಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಅದಿಟ್ಠಂ ದಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ , ದಿಟ್ಠಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಆರಾಮೇನ ಆರಾಮಂ ಉಯ್ಯಾನೇನ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಾಮೇನ ಗಾಮಂ ನಿಗಮೇನ ನಿಗಮಂ ನಗರೇನ ನಗರಂ ರಟ್ಠೇನ ರಟ್ಠಂ ಜನಪದೇನ ಜನಪದಂ ದೀಘಚಾರಿಕಂ ಅನವಟ್ಠಿತಚಾರಿಕಂ ⁷³ ಅನುಯುತ್ತೋ ಚ ಹೋತಿ ರೂಪಸ್ಸ ದಸ್ಸನಾಯ। ಏವಮ್ಪಿ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Cakkhūhineva lolassāti. Kathaṃ cakkhuloloti? Idhekacco cakkhuloliyena samannāgato hoti – ‘‘adiṭṭhaṃ dakkhitabbaṃ , diṭṭhaṃ samatikkamitabba’’nti ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ gāmena gāmaṃ nigamena nigamaṃ nagarena nagaraṃ raṭṭhena raṭṭhaṃ janapadena janapadaṃ dīghacārikaṃ anavaṭṭhitacārikaṃ ⁷⁴ anuyutto ca hoti rūpassa dassanāya. Evampi cakkhulolo hoti.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ವೀಥಿಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಅಸಂವುತೋ ಗಚ್ಛತಿ ಹತ್ಥಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಅಸ್ಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ರಥಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಇತ್ಥಿಯೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಪುರಿಸೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಕುಮಾರಕೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಅನ್ತರಾಪಣಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ , ಘರಮುಖಾನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಉದ್ಧಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ಅಧೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ದಿಸಾವಿದಿಸಂ ವಿಪೇಕ್ಖಮಾನೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Atha vā bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno asaṃvuto gacchati hatthiṃ olokento, assaṃ olokento, rathaṃ olokento, pattiṃ olokento, itthiyo olokento, purise olokento, kumārake olokento, kumārikāyo olokento, antarāpaṇaṃ olokento , gharamukhāni olokento, uddhaṃ olokento, adho olokento, disāvidisaṃ vipekkhamāno gacchati. Evampi cakkhulolo hoti.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತಿ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಗ್ಗಾಹೀ। ಯತ್ವಾಧಿಕರಣಮೇನಂ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಸಂವುತಂ ವಿಹರನ್ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಸ ಸಂವರಾಯ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ರಕ್ಖತಿ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯೇ ನ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Atha vā bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye na saṃvaraṃ āpajjati. Evampi cakkhulolo hoti.

ಯಥಾ ವಾ ಪನೇಕೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತೇ ಏವರೂಪಂ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಂ ಅನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ನಚ್ಚಂ ಗೀತಂ ವಾದಿತಂ ಪೇಕ್ಖಂ ಅಕ್ಖಾನಂ ಪಾಣಿಸ್ಸರಂ ವೇತಾಳಂ ಕುಮ್ಭಥೂಣಂ ⁷⁵ ಸೋಭನಕಂ ⁷⁶ ಚಣ್ಡಾಲಂ ವಂಸಂ ಧೋವನಂ ಹತ್ಥಿಯುದ್ಧಂ ಅಸ್ಸಯುದ್ಧಂ ಮಹಿಂಸಯುದ್ಧಂ ⁷⁷ ಉಸಭಯುದ್ಧಂ ಅಜಯುದ್ಧಂ ಮೇಣ್ಡಯುದ್ಧಂ ಕುಕ್ಕುಟಯುದ್ಧಂ ವಟ್ಟಕಯುದ್ಧಂ ದಣ್ಡಯುದ್ಧಂ ಮುಟ್ಠಿಯುದ್ಧಂ ನಿಬ್ಬುದ್ಧಂ ಉಯ್ಯೋಧಿಕಂ ಬಲಗ್ಗಂ ಸೇನಾಬ್ಯೂಹಂ ಅನೀಕದಸ್ಸನಂ ಇತಿ ವಾ । ಏವಮ್ಪಿ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūṇaṃ ⁷⁸ sobhanakaṃ ⁷⁹ caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahiṃsayuddhaṃ ⁸⁰ usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā . Evampi cakkhulolo hoti.

ಕಥಂ ನ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ವೀಥಿಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಂವುತೋ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಹತ್ಥಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಅಸ್ಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ರಥಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಇತ್ಥಿಯೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಪುರಿಸೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಕುಮಾರಕೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಅನ್ತರಾಪಣಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಘರಮುಖಾನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಉದ್ಧಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ಅಧೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, ನ ದಿಸಾವಿದಿಸಾವಿಪೇಕ್ಖಮಾನೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Kathaṃ na cakkhulolo hoti? Idha bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno saṃvuto gacchati na hatthiṃ olokento, na assaṃ olokento, na rathaṃ olokento, na pattiṃ olokento, na itthiyo olokento, na purise olokento, na kumārake olokento, na kumārikāyo olokento, na antarāpaṇaṃ olokento, na gharamukhāni olokento, na uddhaṃ olokento, na adho olokento, na disāvidisāvipekkhamāno gacchati. Evampi na cakkhulolo hoti.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ನ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತಿ ನಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಗ್ಗಾಹೀ। ಯತ್ವಾಧಿಕರಣಮೇನಂ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಸಂವುತಂ ವಿಹರನ್ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಸ ಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ರಕ್ಖತಿ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯೇ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Atha vā bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Evampi na cakkhulolo hoti.

ಯಥಾ ವಾ ಪನೇಕೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತೇ ಏವರೂಪಂ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಂ ಅನನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ನಚ್ಚಂ ಗೀತಂ ವಾದಿತಂ ಪೇಕ್ಖಂ ಅಕ್ಖಾನಂ…ಪೇ॰… ಅನೀಕದಸ್ಸನಂ ಇತಿ ವಾ। ಏವರೂಪಾ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನ ಚಕ್ಖುಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ ananuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ…pe… anīkadassanaṃ iti vā. Evarūpā visūkadassanā paṭivirato hoti. Evampi na cakkhulolo hoti.

ಚಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ಲೋಲಸ್ಸಾತಿ। ಚಕ್ಖುಲೋಲಿಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖುಲೋಲಿಯಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಚಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ಲೋಲಸ್ಸ।

Cakkhūhineva lolassāti. Cakkhuloliyaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, cakkhuloliyā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – cakkhūhi neva lolassa.

ಗಾಮಕಥಾಯ ಆವರಯೇ ಸೋತನ್ತಿ। ಗಾಮಕಥಾ ವುಚ್ಚತಿ ಬಾತ್ತಿಂಸ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರಾಜಕಥಾ ಚೋರಕಥಾ ಮಹಾಮತ್ತಕಥಾ ಸೇನಾಕಥಾ ಭಯಕಥಾ ಯುದ್ಧಕಥಾ ಅನ್ನಕಥಾ ಪಾನಕಥಾ ವತ್ಥಕಥಾ ಯಾನಕಥಾ ಸಯನಕಥಾ ಮಾಲಾಕಥಾ ಗನ್ಧಕಥಾ ಞಾತಿಕಥಾ ಗಾಮಕಥಾ ನಿಗಮಕಥಾ ನಗರಕಥಾ ಜನಪದಕಥಾ ಇತ್ಥಿಕಥಾ ⁸¹ ಸೂರಕಥಾ ವಿಸಿಖಾಕಥಾ ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಾ ನಾನತ್ತಕಥಾ ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಾ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಾ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾ ಇತಿ ವಾ। ಗಾಮಕಥಾಯ ಆವರಯೇ ಸೋತನ್ತಿ । ಗಾಮಕಥಾಯ ಸೋತಂ ಆವರೇಯ್ಯ ನಿವಾರೇಯ್ಯ ಸಂವರೇಯ್ಯ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ ಗೋಪೇಯ್ಯ ಪಿದಹೇಯ್ಯ ಪಚ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ – ಗಾಮಕಥಾಯ ಆವರಯೇ ಸೋತಂ।

Gāmakathāya āvaraye sotanti. Gāmakathā vuccati bāttiṃsa tiracchānakathā, seyyathidaṃ – rājakathā corakathā mahāmattakathā senākathā bhayakathā yuddhakathā annakathā pānakathā vatthakathā yānakathā sayanakathā mālākathā gandhakathā ñātikathā gāmakathā nigamakathā nagarakathā janapadakathā itthikathā ⁸² sūrakathā visikhākathā kumbhaṭṭhānakathā pubbapetakathā nānattakathā lokakkhāyikā samuddakkhāyikā itibhavābhavakathā iti vā. Gāmakathāya āvaraye sotanti . Gāmakathāya sotaṃ āvareyya nivāreyya saṃvareyya rakkheyya gopeyya pidaheyya pacchindeyyāti – gāmakathāya āvaraye sotaṃ.

ರಸೇ ಚ ನಾನುಗಿಜ್ಝೇಯ್ಯಾತಿ। ರಸೇ ಚಾತಿ ಮೂಲರಸೋ ಖನ್ಧರಸೋ ತಚರಸೋ ಪತ್ತರಸೋ ಪುಪ್ಫರಸೋ ಫಲರಸೋ ಅಮ್ಬಿಲಂ ಮಧುರಂ ತಿತ್ತಕಂ ಕಟುಕಂ ಲೋಣಿಕಂ ಖಾರಿಕಂ ಲಮ್ಬಿಕಂ ಕಸಾವೋ ಸಾದು ಅಸಾದು ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ। ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ರಸಗಿದ್ಧಾ; ತೇ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇನ ರಸಗ್ಗಾನಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತಿ, ತೇ ಅಮ್ಬಿಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅನಮ್ಬಿಲಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅನಮ್ಬಿಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಮ್ಬಿಲಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಸೀತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಉಣ್ಹಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಉಣ್ಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸೀತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ। ತೇ ಯಂ ಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತೇನ ತೇನ ನ ತುಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಮನಾಪಿಕೇಸು ರಸೇಸು ರತ್ತಾ ಗಿದ್ಧಾ ಗಧಿತಾ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಸನ್ನಾ ಲಗ್ಗಾ ಲಗ್ಗಿತಾ ಪಲಿಬುದ್ಧಾ। ಯಸ್ಸೇಸಾ ರಸತಣ್ಹಾ ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ…ಪೇ॰… ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ, ಸೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ ನೇವ ದವಾಯ…ಪೇ॰… ಅನವಜ್ಜತಾ ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಚಾತಿ।

Rase ca nānugijjheyyāti. Rase cāti mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaṃ madhuraṃ tittakaṃ kaṭukaṃ loṇikaṃ khārikaṃ lambikaṃ kasāvo sādu asādu sītaṃ uṇhaṃ. Santeke samaṇabrāhmaṇā rasagiddhā; te jivhaggena rasaggāni pariyesantā āhiṇḍanti, te ambilaṃ labhitvā anambilaṃ pariyesanti, anambilaṃ labhitvā ambilaṃ pariyesanti…pe… sītaṃ labhitvā uṇhaṃ pariyesanti, uṇhaṃ labhitvā sītaṃ pariyesanti. Te yaṃ yaṃ labhitvā tena tena na tussanti, aparāparaṃ pariyesanti, manāpikesu rasesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā. Yassesā rasataṇhā pahīnā samucchinnā…pe… ñāṇagginā daḍḍhā, so paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti neva davāya…pe… anavajjatā ca phāsuvihāro cāti.

ಯಥಾ ವಣಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆರುಹಣತ್ಥಾಯ ⁸³, ಯಥಾ ವಾ ಪನ ಅಕ್ಖಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಭಾರಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ, ಯಥಾ ವಾ ಪುತ್ತಮಂಸಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಕನ್ತಾರಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ; ಏವಮೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ ನೇವ ದವಾಯ…ಪೇ॰… ಅನವಜ್ಜತಾ ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಚಾತಿ ರಸತಣ್ಹಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ರಸತಣ್ಹಾಯ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ರಸೇ ಚ ನಾನುಗಿಜ್ಝೇಯ್ಯ।

Yathā vaṇaṃ ālimpeyya yāvadeva āruhaṇatthāya ⁸⁴, yathā vā pana akkhaṃ abbhañjeyya yāvadeva bhārassa nittharaṇatthāya, yathā vā puttamaṃsaṃ āhāraṃ āhāreyya yāvadeva kantārassa nittharaṇatthāya; evamevaṃ bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti neva davāya…pe… anavajjatā ca phāsuvihāro cāti rasataṇhaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, rasataṇhāya ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – rase ca nānugijjheyya.

ನ ಚ ಮಮಾಯೇಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ। ಮಮತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ಮಮತ್ತಾ – ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಞ್ಚ …ಪೇ॰… ಇದಂ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ। ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ ಪಹಾಯ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಂ ನ ಮಮಾಯೇಯ್ಯ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಪರಾಮಸೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿವಿಸೇಯ್ಯ; ಸೋತಂ… ಘಾನಂ… ಜಿವ್ಹಂ… ಕಾಯಂ… ರೂಪೇ… ಸದ್ದೇ… ಗನ್ಧೇ… ರಸೇ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ… ಕುಲಂ… ಗಣಂ… ಆವಾಸಂ… ಲಾಭಂ… ಯಸಂ… ಪಸಂಸಂ… ಸುಖಂ… ಚೀವರಂ… ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ… ಸೇನಾಸನಂ… ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ… ಕಾಮಧಾತುಂ… ರೂಪಧಾತುಂ… ಅರೂಪಧಾತುಂ… ಕಾಮಭವಂ… ರೂಪಭವಂ… ಅರೂಪಭವಂ… ಸಞ್ಞಾಭವಂ… ಅಸಞ್ಞಾಭವಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಭವಂ … ಏಕವೋಕಾರಭವಂ… ಚತುವೋಕಾರಭವಂ… ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವಂ … ಅತೀತಂ… ಅನಾಗತಂ… ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ… ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಮಮಾಯೇಯ್ಯ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಪರಾಮಸೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿವಿಸೇಯ್ಯ। ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ। ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ನ ಚ ಮಮಾಯೇಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।

Na ca mamāyetha kiñci lokasminti. Mamattāti dve mamattā – taṇhāmamattañca diṭṭhimamattañca …pe… idaṃ taṇhāmamattaṃ…pe… idaṃ diṭṭhimamattaṃ. Taṇhāmamattaṃ pahāya diṭṭhimamattaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ na mamāyeyya na gaṇheyya na parāmaseyya nābhiniviseyya; sotaṃ… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… kulaṃ… gaṇaṃ… āvāsaṃ… lābhaṃ… yasaṃ… pasaṃsaṃ… sukhaṃ… cīvaraṃ… piṇḍapātaṃ… senāsanaṃ… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ… kāmadhātuṃ… rūpadhātuṃ… arūpadhātuṃ… kāmabhavaṃ… rūpabhavaṃ… arūpabhavaṃ… saññābhavaṃ… asaññābhavaṃ… nevasaññānāsaññābhavaṃ … ekavokārabhavaṃ… catuvokārabhavaṃ… pañcavokārabhavaṃ … atītaṃ… anāgataṃ… paccuppannaṃ… diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme na mamāyeyya na gaṇheyya na parāmaseyya nābhiniviseyya. Kiñcīti kiñci rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ. Lokasminti apāyaloke…pe… āyatanaloketi – na ca mamāyetha kiñci lokasmiṃ.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಚಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ಲೋಲಸ್ಸ, ಗಾಮಕಥಾಯ ಆವರಯೇ ಸೋತಂ।

‘‘Cakkhūhi neva lolassa, gāmakathāya āvaraye sotaṃ;

ರಸೇ ಚ ನಾನುಗಿಜ್ಝೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಮಮಾಯೇಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ॥

Rase ca nānugijjheyya, na ca mamāyetha kiñci lokasmi’’nti.

೧೫೮.

158.

ಫಸ್ಸೇನ ಯದಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ, ಪರಿದೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

Phassena yadā phuṭṭhassa, paridevaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci;

ಭವಞ್ಚ ನಾಭಿಜಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಭೇರವೇಸು ಚ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ॥

Bhavañca nābhijappeyya, bheravesu ca na sampavedheyya.

ಫಸ್ಸೇನ ಯದಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ। ಫಸ್ಸೋತಿ ರೋಗಫಸ್ಸೋ। ರೋಗಫಸ್ಸೇನ ಫುಟ್ಠೋ ಪರೇತೋ ಸಮೋಹಿತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಸ್ಸ; ಚಕ್ಖುರೋಗೇನ ಫುಟ್ಠೋ ಪರೇತೋ ಸಮೋಹಿತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಸ್ಸ, ಸೋತರೋಗೇನ…ಪೇ॰… ಘಾನರೋಗೇನ… ಜಿವ್ಹಾರೋಗೇನ… ಕಾಯರೋಗೇನ… ಸೀಸರೋಗೇನ… ಕಣ್ಣರೋಗೇನ… ಮುಖರೋಗೇನ… ದನ್ತರೋಗೇನ… ಕಾಸೇನ… ಸಾಸೇನ… ಪಿನಾಸೇನ… ಡಾಹೇನ… ಜರೇನ… ಕುಚ್ಛಿರೋಗೇನ… ಮುಚ್ಛಾಯ… ಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾಯ… ಸೂಲಾಯ… ವಿಸೂಚಿಕಾಯ… ಕುಟ್ಠೇನ… ಗಣ್ಡೇನ… ಕಿಲಾಸೇನ… ಸೋಸೇನ… ಅಪಮಾರೇನ… ದದ್ದುಯಾ… ಕಣ್ಡುಯಾ … ಕಚ್ಛುಯಾ… ರಖಸಾಯ… ವಿತಚ್ಛಿಕಾಯ… ಲೋಹಿತೇನ… ಪಿತ್ತೇನ… ಮಧುಮೇಹೇನ… ಅಂಸಾಯ… ಪಿಳಕಾಯ… ಭಗನ್ದಲೇನ… ಪಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಸೇಮ್ಹಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಆಬಾಧೇನ… ವಾತಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಸನ್ನಿಪಾತಿಕೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಉತುಪರಿಣಾಮಜೇನ ಆಬಾಧೇನ… ವಿಸಮಪರಿಹಾರಜೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಓಪಕ್ಕಮಿಕೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜೇನ ಆಬಾಧೇನ… ಸೀತೇನ… ಉಣ್ಹೇನ… ಜಿಘಚ್ಛಾಯ… ಪಿಪಾಸಾಯ… ಉಚ್ಚಾರೇನ… ಪಸ್ಸಾವೇನ… ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಪರೇತೋ ಸಮೋಹಿತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ – ಫಸ್ಸೇನ ಯದಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ।

Phassenayadā phuṭṭhassāti. Phassoti rogaphasso. Rogaphassena phuṭṭho pareto samohito samannāgato assa; cakkhurogena phuṭṭho pareto samohito samannāgato assa, sotarogena…pe… ghānarogena… jivhārogena… kāyarogena… sīsarogena… kaṇṇarogena… mukharogena… dantarogena… kāsena… sāsena… pināsena… ḍāhena… jarena… kucchirogena… mucchāya… pakkhandikāya… sūlāya… visūcikāya… kuṭṭhena… gaṇḍena… kilāsena… sosena… apamārena… dadduyā… kaṇḍuyā … kacchuyā… rakhasāya… vitacchikāya… lohitena… pittena… madhumehena… aṃsāya… piḷakāya… bhagandalena… pittasamuṭṭhānena ābādhena… semhasamuṭṭhānena ābādhena… vātasamuṭṭhānena ābādhena… sannipātikena ābādhena… utupariṇāmajena ābādhena… visamaparihārajena ābādhena… opakkamikena ābādhena… kammavipākajena ābādhena… sītena… uṇhena… jighacchāya… pipāsāya… uccārena… passāvena… ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassehi phuṭṭho pareto samohito samannāgato assāti – phassena yadā phuṭṭhassa.

ಪರಿದೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ। ಆದೇವಂ ಪರಿದೇವಂ ಆದೇವನಂ ಪರಿದೇವನಂ ಆದೇವಿತತ್ತಂ ಪರಿದೇವಿತತ್ತಂ ವಾಚಾ ಪಲಾಪಂ ವಿಪ್ಪಲಾಪಂ ಲಾಲಪ್ಪಂ ಲಾಲಪ್ಪಾಯನಂ ಲಾಲಪ್ಪಾಯಿತತ್ತಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಮ್ಹಿಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ – ಪರಿದೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

Paridevaṃbhikkhu na kareyya kuhiñcīti. Ādevaṃ paridevaṃ ādevanaṃ paridevanaṃ ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpaṃ vippalāpaṃ lālappaṃ lālappāyanaṃ lālappāyitattaṃ na kareyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyya. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vāti – paridevaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci.

ಭವಞ್ಚ ನಾಭಿಜಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ। ಕಾಮಭವಂ ನ ಜಪ್ಪೇಯ್ಯ, ರೂಪಭವಂ ನ ಜಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಅರೂಪಭವಂ ನ ಜಪ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಪಜಪ್ಪೇಯ್ಯ ನಾಭಿಜಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ – ಭವಞ್ಚ ನಾಭಿಜಪ್ಪೇಯ್ಯ।

Bhavañca nābhijappeyyāti. Kāmabhavaṃ na jappeyya, rūpabhavaṃ na jappeyya, arūpabhavaṃ na jappeyya na pajappeyya nābhijappeyyāti – bhavañca nābhijappeyya.

ಭೇರವೇಸು ಚ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯಾತಿ। ಭೇರವಾತಿ ಏಕೇನಾಕಾರೇನ ಭಯಮ್ಪಿ ಭೇರವಮ್ಪಿ ತಞ್ಞೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಏತಂ ನೂನ ತಂ ಭಯಂ ಭೇರವಂ ನ ಜಹೇ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ। ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ವುತ್ತಂ ಸೀಹಾ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ದೀಪೀ ಅಚ್ಛಾ ತರಚ್ಛಾ ಕೋಕಾ ಮಹಿಂಸಾ ಅಸ್ಸಾ ಹತ್ಥೀ ಅಹಿ ವಿಚ್ಛಿಕಾ ಸತಪದೀ, ಚೋರಾ ವಾ ಅಸ್ಸು ಮಾನವಾ ವಾ ಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ ಅಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ। ಅಥಾಪರೇನ ಆಕಾರೇನ ಭಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಭಯಂ ಭಯಾನಕಂ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಲೋಮಹಂಸೋ ಚೇತಸೋ ಉಬ್ಬೇಗೋ ಉತ್ರಾಸೋ, ಜಾತಿಭಯಂ ಜರಾಭಯಂ ಬ್ಯಾಧಿಭಯಂ ಮರಣಭಯಂ ರಾಜಭಯಂ ಚೋರಭಯಂ ಅಗ್ಗಿಭಯಂ ಉದಕಭಯಂ ಅತ್ತಾನುವಾದಭಯಂ ಪರಾನುವಾದಭಯಂ ದಣ್ಡಭಯಂ ದುಗ್ಗತಿಭಯಂ ಊಮಿಭಯಂ ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಂ ಆವಟ್ಟಭಯಂ ಸುಸುಕಾಭಯಂ ⁸⁵ ಆಜೀವಿಕಭಯಂ ಅಸಿಲೋಕಭಯಂ ಪರಿಸಾಯ ಸಾರಜ್ಜಭಯಂ ಮದನಭಯಂ ದುಗ್ಗತಿಭಯಂ ಭಯಂ ಭಯಾನಕಂ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಲೋಮಹಂಸೋ ಚೇತಸೋ ಉಬ್ಬೇಗೋ ಉತ್ರಾಸೋ। ಭೇರವೇಸು ಚ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯಾತಿ ಭೇರವೇ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ವಾ ಸುಣಿತ್ವಾ ವಾ ನ ವೇಧೇಯ್ಯ ನ ಪವೇಧೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ ನ ತಸೇಯ್ಯ ನ ಉತ್ತಸೇಯ್ಯ ನ ಪರಿತಸೇಯ್ಯ ನ ಭಾಯೇಯ್ಯ ನ ಸನ್ತಾಸಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಭೀರೂ ಅಸ್ಸ ಅಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ, ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಭೇರವೇಸು ಚ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ।

Bheravesu ca na sampavedheyyāti. Bheravāti ekenākārena bhayampi bheravampi taññeva. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘etaṃ nūna taṃ bhayaṃ bheravaṃ na jahe āgacchatī’’ti. Bahiddhārammaṇaṃ vuttaṃ sīhā byagghā dīpī acchā taracchā kokā mahiṃsā assā hatthī ahi vicchikā satapadī, corā vā assu mānavā vā katakammā vā akatakammā vā. Athāparena ākārena bhayaṃ vuccati ajjhattikaṃ cittasamuṭṭhānaṃ bhayaṃ bhayānakaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso cetaso ubbego utrāso, jātibhayaṃ jarābhayaṃ byādhibhayaṃ maraṇabhayaṃ rājabhayaṃ corabhayaṃ aggibhayaṃ udakabhayaṃ attānuvādabhayaṃ parānuvādabhayaṃ daṇḍabhayaṃ duggatibhayaṃ ūmibhayaṃ kumbhīlabhayaṃ āvaṭṭabhayaṃ susukābhayaṃ ⁸⁶ ājīvikabhayaṃ asilokabhayaṃ parisāya sārajjabhayaṃ madanabhayaṃ duggatibhayaṃ bhayaṃ bhayānakaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso cetaso ubbego utrāso. Bheravesu ca na sampavedheyyāti bherave passitvā vā suṇitvā vā na vedheyya na pavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na paritaseyya na bhāyeyya na santāsaṃ āpajjeyya, abhīrū assa achambhī anutrāsī apalāyī, pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃso vihareyyāti – bheravesu ca na sampavedheyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಫಸ್ಸೇನ ಯದಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ, ಪರಿದೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

‘‘Phassena yadā phuṭṭhassa, paridevaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci;

ಭವಞ್ಚ ನಾಭಿಜಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಭೇರವೇಸು ಚ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Bhavañca nābhijappeyya, bheravesu ca na sampavedheyyā’’ti.

೧೫೯.

159.

ಅನ್ನಾನಮಥೋ ಪಾನಾನಂ, ಖಾದನೀಯಾನಮಥೋಪಿ ವತ್ಥಾನಂ।

Annānamatho pānānaṃ, khādanīyānamathopi vatthānaṃ;

ಲದ್ಧಾ ನ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕಯಿರಾ, ನ ಚ ಪರಿತ್ತಸೇ ತಾನಿ ಅಲಭಮಾನೋ॥

Laddhāna sannidhiṃ kayirā, na ca parittase tāni alabhamāno.

ಅನ್ನಾನಮಥೋ ಪಾನಾನಂ, ಖಾದನೀಯಾನಮಥೋಪಿ ವತ್ಥಾನನ್ತಿ। ಅನ್ನಾನನ್ತಿ ಓದನೋ ಕುಮ್ಮಾಸೋ ಸತ್ತು ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸಂ। ಪಾನಾನನ್ತಿ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ – ಅಮ್ಬಪಾನಂ, ಜಮ್ಬುಪಾನಂ, ಚೋಚಪಾನಂ, ಮೋಚಪಾನಂ, ಮಧುಪಾನಂ , ಮುದ್ದಿಕಪಾನಂ, ಸಾಲುಕಪಾನಂ, ಫಾರುಸಕಪಾನಂ। ಅಪರಾನಿಪಿ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ – ಕೋಸಮ್ಬಪಾನಂ, ಕೋಲಪಾನಂ, ಬದರಪಾನಂ, ಘತಪಾನಂ, ತೇಲಪಾನಂ, ಪಯೋಪಾನಂ, ಯಾಗುಪಾನಂ, ರಸಪಾನಂ। ಖಾದನೀಯಾನನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಖಜ್ಜಕಂ, ಪೂವಖಜ್ಜಕಂ, ಮೂಲಖಜ್ಜಕಂ, ತಚಖಜ್ಜಕಂ, ಪತ್ತಖಜ್ಜಕಂ, ಪುಪ್ಫಖಜ್ಜಕಂ, ಫಲಖಜ್ಜಕಂ। ವತ್ಥಾನನ್ತಿ ಛ ಚೀವರಾನಿ – ಖೋಮಂ, ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ, ಕೋಸೇಯ್ಯಂ, ಕಮ್ಬಲಂ, ಸಾಣಂ, ಭಙ್ಗನ್ತಿ – ಅನ್ನಾನಮಥೋ ಪಾನಾನಂ ಖಾದನೀಯಾನಮಥೋಪಿ ವತ್ಥಾನಂ।

Annānamathopānānaṃ, khādanīyānamathopi vatthānanti. Annānanti odano kummāso sattu maccho maṃsaṃ. Pānānanti aṭṭha pānāni – ambapānaṃ, jambupānaṃ, cocapānaṃ, mocapānaṃ, madhupānaṃ , muddikapānaṃ, sālukapānaṃ, phārusakapānaṃ. Aparānipi aṭṭha pānāni – kosambapānaṃ, kolapānaṃ, badarapānaṃ, ghatapānaṃ, telapānaṃ, payopānaṃ, yāgupānaṃ, rasapānaṃ. Khādanīyānanti piṭṭhakhajjakaṃ, pūvakhajjakaṃ, mūlakhajjakaṃ, tacakhajjakaṃ, pattakhajjakaṃ, pupphakhajjakaṃ, phalakhajjakaṃ. Vatthānanti cha cīvarāni – khomaṃ, kappāsikaṃ, koseyyaṃ, kambalaṃ, sāṇaṃ, bhaṅganti – annānamatho pānānaṃ khādanīyānamathopi vatthānaṃ.

ಲದ್ಧಾ ನ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕಯಿರಾತಿ। ಲದ್ಧಾತಿ ಲದ್ಧಾ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ವಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ನ ಕುಹನಾಯ, ನ ಲಪನಾಯ, ನ ನೇಮಿತ್ತಿಕತಾಯ, ನ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾಯ, ನ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನತಾಯ ⁸⁷, ನ ಕಟ್ಠದಾನೇನ, ನ ವೇಳುದಾನೇನ, ನ ಪತ್ತದಾನೇನ, ನ ಪುಪ್ಫದಾನೇನ, ನ ಫಲದಾನೇನ, ನ ಸಿನಾನದಾನೇನ, ನ ಚುಣ್ಣದಾನೇನ, ನ ಮತ್ತಿಕಾದಾನೇನ, ನ ದನ್ತಕಟ್ಠದಾನೇನ, ನ ಮುಖೋದಕದಾನೇನ, ನ ಚಾಟುಕಮ್ಯತಾಯ, ನ ಮುಗ್ಗಸೂಪ್ಯತಾಯ ⁸⁸, ನ ಪಾರಿಭಟಯಯತಾಯ, ನ ಪೀಠಮದ್ದಿಕತಾಯ ⁸⁹, ನ ವತ್ಥುವಿಜ್ಜಾಯ, ನ ತಿರಚ್ಛಾನವಿಜ್ಜಾಯ, ನ ಅಙ್ಗವಿಜ್ಜಾಯ, ನ ನಕ್ಖತ್ತವಿಜ್ಜಾಯ, ನ ದೂತಗಮನೇನ, ನ ಪಹಿಣಗಮನೇನ, ನ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಯೇನ, ನ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮೇನ, ನ ನವಕಮ್ಮೇನ, ನ ಪಿಣ್ಡಪಟಿಪಿಣ್ಡಕೇನ, ನ ದಾನಾನುಪ್ಪದಾನೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಲದ್ಧಾ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ವಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾತಿ – ಲದ್ಧಾ। ನ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕಯಿರಾತಿ ಅನ್ನಸನ್ನಿಧಿಂ ಪಾನಸನ್ನಿಧಿಂ ವತ್ಥಸನ್ನಿಧಿಂ ಯಾನಸನ್ನಿಧಿಂ ಸಯನಸನ್ನಿಧಿಂ ಗನ್ಧಸನ್ನಿಧಿಂ ಆಮಿಸಸನ್ನಿಧಿಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ಲದ್ಧಾ ನ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕಯಿರಾ।

Laddhā na sannidhiṃ kayirāti. Laddhāti laddhā labhitvā adhigantvā vinditvā paṭilabhitvā na kuhanāya, na lapanāya, na nemittikatāya, na nippesikatāya, na lābhena lābhaṃ nijigīsanatāya ⁹⁰, na kaṭṭhadānena, na veḷudānena, na pattadānena, na pupphadānena, na phaladānena, na sinānadānena, na cuṇṇadānena, na mattikādānena, na dantakaṭṭhadānena, na mukhodakadānena, na cāṭukamyatāya, na muggasūpyatāya ⁹¹, na pāribhaṭayayatāya, na pīṭhamaddikatāya ⁹², na vatthuvijjāya, na tiracchānavijjāya, na aṅgavijjāya, na nakkhattavijjāya, na dūtagamanena, na pahiṇagamanena, na jaṅghapesaniyena, na vejjakammena, na navakammena, na piṇḍapaṭipiṇḍakena, na dānānuppadānena dhammena samena laddhā labhitvā adhigantvā vinditvā paṭilabhitvāti – laddhā. Na sannidhiṃ kayirāti annasannidhiṃ pānasannidhiṃ vatthasannidhiṃ yānasannidhiṃ sayanasannidhiṃ gandhasannidhiṃ āmisasannidhiṃ na kareyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyyāti – laddhā na sannidhiṃ kayirā.

ನ ಚ ಪರಿತ್ತಸೇ ತಾನಿ ಅಲಭಮಾನೋತಿ। ಅನ್ನಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ , ಪಾನಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ವತ್ಥಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಕುಲಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಗಣಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಆವಾಸಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಲಾಭಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಯಸಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಪಸಂಸಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಸುಖಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಚೀವರಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಂ ವಾ ನ ಲಭಾಮಿ, ‘‘ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ನ ತಸೇಯ್ಯ ನ ಉತ್ತಸೇಯ್ಯ ನ ಪರಿತ್ತಸೇಯ್ಯ ನ ಭಾಯೇಯ್ಯ ನ ಸನ್ತಾಸಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ , ಅಭೀರೂ ಅಸ್ಸ ಅಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ, ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ನ ಚ ಪರಿತ್ತಸೇ ತಾನಿ ಅಲಭಮಾನೋ।

Na ca parittase tāni alabhamānoti. Annaṃ vā na labhāmi , pānaṃ vā na labhāmi, vatthaṃ vā na labhāmi, kulaṃ vā na labhāmi, gaṇaṃ vā na labhāmi, āvāsaṃ vā na labhāmi, lābhaṃ vā na labhāmi, yasaṃ vā na labhāmi, pasaṃsaṃ vā na labhāmi, sukhaṃ vā na labhāmi, cīvaraṃ vā na labhāmi, piṇḍapātaṃ vā na labhāmi, senāsanaṃ vā na labhāmi, gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ vā na labhāmi, gilānupaṭṭhākaṃ vā na labhāmi, ‘‘appaññātomhī’’ti na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhāyeyya na santāsaṃ āpajjeyya , abhīrū assa achambhī anutrāsī apalāyī, pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃso vihareyyāti – na ca parittase tāni alabhamāno.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಅನ್ನಾನಮಥೋ ಪಾನಾನಂ, ಖಾದನೀಯಾನಮಥೋಪಿ ವತ್ಥಾನಂ।

‘‘Annānamatho pānānaṃ, khādanīyānamathopi vatthānaṃ;

ಲದ್ಧಾ ನ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕಯಿರಾ, ನ ಚ ಪರಿತ್ತಸೇ ತಾನಿ ಅಲಭಮಾನೋ’’ತಿ॥

Laddhā na sannidhiṃ kayirā, na ca parittase tāni alabhamāno’’ti.

೧೬೦.

160.

ಝಾಯೀ ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸ, ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ।

Jhāyīna pādalolassa, virame kukkuccā nappamajjeyya;

ಅಥಾಸನೇಸು ಸಯನೇಸು, ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯ॥

Athāsanesu sayanesu, appasaddesu bhikkhu vihareyya.

ಝಾಯೀ ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸಾತಿ। ಝಾಯೀತಿ ಪಠಮೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ದುತಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ತತಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಚತುತ್ಥೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸವಿತಕ್ಕಸವಿಚಾರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಮತ್ತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅವಿತಕ್ಕಅವಿಚಾರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸಪ್ಪೀತಿಕೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಪೀತಿಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸಾತಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸುಖಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸುಞ್ಞತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅನಿಮಿತ್ತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಲೋಕಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಲೋಕುತ್ತರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಝಾನರತೋ ಏಕತ್ತಮನುಯುತ್ತೋ ಪರಮತ್ಥಗರುಕೋತಿ ⁹³ – ಝಾಯೀ।

Jhāyī na pādalolassāti. Jhāyīti paṭhamenapi jhānena jhāyī, dutiyenapi jhānena jhāyī, tatiyenapi jhānena jhāyī, catutthenapi jhānena jhāyī, savitakkasavicārenapi jhānena jhāyī, avitakkavicāramattenapi jhānena jhāyī, avitakkaavicārenapi jhānena jhāyī, sappītikenapi jhānena jhāyī, nippītikenapi jhānena jhāyī, pītisahagatenapi jhānena jhāyī, sātasahagatenapi jhānena jhāyī, sukhasahagatenapi jhānena jhāyī, upekkhāsahagatenapi jhānena jhāyī, suññatenapi jhānena jhāyī, animittenapi jhānena jhāyī, appaṇihitenapi jhānena jhāyī, lokiyenapi jhānena jhāyī, lokuttarenapi jhānena jhāyī, jhānarato ekattamanuyutto paramatthagarukoti ⁹⁴ – jhāyī.

ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸಾತಿ। ಕಥಂ ಪಾದಲೋಲೋ ಹೋತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಾದಲೋಲಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ ಆರಾಮೇನ ಆರಾಮಂ ಉಯ್ಯಾನೇನ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಾಮೇನ ಗಾಮಂ ನಿಗಮೇನ ನಿಗಮಂ ನಗರೇನ ನಗರಂ ರಟ್ಠೇನ ರಟ್ಠಂ ಜನಪದೇನ ಜನಪದಂ ದೀಘಚಾರಿಕಂ ಅನವಟ್ಠಿತಚಾರಿಕಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಪಾದಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Napādalolassāti. Kathaṃ pādalolo hoti? Idhekacco pādaloliyena samannāgato hoti ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ gāmena gāmaṃ nigamena nigamaṃ nagarena nagaraṃ raṭṭhena raṭṭhaṃ janapadena janapadaṃ dīghacārikaṃ anavaṭṭhitacārikaṃ anuyutto viharati. Evampi pādalolo hoti.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತೋಪಿಸಙ್ಘಾರಾಮೇ ಪಾದಲೋಲಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ನ ಅತ್ಥಹೇತು ನ ಕಾರಣಹೇತು ಉದ್ಧತೋ ಅವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ಪರಿವೇಣತೋ ಪರಿವೇಣಂ ಗಚ್ಛತಿ ವಿಹಾರತೋ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ ಅಡ್ಢಯೋಗತೋ ಅಡ್ಢಯೋಗಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪಾಸಾದತೋ ಪಾಸಾದಂ ಗಚ್ಛತಿ ಹಮ್ಮಿಯತೋ ಹಮ್ಮಿಯಂ ಗಚ್ಛತಿ ಗುಹಾಯ ಗುಹಂ ಗಚ್ಛತಿ ಲೇಣತೋ ಲೇಣಂ ಗಚ್ಛತಿ ಕುಟಿತೋ ಕುಟಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಕೂಟಾಗಾರತೋ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ ಅಟ್ಟತೋ ಅಟ್ಟಂ ಗಚ್ಛತಿ ಮಾಳತೋ ಮಾಳಂ ಗಚ್ಛತಿ ಉದ್ದಣ್ಡತೋ ಉದ್ದಣ್ಡಂ ಗಚ್ಛತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಂ ಗಚ್ಛತಿ ಮಣ್ಡಲಮಾಳತೋ ಮಣ್ಡಲಮಾಳಂ ಗಚ್ಛತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲತೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಯತ್ಥ ವಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸೀದನ್ತಿ ತಹಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ದುತಿಯೋ ಹೋತಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ತತಿಯೋ ಹೋತಿ, ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಚತುತ್ಥೋ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಬಹುಂ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ಪಲಪತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರಾಜಕಥಂ ಚೋರಕಥಂ ಮಹಾಮತ್ತಕಥಂ ಸೇನಾಕಥಂ ಭಯಕಥಂ ಯುದ್ಧಕಥಂ ಅನ್ನಕಥಂ ಪಾನಕಥಂ ವತ್ಥಕಥಂ ಯಾನಕಥಂ ಸಯನಕಥಂ ಮಾಲಾಕಥಂ ಗನ್ಧಕಥಂ ಞಾತಿಕಥಂ ಗಾಮಕಥಂ ನಿಗಮಕಥಂ ನಗರಕಥಂ ಜನಪದಕಥಂ ಇತ್ಥಿಕಥಂ ಸೂರಕಥಂ ವಿಸಿಖಾಕಥಂ ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಂ ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಂ ನಾನತ್ತಕಥಂ ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಇತಿ ಭವಾಭವಕಥಂ ಇತಿ ವಾ। ಏವಮ್ಪಿ ಪಾದಲೋಲೋ ಹೋತಿ।

Atha vā bhikkhu antopisaṅghārāme pādaloliyena samannāgato hoti. Na atthahetu na kāraṇahetu uddhato avūpasantacitto pariveṇato pariveṇaṃ gacchati vihārato vihāraṃ gacchati aḍḍhayogato aḍḍhayogaṃ gacchati pāsādato pāsādaṃ gacchati hammiyato hammiyaṃ gacchati guhāya guhaṃ gacchati leṇato leṇaṃ gacchati kuṭito kuṭiṃ gacchati kūṭāgārato kūṭāgāraṃ gacchati aṭṭato aṭṭaṃ gacchati māḷato māḷaṃ gacchati uddaṇḍato uddaṇḍaṃ gacchati upaṭṭhānasālato upaṭṭhānasālaṃ gacchati maṇḍalamāḷato maṇḍalamāḷaṃ gacchati rukkhamūlato rukkhamūlaṃ gacchati. Yattha vā pana bhikkhū nisīdanti tahiṃ gacchati, tattha ekassa vā dutiyo hoti, dvinnaṃ vā tatiyo hoti, tiṇṇaṃ vā catuttho hoti. Tattha bahuṃ samphappalāpaṃ palapati, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ yānakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ iti bhavābhavakathaṃ iti vā. Evampi pādalolo hoti.

ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸಾತಿ। ಪಾದಲೋಲಿಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಪಾದಲೋಲಿಯಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯ ಚರೇಯ್ಯ ವಿಚರೇಯ್ಯ ಇರಿಯೇಯ್ಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ ಪಾಲೇಯ್ಯ ಯಪೇಯ್ಯ ಯಾಪೇಯ್ಯ, ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾರಾಮೋ ಅಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನರತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಥಮನುಯುತ್ತೋ ಅನಿರಾಕತಜ್ಝಾನೋ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರೂಹೇತಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಾನಂ ಝಾಯೀ ಝಾನರತೋ ಏಕತ್ತಮನುಯುತ್ತೋ ಪರಮತ್ಥಗರುಕೋತಿ – ಝಾಯೀ ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸ।

Napādalolassāti. Pādaloliyaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, pādaloliyā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyya careyya vicareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyya, paṭisallānārāmo assa paṭisallānarato ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanā samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ jhāyī jhānarato ekattamanuyutto paramatthagarukoti – jhāyī na pādalolassa.

ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚನ್ತಿ ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಪಾದಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಹತ್ಥಪಾದಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಅವಜ್ಜೇ ವಜ್ಜಸಞ್ಞಿತಾ, ವಜ್ಜೇ ಅವಜ್ಜಸಞ್ಞಿತಾ, ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತತ್ತಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ।

Virame kukkuccā nappamajjeyyāti. Kukkuccanti hatthakukkuccampi kukkuccaṃ, pādakukkuccampi kukkuccaṃ, hatthapādakukkuccampi kukkuccaṃ, akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitā, avajje vajjasaññitā, vajje avajjasaññitā, yaṃ evarūpaṃ kukkuccaṃ kukkuccāyanā kukkuccāyitattaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho – idaṃ vuccati kukkuccaṃ.

ಅಪಿ ಚ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ – ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ। ಕಥಂ ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ? ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ಕಾಯಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ, ‘‘ಕತಂ ಮೇ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ವಚೀಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ, ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ಮನೋಸುಚರಿತನ್ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ, ಅಕತಾ ಮೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ…ಪೇ॰… ಮನೋವಿಲೇಖೋ, ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ… ಕತೋ ಮೇ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ… ಕತೋ ಮೇ ಮುಸಾವಾದೋ… ಕತಾ ಮೇ ಪಿಸುಣವಾಚಾ… ಕತಾ ಮೇ ಫರುಸವಾಚಾ… ಕತೋ ಮೇ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ… ಕತಾ ಮೇ ಅಭಿಜ್ಝಾ… ಕತೋ ಮೇ ಬ್ಯಾಪಾದೋ… ಕತಾ ಮೇ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ, ಅಕತಾ ಮೇ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ । ಏವಂ ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ।

Api ca dvīhi kāraṇehi uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho – katattā ca akatattā ca. Kathaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho? ‘‘Kataṃ me kāyaduccaritaṃ, akataṃ me kāyasucarita’’nti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho, ‘‘kataṃ me vacīduccaritaṃ, akataṃ me vacīsucarita’’nti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho, ‘‘kataṃ me manoduccaritaṃ, akataṃ me manosucaritanti…pe… ‘‘kato me pāṇātipāto, akatā me pāṇātipātā veramaṇī’’ti uppajjati kukkuccaṃ…pe… manovilekho, ‘‘kataṃ me adinnādānaṃ… kato me kāmesumicchācāro… kato me musāvādo… katā me pisuṇavācā… katā me pharusavācā… kato me samphappalāpo… katā me abhijjhā… kato me byāpādo… katā me micchādiṭṭhi, akatā me sammādiṭṭhī’’ti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . Evaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho.

ಅಥ ವಾ ‘‘ಸೀಲೇಸುಮ್ಹಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ, ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸುಮ್ಹಿ ಅಗುತ್ತದ್ವಾರೋ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಭೋಜನೇ ಅಮತ್ತಞ್ಞುಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ಜಾಗರಿಯಂ ಅನನುಯುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ನ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾ ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾ ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾ ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾನಿ ಮೇ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನೀ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾನಿ ಮೇ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನೀ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾ ಮೇ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತೋ ಮೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ… ‘‘ದುಕ್ಖಂ ಮೇ ಅಪರಿಞ್ಞಾತ’’ನ್ತಿ… ‘‘ಸಮುದಯೋ ಮೇ ಅಪ್ಪಹೀನೋ’’ತಿ… ‘‘ಮಗ್ಗೋ ಮೇ ಅಭಾವಿತೋ’’ತಿ… ‘‘ನಿರೋಧೋ ಮೇ ಅಸಚ್ಛಿಕತೋ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ। ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ಆರಮೇಯ್ಯ ವಿರಮೇಯ್ಯ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ।

Atha vā ‘‘sīlesumhi na paripūrakārī’’ti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho, ‘‘indriyesumhi aguttadvāro’’ti…pe… ‘‘bhojane amattaññumhī’’ti… ‘‘jāgariyaṃ ananuyuttomhī’’ti… ‘‘na satisampajaññena samannāgatomhī’’ti… ‘‘abhāvitā me cattāro satipaṭṭhānā’’ti… ‘‘abhāvitā me cattāro sammappadhānā’’ti… ‘‘abhāvitā me cattāro iddhipādā’’ti… ‘‘abhāvitāni me pañcindriyānī’’ti… ‘‘abhāvitāni me pañca balānī’’ti… ‘‘abhāvitā me satta bojjhaṅgā’’ti… ‘‘abhāvito me ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti… ‘‘dukkhaṃ me apariññāta’’nti… ‘‘samudayo me appahīno’’ti… ‘‘maggo me abhāvito’’ti… ‘‘nirodho me asacchikato’’ti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho. Virame kukkuccāti kukkuccā ārameyya virameyya paṭivirameyya kukkuccaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya. Kukkuccā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – virame kukkuccā.

ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರೀ ಅಸ್ಸ ಸಾತಚ್ಚಕಾರೀ ಅಟ್ಠಿತಕಾರೀ ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಚ್ಛನ್ದೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರೋ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ‘‘ಕದಾಹಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇಯ್ಯಂ, ಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಯೋ ತತ್ಥ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಥಾಮೋ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಆತಪ್ಪಂ ಪಧಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯೋಗೋ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು । ‘‘ಕದಾಹಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ…ಪೇ॰… ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಂ… ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಂ… ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧಂ… ಕದಾಹಂ ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಅಪ್ಪಹೀನೇ ವಾ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹೇಯ್ಯಂ, ಅಭಾವಿತಂ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ, ಅಸಚ್ಛಿಕತಂ ವಾ ನಿರೋಧಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಯೋ ತತ್ಥ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಥಾಮೋ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಆತಪ್ಪಂ ಪಧಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯೋಗೋ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ – ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ।

Nappamajjeyyāti sakkaccakārī assa sātaccakārī aṭṭhitakārī anolīnavuttiko anikkhittacchando anikkhittadhuro appamādo kusalesu dhammesu. ‘‘Kadāhaṃ aparipūraṃ vā sīlakkhandhaṃ paripūreyyaṃ, paripūraṃ vā sīlakkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggaṇheyya’’nti? Yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca thāmo ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca ātappaṃ padhānaṃ adhiṭṭhānaṃ anuyogo appamādo kusalesu dhammesu . ‘‘Kadāhaṃ aparipūraṃ vā samādhikkhandhaṃ…pe… paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ… kadāhaṃ apariññātaṃ vā dukkhaṃ parijāneyyaṃ, appahīne vā kilese pajaheyyaṃ, abhāvitaṃ vā maggaṃ bhāveyyaṃ, asacchikataṃ vā nirodhaṃ sacchikareyya’’nti? Yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca thāmo ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca ātappaṃ padhānaṃ adhiṭṭhānaṃ anuyogo appamādo kusalesu dhammesūti – virame kukkuccā nappamajjeyya.

ಅಥಾಸನೇಸು ಸಯನೇಸು, ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ। ಅಥಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಆಸನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಯತ್ಥ ನಿಸೀದತಿ – ಮಞ್ಚೋ ಪೀಠಂ ಭಿಸಿ ತಟ್ಟಿಕಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಲಾಲಸನ್ಥಾರೋ। ಸಯನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸೇನಾಸನಂ ವಿಹಾರೋ ಅಡ್ಢಯೋಗೋ ಪಾಸಾದೋ ಹಮ್ಮಿಯಂ ಗುಹಾತಿ – ಅಥಾಸನೇಸು ಸಯನೇಸು।

Athāsanesu sayanesu, appasaddesu bhikkhu vihareyyāti. Athāti padasandhi…pe… āsanaṃ vuccati yattha nisīdati – mañco pīṭhaṃ bhisi taṭṭikā cammakhaṇḍo tiṇasanthāro paṇṇasanthāro palālasanthāro. Sayanaṃ vuccati senāsanaṃ vihāro aḍḍhayogo pāsādo hammiyaṃ guhāti – athāsanesu sayanesu.

ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ। ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸೇಸು ವಿಜನವಾತೇಸು ಮನುಸ್ಸರಾಹಸ್ಸೇಯ್ಯಕೇಸು ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಸಾರುಪ್ಪೇಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ಚರೇಯ್ಯ ವಿಚರೇಯ್ಯ ವಿಹರೇಯ್ಯ ಇರಿಯೇಯ್ಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ ಪಾಲೇಯ್ಯ ಯಪೇಯ್ಯ ಯಾಪೇಯ್ಯಾತಿ – ಅಥಾಸನೇಸು ಸಯನೇಸು ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯ।

Appasaddesu bhikkhu vihareyyāti. Appasaddesu appanigghosesu vijanavātesu manussarāhasseyyakesu paṭisallānasāruppesu senāsanesu careyya vicareyya vihareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyyāti – athāsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಝಾಯೀ ನ ಪಾದಲೋಲಸ್ಸ, ವಿರಮೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ।

‘‘Jhāyī na pādalolassa, virame kukkuccā nappamajjeyya;

ಅಥಾಸನೇಸು ಸಯನೇಸು, ಅಪ್ಪಸದ್ದೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Athāsanesu sayanesu, appasaddesu bhikkhu vihareyyā’’ti.

೧೬೧.

161.

ನಿದ್ದಂ ನ ಬಹುಲೀಕರೇಯ್ಯ, ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ ಆತಾಪೀ।

Niddaṃ na bahulīkareyya, jāgariyaṃ bhajeyya ātāpī;

ತನ್ದಿಂ ಮಾಯಂ ಹಸ್ಸಂ ಖಿಡ್ಡಂ, ಮೇಥುನಂ ವಿಪ್ಪಜಹೇ ಸವಿಭೂಸಂ॥

Tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ, methunaṃ vippajahe savibhūsaṃ.

ನಿದ್ದಂ ನ ಬಹುಲೀಕರೇಯ್ಯಾತಿ। ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಛಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ ನಿಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ – ನಿದ್ದಂ ನ ಬಹುಲೀಕರೇಯ್ಯ।

Niddaṃ na bahulīkareyyāti. Rattindivaṃ chakoṭṭhāsaṃ kāretvā pañcakoṭṭhāsaṃ paṭipajjeyya ekakoṭṭhāsaṃ nippajjeyyāti – niddaṃ na bahulīkareyya.

ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ ಆತಾಪೀತಿ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ದಿವಸಂ ಚಙ್ಕಮೇನ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಆವರಣೀಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇಯ್ಯ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಠಮಂ ಯಾಮಂ ಚಙ್ಕಮೇನ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಆವರಣೀಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇಯ್ಯ, ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಯಾಮಂ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಪಾದೇಪಾದಂ ಅಚ್ಚಾಧಾಯ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಉಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಯಾಮಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಚಙ್ಕಮೇನ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಆವರಣೀಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇಯ್ಯ।

Jāgariyaṃ bhajeyya ātāpīti. Idha bhikkhu divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheyya, rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheyya, rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyya pādepādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā, rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheyya.

ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯಾತಿ ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ ಸಮ್ಭಜೇಯ್ಯ ಸೇವೇಯ್ಯ ನಿಸೇವೇಯ್ಯ ಸಂಸೇವೇಯ್ಯ ಪಟಿಸೇವೇಯ್ಯಾತಿ – ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ।

Jāgariyaṃ bhajeyyāti jāgariyaṃ bhajeyya sambhajeyya seveyya niseveyya saṃseveyya paṭiseveyyāti – jāgariyaṃ bhajeyya.

ಆತಾಪೀತಿ। ಆತಪ್ಪಂ ವುಚ್ಚತಿ ವೀರಿಯಂ ⁹⁵। ಯೋ ಚೇತಸಿಕೋ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭೋ ನಿಕ್ಕಮೋ ಪರಕ್ಕಮೋ ಉಯ್ಯಾಮೋ ವಾಯಾಮೋ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಥಾಮೋ ಠಿತಿ ಅಸಿಥಿಲಪರಕ್ಕಮತಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಚ್ಛನ್ದತಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರತಾ ಧುರಸಮ್ಪಗ್ಗಹೋ ವೀರಿಯಂ ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವೀರಿಯಬಲಂ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ। ಇಮಿನಾ ಆತಾಪೇನ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಆತಾಪೀತಿ – ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ ಆತಾಪೀ।

Ātāpīti. Ātappaṃ vuccati vīriyaṃ ⁹⁶. Yo cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo ṭhiti asithilaparakkamatā anikkhittacchandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggaho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ sammāvāyāmo. Iminā ātāpena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato so vuccati ātāpīti – jāgariyaṃ bhajeyya ātāpī.

ತನ್ದಿಂ ಮಾಯಂ ಹಸ್ಸಂ ಖಿಡ್ಡಂ, ಮೇಥುನಂ ವಿಪ್ಪಜಹೇ ಸವಿಭೂಸನ್ತಿ। ತನ್ದೀತಿ ⁹⁷ ತನ್ದೀ ತನ್ದಿಯನಾ ತನ್ದಿಯಿತತ್ತಂ ⁹⁸ ತನ್ದಿಮನಕತಾ ಆಲಸ್ಯಂ ಆಲಸ್ಯಾಯನಾ ಆಲಸ್ಯಾಯಿತತ್ತಂ। ಮಾಯಾ ವುಚ್ಚತಿ ವಞ್ಚನಿಕಾ ಚರಿಯಾ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಹೇತು ಪಾಪಿಕಂ ಇಚ್ಛಂ ಪಣಿದಹತಿ। ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾತಿ ⁹⁹ ಇಚ್ಛತಿ, ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾತಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತಿ, ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾತಿ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ, ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾತಿ ಕಾಯೇನ ಪರಕ್ಕಮತಿ। ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಮಾಯಾವಿತಾ ಅಚ್ಚಸರಾ ವಞ್ಚನಾ ನಿಕತಿ ನಿಕಿರಣಾ ಪರಿಹರಣಾ ಗೂಹನಾ ಪರಿಗೂಹನಾ ಛಾದನಾ ಪರಿಚ್ಛಾದನಾ ¹⁰⁰ ಅನುತ್ತಾನೀಕಮ್ಮಂ ಅನಾವಿಕಮ್ಮಂ ವೋಚ್ಛಾದನಾ ಪಾಪಕಿರಿಯಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಾಯಾ। ಹಸ್ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅತಿವೇಲಂ ದನ್ತವಿದಂಸಕಂ ಹಸತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಕುಮಾರಕಮಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಯದಿದಂ ಅತಿವೇಲಂ ದನ್ತವಿದಂಸಕಂ ಹಸಿತ’’ನ್ತಿ।

Tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ, methunaṃ vippajahe savibhūsanti. Tandīti ¹⁰¹ tandī tandiyanā tandiyitattaṃ ¹⁰² tandimanakatā ālasyaṃ ālasyāyanā ālasyāyitattaṃ. Māyā vuccati vañcanikā cariyā. Idhekacco kāyena duccaritaṃ caritvā…pe… vācāya manasā duccaritaṃ caritvā tassa paṭicchādanahetu pāpikaṃ icchaṃ paṇidahati. Mā maṃ jaññāti ¹⁰³ icchati, mā maṃ jaññāti saṅkappeti, mā maṃ jaññāti vācaṃ bhāsati, mā maṃ jaññāti kāyena parakkamati. Yā evarūpā māyāvitā accasarā vañcanā nikati nikiraṇā pariharaṇā gūhanā parigūhanā chādanā paricchādanā ¹⁰⁴ anuttānīkammaṃ anāvikammaṃ vocchādanā pāpakiriyā – ayaṃ vuccati māyā. Hassanti idhekacco ativelaṃ dantavidaṃsakaṃ hasati. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘kumārakamidaṃ, bhikkhave , ariyassa vinaye yadidaṃ ativelaṃ dantavidaṃsakaṃ hasita’’nti.

ಖಿಡ್ಡಾತಿ ದ್ವೇ ಖಿಡ್ಡಾ – ಕಾಯಿಕಾ ಚ ಖಿಡ್ಡಾ ವಾಚಸಿಕಾ ಚ ಖಿಡ್ಡಾ। ಕತಮಾ ಕಾಯಿಕಾ ಖಿಡ್ಡಾ? ಹತ್ಥೀಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಅಸ್ಸೇಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ರಥೇಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಧನೂಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಅಟ್ಠಪದೇಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ದಸಪದೇಹಿಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಆಕಾಸೇಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಪರಿಹಾರಪಥೇಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಸನ್ತಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ , ಖಲಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಘಟಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಸಲಾಕಹತ್ಥೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಅಕ್ಖೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಪಙ್ಕಚೀರೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ , ವಙ್ಕಕೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಮೋಕ್ಖಚಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಚಿಙ್ಗುಲಕೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಪತ್ತಾಳ್ಹಕೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ರಥಕೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಧನುಕೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಅಕ್ಖರಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಮನೇಸಿಕಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಯಥಾವಜ್ಜೇನಪಿ ಕೀಳನ್ತಿ – ಅಯಂ ಕಾಯಿಕಾ ಖಿಡ್ಡಾ। ಕತಮಾ ವಾಚಸಿಕಾ ಖಿಡ್ಡಾ? ಮುಖಭೇರಿಕಂ ¹⁰⁵ ಮುಖಾಲಮ್ಬರಂ ಮುಖಡಿಣ್ಡಿಮಕಂ ¹⁰⁶ ಮುಖವಲಿಮಕಂ ಮುಖಭೇರುಳಕಂ ¹⁰⁷ ಮುಖದದ್ದರಿಕಂ ನಾಟಕಂ ಲಾಪಂ ಗೀತಂ ದವಕಮ್ಮಂ – ಅಯಂ ವಾಚಸಿಕಾ ಖಿಡ್ಡಾ।

Khiḍḍāti dve khiḍḍā – kāyikā ca khiḍḍā vācasikā ca khiḍḍā. Katamā kāyikā khiḍḍā? Hatthīhipi kīḷanti, assehipi kīḷanti, rathehipi kīḷanti, dhanūhipi kīḷanti, aṭṭhapadehipi kīḷanti, dasapadehipi kīḷanti, ākāsepi kīḷanti, parihārapathepi kīḷanti, santikāyapi kīḷanti , khalikāyapi kīḷanti, ghaṭikāyapi kīḷanti, salākahatthenapi kīḷanti, akkhenapi kīḷanti, paṅkacīrenapi kīḷanti , vaṅkakenapi kīḷanti, mokkhacikāyapi kīḷanti, ciṅgulakenapi kīḷanti, pattāḷhakenapi kīḷanti, rathakenapi kīḷanti, dhanukenapi kīḷanti, akkharikāyapi kīḷanti, manesikāyapi kīḷanti, yathāvajjenapi kīḷanti – ayaṃ kāyikā khiḍḍā. Katamā vācasikā khiḍḍā? Mukhabherikaṃ ¹⁰⁸ mukhālambaraṃ mukhaḍiṇḍimakaṃ ¹⁰⁹ mukhavalimakaṃ mukhabheruḷakaṃ ¹¹⁰ mukhadaddarikaṃ nāṭakaṃ lāpaṃ gītaṃ davakammaṃ – ayaṃ vācasikā khiḍḍā.

ಮೇಥುನಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ಯೋ ಸೋ ಅಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಗಾಮಧಮ್ಮೋ ವಸಲಧಮ್ಮೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋ ಓದಕನ್ತಿಕೋ ರಹಸ್ಸೋ ದ್ವಯಂದ್ವಯಸಮಾಪತ್ತಿ। ಕಿಂಕಾರಣಾ ವುಚ್ಚತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮೋ? ಉಭಿನ್ನಂ ರತ್ತಾನಂ ಸಾರತ್ತಾನಂ ಅವಸ್ಸುತಾನಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾನಂ ಪರಿಯಾದಿನ್ನಚಿತ್ತಾನಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಸದಿಸಾನಂ ಧಮ್ಮೋತಿ, ತಂಕಾರಣಾ ವುಚ್ಚತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮೋ। ಯಥಾ ಉಭೋ ಕಲಹಕಾರಕಾ ಮೇಥುನಕಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಉಭೋ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾ…ಪೇ॰… ಉಭೋ ಭಸ್ಸಕಾರಕಾ… ಉಭೋ ಅಧಿಕರಣಕಾರಕಾ… ಉಭೋ ವಿವಾದಕಾರಕಾ… ಉಭೋ ವಾದಿನೋ… ಉಭೋ ಸಲ್ಲಾಪಕಾ ಮೇಥುನಕಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ; ಏವಮೇವ ಉಭಿನ್ನಂ ರತ್ತಾನಂ ಸಾರತ್ತಾನಂ ಅವಸ್ಸುತಾನಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾನಂ ಪರಿಯಾದಿನ್ನಚಿತ್ತಾನಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಸದಿಸಾನಂ ಧಮ್ಮೋತಿ, ತಂಕಾರಣಾ ವುಚ್ಚತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮೋ।

Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo vasaladhammo duṭṭhullo odakantiko rahasso dvayaṃdvayasamāpatti. Kiṃkāraṇā vuccati methunadhammo? Ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti, taṃkāraṇā vuccati methunadhammo. Yathā ubho kalahakārakā methunakāti vuccanti, ubho bhaṇḍanakārakā…pe… ubho bhassakārakā… ubho adhikaraṇakārakā… ubho vivādakārakā… ubho vādino… ubho sallāpakā methunakāti vuccanti ; evameva ubhinnaṃ rattānaṃ sārattānaṃ avassutānaṃ pariyuṭṭhitānaṃ pariyādinnacittānaṃ ubhinnaṃ sadisānaṃ dhammoti, taṃkāraṇā vuccati methunadhammo.

ವಿಭೂಸಾತಿ ದ್ವೇ ವಿಭೂಸಾ – ಅತ್ಥಿ ಅಗಾರಿಯಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ, ಅತ್ಥಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ। ಕತಮಾ ಅಗಾರಿಯಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ? ಕೇಸಾ ಚ ಮಸ್ಸು ಚ ಮಾಲಾ ಚ ಗನ್ಧಾ ಚ ವಿಲೇಪನಾ ಚ ಆಭರಣಾ ಚ ಪಿಲನ್ಧನಾ ಚ ವತ್ಥಞ್ಚ ಸಯನಾಸನಞ್ಚ ವೇಠನಞ್ಚ ಉಚ್ಛಾದನಂ ಪರಿಮದ್ದನಂ ನ್ಹಾಪನಂ ಸಮ್ಬಾಹನಂ ಆದಾಸಂ ಅಞ್ಜನಂ ಮಾಲಾವಿಲೇಪನಂ ಮುಖಚುಣ್ಣಕಂ ಮುಖಲೇಪಂ ಹತ್ಥಬನ್ಧಂ ಸಿಖಾಬನ್ಧಂ ¹¹¹ ದಣ್ಡನಾಳಿಯಂ ಖಗ್ಗಂ ಛತ್ತಂ ಚಿತ್ರಾ ಉಪಾಹನಾ ಉಣ್ಹೀಸಂ ಮಣಿಂ ವಾಳಬೀಜನಿಂ ಓದಾತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ದೀಘದಸಾನಿ ಇತಿ ವಾ – ಅಯಂ ಅಗಾರಿಯಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ। ಕತಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ? ಚೀವರಮಣ್ಡನಾ ಪತ್ತಮಣ್ಡನಾ ಸೇನಾಸನಮಣ್ಡನಾ ಇಮಸ್ಸ ವಾ ಪೂತಿಕಾಯಸ್ಸ ಬಾಹಿರಾನಂ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಾನಂ ಮಣ್ಡನಾ ವಿಭೂಸನಾ ಕೇಳನಾ ಪರಿಕೇಳನಾ ಗೇಧಿತತಾ ಗೇಧಿತತ್ತಂ ಚಪಲತಾ ಚಾಪಲ್ಯಂ – ಅಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಿಭೂಸಾ।

Vibhūsāti dve vibhūsā – atthi agāriyassa vibhūsā, atthi pabbajitassa vibhūsā. Katamā agāriyassa vibhūsā? Kesā ca massu ca mālā ca gandhā ca vilepanā ca ābharaṇā ca pilandhanā ca vatthañca sayanāsanañca veṭhanañca ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāvilepanaṃ mukhacuṇṇakaṃ mukhalepaṃ hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ ¹¹² daṇḍanāḷiyaṃ khaggaṃ chattaṃ citrā upāhanā uṇhīsaṃ maṇiṃ vāḷabījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā – ayaṃ agāriyassa vibhūsā. Katamā pabbajitassa vibhūsā? Cīvaramaṇḍanā pattamaṇḍanā senāsanamaṇḍanā imassa vā pūtikāyassa bāhirānaṃ vā parikkhārānaṃ maṇḍanā vibhūsanā keḷanā parikeḷanā gedhitatā gedhitattaṃ capalatā cāpalyaṃ – ayaṃ pabbajitassa vibhūsā.

ತನ್ದಿಂ ಮಾಯಂ ಹಸ್ಸಂ ಖಿಡ್ಡಂ, ಮೇಥುನಂ ವಿಪ್ಪಜಹೇ ಸವಿಭೂಸನ್ತಿ। ತನ್ದಿಞ್ಚ ಮಾಯಞ್ಚ ಹಸ್ಸಞ್ಚ ಖಿಡ್ಡಞ್ಚ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸವಿಭೂಸಂ ಸಪರಿವಾರಂ ಸಪರಿಭಣ್ಡಂ ಸಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯಾತಿ – ತನ್ದಿಂ ಮಾಯಂ ಹಸ್ಸಂ ಖಿಡ್ಡಂ, ಮೇಥುನಂ ವಿಪ್ಪಜಹೇ ಸವಿಭೂಸಂ।

Tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ, methunaṃ vippajahe savibhūsanti. Tandiñca māyañca hassañca khiḍḍañca methunadhammañca savibhūsaṃ saparivāraṃ saparibhaṇḍaṃ saparikkhāraṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyyāti – tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ, methunaṃ vippajahe savibhūsaṃ.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ನಿದ್ದಂ ನ ಬಹುಲೀಕರೇಯ್ಯ, ಜಾಗರಿಯಂ ಭಜೇಯ್ಯ ಆತಾಪೀ।

‘‘Niddaṃ na bahulīkareyya, jāgariyaṃ bhajeyya ātāpī;

ತನ್ದಿಂ ಮಾಯಂ ಹಸ್ಸಂ ಖಿಡ್ಡಂ, ಮೇಥುನಂ ವಿಪ್ಪಜಹೇ ಸವಿಭೂಸ’’ನ್ತಿ॥

Tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ, methunaṃ vippajahe savibhūsa’’nti.

೧೬೨.

162.

ಆಥಬ್ಬಣಂ ಸುಪಿನಂ ಲಕ್ಖಣಂ, ನೋ ವಿದಹೇ ಅಥೋಪಿ ನಕ್ಖತ್ತಂ।

Āthabbaṇaṃsupinaṃ lakkhaṇaṃ, no vidahe athopi nakkhattaṃ;

ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಂ, ತಿಕಿಚ್ಛಂ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯ॥

Virutañcagabbhakaraṇaṃ, tikicchaṃ māmako na seveyya.

ಆಥಬ್ಬಣಂ ಸುಪಿನಂ ಲಕ್ಖಣಂ, ನೋ ವಿದಹೇ ಅಥೋಪಿ ನಕ್ಖತ್ತನ್ತಿ। ಆಥಬ್ಬಣಿಕಾ ಆಥಬ್ಬಣಂ ಪಯೋಜೇನ್ತಿ, ನಗರೇ ವಾ ರುದ್ಧೇ ¹¹³ ಸಙ್ಗಾಮೇ ವಾ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೇ ಪರಸೇನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಸು ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇಸು ಈತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಉಪದ್ದವಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ರೋಗಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಪಜ್ಜರಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೂಲಂ ಕರೋನ್ತಿ, ವಿಸೂಚಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಕ್ಖನ್ದಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಆಥಬ್ಬಣಿಕಾ ಆಥಬ್ಬಣಂ ಪಯೋಜೇನ್ತಿ।

Āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ, no vidahe athopi nakkhattanti. Āthabbaṇikā āthabbaṇaṃ payojenti, nagare vā ruddhe ¹¹⁴ saṅgāme vā paccupaṭṭhite parasenapaccatthikesu paccāmittesu ītiṃ uppādenti, upaddavaṃ uppādenti, rogaṃ uppādenti, pajjarakaṃ karonti, sūlaṃ karonti, visūcikaṃ karonti, pakkhandikaṃ karonti. Evaṃ āthabbaṇikā āthabbaṇaṃ payojenti.

ಸುಪಿನಪಾಠಕಾ ಸುಪಿನಂ ಆದಿಸನ್ತಿ, ಯೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ। ಯೋ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ ¹¹⁵ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪುರಿಮೇ ಯಾಮೇ…ಪೇ॰… ಯೋ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ… ಯೋ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ… ಯೋ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ… ಯೋ ವಾಮೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ… ಯೋ ಉತ್ತಾನಂ ನಿಪನ್ನೋ… ಯೋ ಅವಕುಜ್ಜ ನಿಪನ್ನೋ… ಯೋ ಚನ್ದಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಸೂರಿಯಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಸಿನೇರುಂ ಪಬ್ಬತರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಹತ್ಥಿಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಅಸ್ಸಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ರಥಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಸೇನಾಬ್ಯೂಹಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸತಿ… ಯೋ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ¹¹⁶ ಪಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ವಿಪಾಕೋ ಹೋತೀತಿ। ಏವಂ ಸುಪಿನಪಾಠಕಾ ಸುಪಿನಂ ಆದಿಸನ್ತಿ।

Supinapāṭhakā supinaṃ ādisanti, yo pubbaṇhasamayaṃ supinaṃ passati, evaṃ vipāko hoti. Yo majjhanhikasamayaṃ ¹¹⁷ supinaṃ passati, evaṃ vipāko hoti. Yo sāyanhasamayaṃ supinaṃ passati, evaṃ vipāko hoti. Yo purime yāme…pe… yo majjhime yāme… yo pacchime yāme… yo dakkhiṇena passena nipanno… yo vāmena passena nipanno… yo uttānaṃ nipanno… yo avakujja nipanno… yo candaṃ passati… yo sūriyaṃ passati… yo mahāsamuddaṃ passati… yo sineruṃ pabbatarājānaṃ passati… yo hatthiṃ passati… yo assaṃ passati… yo rathaṃ passati… yo pattiṃ passati… yo senābyūhaṃ passati… yo ārāmarāmaṇeyyakaṃ passati… yo vanarāmaṇeyyakaṃ passati… yo bhūmirāmaṇeyyakaṃ passati… yo pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ ¹¹⁸ passati, evaṃ vipāko hotīti. Evaṃ supinapāṭhakā supinaṃ ādisanti.

ಲಕ್ಖಣಪಾಠಕಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಆದಿಸನ್ತಿ – ಮಣಿಲಕ್ಖಣಂ ದಣ್ಡಲಕ್ಖಣಂ ವತ್ಥಲಕ್ಖಣಂ ಅಸಿಲಕ್ಖಣಂ ಉಸುಲಕ್ಖಣಂ ಧನುಲಕ್ಖಣಂ ಆವುಧಲಕ್ಖಣಂ ಇತ್ಥಿಲಕ್ಖಣಂ ಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಕುಮಾರಿಕಾಲಕ್ಖಣಂ ಕುಮಾರಲಕ್ಖಣಂ ದಾಸಿಲಕ್ಖಣಂ ದಾಸಲಕ್ಖಣಂ ಹತ್ಥಿಲಕ್ಖಣಂ ಅಸ್ಸಲಕ್ಖಣಂ ಮಹಿಂಸಲಕ್ಖಣಂ ಉಸಭಲಕ್ಖಣಂ ಗೋಣಲಕ್ಖಣಂ ಅಜಲಕ್ಖಣಂ ಮೇಣ್ಡಲಕ್ಖಣಂ ಕುಕ್ಕುಟಲಕ್ಖಣಂ ವಟ್ಟಲಕ್ಖಣಂ ಗೋಧಾಲಕ್ಖಣಂ ಕಣ್ಣಿಕಾಲಕ್ಖಣಂ ಕಚ್ಛಪಲಕ್ಖಣಂ ಮಿಗಲಕ್ಖಣಂ ಇತಿ ವಾತಿ। ಏವಂ ಲಕ್ಖಣಪಾಠಕಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಆದಿಸನ್ತಿ।

Lakkhaṇapāṭhakā lakkhaṇaṃ ādisanti – maṇilakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ itthilakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumārikālakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ dāsilakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahiṃsalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ goṇalakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikālakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vāti. Evaṃ lakkhaṇapāṭhakā lakkhaṇaṃ ādisanti.

ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕಾ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಆದಿಸನ್ತಿ। ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ನಕ್ಖತ್ತಾನಿ। ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಘರಪ್ಪವೇಸೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಮಕುಟಂ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ, ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ವಾರೇಯ್ಯಂ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಬೀಜನೀಹಾರೋ ¹¹⁹ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಸಂವಾಸೋ ¹²⁰ ಗನ್ತಬ್ಬೋತಿ। ಏವಂ ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕಾ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಆದಿಸನ್ತಿ।

Nakkhattapāṭhakā nakkhattaṃ ādisanti. Aṭṭhavīsati nakkhattāni. Iminā nakkhattena gharappaveso kattabbo, iminā nakkhattena makuṭaṃ bandhitabbaṃ, iminā nakkhattena vāreyyaṃ kāretabbaṃ, iminā nakkhattena bījanīhāro ¹²¹ kattabbo, iminā nakkhattena saṃvāso ¹²² gantabboti. Evaṃ nakkhattapāṭhakā nakkhattaṃ ādisanti.

ಆಥಬ್ಬಣಂ ಸುಪಿನಂ ಲಕ್ಖಣಂ, ನೋ ವಿದಹೇ ಅಥೋಪಿ ನಕ್ಖತ್ತನ್ತಿ। ಆಥಬ್ಬಣಞ್ಚ ಸುಪಿನಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ನಕ್ಖತ್ತಞ್ಚ ನೋ ವಿದಹೇಯ್ಯ ನ ಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಧಾರೇಯ್ಯ ನ ಉಪಧಾರೇಯ್ಯ ನ ಉಪಲಕ್ಖೇಯ್ಯ ನಪ್ಪಯೋಜೇಯ್ಯಾತಿ – ಆಥಬ್ಬಣಂ ಸುಪಿನಂ ಲಕ್ಖಣಂ, ನೋ ವಿದಹೇ ಅಥೋಪಿ ನಕ್ಖತ್ತಂ।

Āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ, no vidahe athopi nakkhattanti. Āthabbaṇañca supinañca lakkhaṇañca nakkhattañca no vidaheyya na careyya na samācareyya na samādāya vatteyya. Atha vā na gaṇheyya na uggaṇheyya na dhāreyya na upadhāreyya na upalakkheyya nappayojeyyāti – āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ, no vidahe athopi nakkhattaṃ.

ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಂ, ತಿಕಿಚ್ಛಂ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯಾತಿ। ವಿರುತಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಿಗವಾಕ್ಕಂ। ಮಿಗವಾಕ್ಕಪಾಠಕಾ ¹²³ ಮಿಗವಾಕ್ಕಂ ಆದಿಸನ್ತಿ – ಸಕುನ್ತಾನಂ ವಾ ಚತುಪ್ಪದಾನಂ ವಾ ರುತಂ ¹²⁴ ವಸ್ಸಿತಂ ಜಾನನ್ತೀತಿ। ಏವಂ ಮಿಗವಾಕ್ಕಪಾಠಕಾ ಮಿಗವಾಕ್ಕಂ ಆದಿಸನ್ತಿ। ಗಬ್ಭಕರಣೀಯಾ ಗಬ್ಭಂ ಸಣ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಗಬ್ಭೋ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಪಾಣಕೇಹಿ ವಾ ವಾತಕುಪ್ಪೇಹಿ ವಾ। ಪಾಣಕಾನಂ ವಾ ವಾತಕುಪ್ಪಾನಂ ವಾ ಪಟಿಘಾತಾಯ ಓಸಧಂ ದೇನ್ತೀತಿ। ಏವಂ ಗಬ್ಭಕರಣೀಯಾ ಗಬ್ಭಂ ಸಣ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ತಿಕಿಚ್ಛಾತಿ ಪಞ್ಚ ತಿಕಿಚ್ಛಾ – ಸಾಲಾಕಿಯಂ, ಸಲ್ಲಕತ್ತಿಯಂ, ಕಾಯತಿಕಿಚ್ಛಂ, ಭೂತಿಯಂ, ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ। ಮಾಮಕೋತಿ ಬುದ್ಧಮಾಮಕೋ ಧಮ್ಮಮಾಮಕೋ ಸಙ್ಘಮಾಮಕೋ, ಸೋ ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಮಮಾಯತಿ ಭಗವಾ ವಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಯೇ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಹಾ ಥದ್ಧಾ ಲಪಾ ಸಿಙ್ಗೀ ಉನ್ನಳಾ ಅಸಮಾಹಿತಾ ನ ಮೇ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾಮಕಾ, ಅಪಗತಾ ಚ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ, ನ ಚ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಕ್ಕುಹಾ ನಿಲ್ಲಪಾ ಧೀರಾ ಅತ್ಥದ್ಧಾ ಸುಸಮಾಹಿತಾ ತೇ ಖೋ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾಮಕಾ ನ ಚ ಅಪಗತಾ ತೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ, ತೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ’’।

Virutañca gabbhakaraṇaṃ, tikicchaṃ māmako na seveyyāti. Virutaṃ vuccati migavākkaṃ. Migavākkapāṭhakā ¹²⁵ migavākkaṃ ādisanti – sakuntānaṃ vā catuppadānaṃ vā rutaṃ ¹²⁶ vassitaṃ jānantīti. Evaṃ migavākkapāṭhakā migavākkaṃ ādisanti. Gabbhakaraṇīyā gabbhaṃ saṇṭhāpenti. Dvīhi kāraṇehi gabbho na saṇṭhāti – pāṇakehi vā vātakuppehi vā. Pāṇakānaṃ vā vātakuppānaṃ vā paṭighātāya osadhaṃ dentīti. Evaṃ gabbhakaraṇīyā gabbhaṃ saṇṭhāpenti. Tikicchāti pañca tikicchā – sālākiyaṃ, sallakattiyaṃ, kāyatikicchaṃ, bhūtiyaṃ, komārabhaccaṃ. Māmakoti buddhamāmako dhammamāmako saṅghamāmako, so vā bhagavantaṃ mamāyati bhagavā vā taṃ puggalaṃ pariggaṇhāti. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘ye te, bhikkhave, bhikkhū kuhā thaddhā lapā siṅgī unnaḷā asamāhitā na me te, bhikkhave, bhikkhū māmakā, apagatā ca te, bhikkhave, bhikkhū imasmā dhammavinayā, na ca te bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti. Ye ca kho, bhikkhave, bhikkhū nikkuhā nillapā dhīrā atthaddhā susamāhitā te kho me, bhikkhave, bhikkhū māmakā na ca apagatā te , bhikkhave, bhikkhū imasmā dhammavinayā, te ca bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti’’.

‘‘ಕುಹಾ ಥದ್ಧಾ ಲಪಾ ಸಿಙ್ಗೀ, ಉನ್ನಳಾ ಅಸಮಾಹಿತಾ।

‘‘Kuhā thaddhā lapā siṅgī, unnaḷā asamāhitā;

ನ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿರೂಹನ್ತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತೇ॥

Na te dhamme virūhanti, sammāsambuddhadesite.

‘‘ನಿಕ್ಕುಹಾ ನಿಲ್ಲಪಾ ಧೀರಾ, ಅತ್ಥದ್ಧಾ ಸುಸಮಾಹಿತಾ।

‘‘Nikkuhā nillapā dhīrā, atthaddhā susamāhitā;

ತೇ ವೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿರೂಹನ್ತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತೇ’’॥

Te ve dhamme virūhanti, sammāsambuddhadesite’’.

ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಂ, ತಿಕಿಚ್ಛಂ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯಾತಿ। ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಞ್ಚ ತಿಕಿಚ್ಛಞ್ಚ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯ ನ ನಿಸೇವೇಯ್ಯ ನ ಸಂಸೇವೇಯ್ಯ ನಪ್ಪಟಿಸೇವೇಯ್ಯ ನ ಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಧಾರೇಯ್ಯ ನ ಉಪಧಾರೇಯ್ಯ ನ ಉಪಲಕ್ಖೇಯ್ಯ ನಪ್ಪಯೋಜೇಯ್ಯಾತಿ – ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಂ ತಿಕಿಚ್ಛಂ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯ।

Virutañca gabbhakaraṇaṃ, tikicchaṃ māmako na seveyyāti. Virutañca gabbhakaraṇañca tikicchañca māmako na seveyya na niseveyya na saṃseveyya nappaṭiseveyya na careyya na samācareyya na samādāya vatteyya. Atha vā na gaṇheyya na uggaṇheyya na dhāreyya na upadhāreyya na upalakkheyya nappayojeyyāti – virutañca gabbhakaraṇaṃ tikicchaṃ māmako na seveyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಆಥಬ್ಬಣಂ ಸುಪಿನಂ ಲಕ್ಖಣಂ, ನೋ ವಿದಹೇ ಅಥೋಪಿ ನಕ್ಖತ್ತಂ।

‘‘Āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ, no vidahe athopi nakkhattaṃ;

ವಿರುತಞ್ಚ ಗಬ್ಭಕರಣಂ, ತಿಕಿಚ್ಛಂ ಮಾಮಕೋ ನ ಸೇವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Virutañca gabbhakaraṇaṃ, tikicchaṃ māmako na seveyyā’’ti.

೧೬೩.

163.

ನಿನ್ದಾಯ ನಪ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ, ನ ಉನ್ನಮೇಯ್ಯ ಪಸಂಸಿತೋ ಭಿಕ್ಖು।

Nindāyanappavedheyya, na unnameyya pasaṃsito bhikkhu;

ಲೋಭಂ ಸಹ ಮಚ್ಛರಿಯೇನ, ಕೋಧಂ ಪೇಸುಣಿಯಞ್ಚ ಪನುದೇಯ್ಯ॥

Lobhaṃ saha macchariyena, kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyya.

ನಿನ್ದಾಯ ನಪ್ಪವೇಧೇಯ್ಯಾತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿನ್ದನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ ನಿನ್ದನ್ತಿ ಗರಹನ್ತಿ ಉಪವದನ್ತಿ, ನಿನ್ದಿತೋ ಗರಹಿತೋ ಉಪವದಿತೋ ನಿನ್ದಾಯ ಗರಹಾಯ ಉಪವಾದೇನ ಅಕಿತ್ತಿಯಾ ಅವಣ್ಣಹಾರಿಕಾಯ ನ ವೇಧೇಯ್ಯ ನಪ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ ನ ತಸೇಯ್ಯ ನ ಉತ್ತಸೇಯ್ಯ ನ ಪರಿತಸೇಯ್ಯ ನ ಭಾಯೇಯ್ಯ ನ ಸನ್ತಾಸಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಭೀರೂ ಅಸ್ಸ ಅಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ, ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ನಿನ್ದಾಯ ನಪ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ।

Nindāya nappavedheyyāti. Idhekacce bhikkhū nindanti jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunā nindanti garahanti upavadanti, nindito garahito upavadito nindāya garahāya upavādena akittiyā avaṇṇahārikāya na vedheyya nappavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na paritaseyya na bhāyeyya na santāsaṃ āpajjeyya, abhīrū assa achambhī anutrāsī apalāyī, pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃso vihareyyāti – nindāya nappavedheyya.

ನ ಉನ್ನಮೇಯ್ಯ ಪಸಂಸಿತೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸಂಸನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ ಪಸಂಸನ್ತಿ ಥೋಮೇನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ, ಪಸಂಸಿತೋ ಥೋಮಿತೋ ಕಿತ್ತಿತೋ ವಣ್ಣಿತೋ ಪಸಂಸಾಯ ಥೋಮನೇನ ಕಿತ್ತಿಯಾ ವಣ್ಣಹಾರಿಕಾಯ ಉನ್ನತಿಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ಉನ್ನಮಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ಮಾನಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ಥಮ್ಭಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ನ ತೇನ ಮಾನಂ ಜನೇಯ್ಯ ನ ತೇನ ಥದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಪತ್ಥದ್ಧೋ ಪಗ್ಗಹಿತಸಿರೋತಿ – ನ ಉನ್ನಮೇಯ್ಯ ಪಸಂಸಿತೋ ಭಿಕ್ಖು।

Naunnameyya pasaṃsito bhikkhūti. Idhekacce bhikkhū pasaṃsanti jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunā pasaṃsanti thomenti kittenti vaṇṇenti, pasaṃsito thomito kittito vaṇṇito pasaṃsāya thomanena kittiyā vaṇṇahārikāya unnatiṃ na kareyya unnamaṃ na kareyya mānaṃ na kareyya thambhaṃ na kareyya, na tena mānaṃ janeyya na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti – na unnameyya pasaṃsito bhikkhu.

ಲೋಭಂ ಸಹ ಮಚ್ಛರಿಯೇನ, ಕೋಧಂ ಪೇಸುಣಿಯಞ್ಚ ಪನುದೇಯ್ಯಾತಿ। ಲೋಭೋತಿ ಯೋ ಲೋಭೋ ಲುಬ್ಭನಾ ಲುಬ್ಭಿತತ್ತಂ ಸಾರಾಗೋ ಸಾರಜ್ಜನಾ ಸಾರಜ್ಜಿತತ್ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ – ಆವಾಸಮಚ್ಛರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಗಾಹೋ ವುಚ್ಚತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಕೋಧೋತಿ ಯೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಘಾತೋ ಪಟಿಘಾತೋ ಪಟಿಘಂ ಪಟಿವಿರೋಧೋ, ಕೋಪೋ ಪಕೋಪೋ ಸಮ್ಪಕೋಪೋ, ದೋಸೋ ಪದೋಸೋ ಸಮ್ಪದೋಸೋ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪತ್ತಿ ಮನೋಪದೋಸೋ, ಕೋಧೋ ಕುಜ್ಝನಾ ಕುಜ್ಝಿತತ್ತಂ, ದೋಸೋ ದುಸ್ಸನಾ ದುಸ್ಸಿತತ್ತಂ, ಬ್ಯಾಪತ್ತಿಂ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜನಾ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜಿತತ್ತಂ, ವಿರೋಧೋ ಪಟಿವಿರೋಧೋ ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ ಅಸುರೋಪೋ ಅನತ್ತಮನತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಪೇಸುಞ್ಞನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಹೋತಿ ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಸಮಗ್ಗಾನಂ ವಾ ಭೇತ್ತಾ ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ವಗ್ಗಾರಾಮೋ ವಗ್ಗರತೋ ವಗ್ಗನನ್ದೀ ವಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪೇಸುಞ್ಞಂ।

Lobhaṃ saha macchariyena, kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyyāti. Lobhoti yo lobho lubbhanā lubbhitattaṃ sārāgo sārajjanā sārajjitattaṃ abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Macchariyanti pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ…pe… gāho vuccati macchariyaṃ. Kodhoti yo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho, kopo pakopo sampakopo, doso padoso sampadoso, cittassa byāpatti manopadoso, kodho kujjhanā kujjhitattaṃ, doso dussanā dussitattaṃ, byāpattiṃ byāpajjanā byāpajjitattaṃ, virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa. Pesuññanti idhekacco pisuṇavāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti samaggānaṃ vā bhettā bhinnānaṃ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti – idaṃ vuccati pesuññaṃ.

ಅಪಿ ಚ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ – ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ವಾ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವಾ। ಕಥಂ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ? ಇಮಸ್ಸ ಪಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಮನಾಪೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಬ್ಭನ್ತರಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಸುಹದಯೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಏವಂ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ। ಕಥಂ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ? ಕಥಂ ಇಮೇ ನಾನಾ ಅಸ್ಸು ವಿನಾ ಅಸ್ಸು ವಗ್ಗಾ ಅಸ್ಸು ದ್ವೇಧಾ ಅಸ್ಸು ದ್ವೇಜ್ಝಾ ಅಸ್ಸು ದ್ವೇ ಪಕ್ಖಾ ಅಸ್ಸು ಭಿಜ್ಝೇಯ್ಯುಂ ನ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರೇಯ್ಯುನ್ತಿ। ಏವಂ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ। ಲೋಭಂ ಸಹ ಮಚ್ಛರಿಯೇನ, ಕೋಧಂ ಪೇಸುಣಿಯಞ್ಚ ಪನುದೇಯ್ಯಾತಿ। ಲೋಭಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಞ್ಚ ಕೋಧಞ್ಚ ಪೇಸುಞ್ಞಞ್ಚ ನುದೇಯ್ಯ ಪನುದೇಯ್ಯ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯಾತಿ – ಲೋಭಂ ಸಹ ಮಚ್ಛರಿಯೇನ, ಕೋಧಂ ಪೇಸುಣಿಯಞ್ಚ ಪನುದೇಯ್ಯ।

Api ca dvīhi kāraṇehi pesuññaṃ upasaṃharati – piyakamyatāya vā bhedādhippāyena vā. Kathaṃ piyakamyatāya pesuññaṃ upasaṃharati? Imassa piyo bhavissāmi manāpo bhavissāmi vissāsiko bhavissāmi abbhantariko bhavissāmi suhadayo bhavissāmīti. Evaṃ piyakamyatāya pesuññaṃ upasaṃharati. Kathaṃ bhedādhippāyena pesuññaṃ upasaṃharati? Kathaṃ ime nānā assu vinā assu vaggā assu dvedhā assu dvejjhā assu dve pakkhā assu bhijjheyyuṃ na samāgaccheyyuṃ dukkhaṃ na phāsu vihareyyunti. Evaṃ bhedādhippāyena pesuññaṃ upasaṃharati. Lobhaṃ saha macchariyena, kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyyāti. Lobhañca macchariyañca kodhañca pesuññañca nudeyya panudeyya pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyyāti – lobhaṃ saha macchariyena, kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ನಿನ್ದಾಯ ನಪ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ, ನ ಉನ್ನಮೇಯ್ಯ ಪಸಂಸಿತೋ ಭಿಕ್ಖು।

‘‘Nindāya nappavedheyya, na unnameyya pasaṃsito bhikkhu;

ಲೋಭಂ ಸಹ ಮಚ್ಛರಿಯೇನ, ಕೋಧಂ ಪೇಸುಣಿಯಞ್ಚ ಪನುದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Lobhaṃ saha macchariyena, kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyyā’’ti.

೧೬೪.

164.

ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಉಪವಾದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

Kayavikkaye na tiṭṭheyya, upavādaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci;

ಗಾಮೇ ಚ ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಲಾಭಕಮ್ಯಾ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯ॥

Gāme ca nābhisajjeyya, lābhakamyā janaṃ na lapayeyya.

ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ। ಯೇ ಕಯವಿಕ್ಕಯಾ ವಿನಯೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ನ ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಕಥಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ತಿಟ್ಠತಿ? ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸದ್ಧಿಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ವಞ್ಚನಿಯಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ಉದಯಂ ವಾ ಪತ್ಥಯನ್ತೋ ಪರಿವತ್ತೇತಿ। ಏವಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ತಿಟ್ಠತಿ। ಕಥಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ? ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸದ್ಧಿಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ನ ವಞ್ಚನಿಯಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ನ ಉದಯಂ ವಾ ಪತ್ಥಯನ್ತೋ ಪರಿವತ್ತೇತಿ। ಏವಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ। ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ। ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಕಯವಿಕ್ಕಯಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ।

Kayavikkayena tiṭṭheyyāti. Ye kayavikkayā vinaye paṭikkhittā na te imasmiṃ atthe adhippetā. Kathaṃ kayavikkaye tiṭṭhati? Pañcannaṃ saddhiṃ pattaṃ vā cīvaraṃ vā aññaṃ vā kiñci parikkhāraṃ vañcaniyaṃ vā karonto udayaṃ vā patthayanto parivatteti. Evaṃ kayavikkaye tiṭṭhati. Kathaṃ kayavikkaye na tiṭṭhati? Pañcannaṃ saddhiṃ pattaṃ vā cīvaraṃ vā aññaṃ vā kiñci parikkhāraṃ na vañcaniyaṃ vā karonto na udayaṃ vā patthayanto parivatteti. Evaṃ kayavikkaye na tiṭṭhati. Kayavikkaye na tiṭṭheyyāti. Kayavikkaye na tiṭṭheyya na santiṭṭheyya, kayavikkayaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, kayavikkayā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – kayavikkaye na tiṭṭheyya.

ಉಪವಾದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ। ಕತಮೇ ಉಪವಾದಕರಾತಿ ಕಿಲೇಸಾ? ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇದ್ಧಿಮನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಾ ಪರಚಿತ್ತವಿದುನೋ, ತೇ ದೂರತೋಪಿ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಆಸನ್ನಾಪಿ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಚೇತಸಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಜಾನನ್ತಿ, ದೇವತಾಪಿ ಖೋ ಸನ್ತಿ ಇದ್ಧಿಮನ್ತಿನಿಯೋ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಾ ಪರಚಿತ್ತವಿದುನಿಯೋ, ತಾ ದೂರತೋಪಿ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಆಸನ್ನಾಪಿ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಚೇತಸಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಜಾನನ್ತಿ। ತೇ ಓಳಾರಿಕೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಮಜ್ಝಿಮೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಸುಖುಮೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಉಪವದೇಯ್ಯುಂ। ಕತಮೇ ಓಳಾರಿಕಾ ಕಿಲೇಸಾ? ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಓಳಾರಿಕಾ ಕಿಲೇಸಾ। ಕತಮೇ ಮಜ್ಝಿಮಾ ಕಿಲೇಸಾ? ಕಾಮವಿತಕ್ಕೋ ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕೋ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕೋ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಮಜ್ಝಿಮಾ ಕಿಲೇಸಾ। ಕತಮೇ ಸುಖುಮಾ ಕಿಲೇಸಾ? ಞಾತಿವಿತಕ್ಕೋ, ಜನಪದವಿತಕ್ಕೋ, ಅಪರವಿತಕ್ಕೋ, ಪರಾನುದಯತಾ ಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ , ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ, ಅನವಞ್ಞತ್ತಿಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸುಖುಮಾ ಕಿಲೇಸಾ। ತೇ ಓಳಾರಿಕೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಮಜ್ಝಿಮೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಸುಖುಮೇಹಿ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ನ ಉಪವದೇಯ್ಯ ಉಪವಾದಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ಉಪವಾದಕರೇ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ಉಪವಾದಕರೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಉಪವಾದಕರೇಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಮ್ಹಿಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ – ಉಪವಾದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

Upavādaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñcīti. Katame upavādakarāti kilesā? Santeke samaṇabrāhmaṇā iddhimanto dibbacakkhukā paracittaviduno, te dūratopi passanti āsannāpi na dissanti cetasāpi cittaṃ pajānanti, devatāpi kho santi iddhimantiniyo dibbacakkhukā paracittaviduniyo, tā dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti cetasāpi cittaṃ pajānanti. Te oḷārikehi vā kilesehi majjhimehi vā kilesehi sukhumehi vā kilesehi upavadeyyuṃ. Katame oḷārikā kilesā? Kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ – ime vuccanti oḷārikā kilesā. Katame majjhimā kilesā? Kāmavitakko byāpādavitakko vihiṃsāvitakko – ime vuccanti majjhimā kilesā. Katame sukhumā kilesā? Ñātivitakko, janapadavitakko, aparavitakko, parānudayatā paṭisaññutto vitakko , lābhasakkārasilokapaṭisaññutto vitakko, anavaññattipaṭisaññutto vitakko – ime vuccanti sukhumā kilesā. Te oḷārikehi vā kilesehi majjhimehi vā kilesehi sukhumehi vā kilesehi na upavadeyya upavādaṃ na kareyya upavādakare kilese na kareyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyya, upavādakare kilese pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, upavādakarehi kilesehi ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyya. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vāti – upavādaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci.

ಗಾಮೇ ಚ ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ। ಕಥಂ ಗಾಮೇ ಸಜ್ಜತಿ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮೇ ಗಿಹೀಹಿ ಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ಸಹನನ್ದೀ ಸಹಸೋಕೀ ಸುಖಿತೇಸು ಸುಖಿತೋ ದುಕ್ಖಿತೇಸು ದುಕ್ಖಿತೋ, ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯೇಸು ಅತ್ತನಾ ವೋಯೋಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಗಾಮೇ ಸಜ್ಜತಿ।

Gāme ca nābhisajjeyyāti. Kathaṃ gāme sajjati? Idha bhikkhu gāme gihīhi saṃsaṭṭho viharati sahanandī sahasokī sukhitesu sukhito dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā voyogaṃ āpajjati. Evampi gāme sajjati.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ ಅರಕ್ಖಿತೇನೇವ ಕಾಯೇನ ಅರಕ್ಖಿತಾಯ ವಾಚಾಯ ಅರಕ್ಖಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಅನುಪಟ್ಠಿತಾಯ ಸತಿಯಾ ಅಸಂವುತೇಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ। ಸೋ ತತ್ರ ತತ್ರ ಸಜ್ಜತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ಗಣ್ಹಾತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ಬಜ್ಝತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಗಾಮೇ ಸಜ್ಜತಿ।

Atha vā bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya arakkhitena cittena anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi. So tatra tatra sajjati tatra tatra gaṇhāti tatra tatra bajjhati tatra tatra anayabyasanaṃ āpajjati. Evampi gāme sajjati.

ಕಥಂ ಗಾಮೇ ನ ಸಜ್ಜತಿ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮೇ ಗಿಹೀಹಿ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ನ ಸಹನನ್ದೀ ನ ಸಹಸೋಕೀ ನ ಸುಖಿತೇಸು ಸುಖಿತೋ ನ ದುಕ್ಖಿತೇಸು ದುಕ್ಖಿತೋ, ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯೇಸು ನ ಅತ್ತನಾ ವೋಯೋಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಗಾಮೇ ನ ಸಜ್ಜತಿ।

Kathaṃ gāme na sajjati? Idha bhikkhu gāme gihīhi asaṃsaṭṭho viharati na sahanandī na sahasokī na sukhitesu sukhito na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu na attanā voyogaṃ āpajjati. Evampi gāme na sajjati.

ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ ರಕ್ಖಿತೇನೇವ ಕಾಯೇನ ರಕ್ಖಿತಾಯ ವಾಚಾಯ ರಕ್ಖಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾಯ ಸತಿಯಾ ಸಂವುತೇಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ। ಸೋ ತತ್ರ ತತ್ರ ನ ಸಜ್ಜತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ನ ಬಜ್ಝತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ನ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಗಾಮೇ ನ ಸಜ್ಜತಿ। ಗಾಮೇ ಚ ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಗಾಮೇ ನ ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಬಜ್ಝೇಯ್ಯ ನ ಪಲಿಬಜ್ಝೇಯ್ಯ, ಅಗಿದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಅಗಧಿತೋ ಅಮುಚ್ಛಿತೋ ಅನಜ್ಝೋಸನ್ನೋ ವೀತಗೇಧೋ ವಿಗತಗೇಧೋ ಚತ್ತಗೇಧೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೇನ ಅತ್ತನಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಗಾಮೇ ಚ ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಯ್ಯ।

Atha vā bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati rakkhiteneva kāyena rakkhitāya vācāya rakkhitena cittena upaṭṭhitāya satiyā saṃvutehi indriyehi. So tatra tatra na sajjati tatra tatra na gaṇhāti tatra tatra na bajjhati tatra tatra na anayabyasanaṃ āpajjati. Evampi gāme na sajjati. Gāme ca nābhisajjeyyāti gāme na sajjeyya na gaṇheyya na bajjheyya na palibajjheyya, agiddho assa agadhito amucchito anajjhosanno vītagedho vigatagedho cattagedho…pe… brahmabhūtena attanā vihareyyāti – gāme ca nābhisajjeyya.

ಲಾಭಕಮ್ಯಾ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯಾತಿ। ಕತಮಾ ಲಪನಾ? ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ಪಾಪಿಚ್ಛಸ್ಸ ಇಚ್ಛಾಪಕತಸ್ಸ ಆಮಿಸಚಕ್ಖುಕಸ್ಸ ಲೋಕಧಮ್ಮಗರುಕಸ್ಸ ಯಾ ಪರೇಸಂ ಆಲಪನಾ ಲಪನಾ ಸಲ್ಲಪನಾ ಉಲ್ಲಪನಾ ಸಮುಲ್ಲಪನಾ ಉನ್ನಹನಾ ಸಮುನ್ನಹನಾ ಉಕ್ಕಾಚನಾ ಸಮುಕ್ಕಾಚನಾ ¹²⁷ ಅನುಪಿಯಭಾಣಿತಾ ಚಾತುಕಮ್ಯತಾ ಮುಗ್ಗಸೂಪ್ಯತಾ ಪಾರಿಭಟಯತಾ ಪರಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಿಕತಾ ¹²⁸, ಯಾ ತತ್ಥ ಸಣ್ಹವಾಚತಾ ಸಖಿಲವಾಚತಾ ಸಿಥಿಲವಾಚತಾ ¹²⁹ ಅಫರುಸವಾಚತಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಲಪನಾ।

Lābhakamyā janaṃ na lapayeyyāti. Katamā lapanā? Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa āmisacakkhukassa lokadhammagarukassa yā paresaṃ ālapanā lapanā sallapanā ullapanā samullapanā unnahanā samunnahanā ukkācanā samukkācanā ¹³⁰ anupiyabhāṇitā cātukamyatā muggasūpyatā pāribhaṭayatā parapiṭṭhimaṃsikatā ¹³¹, yā tattha saṇhavācatā sakhilavācatā sithilavācatā ¹³² apharusavācatā – ayaṃ vuccati lapanā.

ಅಪಿ ಚ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಜನಂ ಲಪತಿ – ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ। ಕಥಂ ಅತ್ತಾನಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ? ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮೇ ಬಹೂಪಕಾರಾ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲಭಾಮಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ಯೇಪಿ ಮೇ ಅಞ್ಞೇ ದಾತುಂ ವಾ ಕಾತುಂ ವಾ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ತುಮ್ಹೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಪುರಾಣಂ ಮಾತಾಪೇತ್ತಿಕಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ತಮ್ಪಿ ಮೇ ಅನ್ತರಹಿತಂ। ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಹಂ ಞಾಯಾಮಿ ಅಸುಕಸ್ಸ ಕುಲೂಪಕೋ ಅಸುಕಾಯ ಕುಲೂಪಕೋ’’ತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ।

Api ca dvīhi kāraṇehi janaṃ lapati – attānaṃ vā nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento janaṃ lapati, attānaṃ vā uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento janaṃ lapati. Kathaṃ attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento janaṃ lapati? ‘‘Tumhe me bahūpakārā, ahaṃ tumhe nissāya labhāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, yepi me aññe dātuṃ vā kātuṃ vā maññanti, tumhe nissāya tumhe sampassantā yampi me purāṇaṃ mātāpettikaṃ nāmadheyyaṃ tampi me antarahitaṃ. Tumhehi ahaṃ ñāyāmi asukassa kulūpako asukāya kulūpako’’ti. Evaṃ attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento janaṃ lapati.

ಕಥಂ ಅತ್ತಾನಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ? ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಆಗಮ್ಮ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗತಾ, ಧಮ್ಮಂ ಸರಣಂ ಗತಾ, ಸಙ್ಘಂ ಸರಣಂ ಗತಾ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತಾ। ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಉದ್ದೇಸಂ ದೇಮಿ, ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ದೇಮಿ, ಉಪೋಸಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಾಮಿ, ನವಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮಿ। ಅಥ ಪನ ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಉಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇ ಸಕ್ಕರೋಥ ಗರುಂ ಕರೋಥ ಮಾನೇಥ ಪೂಜೇಥಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಜನಂ ಲಪತಿ।

Kathaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento janaṃ lapati? ‘‘Ahaṃ tumhākaṃ bahūpakāro, tumhe maṃ āgamma buddhaṃ saraṇaṃ gatā, dhammaṃ saraṇaṃ gatā, saṅghaṃ saraṇaṃ gatā, pāṇātipātā paṭiviratā, adinnādānā paṭiviratā, kāmesumicchācārā paṭiviratā, musāvādā paṭiviratā, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā paṭiviratā. Ahaṃ tumhākaṃ uddesaṃ demi, paripucchaṃ demi, uposathaṃ ācikkhāmi, navakammaṃ adhiṭṭhāmi. Atha pana tumhe maṃ ujjhitvā aññe sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjethā’’ti. Evaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento janaṃ lapati.

ಲಾಭಕಮ್ಯಾ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯಾತಿ। ಲಾಭಹೇತು ಲಾಭಪಚ್ಚಯಾ ಲಾಭಕಾರಣಾ ಲಾಭಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ಲಾಭಂ ಪರಿಪಾಚೇನ್ತೋ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯ, ಲಪನಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಲಪನಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಲಾಭಕಮ್ಯಾ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯ।

Lābhakamyājanaṃ na lapayeyyāti. Lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā lābhābhinibbattiyā lābhaṃ paripācento janaṃ na lapayeyya, lapanaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, lapanā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – lābhakamyā janaṃ na lapayeyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಉಪವಾದಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ।

‘‘Kayavikkaye na tiṭṭheyya, upavādaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci;

ಗಾಮೇ ಚ ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಲಾಭಕಮ್ಯಾ ಜನಂ ನ ಲಪಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Gāme ca nābhisajjeyya, lābhakamyā janaṃ na lapayeyyā’’ti.

೧೬೫.

165.

ನ ಚ ಕತ್ಥಿಕೋ ¹³³ ಸಿಯಾ ಭಿಕ್ಖು, ನ ಚ ವಾಚಂ ಪಯುತ್ತಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ।

Na ca katthiko¹³⁴siyā bhikkhu, na ca vācaṃ payuttaṃ bhāseyya;

ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಕಥಂ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ನ ಕಥಯೇಯ್ಯ॥

Pāgabbhiyaṃ na sikkheyya, kathaṃ viggāhikaṃ na kathayeyya.

ನ ಚ ಕತ್ಥಿಕೋ ಸಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕತ್ಥೀ ಹೋತಿ ವಿಕತ್ಥೀ। ಸೋ ಕತ್ಥತಿ ವಿಕತ್ಥತಿ ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ ವತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ। ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋತಿ ವಾ ವಿನಯಧರೋತಿ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋತಿ ವಾ ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಕತ್ಥತಿ ವಿಕತ್ಥತಿ। ಏವಂ ನ ಕತ್ಥೇಯ್ಯ ನ ವಿಕತ್ಥೇಯ್ಯ, ಕತ್ಥಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಕತ್ಥನಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ನ ಚ ಕತ್ಥಿಕೋ ಸಿಯಾ ಭಿಕ್ಖು।

Naca katthiko siyā bhikkhūti. Idhekacco katthī hoti vikatthī. So katthati vikatthati ahamasmi sīlasampannoti vā vatasampannoti vā sīlabbatasampannoti vā jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunā. Uccā kulā pabbajitoti vā mahābhogakulā pabbajitoti vā uḷārabhogakulā pabbajitoti vā suttantikoti vā vinayadharoti vā dhammakathikoti vā āraññikoti vā…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā katthati vikatthati. Evaṃ na kattheyya na vikattheyya, katthaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, katthanā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – na ca katthiko siyā bhikkhu.

ನ ಚ ವಾಚಂ ಪಯುತ್ತಂ ಭಾಸೇಯ್ಯಾತಿ। ಕತಮಾ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಚೀವರಪಯುತ್ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಯುತ್ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ, ಸೇನಾಸನಪಯುತ್ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ, ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಪಯುತ್ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ – ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ।

Naca vācaṃ payuttaṃ bhāseyyāti. Katamā payuttavācā? Idhekacco cīvarapayuttaṃ vācaṃ bhāsati, piṇḍapātapayuttaṃ vācaṃ bhāsati, senāsanapayuttaṃ vācaṃ bhāsati, gilānapaccayabhesajjaparikkhārapayuttaṃ vācaṃ bhāsati – ayampi vuccati payuttavācā.

ಅಥ ವಾ ಚೀವರಹೇತು ಪಿಣ್ಡಪಾತಹೇತು ಸೇನಾಸನಹೇತು ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಹೇತು ಸಚ್ಚಮ್ಪಿ ಭಣತಿ ಮುಸಾಪಿ ಭಣತಿ, ಪಿಸುಣಮ್ಪಿ ಭಣತಿ ಅಪಿಸುಣಮ್ಪಿ ಭಣತಿ, ಫರುಸಮ್ಪಿ ಭಣತಿ ಅಫರುಸಮ್ಪಿ ಭಣತಿ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಮ್ಪಿ ಭಣತಿ ಅಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಮ್ಪಿ ಭಣತಿ, ಮನ್ತಾಪಿ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ – ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ। ಅಥ ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಮೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣೇಯ್ಯುಂ, ಸುತ್ವಾವ ಧಮ್ಮಂ ಪಸೀದೇಯ್ಯುಂ, ಪಸನ್ನಾ ಚ ಮೇ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ। ನ ಚ ವಾಚಂ ಪಯುತ್ತಂ ಭಾಸೇಯ್ಯಾತಿ। ಅನ್ತಮಸೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಾಚಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಯುತ್ತವಾಚಂ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯ ನ ಕಥೇಯ್ಯ ನ ಭಣೇಯ್ಯ ನ ದೀಪೇಯ್ಯ ನ ವೋಹರೇಯ್ಯ, ಪಯುತ್ತಂ ವಾಚಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಪಯುತ್ತವಾಚಾಯ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ನ ಚ ವಾಚಂ ಪಯುತ್ತಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ।

Atha vā cīvarahetu piṇḍapātahetu senāsanahetu gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu saccampi bhaṇati musāpi bhaṇati, pisuṇampi bhaṇati apisuṇampi bhaṇati, pharusampi bhaṇati apharusampi bhaṇati, samphappalāpampi bhaṇati asamphappalāpampi bhaṇati, mantāpi vācaṃ bhāsati – ayampi vuccati payuttavācā. Atha vā pasannacitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘aho vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvāva dhammaṃ pasīdeyyuṃ, pasannā ca me pasannākāraṃ kareyyu’’nti – ayaṃ vuccati payuttavācā. Na ca vācaṃ payuttaṃ bhāseyyāti. Antamaso dhammadesanaṃ vācaṃ upādāya payuttavācaṃ na bhāseyya na katheyya na bhaṇeyya na dīpeyya na vohareyya, payuttaṃ vācaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, payuttavācāya ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – na ca vācaṃ payuttaṃ bhāseyya.

ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ। ಪಾಗಬ್ಭಿಯನ್ತಿ ತೀಣಿ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಾನಿ – ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ, ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ, ಚೇತಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ। ಕತಮಂ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಙ್ಘಗತೋಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಗಣಗತೋಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಭೋಜನಸಾಲಾಯಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಜನ್ತಾಘರೇಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಉದಕತಿತ್ಥೇಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೋಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋಪಿ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Pāgabbhiyaṃ na sikkheyyāti. Pāgabbhiyanti tīṇi pāgabbhiyāni – kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ, vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ, cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ. Katamaṃ kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ? Idhekacco saṅghagatopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, gaṇagatopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, bhojanasālāyapi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, jantāgharepi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, udakatitthepi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, antaragharaṃ pavisantopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, antaragharaṃ paviṭṭhopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಸಙ್ಘಗತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಙ್ಘಗತೋ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಪುರತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪುರತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಉಚ್ಚೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದತಿ, ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ , ಠಿತಕೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ। ಏವಂ ಸಙ್ಘಗತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ saṅghagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco saṅghagato acittīkārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi tiṭṭhati, ghaṭṭayantopi nisīdati, puratopi tiṭṭhati, puratopi nisīdati, uccepi āsane nisīdati, sasīsaṃ pārupitvā nisīdati , ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati. Evaṃ saṅghagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಗಣಗತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಗಣಗತೋ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನುಪಾಹನಾನಂ ಚಙ್ಕಮನ್ತಾನಂ ಸಉಪಾಹನೋ ಚಙ್ಕಮತಿ , ನೀಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತಾನಂ ಉಚ್ಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಛಮಾಯ ಚಙ್ಕಮನ್ತಾನಂ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಪುರತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪುರತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಉಚ್ಚೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದತಿ, ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಠಿತೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ। ಏವಂ ಗಣಗತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ gaṇagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco gaṇagato acittīkārakato therānaṃ bhikkhūnaṃ anupāhanānaṃ caṅkamantānaṃ saupāhano caṅkamati , nīce caṅkame caṅkamantānaṃ ucce caṅkame caṅkamati, chamāya caṅkamantānaṃ caṅkame caṅkamati, ghaṭṭayantopi tiṭṭhati, ghaṭṭayantopi nisīdati, puratopi tiṭṭhati, puratopi nisīdati, uccepi āsane nisīdati, sasīsaṃ pārupitvāpi nisīdati, ṭhitopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati. Evaṃ gaṇagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ನಿಸೀದತಿ, ನವೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಪುರತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪುರತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಉಚ್ಚೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದತಿ, ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಠಿತಕೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ। ಏವಂ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ bhojanasālāya kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco bhojanasālāya acittīkārakato there bhikkhū anupakhajja nisīdati, navepi bhikkhū āsanena paṭibāhati, ghaṭṭayantopi tiṭṭhati, ghaṭṭayantopi nisīdati, puratopi tiṭṭhati, puratopi nisīdati, uccepi āsane nisīdati, sasīsaṃ pārupitvā nisīdati, ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati. Evaṃ bhojanasālāya kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಜನ್ತಾಘರೇ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಜನ್ತಾಘರೇ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಪುರತೋಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪುರತೋಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಉಚ್ಚೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದತಿ, ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಕಟ್ಠಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹತಿ। ಏವಂ ಜನ್ತಾಘರೇ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ jantāghare kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco jantāghare acittīkārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi tiṭṭhati, ghaṭṭayantopi nisīdati, puratopi tiṭṭhati, puratopi nisīdati, uccepi āsane nisīdati, anāpucchāpi kaṭṭhaṃ pakkhipati, anāpucchāpi dvāraṃ pidahati. Evaṃ jantāghare kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಉದಕತಿತ್ಥೇ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಉದಕತಿತ್ಥೇ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ಓತರತಿ, ಪುರತೋಪಿ ಓತರತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ನ್ಹಾಯತಿ, ಪುರತೋಪಿ ನ್ಹಾಯತಿ, ಉಪರಿತೋಪಿ ನ್ಹಾಯತಿ, ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ಉತ್ತರತಿ, ಪುರತೋಪಿ ಉತ್ತರತಿ । ಏವಂ ಉದಕತಿತ್ಥೇ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ udakatitthe kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco udakatitthe acittīkārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi otarati, puratopi otarati, ghaṭṭayantopi nhāyati, puratopi nhāyati, uparitopi nhāyati, ghaṭṭayantopi uttarati, puratopi uttarati . Evaṃ udakatitthe kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಘಟ್ಟಯನ್ತೋಪಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಪುರತೋಪಿ ಗಚ್ಛತಿ, ವೋಕ್ಕಮ್ಮಪಿ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತಿ । ಏವಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ antaragharaṃ pavisanto kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco antaragharaṃ pavisanto acittīkārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi gacchati, puratopi gacchati, vokkammapi therānaṃ bhikkhūnaṃ purato gacchati . Evaṃ antaragharaṃ pavisanto kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ‘‘ನ ಪವಿಸ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಪವಿಸತಿ, ‘‘ನ ತಿಟ್ಠ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ‘‘ನ ನಿಸೀದ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಿಸೀದತಿ, ಅನೋಕಾಸಮ್ಪಿ ಪವಿಸತಿ, ಅನೋಕಾಸೇಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನೋಕಾಸೇಪಿ ನಿಸೀದತಿ, ಯಾನಿಪಿ ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಕುಲಾನಂ ಓವರಕಾನಿ ಗೂಳ್ಹಾನಿ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಿ ಚ, ಯತ್ಥ ಕುಲಿತ್ಥಿಯೋ ಕುಲಧೀತರೋ ಕುಲಸುಣ್ಹಾಯೋ ಕುಲಕುಮಾರಿಯೋ ನಿಸೀದನ್ತಿ ತತ್ಥಪಿ ಸಹಸಾ ಪವಿಸತಿ, ಕುಮಾರಕಸ್ಸ ಸೀಸಮ್ಪಿ ಪರಾಮಸತಿ। ಏವಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ಇದಂ ಕಾಯಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ।

Kathaṃ antaragharaṃ paviṭṭho kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco antaragharaṃ paviṭṭho ‘‘na pavisa, bhante’’ti vuccamāno pavisati, ‘‘na tiṭṭha, bhante’’ti vuccamāno tiṭṭhati, ‘‘na nisīda, bhante’’ti vuccamāno nisīdati, anokāsampi pavisati, anokāsepi tiṭṭhati, anokāsepi nisīdati, yānipi tāni honti kulānaṃ ovarakāni gūḷhāni ca paṭicchannāni ca, yattha kulitthiyo kuladhītaro kulasuṇhāyo kulakumāriyo nisīdanti tatthapi sahasā pavisati, kumārakassa sīsampi parāmasati. Evaṃ antaragharaṃ paviṭṭho kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti – idaṃ kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ.

ಕತಮಂ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಙ್ಘಗತೋಪಿ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಗಣಗತೋಪಿ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋಪಿ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಥಂ ಸಙ್ಘಗತೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಙ್ಘಗತೋ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ವಾ ಆರಾಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣತಿ, ಪಞ್ಹಂ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸತಿ , ಠಿತಕೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ। ಏವಂ ಸಙ್ಘಗತೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Katamaṃ vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ? Idhekacco saṅghagatopi vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, gaṇagatopi vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti, antaragharaṃ paviṭṭhopi vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Kathaṃ saṅghagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco saṅghagato acittīkārakato there bhikkhū anāpucchaṃ vā anajjhiṭṭho vā ārāmagatānaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ bhaṇati, pañhaṃ visajjeti, pātimokkhaṃ uddisati , ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati. Evaṃ saṅghagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಗಣಗತೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಗಣಗತೋ ಅಚಿತ್ತೀಕಾರಕತೋ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ವಾ ಆರಾಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣತಿ, ಪಞ್ಹಂ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ, ಠಿತಕೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ; ಆರಾಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣತಿ, ಪಞ್ಹಂ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ, ಠಿತಕೋಪಿ ಭಣತಿ, ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕೋಪಿ ಭಣತಿ। ಏವಂ ಗಣಗತೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

Kathaṃ gaṇagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco gaṇagato acittīkārakato there bhikkhū anāpucchaṃ vā anajjhiṭṭho vā ārāmagatānaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ bhaṇati, pañhaṃ visajjeti, ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati; ārāmagatānaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ dhammaṃ bhaṇati, pañhaṃ visajjeti, ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati. Evaṃ gaṇagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti.

ಕಥಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಕುಮಾರಿಂ ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇ ಇತ್ಥಂಗೋತ್ತೇ ಕಿಂ ಅತ್ಥಿ? ಯಾಗು ಅತ್ಥಿ, ಭತ್ತಂ ಅತ್ಥಿ, ಖಾದನೀಯಂ ಅತ್ಥಿ? ಕಿಂ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮ , ಕಿಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಕಿಂ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮ, ಕಿಂ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ಕಿಂ ವಾ ಮೇ ದಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವಿಪ್ಪಲಪತಿ। ಏವಂ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ಇದಂ ವಾಚಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ।

Kathaṃ antaragharaṃ paviṭṭho vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti? Idhekacco antaragharaṃ paviṭṭho itthiṃ vā kumāriṃ vā evamāha – ‘‘itthannāme itthaṃgotte kiṃ atthi? Yāgu atthi, bhattaṃ atthi, khādanīyaṃ atthi? Kiṃ pivissāma , kiṃ bhuñjissāma, kiṃ khādissāma, kiṃ vā atthi, kiṃ vā me dassathā’’ti vippalapati. Evaṃ antaragharaṃ paviṭṭho vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti – idaṃ vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ.

ಕತಮಂ ಚೇತಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ನ ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಸುತ್ತನ್ತಿಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ವಿನಯಧರೋ ಸಮಾನೋ ವಿನಯಧರೇನ… ನ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೇನ… ನ ಆರಞ್ಞಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಆರಞ್ಞಕೇನ… ನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೇನ… ನ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೇನ… ನ ತೇಚೀವರಿಕೋ ಸಮಾನೋ ತೇಚೀವರಕೇನ… ನ ಸಪದಾನಚಾರಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಸಪದಾನಚಾರಿಕೇನ… ನ ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೇನ… ನ ನೇಸಜ್ಜಿಕೋ ಸಮಾನೋ ನೇಸಞ್ಞಿಕೇನ… ನ ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ನ ದುತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ದುತಿಯಸ್ಸ… ನ ತತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ತತಿಯಸ್ಸ… ನ ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ಚತುತ್ಥಸ್ಸ… ನ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ಆಕಾಸನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ… ನ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ… ನ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ… ನ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸಮಾನೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕರೋತಿ ಚಿತ್ತೇನ – ಇದಂ ಚೇತಸಿಕಂ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ। ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ ನ ಚರೇಯ್ಯ ನ ಆಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ನ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಪಾಗಬ್ಭಿಯಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ।

Katamaṃ cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ? Idhekacco na uccā kulā pabbajito samāno uccā kulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na mahābhogakulā pabbajito samāno mahābhogakulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na uḷārabhogakulā pabbajito samāno uḷārabhogakulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na suttantiko samāno suttantikena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na vinayadharo samāno vinayadharena… na dhammakathiko samāno dhammakathikena… na āraññiko samāno āraññakena… na piṇḍapātiko samāno piṇḍapātikena… na paṃsukūliko samāno paṃsukūlikena… na tecīvariko samāno tecīvarakena… na sapadānacāriko samāno sapadānacārikena… na khalupacchābhattiko samāno khalupacchābhattikena… na nesajjiko samāno nesaññikena… na yathāsanthatiko samāno yathāsanthatikena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na paṭhamassa jhānassa lābhī samāno paṭhamassa jhānassa lābhinā saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena, na dutiyassa jhānassa lābhī samāno dutiyassa… na tatiyassa jhānassa lābhī samāno tatiyassa… na catutthassa jhānassa lābhī samāno lābhī samāno catutthassa… na ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhī samāno ākāsanañcāyatanasamāpattiyā… na viññāṇañcāyatanasamāpattiyā lābhī samāno viññāṇañcāyatana samāpattiyā… na ākiñcaññāyatanasamāpattiyā lābhī samāno ākiñcaññāyatana samāpattiyā… na nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhī samāno nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhinā saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ karoti cittena – idaṃ cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ. Na sikkheyyāti pāgabbhiyaṃ na sikkheyya na careyya na ācareyya na samācareyya na samādāya vatteyya, pāgabbhiyaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, pāgabbhiyā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – pāgabbhiyaṃ na sikkheyya.

ಕಥಂ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ನ ಕಥಯೇಯ್ಯಾತಿ। ಕತಮಾ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಾ ಕಥಾ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ತಾ ಹೋತಿ – ‘‘ನ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಸಿ…ಪೇ॰… ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ ವಾ ಸಚೇ ಪಹೋಸೀ’’ತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ಖೋ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಕಥಾಯ ಸತಿ ಕಥಾಬಾಹುಲ್ಲಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಂ, ಕಥಾಬಾಹುಲ್ಲೇ ಸತಿ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ, ಉದ್ಧತಸ್ಸ ಅಸಂವರೋ, ಅಸಂವುತಸ್ಸ ಆರಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ’’ತಿ। ಕಥಂ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ನ ಕಥಯೇಯ್ಯಾತಿ। ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ಕಥಂ ನ ಕಥೇಯ್ಯ ನ ಭಣೇಯ್ಯ ನ ದೀಪೇಯ್ಯ ನ ವೋಹರೇಯ್ಯ, ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ಕಥಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಕಥಾಯ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಕಥಂ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ನ ಕಥಯೇಯ್ಯ।

Kathaṃviggāhikaṃ na kathayeyyāti. Katamā viggāhikā kathā? Idhekacco evarūpiṃ kathaṃ kattā hoti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi…pe… nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘viggāhikāya kho, moggallāna, kathāya sati kathābāhullaṃ pāṭikaṅkhaṃ, kathābāhulle sati uddhaccaṃ, uddhatassa asaṃvaro, asaṃvutassa ārā cittaṃ samādhimhā’’ti. Kathaṃ viggāhikaṃ na kathayeyyāti. Viggāhikaṃ kathaṃ na katheyya na bhaṇeyya na dīpeyya na vohareyya, viggāhikaṃ kathaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, viggāhikakathāya ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – kathaṃ viggāhikaṃ na kathayeyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ನ ಚ ಕತ್ಥಿಕೋ ಸಿಯಾ ಭಿಕ್ಖು, ನ ಚ ವಾಚಂ ಪಯುತ್ತಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ।

‘‘Na ca katthiko siyā bhikkhu, na ca vācaṃ payuttaṃ bhāseyya;

ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಕಥಂ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ ನ ಕಥಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Pāgabbhiyaṃ na sikkheyya, kathaṃ viggāhikaṃ na kathayeyyā’’ti.

೧೬೬.

166.

ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ನಿಯ್ಯೇಥ, ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಠಾನಿ ನ ಕಯಿರಾ।

Mosavajje na niyyetha, sampajāno saṭhāni na kayirā;

ಅಥ ಜೀವಿತೇನ ಪಞ್ಞಾಯ, ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ನಾಞ್ಞಮತಿಮಞ್ಞೇ॥

Atha jīvitena paññāya, sīlabbatena nāññamatimaññe.

ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ನಿಯ್ಯೇಥಾತಿ। ಮೋಸವಜ್ಜಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮುಸಾವಾದೋ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಭಗ್ಗತೋ ¹³⁵ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ¹³⁶ ವಾ…ಪೇ॰… ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮೋಸವಜ್ಜಂ। ಅಪಿ ಚ ತೀಹಾಕಾರೇಹಿ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ – ಪುಬ್ಬೇವಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಭಣಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ, ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಭಣಾಮೀ’’ತಿ, ಭಣಿತಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಮಯಾ ಭಣಿತ’’ನ್ತಿ, ಇಮೇಹಿ ತೀಹಾಕಾರೇಹಿ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ। ಅಪಿ ಚ ಚತೂಹಾಕಾರೇಹಿ… ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ… ಛಹಾಕಾರೇಹಿ… ಸತ್ತಹಾಕಾರೇಹಿ… ಅಟ್ಠಹಾಕಾರೇಹಿ… ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ – ಪುಬ್ಬೇವಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಭಣಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ, ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಭಣಾಮೀ’’ತಿ, ಭಣಿತಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಮುಸಾ ಮಯಾ ಭಣಿತ’’ನ್ತಿ ವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನಿಧಾಯ ಖನ್ತಿಂ ವಿನಿಧಾಯ ರುಚಿಂ ವಿನಿಧಾಯ ಸಞ್ಞಂ ವಿನಿಧಾಯ ಭಾವಂ – ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಾಕಾರೇಹಿ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ। ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ನಿಯ್ಯೇಥಾತಿ। ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ಯಾಯೇಯ್ಯ ನ ನಿಯ್ಯಾಯೇಯ್ಯ ನ ವಹೇಯ್ಯ ¹³⁷ ನ ಸಂಹರೇಯ್ಯ, ಮೋಸವಜ್ಜಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಮೋಸವಜ್ಜಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ನಿಯ್ಯೇಥ।

Mosavajje na niyyethāti. Mosavajjaṃ vuccati musāvādo. Idhekacco sabhaggato ¹³⁸ vā parisaggato ¹³⁹ vā…pe… āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti – idaṃ vuccati mosavajjaṃ. Api ca tīhākārehi musāvādo hoti – pubbevassa hoti ‘‘musā bhaṇissa’’nti, bhaṇantassa hoti ‘‘musā bhaṇāmī’’ti, bhaṇitassa hoti ‘‘musā mayā bhaṇita’’nti, imehi tīhākārehi musāvādo hoti. Api ca catūhākārehi… pañcahākārehi… chahākārehi… sattahākārehi… aṭṭhahākārehi… musāvādo hoti – pubbevassa hoti ‘‘musā bhaṇissa’’nti, bhaṇantassa hoti ‘‘musā bhaṇāmī’’ti, bhaṇitassa hoti ‘‘musā mayā bhaṇita’’nti vinidhāya diṭṭhiṃ vinidhāya khantiṃ vinidhāya ruciṃ vinidhāya saññaṃ vinidhāya bhāvaṃ – imehi aṭṭhahākārehi musāvādo hoti. Mosavajje na niyyethāti. Mosavajje na yāyeyya na niyyāyeyya na vaheyya ¹⁴⁰ na saṃhareyya, mosavajjaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, mosavajjā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – mosavajje na niyyetha.

ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಠಾನಿ ನ ಕಯಿರಾತಿ। ಕತಮಂ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಠೋ ಹೋತಿ ಪರಿಸಠೋ, ಯಂ ತತ್ಥ ಸಠಂ ಸಠತಾ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಕಕ್ಕರತಾ ಕಕ್ಕರಿಯಂ ಪರಿಕ್ಖತ್ತತಾ ಪಾರಿಕ್ಖತ್ತಿಯಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ। ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಠಾನಿ ನ ಕಯಿರಾತಿ। ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಸಾಠೇಯ್ಯಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಠಾನಿ ನ ಕಯಿರಾ।

Sampajāno saṭhāni na kayirāti. Katamaṃ sāṭheyyaṃ? Idhekacco saṭho hoti parisaṭho, yaṃ tattha saṭhaṃ saṭhatā sāṭheyyaṃ kakkaratā kakkariyaṃ parikkhattatā pārikkhattiyaṃ – idaṃ vuccati sāṭheyyaṃ. Sampajāno saṭhāni na kayirāti. Sampajāno hutvā sāṭheyyaṃ na kareyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyya, sāṭheyyaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, sāṭheyyā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – sampajāno saṭhāni na kayirā.

ಅಥ ಜೀವಿತೇನ ಪಞ್ಞಾಯ, ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ನಾಞ್ಞಮತಿಮಞ್ಞೇತಿ। ಅಥಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಪದಾನುಪುಬ್ಬತಾಪೇತಂ – ಅಥಾತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಲೂಖಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತೋ ಪರಂ ಪಣೀತಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ – ‘‘ಕಿಂ ಪನಾಯಂ ಬಹುಲಾಜೀವೋ ಸಬ್ಬಂ ಸಂಭಕ್ಖೇತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಮೂಲಬೀಜಂ ಖನ್ಧಬೀಜಂ ಫಳುಬೀಜಂ ಅಗ್ಗಬೀಜಂ ಬೀಜಬೀಜಮೇವ ಪಞ್ಚಮಂ ಅಸನಿವಿಚಕ್ಕದನ್ತಕೂಟಸಮಣಪ್ಪಧಾನೇನಾ’’ತಿ ¹⁴¹। ಸೋ ತಾಯ ಲೂಖಜೀವಿತಾಯ ಪರಂ ಪಣೀತಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ।

Atha jīvitena paññāya, sīlabbatena nāññamatimaññeti. Athāti padasandhi…pe… padānupubbatāpetaṃ – athāti. Idhekacco lūkhajīvitaṃ jīvanto paraṃ paṇītajīvitaṃ jīvantaṃ atimaññati – ‘‘kiṃ panāyaṃ bahulājīvo sabbaṃ saṃbhakkheti, seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ asanivicakkadantakūṭasamaṇappadhānenā’’ti ¹⁴². So tāya lūkhajīvitāya paraṃ paṇītajīvitaṃ jīvantaṃ atimaññati.

ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಣೀತಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತೋ ಪರಂ ಲೂಖಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ – ‘‘ಕಿಂ ಪನಾಯಂ ಅಪ್ಪಪುಞ್ಞೋ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖೋ ನ ಲಾಭೀ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಪಣೀತಜೀವಿತಾಯ ಪರಂ ಲೂಖಜೀವಿತಂ ಜೀವನ್ತಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಪುಟ್ಠೋ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ನ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾಯ ಪರಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಪರಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ವತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಆರಞ್ಞಿಕೋ ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ವಾ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ವಾ ತೇಚೀವರಿಕೋ ವಾ ಸಪದಾನಚಾರಿಕೋ ವಾ ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೋ ವಾ ನೇಸಜ್ಜಿಕೋ ವಾ ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋ ವಾ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ವತ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ನ ವತಸಮ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ವತಸಮ್ಪದಾಯ ಪರಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ। ಅಥ ಜೀವಿತೇನ ಪಞ್ಞಾಯ, ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ನಾಞ್ಞಮತಿಮಞ್ಞೇತಿ। ಲೂಖಜೀವಿತಾಯ ವಾ ಪಣೀತಜೀವಿತಾಯ ವಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾಯ ವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ವಾ ವತಸಮ್ಪದಾಯ ವಾ ಪರಂ ನಾತಿಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ನಾವಜಾನೇಯ್ಯ, ನ ತೇನ ಮಾನಂ ಜನೇಯ್ಯ, ನ ತೇನ ಥದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ, ಪತ್ಥದ್ಧೋ ಪಗ್ಗಹಿತಸಿರೋತಿ – ಅಥ ಜೀವಿತೇನ ಪಞ್ಞಾಯ ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ನಾಞ್ಞಮತಿಮಞ್ಞೇ।

Idhekacco paṇītajīvitaṃ jīvanto paraṃ lūkhajīvitaṃ jīvantaṃ atimaññati – ‘‘kiṃ panāyaṃ appapuñño appesakkho na lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. So tāya paṇītajīvitāya paraṃ lūkhajīvitaṃ jīvantaṃ atimaññati. Idhekacco paññāsampanno hoti. So puṭṭho pañhaṃ visajjeti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahamasmi paññāsampanno, ime panaññe na paññāsampannā’’ti. So tāya paññāsampadāya paraṃ atimaññati. Idhekacco sīlasampanno hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahamasmi sīlasampanno, ime panaññe bhikkhū dussīlā pāpadhammā’’ti. So tāya sīlasampadāya paraṃ atimaññati. Idhekacco vatasampanno hoti āraññiko vā piṇḍapātiko vā paṃsukūliko vā tecīvariko vā sapadānacāriko vā khalupacchābhattiko vā nesajjiko vā yathāsanthatiko vā. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahamasmi vata sampanno, ime panaññe na vatasampannā’’ti. So tāya vatasampadāya paraṃ atimaññati. Atha jīvitena paññāya, sīlabbatena nāññamatimaññeti. Lūkhajīvitāya vā paṇītajīvitāya vā paññāsampadāya vā sīlasampadāya vā vatasampadāya vā paraṃ nātimaññeyya, nāvajāneyya, na tena mānaṃ janeyya, na tena thaddho assa, patthaddho paggahitasiroti – atha jīvitena paññāya sīlabbatena nāññamatimaññe.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಮೋಸವಜ್ಜೇ ನ ನಿಯ್ಯೇಥ, ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಠಾನಿ ನ ಕಯಿರಾ।

‘‘Mosavajje na niyyetha, sampajāno saṭhāni na kayirā;

ಅಥ ಜೀವಿತೇನ ಪಞ್ಞಾಯ, ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ನಾಞ್ಞಮತಿಮಞ್ಞೇ’’ತಿ॥

Atha jīvitena paññāya, sīlabbatena nāññamatimaññe’’ti.

೧೬೭.

167.

ಸುತ್ವಾ ರುಸಿತೋ ¹⁴³ ಬಹುಂ ವಾಚಂ, ಸಮಣಾನಂ ವಾ ಪುಥುಜನಾನಂ ¹⁴⁴ ।

Sutvārusito¹⁴⁵bahuṃ vācaṃ, samaṇānaṃ vā puthujanānaṃ¹⁴⁶;

ಫರುಸೇನ ನೇ ನ ಪಟಿವಜ್ಜಾ, ನ ಹಿ ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಕರೋನ್ತಿ ¹⁴⁷ ॥

Pharusena ne na paṭivajjā, na hi santo paṭiseniṃ karonti¹⁴⁸.

ಸುತ್ವಾ ರುಸಿತೋ ಬಹುಂ ವಾಚಂ, ಸಮಣಾನಂ ಪುಥುಜನಾನನ್ತಿ। ರುಸಿತೋತಿ ದೂಸಿತೋ ಖುಂಸಿತೋ ಘಟ್ಟಿತೋ ವಮ್ಭಿತೋ ಗರಹಿತೋ ಉಪವದಿತೋ। ಸಮಣಾನನ್ತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಬ್ಬಜೂಪಗತಾ ಪರಿಬ್ಬಜಸಮಾಪನ್ನಾ। ಪುಥುಜನಾನನ್ತಿ ಖತ್ತಿಯಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಗಹಟ್ಠಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ, ತೇ ಬಹುಕಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಅನಿಟ್ಠಾಹಿ ಅಕನ್ತಾಹಿ ಅಮನಾಪಾಹಿ ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯುಂ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯುಂ ರೋಸೇಯ್ಯುಂ ವಿರೋಸೇಯ್ಯುಂ ಹಿಂಸೇಯ್ಯುಂ ವಿಹಿಂಸೇಯ್ಯುಂ ಹೇಠೇಯ್ಯುಂ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯುಂ ಘಾತೇಯ್ಯುಂ ಉಪಘಾತೇಯ್ಯುಂ ಉಪಘಾತಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ತೇಸಂ ಬಹುಂ ವಾಚಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಅಕನ್ತಂ ಅಮನಾಪಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಣಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತ್ವಾ ಉಪಧಾರಯಿತ್ವಾ ಉಪಲಕ್ಖಯಿತ್ವಾತಿ – ಸುತ್ವಾ ರುಸಿತೋ ಬಹುಂ ವಾಚಂ, ಸಮಣಾನಂ ವಾ ಪುಥುಜನಾನಂ।

Sutvārusito bahuṃ vācaṃ, samaṇānaṃ puthujanānanti. Rusitoti dūsito khuṃsito ghaṭṭito vambhito garahito upavadito. Samaṇānanti ye keci ito bahiddhā paribbajūpagatā paribbajasamāpannā. Puthujanānanti khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā ca, te bahukāhi vācāhi aniṭṭhāhi akantāhi amanāpāhi akkoseyyuṃ paribhāseyyuṃ roseyyuṃ viroseyyuṃ hiṃseyyuṃ vihiṃseyyuṃ heṭheyyuṃ viheṭheyyuṃ ghāteyyuṃ upaghāteyyuṃ upaghātaṃ kareyyuṃ tesaṃ bahuṃ vācaṃ aniṭṭhaṃ akantaṃ amanāpaṃ sutvā suṇitvā uggahitvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – sutvā rusito bahuṃ vācaṃ, samaṇānaṃ vā puthujanānaṃ.

ಫರುಸೇನ ನೇ ನ ಪಟಿವಜ್ಜಾತಿ। ಫರುಸೇನಾತಿ ಫರುಸೇನ ಕಕ್ಖಳೇನ ನ ಪಟಿವಜ್ಜಾ ನಪ್ಪಟಿಭಣೇಯ್ಯ, ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಂ ನ ಪಚ್ಚಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯ, ರೋಸನ್ತಂ ನಪ್ಪಟಿರೋಸೇಯ್ಯ, ಭಣ್ಡನಂ ನಪ್ಪಟಿಭಣ್ಡೇಯ್ಯ ನ ಕಲಹಂ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಭಣ್ಡನಂ ಕರೇಯ್ಯ ನ ವಿಗ್ಗಹಂ ಕರೇಯ್ಯ ನ ವಿವಾದಂ ಕರೇಯ್ಯ ನ ಮೇಧಗಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಕಲಹಭಣ್ಡನವಿಗ್ಗಹವಿವಾದಮೇಧಗಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ವಿನೋದೇಯ್ಯ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಯ್ಯ, ಕಲಹಭಣ್ಡನವಿಗ್ಗಹವಿವಾದಮೇಧಗಾ ಆರತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಫರುಸೇನ ನೇ ನ ಪಟಿವಜ್ಜಾ।

Pharusena ne na paṭivajjāti. Pharusenāti pharusena kakkhaḷena na paṭivajjā nappaṭibhaṇeyya, akkosantaṃ na paccakkoseyya, rosantaṃ nappaṭiroseyya, bhaṇḍanaṃ nappaṭibhaṇḍeyya na kalahaṃ kareyya na bhaṇḍanaṃ kareyya na viggahaṃ kareyya na vivādaṃ kareyya na medhagaṃ kareyya, kalahabhaṇḍanaviggahavivādamedhagaṃ pajaheyya vinodeyya byantiṃ kareyya anabhāvaṃ gameyya, kalahabhaṇḍanaviggahavivādamedhagā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – pharusena ne na paṭivajjā.

ನ ಹಿ ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ। ಸನ್ತೋತಿ ರಾಗಸ್ಸ ಸನ್ತತ್ತಾ ಸನ್ತೋ, ದೋಸಸ್ಸ… ಮೋಹಸ್ಸ… ಕೋಧಸ್ಸ… ಉಪನಾಹಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸನ್ತತ್ತಾ ಸಮಿತತ್ತಾ ವೂಪಸಮಿತತ್ತಾ ವಿಜ್ಝಾತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ವಿಗತತ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಸನ್ತೋ ಉಪಸನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೋ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧೋತಿ – ಸನ್ತೋ। ನ ಹಿ ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ। ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಪಟಿಮಲ್ಲಂ ಪಟಿಕಣ್ಟಕಂ ¹⁴⁹ ಪಟಿಪಕ್ಖಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ ನ ಜನೇನ್ತಿ ನ ಸಞ್ಜನೇನ್ತಿ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಿ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೀತಿ – ನ ಹಿ ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಕರೋನ್ತಿ।

Na hi santo paṭiseniṃ karontīti. Santoti rāgassa santattā santo, dosassa… mohassa… kodhassa… upanāhassa…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā samitattā vūpasamitattā vijjhātattā nibbutattā vigatattā paṭipassaddhattā santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭipassaddhoti – santo. Na hi santo paṭiseniṃ karontīti. Santo paṭiseniṃ paṭimallaṃ paṭikaṇṭakaṃ ¹⁵⁰ paṭipakkhaṃ na karonti na janenti na sañjanenti na nibbattenti nābhinibbattentīti – na hi santo paṭiseniṃ karonti.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಸುತ್ವಾ ರುಸಿತೋ ಬಹುಂ ವಾಚಂ, ಸಮಣಾನಂ ವಾ ಪುಥುಜನಾನಂ।

‘‘Sutvā rusito bahuṃ vācaṃ, samaṇānaṃ vā puthujanānaṃ;

ಫರುಸೇನ ನೇ ನ ಪಟಿವಜ್ಜಾ, ನ ಹಿ ಸನ್ತೋ ಪಟಿಸೇನಿಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ॥

Pharusena ne na paṭivajjā, na hi santo paṭiseniṃ karontī’’ti.

೧೬೮.

168.

ಏತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ವಿಚಿನಂ ಭಿಕ್ಖು ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ।

Etañcadhammamaññāya, vicinaṃ bhikkhu sadā sato sikkhe;

ಸನ್ತೀತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಞತ್ವಾ, ಸಾಸನೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ॥

Santīti nibbutiṃ ñatvā, sāsane gotamassa nappamajjeyya.

ಏತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯಾತಿ। ಏತನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಂ ದೇಸಿತಂ ಪಞ್ಞಪಿತಂ ಪಟ್ಠಪಿತಂ ವಿವಟಂ ವಿಭತ್ತಂ ಉತ್ತಾನೀಕತಂ ಪಕಾಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಏತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ। ಅಥ ವಾ ಸಮಞ್ಚ ವಿಸಮಞ್ಚ ಪಥಞ್ಚ ವಿಪಥಞ್ಚ ಸಾವಜ್ಜಞ್ಚ ಅನವಜ್ಜಞ್ಚ ಹೀನಞ್ಚ ಪಣೀತಞ್ಚ ಕಣ್ಹಞ್ಚ ಸುಕ್ಕಞ್ಚ ವಿಞ್ಞೂಗರಹಿತಞ್ಚ ವಿಞ್ಞೂಪಸತ್ಥಞ್ಚ ಧಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಏತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ। ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಂ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಂ ಅವಿರುದ್ಧಪಟಿಪದಂ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಂ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಂ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಂ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ, ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದೇ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ।

Etañca dhammamaññāyāti. Etanti ācikkhitaṃ desitaṃ paññapitaṃ paṭṭhapitaṃ vivaṭaṃ vibhattaṃ uttānīkataṃ pakāsitaṃ dhammaṃ aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti. Evampi etañca dhammamaññāya. Atha vā samañca visamañca pathañca vipathañca sāvajjañca anavajjañca hīnañca paṇītañca kaṇhañca sukkañca viññūgarahitañca viññūpasatthañca dhammaṃ aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti. Evampi etañca dhammamaññāya. Atha vā sammāpaṭipadaṃ anulomapaṭipadaṃ apaccanīkapaṭipadaṃ aviruddhapaṭipadaṃ anvatthapaṭipadaṃ dhammānudhammapaṭipadaṃ sīlesu paripūrakāritaṃ indriyesu guttadvārataṃ bhojane mattaññutaṃ jāgariyānuyogaṃ satisampajaññaṃ, cattāro satipaṭṭhāne cattāro sammappadhāne cattāro iddhipāde pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅge ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, nibbānañca nibbānagāminiñca paṭipadaṃ dhammaṃ aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti. Evampi tañca dhammamaññāya.

ವಿಚಿನಂ ಭಿಕ್ಖು ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇತಿ। ವಿಚಿನನ್ತಿ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಪವಿಚಿನನ್ತೋ ತುಲಯನ್ತೋ ತೀರಯನ್ತೋ ವಿಭಾವಯನ್ತೋ ವಿಭೂತಂ ಕರೋನ್ತೋ। ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಪವಿಚಿನನ್ತೋ ತುಲಯನ್ತೋ ತೀರಯನ್ತೋ ವಿಭಾವಯನ್ತೋ ವಿಭೂತಂ ಕರೋನ್ತೋತಿ – ವಿಚಿನಂ ಭಿಕ್ಖು। ಸದಾತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ…ಪೇ॰… ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ…ಪೇ॰… ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋ। ಸಿಕ್ಖೇತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ – ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ ಆಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ವಿಚಿನಂ ಭಿಕ್ಖು ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ।

Vicinaṃ bhikkhu sadā sato sikkheti. Vicinanti vicinanto pavicinanto tulayanto tīrayanto vibhāvayanto vibhūtaṃ karonto. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti vicinanto pavicinanto tulayanto tīrayanto vibhāvayanto vibhūtaṃ karontoti – vicinaṃ bhikkhu. Sadāti sadā sabbadā sabbakālaṃ…pe… pacchime vayokhandhe. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Sikkheti tisso sikkhāyo – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya…pe… sikkheyya ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – vicinaṃ bhikkhu sadā sato sikkhe.

ಸನ್ತೀತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಞತ್ವಾತಿ। ರಾಗಸ್ಸ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಸನ್ತೀತಿ ಞತ್ವಾ, ದೋಸಸ್ಸ… ಮೋಹಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಸನ್ತೀತಿ ಞತ್ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ – ಸನ್ತೀತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಞತ್ವಾ।

Santītinibbutiṃ ñatvāti. Rāgassa nibbutiṃ santīti ñatvā, dosassa… mohassa…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ nibbutiṃ santīti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – santīti nibbutiṃ ñatvā.

ಸಾಸನೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ। ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಜಿನಸಾಸನೇ ತಥಾಗತಸಾಸನೇ ದೇವಸಾಸನೇ ಅರಹನ್ತಸಾಸನೇ। ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರೀ ಅಸ್ಸ ಸಾತಚ್ಚಕಾರೀ ಅಟ್ಠಿತಕಾರೀ ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಚ್ಛನ್ದೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ‘‘ಕದಾಹಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇಯ್ಯಂ…ಪೇ॰… ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ… ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಂ… ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಂ… ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧಂ? ಕದಾಹಂ ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಅಪ್ಪಹೀನೇ ವಾ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹೇಯ್ಯಂ, ಅಭಾವಿತಂ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ, ಅಸಚ್ಛಿಕತಂ ವಾ ನಿರೋಧಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಯೋ ತತ್ಥ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಥಾಮೋ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಆತಪ್ಪಂ ಪಧಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯೋಗೋ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ – ಸಾಸನೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ।

Sāsane gotamassa nappamajjeyyāti. Gotamassa sāsane buddhasāsane jinasāsane tathāgatasāsane devasāsane arahantasāsane. Nappamajjeyyāti sakkaccakārī assa sātaccakārī aṭṭhitakārī anolīnavuttiko anikkhittacchando anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. ‘‘Kadāhaṃ aparipūraṃ vā sīlakkhandhaṃ paripūreyyaṃ…pe… aparipūraṃ vā samādhikkhandhaṃ… paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ? Kadāhaṃ apariññātaṃ vā dukkhaṃ parijāneyyaṃ, appahīne vā kilese pajaheyyaṃ, abhāvitaṃ vā maggaṃ bhāveyyaṃ, asacchikataṃ vā nirodhaṃ sacchikareyya’’nti? Yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca thāmo ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca ātappaṃ padhānaṃ adhiṭṭhānaṃ anuyogo appamādo kusalesu dhammesūti – sāsane gotamassa nappamajjeyya.

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಏತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ವಿಚಿನಂ ಭಿಕ್ಖು ಸದಾ ಸತೋ ಸಿಕ್ಖೇ।

‘‘Etañca dhammamaññāya, vicinaṃ bhikkhu sadā sato sikkhe;

ಸನ್ತೀತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಞತ್ವಾ, ಸಾಸನೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥

Santīti nibbutiṃ ñatvā, sāsane gotamassa nappamajjeyyā’’ti.

೧೬೯.

169.

ಅಭಿಭೂ ಹಿ ಸೋ ಅನಭಿಭೂತೋ, ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಮನೀತಿಹಮದ್ದಸಿ।

Abhibhūhi so anabhibhūto, sakkhidhammamanītihamaddasi;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸದಾ ನಮಸ್ಸಮನುಸಿಕ್ಖೇ॥[ಇತಿ ಭಗವಾ]

Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.[iti bhagavā]

ಅಭಿಭೂ ಹಿ ಸೋ ಅನಭಿಭೂತೋತಿ। ಅಭಿಭೂತಿ ರೂಪಾಭಿಭೂ ¹⁵¹ ಸದ್ದಾಭಿಭೂ ಗನ್ಧಾಭಿಭೂ ರಸಾಭಿಭೂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಭಿಭೂ ಧಮ್ಮಾಭಿಭೂ, ಅನಭಿಭೂತೋ ಕೇಹಿಚಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ, ಅಭಿಭೋಸಿ ನೇ ಪಾಪಕೇ ¹⁵² ಅಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕೇ ಪೋನೋಭವಿಕೇ ಸದರೇ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕೇ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯೇತಿ – ಅಭಿಭೂ ಹಿ ಸೋ ಅನಭಿಭೂತೋ।

Abhibhūhi so anabhibhūtoti. Abhibhūti rūpābhibhū ¹⁵³ saddābhibhū gandhābhibhū rasābhibhū phoṭṭhabbābhibhū dhammābhibhū, anabhibhūto kehici kilesehi, abhibhosi ne pāpake ¹⁵⁴ akusale dhamme saṃkilesike ponobhavike sadare dukkhavipāke āyatiṃ jātijarāmaraṇiyeti – abhibhū hi so anabhibhūto.

ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಮನೀತಿಹಮದ್ದಸೀತಿ। ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ನ ಇತಿಹಿತಿಹಂ ನ ಇತಿಕಿರಿಯಾಯ ನ ಪರಮ್ಪರಾಯ ನ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯ ನ ತಕ್ಕಹೇತು ನ ನಯಹೇತು ನ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ ನ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ಸಾಮಂ ಸಯಮಭಿಞ್ಞಾತಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಧಮ್ಮಂ ಅದ್ದಸಿ ಅದ್ದಕ್ಖಿ ಅಪಸ್ಸಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀತಿ – ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಮನೀತಿಹಮದ್ದಸಿ।

Sakkhidhammamanītihamaddasīti. Sakkhidhammanti na itihitihaṃ na itikiriyāya na paramparāya na piṭakasampadāya na takkahetu na nayahetu na ākāraparivitakkena na diṭṭhinijjhānakkhantiyā sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhadhammaṃ addasi addakkhi apassi paṭivijjhīti – sakkhidhammamanītihamaddasi.

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಾ। ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇತಿ। ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಗೋತಮಸಾಸನೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಜಿನಸಾಸನೇ ತಥಾಗತಸಾಸನೇ ದೇವಸಾಸನೇ ಅರಹನ್ತಸಾಸನೇತಿ – ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ।

Tasmā hi tassa bhagavato sāsaneti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā. Tassa bhagavato sāsaneti. Tassa bhagavato sāsane gotamasāsane buddhasāsane jinasāsane tathāgatasāsane devasāsane arahantasāsaneti – tasmā tassa bhagavato sāsane.

ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸದಾ ನಮಸ್ಸಮನುಸಿಕ್ಖೇ (ಇತಿ ಭಗವಾ)ತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರೀ…ಪೇ॰… ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ಸದಾತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ…ಪೇ॰… ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ। ನಮಸ್ಸನ್ತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ವಾಚಾಯ ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಚಿತ್ತೇನ ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಸಕ್ಕುರುಮಾನೋ ಗರುಕುರುಮಾನೋ ¹⁵⁵ ಮಾನಯಮಾನೋ ಪೂಜಯಮಾನೋ ಅಪಚಯಮಾನೋ। ಅನುಸಿಕ್ಖೇತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ – ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ ಚರೇಯ್ಯ ಆಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸದಾ ನಮಸ್ಸಮನುಸಿಕ್ಖೇ। (ಇತಿ ಭಗವಾ)।

Appamattosadā namassamanusikkhe (iti bhagavā)ti. Appamattoti sakkaccakārī…pe… appamādo kusalesu dhammesu. Sadāti sadā sabbakālaṃ…pe… pacchime vayokhandhe. Namassanti kāyena vā namassamāno vācāya vā namassamāno cittena vā namassamāno anvatthapaṭipattiyā vā namassamāno dhammānudhammapaṭipattiyā vā namassamāno sakkurumāno garukurumāno ¹⁵⁶ mānayamāno pūjayamāno apacayamāno. Anusikkheti tisso sikkhāyo – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya…pe… sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya careyya ācareyya samācareyya samādāya vatteyya. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ…pe… sacchikā paññatti yadidaṃ bhagavāti – appamatto sadā namassamanusikkhe. (Iti bhagavā).

ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

Tenāha bhagavā –

‘‘ಅಭಿಭೂ ಹಿ ಸೋ ಅನಭಿಭೂತೋ, ಸಕ್ಖಿಧಮ್ಮಮನೀತಿಹಮದ್ದಸಿ।

‘‘Abhibhū hi so anabhibhūto, sakkhidhammamanītihamaddasi;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸದಾ ನಮಸ್ಸಮನುಸಿಕ್ಖೇ’’॥ [ಇತಿ ಭಗವಾತಿ]

Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe’’. [iti bhagavāti]

ತುವಟ್ಟಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ¹⁵⁷ ಚುದ್ದಸಮೋ।

Tuvaṭṭakasuttaniddeso ¹⁵⁸ cuddasamo.

Next: ೧೫. ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ • 15. Attadaṇḍasuttaniddeso

Footnotes:

1. ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧೂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

2. ಮಹೇಸಿಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

3. ādiccabandhū (sī. syā.)

4. mahesiṃ (sī. syā.)

5. ಸಂಸಯಪಕ್ಖನ್ನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

6. saṃsayapakkhanno (sī. syā.)

7. ನತ್ಥಿ ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೋತ್ಥಕೇಸು

8. natthi sī. syā. potthakesu

9. ನಿಕ್ಖೇಪತ್ಥಪುಚ್ಛಾ (ಸೀ॰ ಕ॰)

10. nikkhepatthapucchā (sī. ka.)

11. ಸುರಿಯೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

12. suriyo (sī. syā.)

13. ವೂಪಕಟ್ಠಕಾಯಾನಂ (ಸೀ॰)

14. vūpakaṭṭhakāyānaṃ (sī.)

15. ಅಬ್ಬೂಹನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰), ಅಬ್ಭುಹನಂ (ಕ॰)

16. ಪವಾಹನಂ (ಸ್ಯಾ॰)

17. abbūhanaṃ (sī. syā.), abbhuhanaṃ (ka.)

18. pavāhanaṃ (syā.)

19. ಸಬ್ಬಮುಪರುದ್ಧೇ (ಸ್ಯಾ॰)

20. sabbamuparuddhe (syā.)

21. ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ (ಸ್ಯಾ॰)

22. ajjhattaṃ samuṭṭhāti (syā.)

23. ಅಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰)

24. ಅಸ್ಸೂತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ (ಬಹೂಸು)

25. assa (syā.)

26. assūti ajjhattaṃ (bahūsu)

27. ಅತ್ತಂ (ಸ್ಯಾ॰)

28. ನಿರತ್ತಂ (ಸ್ಯಾ॰)

29. attaṃ (syā.)

30. nirattaṃ (syā.)

31. ಕರೇ (ಸೀ॰)

32. kare (sī.)

33. ಸೀದನ್ತರಸಮುದ್ದೋ (ಸ್ಯಾ॰)

34. sīdantarasamuddo (syā.)

35. ರಾಗುಸ್ಸದೋ (ಸ್ಯಾ॰)

36. rāgussado (syā.)

37. ಅಕಿತ್ತಯೀತಿ ಅಕಿತ್ತಯಿ ಪರಿಕಿತ್ತಯಿ ಆಚಿಕ್ಖಿ ದೇಸೇಸಿ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ ವಿವರಿ ವಿಭಜಿ ಉತ್ತಾನಿಮಕಾಸಿ ಪಕಾಸೇಸೀತಿ ಅಕಿತ್ತಯಿ (ಸ್ಯಾ॰)

38. akittayīti akittayi parikittayi ācikkhi desesi paññapesi paṭṭhapesi vivari vibhaji uttānimakāsi pakāsesīti akittayi (syā.)

39. ಉಮ್ಮಾಪುಪ್ಫಸಮಾನಂ (ಸೀ॰ ಕ॰), ಉಮ್ಮಾರಪುಪ್ಫಸಮಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰)

40. ಅಳಾರಿಟ್ಠಕಸಮಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰)

41. ಅಕಾಲಮೇಘೋ (ಸ್ಯಾ॰)

42. ಕುಡ್ಡೋ (ಸೀ॰)

43. ummāpupphasamānaṃ (sī. ka.), ummārapupphasamānaṃ (syā.)

44. aḷāriṭṭhakasamānaṃ (syā.)

45. akālamegho (syā.)

46. kuḍḍo (sī.)

47. ತಿಸಹಸ್ಸಿಂ ಮಹಾಸಹಸ್ಸಿಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಕ॰)

48. tisahassiṃ mahāsahassimpi (sī. ka.)

49. ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ (ಸ್ಯಾ॰) ಮಹಾನಿ॰ ೬೯

50. ಅತ್ಥಿ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ (ಸೀ॰ ಕ॰)

51. ಪರಮತ್ಥೋ ವಾ, ಸಬ್ಬನ್ತಂ (ಸ್ಯಾ॰)

52. atītānāgatapaccuppannaṃ (syā.) mahāni. 69

53. atthi dhammaṃ jānitabbaṃ (sī. ka.)

54. paramattho vā, sabbantaṃ (syā.)

55. ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ (ಕ॰) ಪಸೂರಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಅವಸಾನೇಪಿ

56. parivattanti (ka.) pasūrasuttaniddese avasānepi

57. ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ (ಕ॰) ಪಸೂರಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಅವಸಾನೇಪಿ

58. parivattanti (ka.) pasūrasuttaniddese avasānepi

59. ಬುದ್ಧಸುಬುದ್ಧತಂ (ಕ॰)

60. buddhasubuddhataṃ (ka.)

61. ಗೋಮಹಿಸಾ (ಸ್ಯಾ॰) ಮಹಾನಿ॰ ೫

62. ಡಹೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ಮಹಾನಿ॰ ೫

63. ಲೋಹಿತಂ ಪಿತ್ತಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)

64. gomahisā (syā.) mahāni. 5

65. ḍaho (sī. syā.) mahāni. 5

66. lohitaṃ pittaṃ (syā. ka.)

67. ಸಮುದಾಚಾರೇನ್ತಿ (ಸೀ॰)

68. samudācārenti (sī.)

69. ಅನ್ತರಾಮಲಂ (ಸೀ॰ ಕ॰) ಇತಿವು॰ ೮೮

70. antarāmalaṃ (sī. ka.) itivu. 88

71. ಅನ್ಧತಮಂ (ಸ್ಯಾ॰) ಇತಿವು॰ ೮೮

72. andhatamaṃ (syā.) itivu. 88

73. ಅನವತ್ಥಿತಚಾರಿಕಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

74. anavatthitacārikaṃ (sī. syā.)

75. ಕುಮ್ಭಥೂನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)

76. ಸೋಭನಗರಕಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

77. ಮಹಿಸಯುದ್ಧಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

78. kumbhathūnaṃ (sī. syā. ka.)

79. sobhanagarakaṃ (sī. syā.)

80. mahisayuddhaṃ (sī. syā.)

81. ಇತ್ಥಿಕಥಾ ಪುರಿಸಕಥಾ (ಬಹೂಸು)

82. itthikathā purisakathā (bahūsu)

83. ಆರುಹನತ್ಥಾಯ (ಕ॰) ಪುರಾಭೇದಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಸತ್ತಮಗಾಥಾವಣ್ಣನಾಯಂ

84. āruhanatthāya (ka.) purābhedasuttaniddese sattamagāthāvaṇṇanāyaṃ

85. ಸುಂಸುಕಾಭಯಂ (ಸ್ಯಾ॰)

86. suṃsukābhayaṃ (syā.)

87. ನಿಜಿಗಿಂಸನತಾಯ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

88. ನ ಮುಗ್ಗಸುಪ್ಪತಾಯ (ಸೀ॰), ನ ಮುಗ್ಗಸೂಪತಾಯ (ಸ್ಯಾ॰)

89. ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಿಕತಾಯ (ಸೀ॰), ಪಿಟ್ಠಿಮದ್ದಿಕತಾಯ (ಕ॰)

90. nijigiṃsanatāya (sī. syā.)

91. na muggasuppatāya (sī.), na muggasūpatāya (syā.)

92. piṭṭhimaṃsikatāya (sī.), piṭṭhimaddikatāya (ka.)

93. ಸದತ್ಥಗರುಕೋತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

94. sadatthagarukoti (sī. syā.)

95. ವಿರಿಯಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

96. viriyaṃ (sī. syā.)

97. ತನ್ದಿನ್ತಿ (ಸೀ॰)

98. ನತ್ಥಿ ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೇಪಿ

99. ಜಞ್ಞೂತಿ (ಕ॰)

100. ಪಟಿಚ್ಛಾದನಾ (ಸೀ॰ ಕ॰) ಮಹಾನಿದ್ದೇಸೇ

101. tandinti (sī.)

102. natthi attadaṇḍasuttaniddese khuddakavatthuvibhaṅgepi

103. jaññūti (ka.)

104. paṭicchādanā (sī. ka.) mahāniddese

105. ಮುಖಭೇರಿಯಂ (ಸ್ಯಾ॰)

106. ಮುಖದೇಣ್ಡಿಮಕಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

107. ಮುಖಭೇರುಲಕಂ (ಸೀ॰)

108. mukhabheriyaṃ (syā.)

109. mukhadeṇḍimakaṃ (sī. syā.)

110. mukhabherulakaṃ (sī.)

111. ವಸಿಕ್ಖಾಬನ್ಧಂ (ಸ್ಯಾ॰)

112. vasikkhābandhaṃ (syā.)

113. ರುನ್ಧೇ (ಕ॰)

114. rundhe (ka.)

115. ಮಜ್ಝನ್ತಿಕಸಮಯಂ (ಬಹೂಸು)

116. ಪೋಕ್ಖರಣಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ (ಸ್ಯಾ॰)

117. majjhantikasamayaṃ (bahūsu)

118. pokkharaṇirāmaṇeyyakaṃ (syā.)

119. ಬೀಜನಿಹಾರೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)

120. ಘರವಾಸೋ (ಸ್ಯಾ॰)

121. bījanihāro (syā. ka.)

122. gharavāso (syā.)

123. ಮಿಗಚಕ್ಕಂ। ಮಿಗಚಕ್ಕಪಾಠಕಾ (ಸ್ಯಾ॰)

124. ರುದಂ (ಸ್ಯಾ॰)

125. migacakkaṃ. migacakkapāṭhakā (syā.)

126. rudaṃ (syā.)

127. ಉಕ್ಕಾಪನಾ ಸಮುಕ್ಕಾಪನಾ (ಸ್ಯಾ॰)

128. ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಿಕತಾ (ಕ॰) ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಸೀಲನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ

129. ಮೇತ್ತವಾಚಕತಾ (ಸ್ಯಾ॰)

130. ukkāpanā samukkāpanā (syā.)

131. piṭṭhimaṃsikatā (ka.) visuddhimagge sīlaniddesavaṇṇanā oloketabbā

132. mettavācakatā (syā.)

133. ಕತ್ಥಿತಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)

134. katthitā (syā. ka.)

135. ಸಭಾಗಗ್ಗತೋ (ಸೀ॰ ಕ॰)

136. ಪರಿಸಗತೋ (ಸೀ॰ ಕ॰)

137. ನ ವುಯ್ಹೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಕ॰), ನತ್ಥಿ ಸ್ಯಾ॰ ಪೋತ್ಥಕೇ

138. sabhāgaggato (sī. ka.)

139. parisagato (sī. ka.)

140. na vuyheyya (sī. ka.), natthi syā. potthake

141. ಅಸನೀವ ಚಕ್ಕಂ ದನ್ತಕೂಟಂ ಸಮಣಪ್ಪಧಾನೇನಾತಿ (ಸೀ॰)

142. asanīva cakkaṃ dantakūṭaṃ samaṇappadhānenāti (sī.)

143. ದೂಸಿತೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

144. ಪುಥುವಚನಾನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)

145. dūsito (sī. syā.)

146. puthuvacanānaṃ (sī. syā.)

147. ಪಟಿಸೇನಿ ಕರೋತಿ (ಸ್ಯಾ॰)

148. paṭiseni karoti (syā.)

149. ಪಟಿಬನ್ಧನಂ (ಸೀ॰)

150. paṭibandhanaṃ (sī.)

151. ಅಭಿಭೂತರೂಪಾ (ಸ್ಯಾ॰) ಏವಮಞ್ಞೇಸು ಪಞ್ಚಪದೇಸುಪಿ

152. ಅಭಿಭೂ ಹಿ ನೇ ಹೀನೇ ಪಾಪಕೇ (ಸೀ॰ ಕ॰), ಅಭಿಭೂ ಹಿ ಪಾಪಕೇ (ಸ್ಯಾ॰)

153. abhibhūtarūpā (syā.) evamaññesu pañcapadesupi

154. abhibhū hi ne hīne pāpake (sī. ka.), abhibhū hi pāpake (syā.)

155. ಸಕ್ಕಾರಮಾನೋ ಗರುಕಾರಮಾನೋ (ಸ್ಯಾ॰)

156. sakkāramāno garukāramāno (syā.)

157. ತುವಟಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ಸುತ್ತನಿಪಾತೇಪಿ

158. tuvaṭakasuttaniddeso (sī. syā.) suttanipātepi

Related texts:

ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ೧೪. ತುವಟಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 14. Tuvaṭakasuttaniddesavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact