| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / द्वेमातिकापाळि • Dvemātikāpāḷi |
४. तुवट्टवग्गो
4. Tuvaṭṭavaggo
१. एकमञ्चतुवट्टनसिक्खापदवण्णना
1. Ekamañcatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā
तुवट्टवग्गस्स पठमे तुवट्टेय्युन्ति निपज्जेय्युं। तासु पन एकाय वा निपन्नाय अपरा निपज्जतु, द्वेपि वा सहेव निपज्जन्तु, द्विन्नम्पि पाचित्तियं।
Tuvaṭṭavaggassa paṭhame tuvaṭṭeyyunti nipajjeyyuṃ. Tāsu pana ekāya vā nipannāya aparā nipajjatu, dvepi vā saheva nipajjantu, dvinnampi pācittiyaṃ.
सावत्थियं सम्बहुला भिक्खुनियो आरब्भ द्विन्नं एकमञ्चे तुवट्टनवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, सचे पन एकाय निपन्नाय एका निसीदति, उभो वा निसीदन्ति, तासं, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। एकमञ्चता, द्विन्नं तुवट्टनन्ति इमानेत्थ द्वे अङ्गानि। समुट्ठानादीनि एळकलोमसदिसानीति।
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha dvinnaṃ ekamañce tuvaṭṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, sace pana ekāya nipannāya ekā nisīdati, ubho vā nisīdanti, tāsaṃ, ummattikādīnañca anāpatti. Ekamañcatā, dvinnaṃ tuvaṭṭananti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
एकमञ्चतुवट्टनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Ekamañcatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
२. एकत्थरणतुवट्टनसिक्खापदवण्णना
2. Ekattharaṇatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā
दुतिये एकं अत्थरणञ्चेव पावुरणञ्च एतासन्ति एकत्थरणपावुरणा, संहारिमानं पावारत्थरणकटसारकादीनं एकं अन्तं अत्थरित्वा एकं पारुपित्वा तुवट्टेन्तीनमेतं अधिवचनं। पाचित्तियन्ति तंयेव अत्थरित्वा तं पारुपित्वा निपज्जन्तीनं पाचित्तियं।
Dutiye ekaṃ attharaṇañceva pāvuraṇañca etāsanti ekattharaṇapāvuraṇā, saṃhārimānaṃ pāvārattharaṇakaṭasārakādīnaṃ ekaṃ antaṃ attharitvā ekaṃ pārupitvā tuvaṭṭentīnametaṃ adhivacanaṃ. Pācittiyanti taṃyeva attharitvā taṃ pārupitvā nipajjantīnaṃ pācittiyaṃ.
सावत्थियं सम्बहुला भिक्खुनियो आरब्भ एवं तुवट्टनवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, तिकपाचित्तियं, अत्थरणे वा पावुरणे वा एकस्मिं दुक्कटं, नानत्थरणपावुरणे द्विकदुक्कटं। तस्मिं पन नानत्थरणपावुरणसञ्ञाय, ववत्थानं दस्सेत्वा निपज्जन्तिया, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। सेसं पठमसदिसमेवाति।
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha evaṃ tuvaṭṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, attharaṇe vā pāvuraṇe vā ekasmiṃ dukkaṭaṃ, nānattharaṇapāvuraṇe dvikadukkaṭaṃ. Tasmiṃ pana nānattharaṇapāvuraṇasaññāya, vavatthānaṃ dassetvā nipajjantiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Sesaṃ paṭhamasadisamevāti.
एकत्थरणतुवट्टनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Ekattharaṇatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
३. अफासुकरणसिक्खापदवण्णना
3. Aphāsukaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ततिये अफासुन्ति ‘‘इमिना इमिस्सा अफासु भविस्सती’’ति अनापुच्छा पुरतो चङ्कमनट्ठाननिस्सज्जादयो वा उद्दिसउद्दिसापनपरिपुच्छनसज्झायं वा करोन्तिया चङ्कमने निवत्तनगणनाय, ठानादीसु पयोगगणनाय, उद्देसादीसु पदगणनाय पाचित्तियं।
Tatiye aphāsunti ‘‘iminā imissā aphāsu bhavissatī’’ti anāpucchā purato caṅkamanaṭṭhānanissajjādayo vā uddisauddisāpanaparipucchanasajjhāyaṃ vā karontiyā caṅkamane nivattanagaṇanāya, ṭhānādīsu payogagaṇanāya, uddesādīsu padagaṇanāya pācittiyaṃ.
सावत्थियं थुल्लनन्दं आरब्भ सञ्चिच्च अफासुकरणवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, तिकपाचित्तियं, अनुपसम्पन्नाय तिकदुक्कटं, न अफासुकामताय, आपुच्छा पुरतो चङ्कमनादीनि करोन्तिया, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। उपसम्पन्नता, अफासुकामता, अफासुकरणं, अनापुच्छनन्ति इमानेत्थ चत्तारि अङ्गानि। समुट्ठानादीनि अदिन्नादानसदिसानि, इदं पन किरियाकिरियं, दुक्खवेदनन्ति।
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha sañcicca aphāsukaraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampannāya tikadukkaṭaṃ, na aphāsukāmatāya, āpucchā purato caṅkamanādīni karontiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Upasampannatā, aphāsukāmatā, aphāsukaraṇaṃ, anāpucchananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana kiriyākiriyaṃ, dukkhavedananti.
अफासुकरणसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Aphāsukaraṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
४. नउपट्ठापनसिक्खापदवण्णना
4. Naupaṭṭhāpanasikkhāpadavaṇṇanā
चतुत्थे दुक्खितन्ति गिलानं। सहजीविनिन्ति सद्धिविहारिनिं। नेव उपट्ठहेय्याति तस्सा उपट्ठानं सयं वा अकरोन्तिया, परेहि वा अकारेन्तिया धुरं निक्खित्तमत्ते पाचित्तियं।
Catutthe dukkhitanti gilānaṃ. Sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Neva upaṭṭhaheyyāti tassā upaṭṭhānaṃ sayaṃ vā akarontiyā, parehi vā akārentiyā dhuraṃ nikkhittamatte pācittiyaṃ.
सावत्थियं थुल्लनन्दं आरब्भ दुक्खितं सहजीविनिं अनुपट्ठानवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, अन्तेवासिनिया वा अनुपसम्पन्नाय वा दुक्कटं, दससु अञ्ञतरन्तराये सति परियेसित्वा अलभन्तिया, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। गिलानता, सद्धिविहारिता, अनुञ्ञातकारणाभावो, उपट्ठाने धुरनिक्खेपोति इमानेत्थ चत्तारि अङ्गानि। समुट्ठानादीनि समनुभासनसदिसानीति।
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha dukkhitaṃ sahajīviniṃ anupaṭṭhānavatthusmiṃ paññattaṃ, antevāsiniyā vā anupasampannāya vā dukkaṭaṃ, dasasu aññatarantarāye sati pariyesitvā alabhantiyā, gilānāya, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Gilānatā, saddhivihāritā, anuññātakāraṇābhāvo, upaṭṭhāne dhuranikkhepoti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasadisānīti.
नउपट्ठापनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Naupaṭṭhāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
५. निक्कड्ढनसिक्खापदवण्णना
5. Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā
पञ्चमे उपस्सयं दत्वाति सकवाटबद्धं अत्तनो पुग्गलिकविहारं दत्वा। निक्कड्ढेय्याति बहूनिपि द्वारानि एकप्पयोगेन निक्कड्ढेन्तिया एका आपत्ति, नानापयोगेहि पयोगगणनाय आपत्तियो, आणत्तियम्पि एसेव नयो। सचे पन ‘‘इमञ्चिमञ्च द्वारं अतिक्कामेही’’ति आणापेति, एकाय आणत्तिया एव द्वारगणनाय आपत्तियो।
Pañcame upassayaṃ datvāti sakavāṭabaddhaṃ attano puggalikavihāraṃ datvā. Nikkaḍḍheyyāti bahūnipi dvārāni ekappayogena nikkaḍḍhentiyā ekā āpatti, nānāpayogehi payogagaṇanāya āpattiyo, āṇattiyampi eseva nayo. Sace pana ‘‘imañcimañca dvāraṃ atikkāmehī’’ti āṇāpeti, ekāya āṇattiyā eva dvāragaṇanāya āpattiyo.
सावत्थियं थुल्लनन्दं आरब्भ एतादिसे वत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, तिकपाचित्तियं, अकवाटबद्धतो दुक्कटं, अनुपसम्पन्नाय तिकदुक्कटं, सकवाटबद्धतो वा अकवाटबद्धतो वा उभिन्नम्पि परिक्खारनिक्कड्ढने दुक्कटमेव, सेसं सङ्घिकविहारनिक्कड्ढनसिक्खापदे वुत्तनयमेवाति।
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha etādise vatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, akavāṭabaddhato dukkaṭaṃ, anupasampannāya tikadukkaṭaṃ, sakavāṭabaddhato vā akavāṭabaddhato vā ubhinnampi parikkhāranikkaḍḍhane dukkaṭameva, sesaṃ saṅghikavihāranikkaḍḍhanasikkhāpade vuttanayamevāti.
निक्कड्ढनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
६. संसट्ठसिक्खापदवण्णना
6. Saṃsaṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
छट्ठं उत्तानपदत्थमेव। सावत्थियं चण्डकाळिं आरब्भ संसट्ठविहारवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं, सेसमेत्थ पठमअरिट्ठसिक्खापदे वुत्तविनिच्छयसदिसमेवाति।
Chaṭṭhaṃ uttānapadatthameva. Sāvatthiyaṃ caṇḍakāḷiṃ ārabbha saṃsaṭṭhavihāravatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha paṭhamaariṭṭhasikkhāpade vuttavinicchayasadisamevāti.
संसट्ठसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Saṃsaṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
७. अन्तोरट्ठसिक्खापदवण्णना
7. Antoraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
सत्तमे अन्तोरट्ठेति यस्स विजिते विहरति, तस्स रट्ठे। असत्थिका चारिकन्ति विना सत्थेन गच्छन्तिया, गामन्तरगणनाय, अगामके अरञ्ञे अद्धयोजनगणनाय पाचित्तियं।
Sattame antoraṭṭheti yassa vijite viharati, tassa raṭṭhe. Asatthikā cārikanti vinā satthena gacchantiyā, gāmantaragaṇanāya, agāmake araññe addhayojanagaṇanāya pācittiyaṃ.
सावत्थियं सम्बहुला भिक्खुनियो आरब्भ वुत्तनयेनेव देसचारिकं पक्कमनवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं। सत्थेन सह गच्छन्तिया, खेमे अप्पटिभये, आपदासु, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। अन्तोरट्ठता, अखेमता, अनुञ्ञातकारणाभावो, चारिकं पक्कमनन्ति इमानेत्थ चत्तारि अङ्गानि। समुट्ठानादीनि एळकलोमसदिसानीति।
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha vuttanayeneva desacārikaṃ pakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ. Satthena saha gacchantiyā, kheme appaṭibhaye, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Antoraṭṭhatā, akhematā, anuññātakāraṇābhāvo, cārikaṃ pakkamananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
अन्तोरट्ठसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Antoraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
८. तिरोरट्ठसिक्खापदवण्णना
8. Tiroraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
अट्ठमे तिरोरट्ठेति यस्स विजिते विहरति, तं ठपेत्वा अञ्ञस्स रट्ठे। सेसं सत्तमे वुत्तनयेनेव वेदितब्बं, नगरं पनेत्थ राजगहन्ति।
Aṭṭhame tiroraṭṭheti yassa vijite viharati, taṃ ṭhapetvā aññassa raṭṭhe. Sesaṃ sattame vuttanayeneva veditabbaṃ, nagaraṃ panettha rājagahanti.
तिरोरट्ठसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Tiroraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
९. अन्तोवस्ससिक्खापदवण्णना
9. Antovassasikkhāpadavaṇṇanā
नवमे अन्तोवस्सन्ति पुरिमं वा तेमासं, पच्छिमं वा तेमासं अवसित्वा तस्स वस्सस्स अन्तोयेव। इध सत्ताहकरणीयेन वा केनचि उब्बळ्हाय वा आपदासु वा गच्छन्तिया उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। सेसं अट्ठमसदिसमेवाति।
Navame antovassanti purimaṃ vā temāsaṃ, pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā tassa vassassa antoyeva. Idha sattāhakaraṇīyena vā kenaci ubbaḷhāya vā āpadāsu vā gacchantiyā ummattikādīnañca anāpatti. Sesaṃ aṭṭhamasadisamevāti.
अन्तोवस्ससिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Antovassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
१०. चारिकनपक्कमनसिक्खापदवण्णना
10. Cārikanapakkamanasikkhāpadavaṇṇanā
दसमे वस्संवुट्ठाति पुरिमं वा तेमासं, पच्छिमं वा तेमासं वुट्ठा। छप्पञ्चयोजनानीति एत्थ पवारेत्वा पञ्च योजनानि गन्तुम्पि वट्टति, छसु वत्तब्बमेव नत्थि। सचे पन तीणि गन्त्वा तेनेव मग्गेन पच्चागच्छति, न वट्टति, अञ्ञेन आगन्तुं वट्टति। ‘‘वुत्तप्पमाणं अद्धानं न गच्छिस्सामी’’ति धुरे निक्खित्तमत्ते पाचित्तियं।
Dasame vassaṃvuṭṭhāti purimaṃ vā temāsaṃ, pacchimaṃ vā temāsaṃ vuṭṭhā. Chappañcayojanānīti ettha pavāretvā pañca yojanāni gantumpi vaṭṭati, chasu vattabbameva natthi. Sace pana tīṇi gantvā teneva maggena paccāgacchati, na vaṭṭati, aññena āgantuṃ vaṭṭati. ‘‘Vuttappamāṇaṃ addhānaṃ na gacchissāmī’’ti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.
राजगहे सम्बहुला भिक्खुनियो आरब्भ वस्सं वसित्वा चारिकं अपक्कमनवत्थुस्मिं पञ्ञत्तं। अन्तराये सति, परियेसित्वा दुतियिकं भिक्खुनिं अलभन्तिया, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकादीनञ्च अनापत्ति। वस्संवुट्ठता, अनुञ्ञातकारणाभावो, पञ्चयोजनानतिक्कमोति इमानेत्थ तीणि अङ्गानि। समुट्ठानादीनि पठमपाराजिकसदिसानि, इदं पन अकिरियं, दुक्खवेदनन्ति।
Rājagahe sambahulā bhikkhuniyo ārabbha vassaṃ vasitvā cārikaṃ apakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ. Antarāye sati, pariyesitvā dutiyikaṃ bhikkhuniṃ alabhantiyā, gilānāya, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Vassaṃvuṭṭhatā, anuññātakāraṇābhāvo, pañcayojanānatikkamoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamapārājikasadisāni, idaṃ pana akiriyaṃ, dukkhavedananti.
चारिकनपक्कमनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Cārikanapakkamanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
तुवट्टवग्गो चतुत्थो।
Tuvaṭṭavaggo catuttho.
