| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เทฺวมาติกาปาฬิ • Dvemātikāpāḷi |
๔. ตุวฎฺฎวโคฺค
4. Tuvaṭṭavaggo
๑. เอกมญฺจตุวฎฺฎนสิกฺขาปทวณฺณนา
1. Ekamañcatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā
ตุวฎฺฎวคฺคสฺส ปฐเม ตุวเฎฺฎยฺยุนฺติ นิปเชฺชยฺยุํฯ ตาสุ ปน เอกาย วา นิปนฺนาย อปรา นิปชฺชตุ, เทฺวปิ วา สเหว นิปชฺชนฺตุ, ทฺวินฺนมฺปิ ปาจิตฺติยํฯ
Tuvaṭṭavaggassa paṭhame tuvaṭṭeyyunti nipajjeyyuṃ. Tāsu pana ekāya vā nipannāya aparā nipajjatu, dvepi vā saheva nipajjantu, dvinnampi pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ ทฺวินฺนํ เอกมเญฺจ ตุวฎฺฎนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สเจ ปน เอกาย นิปนฺนาย เอกา นิสีทติ, อุโภ วา นิสีทนฺติ, ตาสํ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เอกมญฺจตา, ทฺวินฺนํ ตุวฎฺฎนนฺติ อิมาเนตฺถ เทฺว องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานีติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha dvinnaṃ ekamañce tuvaṭṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, sace pana ekāya nipannāya ekā nisīdati, ubho vā nisīdanti, tāsaṃ, ummattikādīnañca anāpatti. Ekamañcatā, dvinnaṃ tuvaṭṭananti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
เอกมญฺจตุวฎฺฎนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ekamañcatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๒. เอกตฺถรณตุวฎฺฎนสิกฺขาปทวณฺณนา
2. Ekattharaṇatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā
ทุติเย เอกํ อตฺถรณเญฺจว ปาวุรณญฺจ เอตาสนฺติ เอกตฺถรณปาวุรณา, สํหาริมานํ ปาวารตฺถรณกฎสารกาทีนํ เอกํ อนฺตํ อตฺถริตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวา ตุวเฎฺฎนฺตีนเมตํ อธิวจนํฯ ปาจิตฺติยนฺติ ตํเยว อตฺถริตฺวา ตํ ปารุปิตฺวา นิปชฺชนฺตีนํ ปาจิตฺติยํฯ
Dutiye ekaṃ attharaṇañceva pāvuraṇañca etāsanti ekattharaṇapāvuraṇā, saṃhārimānaṃ pāvārattharaṇakaṭasārakādīnaṃ ekaṃ antaṃ attharitvā ekaṃ pārupitvā tuvaṭṭentīnametaṃ adhivacanaṃ. Pācittiyanti taṃyeva attharitvā taṃ pārupitvā nipajjantīnaṃ pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ เอวํ ตุวฎฺฎนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ, อตฺถรเณ วา ปาวุรเณ วา เอกสฺมิํ ทุกฺกฎํ, นานตฺถรณปาวุรเณ ทฺวิกทุกฺกฎํฯ ตสฺมิํ ปน นานตฺถรณปาวุรณสญฺญาย, ววตฺถานํ ทเสฺสตฺวา นิปชฺชนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ ปฐมสทิสเมวาติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha evaṃ tuvaṭṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, attharaṇe vā pāvuraṇe vā ekasmiṃ dukkaṭaṃ, nānattharaṇapāvuraṇe dvikadukkaṭaṃ. Tasmiṃ pana nānattharaṇapāvuraṇasaññāya, vavatthānaṃ dassetvā nipajjantiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Sesaṃ paṭhamasadisamevāti.
เอกตฺถรณตุวฎฺฎนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ekattharaṇatuvaṭṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๓. อผาสุกรณสิกฺขาปทวณฺณนา
3. Aphāsukaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ตติเย อผาสุนฺติ ‘‘อิมินา อิมิสฺสา อผาสุ ภวิสฺสตี’’ติ อนาปุจฺฉา ปุรโต จงฺกมนฎฺฐานนิสฺสชฺชาทโย วา อุทฺทิสอุทฺทิสาปนปริปุจฺฉนสชฺฌายํ วา กโรนฺติยา จงฺกมเน นิวตฺตนคณนาย, ฐานาทีสุ ปโยคคณนาย, อุเทฺทสาทีสุ ปทคณนาย ปาจิตฺติยํฯ
Tatiye aphāsunti ‘‘iminā imissā aphāsu bhavissatī’’ti anāpucchā purato caṅkamanaṭṭhānanissajjādayo vā uddisauddisāpanaparipucchanasajjhāyaṃ vā karontiyā caṅkamane nivattanagaṇanāya, ṭhānādīsu payogagaṇanāya, uddesādīsu padagaṇanāya pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ สญฺจิจฺจ อผาสุกรณวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ, อนุปสมฺปนฺนาย ติกทุกฺกฎํ, น อผาสุกามตาย, อาปุจฺฉา ปุรโต จงฺกมนาทีนิ กโรนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อุปสมฺปนฺนตา, อผาสุกามตา, อผาสุกรณํ, อนาปุจฺฉนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน กิริยากิริยํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha sañcicca aphāsukaraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampannāya tikadukkaṭaṃ, na aphāsukāmatāya, āpucchā purato caṅkamanādīni karontiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Upasampannatā, aphāsukāmatā, aphāsukaraṇaṃ, anāpucchananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana kiriyākiriyaṃ, dukkhavedananti.
อผาสุกรณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Aphāsukaraṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๔. นอุปฎฺฐาปนสิกฺขาปทวณฺณนา
4. Naupaṭṭhāpanasikkhāpadavaṇṇanā
จตุเตฺถ ทุกฺขิตนฺติ คิลานํฯ สหชีวินินฺติ สทฺธิวิหารินิํฯ เนว อุปฎฺฐเหยฺยาติ ตสฺสา อุปฎฺฐานํ สยํ วา อกโรนฺติยา, ปเรหิ วา อกาเรนฺติยา ธุรํ นิกฺขิตฺตมเตฺต ปาจิตฺติยํฯ
Catutthe dukkhitanti gilānaṃ. Sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Neva upaṭṭhaheyyāti tassā upaṭṭhānaṃ sayaṃ vā akarontiyā, parehi vā akārentiyā dhuraṃ nikkhittamatte pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ ทุกฺขิตํ สหชีวินิํ อนุปฎฺฐานวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, อเนฺตวาสินิยา วา อนุปสมฺปนฺนาย วา ทุกฺกฎํ, ทสสุ อญฺญตรนฺตราเย สติ ปริเยสิตฺวา อลภนฺติยา, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ คิลานตา, สทฺธิวิหาริตา, อนุญฺญาตการณาภาโว, อุปฎฺฐาเน ธุรนิเกฺขโปติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ สมนุภาสนสทิสานีติฯ
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha dukkhitaṃ sahajīviniṃ anupaṭṭhānavatthusmiṃ paññattaṃ, antevāsiniyā vā anupasampannāya vā dukkaṭaṃ, dasasu aññatarantarāye sati pariyesitvā alabhantiyā, gilānāya, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Gilānatā, saddhivihāritā, anuññātakāraṇābhāvo, upaṭṭhāne dhuranikkhepoti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasadisānīti.
นอุปฎฺฐาปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Naupaṭṭhāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๕. นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทวณฺณนา
5. Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā
ปญฺจเม อุปสฺสยํ ทตฺวาติ สกวาฎพทฺธํ อตฺตโน ปุคฺคลิกวิหารํ ทตฺวาฯ นิกฺกเฑฺฒยฺยาติ พหูนิปิ ทฺวารานิ เอกปฺปโยเคน นิกฺกเฑฺฒนฺติยา เอกา อาปตฺติ, นานาปโยเคหิ ปโยคคณนาย อาปตฺติโย, อาณตฺติยมฺปิ เอเสว นโยฯ สเจ ปน ‘‘อิมญฺจิมญฺจ ทฺวารํ อติกฺกาเมหี’’ติ อาณาเปติ, เอกาย อาณตฺติยา เอว ทฺวารคณนาย อาปตฺติโยฯ
Pañcame upassayaṃ datvāti sakavāṭabaddhaṃ attano puggalikavihāraṃ datvā. Nikkaḍḍheyyāti bahūnipi dvārāni ekappayogena nikkaḍḍhentiyā ekā āpatti, nānāpayogehi payogagaṇanāya āpattiyo, āṇattiyampi eseva nayo. Sace pana ‘‘imañcimañca dvāraṃ atikkāmehī’’ti āṇāpeti, ekāya āṇattiyā eva dvāragaṇanāya āpattiyo.
สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ เอตาทิเส วตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ, อกวาฎพทฺธโต ทุกฺกฎํ, อนุปสมฺปนฺนาย ติกทุกฺกฎํ, สกวาฎพทฺธโต วา อกวาฎพทฺธโต วา อุภินฺนมฺปิ ปริกฺขารนิกฺกฑฺฒเน ทุกฺกฎเมว, เสสํ สงฺฆิกวิหารนิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปเท วุตฺตนยเมวาติฯ
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha etādise vatthusmiṃ paññattaṃ, tikapācittiyaṃ, akavāṭabaddhato dukkaṭaṃ, anupasampannāya tikadukkaṭaṃ, sakavāṭabaddhato vā akavāṭabaddhato vā ubhinnampi parikkhāranikkaḍḍhane dukkaṭameva, sesaṃ saṅghikavihāranikkaḍḍhanasikkhāpade vuttanayamevāti.
นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๖. สํสฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา
6. Saṃsaṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ฉฎฺฐํ อุตฺตานปทตฺถเมวฯ สาวตฺถิยํ จณฺฑกาฬิํ อารพฺภ สํสฎฺฐวิหารวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, เสสเมตฺถ ปฐมอริฎฺฐสิกฺขาปเท วุตฺตวินิจฺฉยสทิสเมวาติฯ
Chaṭṭhaṃ uttānapadatthameva. Sāvatthiyaṃ caṇḍakāḷiṃ ārabbha saṃsaṭṭhavihāravatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha paṭhamaariṭṭhasikkhāpade vuttavinicchayasadisamevāti.
สํสฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṃsaṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๗. อโนฺตรฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา
7. Antoraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
สตฺตเม อโนฺตรเฎฺฐติ ยสฺส วิชิเต วิหรติ, ตสฺส รเฎฺฐฯ อสตฺถิกา จาริกนฺติ วินา สเตฺถน คจฺฉนฺติยา, คามนฺตรคณนาย, อคามเก อรเญฺญ อทฺธโยชนคณนาย ปาจิตฺติยํฯ
Sattame antoraṭṭheti yassa vijite viharati, tassa raṭṭhe. Asatthikā cārikanti vinā satthena gacchantiyā, gāmantaragaṇanāya, agāmake araññe addhayojanagaṇanāya pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ วุตฺตนเยเนว เทสจาริกํ ปกฺกมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ สเตฺถน สห คจฺฉนฺติยา, เขเม อปฺปฎิภเย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อโนฺตรฎฺฐตา, อเขมตา, อนุญฺญาตการณาภาโว, จาริกํ ปกฺกมนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานีติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha vuttanayeneva desacārikaṃ pakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ. Satthena saha gacchantiyā, kheme appaṭibhaye, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Antoraṭṭhatā, akhematā, anuññātakāraṇābhāvo, cārikaṃ pakkamananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
อโนฺตรฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Antoraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๘. ติโรรฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา
8. Tiroraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
อฎฺฐเม ติโรรเฎฺฐติ ยสฺส วิชิเต วิหรติ, ตํ ฐเปตฺวา อญฺญสฺส รเฎฺฐฯ เสสํ สตฺตเม วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ, นครํ ปเนตฺถ ราชคหนฺติฯ
Aṭṭhame tiroraṭṭheti yassa vijite viharati, taṃ ṭhapetvā aññassa raṭṭhe. Sesaṃ sattame vuttanayeneva veditabbaṃ, nagaraṃ panettha rājagahanti.
ติโรรฎฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Tiroraṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๙. อโนฺตวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา
9. Antovassasikkhāpadavaṇṇanā
นวเม อโนฺตวสฺสนฺติ ปุริมํ วา เตมาสํ, ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ อวสิตฺวา ตสฺส วสฺสสฺส อโนฺตเยวฯ อิธ สตฺตาหกรณีเยน วา เกนจิ อุพฺพฬฺหาย วา อาปทาสุ วา คจฺฉนฺติยา อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ อฎฺฐมสทิสเมวาติฯ
Navame antovassanti purimaṃ vā temāsaṃ, pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā tassa vassassa antoyeva. Idha sattāhakaraṇīyena vā kenaci ubbaḷhāya vā āpadāsu vā gacchantiyā ummattikādīnañca anāpatti. Sesaṃ aṭṭhamasadisamevāti.
อโนฺตวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Antovassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๑๐. จาริกนปกฺกมนสิกฺขาปทวณฺณนา
10. Cārikanapakkamanasikkhāpadavaṇṇanā
ทสเม วสฺสํวุฎฺฐาติ ปุริมํ วา เตมาสํ, ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ วุฎฺฐาฯ ฉปฺปญฺจโยชนานีติ เอตฺถ ปวาเรตฺวา ปญฺจ โยชนานิ คนฺตุมฺปิ วฎฺฎติ, ฉสุ วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ สเจ ปน ตีณิ คนฺตฺวา เตเนว มเคฺคน ปจฺจาคจฺฉติ, น วฎฺฎติ, อเญฺญน อาคนฺตุํ วฎฺฎติฯ ‘‘วุตฺตปฺปมาณํ อทฺธานํ น คจฺฉิสฺสามี’’ติ ธุเร นิกฺขิตฺตมเตฺต ปาจิตฺติยํฯ
Dasame vassaṃvuṭṭhāti purimaṃ vā temāsaṃ, pacchimaṃ vā temāsaṃ vuṭṭhā. Chappañcayojanānīti ettha pavāretvā pañca yojanāni gantumpi vaṭṭati, chasu vattabbameva natthi. Sace pana tīṇi gantvā teneva maggena paccāgacchati, na vaṭṭati, aññena āgantuṃ vaṭṭati. ‘‘Vuttappamāṇaṃ addhānaṃ na gacchissāmī’’ti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.
ราชคเห สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ วสฺสํ วสิตฺวา จาริกํ อปกฺกมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ อนฺตราเย สติ, ปริเยสิตฺวา ทุติยิกํ ภิกฺขุนิํ อลภนฺติยา, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ วสฺสํวุฎฺฐตา, อนุญฺญาตการณาภาโว, ปญฺจโยชนานติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสานิ, อิทํ ปน อกิริยํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ
Rājagahe sambahulā bhikkhuniyo ārabbha vassaṃ vasitvā cārikaṃ apakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ. Antarāye sati, pariyesitvā dutiyikaṃ bhikkhuniṃ alabhantiyā, gilānāya, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Vassaṃvuṭṭhatā, anuññātakāraṇābhāvo, pañcayojanānatikkamoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamapārājikasadisāni, idaṃ pana akiriyaṃ, dukkhavedananti.
จาริกนปกฺกมนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Cārikanapakkamanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ตุวฎฺฎวโคฺค จตุโตฺถฯ
Tuvaṭṭavaggo catuttho.
