| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
อสาธารณปาราชิกํ
Asādhāraṇapārājikaṃ
๕. อุพฺภชาณุมณฺฑลสิกฺขาปทวณฺณนา
5. Ubbhajāṇumaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā
อุพฺภกปฺปรนฺติ ทุติยมหาสนฺธิโต อุทฺธํฯ อิโต จิโต จ สญฺจรณนฺติ หตฺถสฺส วา กายสฺส วา ติริยํ อิโต จิโต จ สญฺจรณํฯ
Ubbhakapparanti dutiyamahāsandhito uddhaṃ. Ito cito ca sañcaraṇanti hatthassa vā kāyassa vā tiriyaṃ ito cito ca sañcaraṇaṃ.
เอกโตอวสฺสุเตติ (ปาจิ. อฎฺฐ. ๖๖๒) ภิกฺขุนิยา อวสฺสเว, ภิกฺขุนิยา กายสํสคฺคราเคน อวสฺสุตภาเว สตีติ อโตฺถฯ ภิกฺขุนิยา วเสเนว จ เอกโตอวสฺสุตภาโว คเหตโพฺพฯ วุตฺตเญฺหตํ สมนฺตปาสาทิกายํ (ปาจิ. อฎฺฐ. ๖๖๒) –
Ekatoavassuteti (pāci. aṭṭha. 662) bhikkhuniyā avassave, bhikkhuniyā kāyasaṃsaggarāgena avassutabhāve satīti attho. Bhikkhuniyā vaseneva ca ekatoavassutabhāvo gahetabbo. Vuttañhetaṃ samantapāsādikāyaṃ (pāci. aṭṭha. 662) –
‘‘เอกโตอวสฺสุเตติ เอตฺถ กิญฺจาปิ ‘เอกโต’ติ อวิเสเสน วุตฺตํ, ตถาปิ ภิกฺขุนิยา เอว อวสฺสุเต สติ อยํ อาปตฺติเภโท วุโตฺตติ เวทิตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Ekatoavassuteti ettha kiñcāpi ‘ekato’ti avisesena vuttaṃ, tathāpi bhikkhuniyā eva avassute sati ayaṃ āpattibhedo vuttoti veditabbo’’ti.
ปุริสสฺส กายนฺติ ปุริสสฺส ยํ กญฺจิ กายํฯ อุภโตอวสฺสุเตปีติ ภิกฺขุนิยา เจว ปุริสสฺส จ กายสํสคฺคราเคน อวสฺสุตภาเว สติปิฯ กาเยนาติ ยถาปริจฺฉิเนฺนน อตฺตโน กาเยนฯ กายปฺปฎิพทฺธนฺติ ปุริสสฺส กายปฺปฎิพทฺธํฯ อวเสสกาเยน วาติ ยถาปริจฺฉินฺนกายโต อวเสเสน กาเยน, อุพฺภกฺขกอโธชาณุมณฺฑลอโธกปฺปรสงฺขาเตน กาเยนาติ วุตฺตํ โหติฯ ตสฺส กายนฺติ อวสฺสุตสฺส ตสฺส ปุริสสฺส ยํ กญฺจิ กายํฯ ยถา เจตฺถ สยํ อามสนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ, เอวํ ตสฺส อามสนํ สาทิยนฺติยาปีติ ทฎฺฐพฺพํฯ ปุริสสฺส กายสํสคฺคราโค นตฺถีติ ปุริสสฺส เมถุนราโค, เคหสิตเปมํ, สุทฺธจิตฺตํ วาฯ อวเสเสติ ปาราชิกเขตฺตโต อวเสเสฯ กายปฺปฎิพเทฺธน กายปฺปฎิพทฺธาทิเภเทติ ‘‘กายปฺปฎิพเทฺธน กายปฺปฎิพทฺธํ อามสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติอาทิเก (ปาจิ. ๖๕๙, ๖๖๒) สพฺพวาเรฯ ‘‘อสญฺจิจฺจา’’ติอาทีสุ วิรชฺฌิตฺวา วา อามสนฺติยา, อญฺญวิหิตาย วา, ‘‘อยํ ปุริโส’’ติ วา ‘‘อิตฺถี’’ติ วา อชานนฺติยา วา, เตน ผุฎฺฐายปิ ตํ ผสฺสํ อสฺสาทยนฺติยา วา อามสเนปิ สติ อนาปตฺติฯ
Purisassa kāyanti purisassa yaṃ kañci kāyaṃ. Ubhatoavassutepīti bhikkhuniyā ceva purisassa ca kāyasaṃsaggarāgena avassutabhāve satipi. Kāyenāti yathāparicchinnena attano kāyena. Kāyappaṭibaddhanti purisassa kāyappaṭibaddhaṃ. Avasesakāyena vāti yathāparicchinnakāyato avasesena kāyena, ubbhakkhakaadhojāṇumaṇḍalaadhokapparasaṅkhātena kāyenāti vuttaṃ hoti. Tassa kāyanti avassutassa tassa purisassa yaṃ kañci kāyaṃ. Yathā cettha sayaṃ āmasantiyā thullaccayaṃ, evaṃ tassa āmasanaṃ sādiyantiyāpīti daṭṭhabbaṃ. Purisassa kāyasaṃsaggarāgo natthīti purisassa methunarāgo, gehasitapemaṃ, suddhacittaṃ vā. Avaseseti pārājikakhettato avasese. Kāyappaṭibaddhena kāyappaṭibaddhādibhedeti ‘‘kāyappaṭibaddhena kāyappaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassā’’tiādike (pāci. 659, 662) sabbavāre. ‘‘Asañciccā’’tiādīsu virajjhitvā vā āmasantiyā, aññavihitāya vā, ‘‘ayaṃ puriso’’ti vā ‘‘itthī’’ti vā ajānantiyā vā, tena phuṭṭhāyapi taṃ phassaṃ assādayantiyā vā āmasanepi sati anāpatti.
อุพฺภชาณุมณฺฑลสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ubbhajāṇumaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
