Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā |
నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
భిక్ఖునీవిభఙ్గవణ్ణనా
Bhikkhunīvibhaṅgavaṇṇanā
౧. పారాజికకణ్డం
1. Pārājikakaṇḍaṃ
౧. ఉబ్భజాణుమణ్డలికసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Ubbhajāṇumaṇḍalikasikkhāpadavaṇṇanā
౬౫౬. భిక్ఖునీవిభఙ్గే మిగారమాతుయాతి మిగారమాతు, విసాఖాయాతి అత్థో. పాళియం ‘‘ఏహి భిక్ఖునీతి భిక్ఖునీ, తీహి సరణగమనేహి ఉపసమ్పన్నాతి భిక్ఖునీ’’తి ఇదం భిక్ఖువిభఙ్గపాళియా సమదస్సనత్థం అట్ఠగరుధమ్మప్పటిగ్గహణేన లద్ధూపసమ్పదం మహాపజాపతిగోతమిఞ్చేవ తాయ సహ నిక్ఖన్తా భగవతో ఆణాయ భిక్ఖూనఞ్ఞేవ సన్తికే ఏకతోఉపసమ్పన్నా పఞ్చసతసాకియానియో చ సన్ధాయ వుత్తం. తా హి భగవతా ఆనన్దత్థేరస్స యాచనాయ పబ్బజ్జం అనుజానన్తేన ‘‘ఏథ భిక్ఖునియో, మమ సాసనే తుమ్హేపి పవిసథా’’తి వుత్తా వియ జాతా. సాకియానియో ఏవ సరణసీలాని దత్వా కమ్మవాచాయ ఉపసమ్పాదితత్తా ‘‘తీహి సరణగమనేహి ఉపసమ్పన్నా’’తి వుత్తా. న హి ఏతాహి అఞ్ఞా ఏహిభిక్ఖునిభావాదినా ఉపసమ్పన్నా నామ సన్తి. యం పన థేరీగాథాసు భద్దాయ కుణ్డలకేసియా –
656. Bhikkhunīvibhaṅge migāramātuyāti migāramātu, visākhāyāti attho. Pāḷiyaṃ ‘‘ehi bhikkhunīti bhikkhunī, tīhi saraṇagamanehi upasampannāti bhikkhunī’’ti idaṃ bhikkhuvibhaṅgapāḷiyā samadassanatthaṃ aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇena laddhūpasampadaṃ mahāpajāpatigotamiñceva tāya saha nikkhantā bhagavato āṇāya bhikkhūnaññeva santike ekatoupasampannā pañcasatasākiyāniyo ca sandhāya vuttaṃ. Tā hi bhagavatā ānandattherassa yācanāya pabbajjaṃ anujānantena ‘‘etha bhikkhuniyo, mama sāsane tumhepi pavisathā’’ti vuttā viya jātā. Sākiyāniyo eva saraṇasīlāni datvā kammavācāya upasampāditattā ‘‘tīhi saraṇagamanehi upasampannā’’ti vuttā. Na hi etāhi aññā ehibhikkhunibhāvādinā upasampannā nāma santi. Yaṃ pana therīgāthāsu bhaddāya kuṇḍalakesiyā –
‘‘నిహచ్చ జాణుం వన్దిత్వా, సమ్ముఖా అఞ్జలిం అకం;
‘‘Nihacca jāṇuṃ vanditvā, sammukhā añjaliṃ akaṃ;
‘ఏహి భద్దే’తి మం అవోచ, సా మే ఆసూపసమ్పదా’’తి. (థేరీగా॰ ౧౦౯) –
‘Ehi bhadde’ti maṃ avoca, sā me āsūpasampadā’’ti. (therīgā. 109) –
వుత్తం. యఞ్చ అపదానేపి –
Vuttaṃ. Yañca apadānepi –
‘‘ఆయాచితో తదా ఆహ, ‘ఏహి భద్దే’తి నాయకో;
‘‘Āyācito tadā āha, ‘ehi bhadde’ti nāyako;
తదాహం ఉపసమ్పన్నా, పరిత్తం తోయమద్దస’’న్తి. (అప॰ థేరీ ౨.౩.౪౪) –
Tadāhaṃ upasampannā, parittaṃ toyamaddasa’’nti. (apa. therī 2.3.44) –
వుత్తం. తమ్పి ‘‘ఏహి త్వం భిక్ఖునీనం సన్తికే పబ్బజ్జం, ఉపసమ్పదఞ్చ గణ్హాహీ’’తి భగవతో ఆణా ఉపసమ్పదాయ కారణత్తా ఉపసమ్పదా అహోసీతి ఇమమత్థం సన్ధాయ వుత్తం. తథా హి వుత్తం థేరీగాథాట్ఠకథాయం ‘‘ఏహి భద్దే, భిక్ఖునుపస్సయం గన్త్వా భిక్ఖునీనం సన్తికే పబ్బజ్జ ఉపసమ్పజ్జస్సూతి మం అవచ ఆణాపేసి, సా సత్థు ఆణా మయ్హం ఉపసమ్పదాయ కారణత్తా ఉపసమ్పదా ఆసి అహోసీ’’తి (థేరీగా॰ అట్ఠ॰ ౧౧౧).
Vuttaṃ. Tampi ‘‘ehi tvaṃ bhikkhunīnaṃ santike pabbajjaṃ, upasampadañca gaṇhāhī’’ti bhagavato āṇā upasampadāya kāraṇattā upasampadā ahosīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Tathā hi vuttaṃ therīgāthāṭṭhakathāyaṃ ‘‘ehi bhadde, bhikkhunupassayaṃ gantvā bhikkhunīnaṃ santike pabbajja upasampajjassūti maṃ avaca āṇāpesi, sā satthu āṇā mayhaṃ upasampadāya kāraṇattā upasampadā āsi ahosī’’ti (therīgā. aṭṭha. 111).
౬౫౭. సాధారణపారాజికేహీతి మేథునాదీహి చతూహి. తాని, పన అఞ్ఞాని చ సాధారణసిక్ఖాపదాని యస్మా భిక్ఖువిభఙ్గే వుత్తనిదానవత్థాదీసు ఏవ సాధారణవసేన పఞ్ఞత్తాని, పచ్ఛా పన తాని భిక్ఖునీనం పాతిమోక్ఖుద్దేసం అనుజానన్తేన భగవతా తాసం సిక్ఖాపచ్చక్ఖానాభావేన ‘‘యా పన భిక్ఖునీ ఛన్దసో మేథునం ధమ్మం పటిసేవేయ్యా’’తిఆదినా తదనురూపవసేన పరివత్తేత్వా అసాధారణసిక్ఖాపదేహి సద్ధిం సంసన్దేత్వా భిక్ఖునిపాతిమోక్ఖుద్దేసవసేన ఏకతో సఙ్గహితాని. యస్మా చ నేసం భిక్ఖువిభఙ్గే (పారా॰ ౪౪ ఆదయో) వుత్తనయేనేవ సబ్బోపి వినిచ్ఛయో సక్కా ఞాతుం, తస్మా తాని వజ్జేత్వా అసాధారణానం ఏవ ఇధ విభఙ్గో వుత్తోతి వేదితబ్బం.
657.Sādhāraṇapārājikehīti methunādīhi catūhi. Tāni, pana aññāni ca sādhāraṇasikkhāpadāni yasmā bhikkhuvibhaṅge vuttanidānavatthādīsu eva sādhāraṇavasena paññattāni, pacchā pana tāni bhikkhunīnaṃ pātimokkhuddesaṃ anujānantena bhagavatā tāsaṃ sikkhāpaccakkhānābhāvena ‘‘yā pana bhikkhunī chandaso methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā’’tiādinā tadanurūpavasena parivattetvā asādhāraṇasikkhāpadehi saddhiṃ saṃsandetvā bhikkhunipātimokkhuddesavasena ekato saṅgahitāni. Yasmā ca nesaṃ bhikkhuvibhaṅge (pārā. 44 ādayo) vuttanayeneva sabbopi vinicchayo sakkā ñātuṃ, tasmā tāni vajjetvā asādhāraṇānaṃ eva idha vibhaṅgo vuttoti veditabbaṃ.
౬౫౯. భిక్ఖూనం ‘‘కాయసంసగ్గం సాదియేయ్యా’’తి అవత్వా ‘‘సమాపజ్జేయ్యా’’తి వుత్తత్తా ‘‘భిక్ఖు ఆపత్తియా న కారేతబ్బో’’తి వుత్తం. తబ్బహులనయేనాతి కిరియాసముట్ఠానస్సేవ బహులభావతో, ఏతేన అకిరియాసముట్ఠానాపి అయం ఆపత్తి హోతీతి దస్సేతి. కిఞ్చాపి దస్సేతి, మయం పనేత్థ ఏవం తక్కయామ ‘‘కాయసంసగ్గక్ఖణే సాదియన్తియా కిరియాయ అభావేపి తతో పుబ్బే పవత్తితానం పటిచ్ఛన్నట్ఠానగమనఇఙ్గితాకారదస్సనాదికిరియానం వసేనేవ కిరియాసమఉట్ఠానమేవ, పరేహి మగ్గే కరియమానుపక్కమేన నిచ్చలస్స సాదియతో సుక్కవిస్సట్ఠి వియ పుబ్బపయోగాభావేపి వా తస్మిఞ్ఞేవ ఖణే పరూపక్కమేన జనియమానాయ అత్తనో కాయచలనాదిసఙ్ఖాతాయ కిరియాయ, సా హి సాదియమానేన తస్సా చిత్తేనాపి సముట్ఠితా కిరియా నామ హోతి అవాయమిత్వా పరూపక్కమేన మేథునసాదియనే వియ, భిక్ఖూనం పన పరూపక్కమజనితం కిరియం అబ్బోహారికం కత్వా అత్తనా కరియమానపయోగవసేనేవ ‘కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్యా’తి ఏవం విసేసేత్వావ సిక్ఖాపదస్స పఞ్ఞత్తత్తా సాదియమానేపి న దోసో. ఇతరథా హి తబ్బహులనయేనేత్థ కిరియత్తే గయ్హమానే అఞ్ఞేసమ్పి కిరియాకిరియసిక్ఖాపదానం కిరియత్తగ్గహణప్పసఙ్గో సియా’’తి. తస్మా వీమంసిత్వా గహేతబ్బం. సాతి కిరియాసముట్ఠానతా. తథేవాతి కాయసంసగ్గరాగీ ఏవ.
659. Bhikkhūnaṃ ‘‘kāyasaṃsaggaṃ sādiyeyyā’’ti avatvā ‘‘samāpajjeyyā’’ti vuttattā ‘‘bhikkhu āpattiyā na kāretabbo’’ti vuttaṃ. Tabbahulanayenāti kiriyāsamuṭṭhānasseva bahulabhāvato, etena akiriyāsamuṭṭhānāpi ayaṃ āpatti hotīti dasseti. Kiñcāpi dasseti, mayaṃ panettha evaṃ takkayāma ‘‘kāyasaṃsaggakkhaṇe sādiyantiyā kiriyāya abhāvepi tato pubbe pavattitānaṃ paṭicchannaṭṭhānagamanaiṅgitākāradassanādikiriyānaṃ vaseneva kiriyāsamauṭṭhānameva, parehi magge kariyamānupakkamena niccalassa sādiyato sukkavissaṭṭhi viya pubbapayogābhāvepi vā tasmiññeva khaṇe parūpakkamena janiyamānāya attano kāyacalanādisaṅkhātāya kiriyāya, sā hi sādiyamānena tassā cittenāpi samuṭṭhitā kiriyā nāma hoti avāyamitvā parūpakkamena methunasādiyane viya, bhikkhūnaṃ pana parūpakkamajanitaṃ kiriyaṃ abbohārikaṃ katvā attanā kariyamānapayogavaseneva ‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’ti evaṃ visesetvāva sikkhāpadassa paññattattā sādiyamānepi na doso. Itarathā hi tabbahulanayenettha kiriyatte gayhamāne aññesampi kiriyākiriyasikkhāpadānaṃ kiriyattaggahaṇappasaṅgo siyā’’ti. Tasmā vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Sāti kiriyāsamuṭṭhānatā. Tathevāti kāyasaṃsaggarāgī eva.
ఉబ్భజాణుమణ్డలికసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ubbhajāṇumaṇḍalikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / భిక్ఖునీవిభఙ్గ • Bhikkhunīvibhaṅga / ౧. పఠమపారాజికం • 1. Paṭhamapārājikaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / భిక్ఖునీవిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౧. పఠమపారాజికసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౧. పఠమపారాజికసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౧. పఠమపారాజికసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧. పఠమపారాజికసిక్ఖాపదం • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadaṃ