Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౩౯] ౯. ఉభతోభట్ఠజాతకవణ్ణనా

    [139] 9. Ubhatobhaṭṭhajātakavaṇṇanā

    అక్ఖీ భిన్నా పటో నట్ఠోతి ఇదం సత్థా వేళువనే విహరన్తో దేవదత్తం ఆరబ్భ కథేసి. తదా కిర ధమ్మసభాయం భిక్ఖూ కథం సముట్ఠాపేసుం ‘‘ఆవుసో, సేయ్యథాపి నామ ఛవాలాతం ఉభతోపదిత్తం మజ్ఝే గూథగతం నేవారఞ్ఞే కట్ఠత్థం ఫరతి, న గామే కట్ఠత్థం ఫరతి, ఏవమేవ దేవదత్తో ఏవరూపే నియ్యానికసాసనే పబ్బజిత్వా ఉభతో భట్ఠో ఉభతో పరిబాహిరో జాతో, గిహిపరిభోగా చ పరిహీనో, సామఞ్ఞత్థఞ్చ న పరిపూరేతీ’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, దేవదత్తో ఇదానేవ ఉభతో భట్ఠో హోతి, అతీతేపి ఉభతో భట్ఠో అహోసియేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Akkhī bhinnā paṭo naṭṭhoti idaṃ satthā veḷuvane viharanto devadattaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira dhammasabhāyaṃ bhikkhū kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, seyyathāpi nāma chavālātaṃ ubhatopadittaṃ majjhe gūthagataṃ nevāraññe kaṭṭhatthaṃ pharati, na gāme kaṭṭhatthaṃ pharati, evameva devadatto evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā ubhato bhaṭṭho ubhato paribāhiro jāto, gihiparibhogā ca parihīno, sāmaññatthañca na paripūretī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, devadatto idāneva ubhato bhaṭṭho hoti, atītepi ubhato bhaṭṭho ahosiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో రుక్ఖదేవతా హుత్వా నిబ్బత్తి. తదా ఏకస్మిం గామకే బాళిసికా వసన్తి. అథేకో బాళిసికో బళిసం ఆదాయ దహరేన పుత్తేన సద్ధిం యస్మిం సోబ్భే పకతియాపి బాళిసికా మచ్ఛే గణ్హన్తి, తత్థ గన్త్వా బళిసం ఖిపి. బళిసో ఉదకపటిచ్ఛన్నే ఏకస్మిం ఖాణుకే లగ్గి. బాళిసికో తం ఆకడ్ఢితుం అసక్కోన్తో చిన్తేసి ‘‘అయం బళిసో మహామచ్ఛే లగ్గో భవిస్సతి, పుత్తకం మాతు సన్తికం పేసేత్వా పటివిస్సకేహి సద్ధిం కలహం కారాపేమి, ఏవం ఇతో న కోచి కోట్ఠాసం పచ్చాసీసిస్సతీ’’తి. సో పుత్తం ఆహ ‘‘గచ్ఛ, తాత, అమ్హేహి మహామచ్ఛస్స లద్ధభావం మాతు ఆచిక్ఖాహి, ‘పటివిస్సకేహి కిర సద్ధిం కలహం కరోహీ’తి వదేహీ’’తి. సో పుత్తం పేసేత్వా బళిసం ఆకడ్ఢితుం అసక్కోన్తో రజ్జుచ్ఛేదనభయేన ఉత్తరిసాటకం థలే ఠపేత్వా ఉదకం ఓతరిత్వా మచ్ఛలోభేన మచ్ఛం ఉపధారేన్తో ఖాణుకేహి పహరిత్వా ద్వేపి అక్ఖీని భిన్ది. థలే ఠపితసాటకంపిస్స చోరో హరి. సో వేదనాప్పత్తో హుత్వా హత్థేన అక్ఖీని ఉప్పీళయమానో గహేత్వా ఉదకా ఉత్తరిత్వా కమ్పమానో సాటకం పరియేసతి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto rukkhadevatā hutvā nibbatti. Tadā ekasmiṃ gāmake bāḷisikā vasanti. Atheko bāḷisiko baḷisaṃ ādāya daharena puttena saddhiṃ yasmiṃ sobbhe pakatiyāpi bāḷisikā macche gaṇhanti, tattha gantvā baḷisaṃ khipi. Baḷiso udakapaṭicchanne ekasmiṃ khāṇuke laggi. Bāḷisiko taṃ ākaḍḍhituṃ asakkonto cintesi ‘‘ayaṃ baḷiso mahāmacche laggo bhavissati, puttakaṃ mātu santikaṃ pesetvā paṭivissakehi saddhiṃ kalahaṃ kārāpemi, evaṃ ito na koci koṭṭhāsaṃ paccāsīsissatī’’ti. So puttaṃ āha ‘‘gaccha, tāta, amhehi mahāmacchassa laddhabhāvaṃ mātu ācikkhāhi, ‘paṭivissakehi kira saddhiṃ kalahaṃ karohī’ti vadehī’’ti. So puttaṃ pesetvā baḷisaṃ ākaḍḍhituṃ asakkonto rajjucchedanabhayena uttarisāṭakaṃ thale ṭhapetvā udakaṃ otaritvā macchalobhena macchaṃ upadhārento khāṇukehi paharitvā dvepi akkhīni bhindi. Thale ṭhapitasāṭakaṃpissa coro hari. So vedanāppatto hutvā hatthena akkhīni uppīḷayamāno gahetvā udakā uttaritvā kampamāno sāṭakaṃ pariyesati.

    సాపిస్స భరియా ‘‘కలహం కత్వా కస్సచి అపచ్చాసీసనభావం కరిస్సామీ’’తి ఏకస్మింయేవ కణ్ణే తాలపణ్ణం పిళన్ధిత్వా ఏకం అక్ఖిం ఉక్ఖలిమసియా అఞ్జేత్వా కుక్కురం అఙ్కేనాదాయ పటివిస్సకఘరం అగమాసి. అథ నం ఏకా సహాయికా ఏవమాహ ‘‘ఏకస్మింయేవ తే కణ్ణే తాలపణ్ణం పిళన్ధితం, ఏకం అక్ఖి అఞ్జితం, పియపుత్తం వియ కుక్కురం అఙ్కేనాదాయ ఘరతో ఘరం గచ్ఛసి, కిం ఉమ్మత్తికాసి జాతా’’తి. ‘‘నాహం ఉమ్మత్తికా, త్వం పన మం అకారణేన అక్కోససి పరిభాససి, ఇదాని తం గామభోజకస్స సన్తికం గన్త్వా అట్ఠ కహాపణే దణ్డాపేస్సామీ’’తి ఏవం కలహం కత్వా ఉభోపి గామభోజకస్స సన్తికం అగమంసు. కలహే విసోధియమానే తస్సాయేవ మత్థకే దణ్డో పతి. అథ నం బన్ధిత్వా ‘‘దణ్డం దేహీ’’తి పోథేతుం ఆరభింసు.

    Sāpissa bhariyā ‘‘kalahaṃ katvā kassaci apaccāsīsanabhāvaṃ karissāmī’’ti ekasmiṃyeva kaṇṇe tālapaṇṇaṃ piḷandhitvā ekaṃ akkhiṃ ukkhalimasiyā añjetvā kukkuraṃ aṅkenādāya paṭivissakagharaṃ agamāsi. Atha naṃ ekā sahāyikā evamāha ‘‘ekasmiṃyeva te kaṇṇe tālapaṇṇaṃ piḷandhitaṃ, ekaṃ akkhi añjitaṃ, piyaputtaṃ viya kukkuraṃ aṅkenādāya gharato gharaṃ gacchasi, kiṃ ummattikāsi jātā’’ti. ‘‘Nāhaṃ ummattikā, tvaṃ pana maṃ akāraṇena akkosasi paribhāsasi, idāni taṃ gāmabhojakassa santikaṃ gantvā aṭṭha kahāpaṇe daṇḍāpessāmī’’ti evaṃ kalahaṃ katvā ubhopi gāmabhojakassa santikaṃ agamaṃsu. Kalahe visodhiyamāne tassāyeva matthake daṇḍo pati. Atha naṃ bandhitvā ‘‘daṇḍaṃ dehī’’ti pothetuṃ ārabhiṃsu.

    రుక్ఖదేవతా గామే తస్సా ఇమం పవత్తిం, అరఞ్ఞే చస్సా పతినో తం బ్యసనం దిస్వా ఖన్ధన్తరే ఠితా ‘‘భో పురిస, తుయ్హం ఉదకేపి కమ్మన్తో పదుట్ఠో థలేపి, ఉభతోభట్ఠో జాతో’’తి వత్వా ఇమం గాథమాహ –

    Rukkhadevatā gāme tassā imaṃ pavattiṃ, araññe cassā patino taṃ byasanaṃ disvā khandhantare ṭhitā ‘‘bho purisa, tuyhaṃ udakepi kammanto paduṭṭho thalepi, ubhatobhaṭṭho jāto’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ౧౩౯.

    139.

    ‘‘అక్ఖీ భిన్నా పటో నట్ఠో, సఖిగేహే చ భణ్డనం;

    ‘‘Akkhī bhinnā paṭo naṭṭho, sakhigehe ca bhaṇḍanaṃ;

    ఉభతో పదుట్ఠా కమ్మన్తా, ఉదకమ్హి థలమ్హి చా’’తి.

    Ubhato paduṭṭhā kammantā, udakamhi thalamhi cā’’ti.

    తత్థ సఖిగేహే చ భణ్డనన్తి సఖీ నామ సహాయికా, తస్సా చ గేహే తవ భరియాయ భణ్డనం కతం, భణ్డనం కత్వా బన్ధిత్వా పోథేత్వా దణ్డం దాపియతి. ఉభతో పదుట్ఠా కమ్మన్తాతి ఏవం తవ ద్వీసుపి ఠానేసు కమ్మన్తా పదుట్ఠాయేవ భిన్నాయేవ. కతరేసు ద్వీసు? ఉదకమ్హి థలమ్హి చాతి, అక్ఖిభేదేన పటనాసేన చ ఉదకే కమ్మన్తా పదుట్ఠా, సఖిగేహే భణ్డనేన థలే కమ్మన్తా పదుట్ఠాతి.

    Tattha sakhigehe ca bhaṇḍananti sakhī nāma sahāyikā, tassā ca gehe tava bhariyāya bhaṇḍanaṃ kataṃ, bhaṇḍanaṃ katvā bandhitvā pothetvā daṇḍaṃ dāpiyati. Ubhato paduṭṭhā kammantāti evaṃ tava dvīsupi ṭhānesu kammantā paduṭṭhāyeva bhinnāyeva. Kataresu dvīsu? Udakamhi thalamhi cāti, akkhibhedena paṭanāsena ca udake kammantā paduṭṭhā, sakhigehe bhaṇḍanena thale kammantā paduṭṭhāti.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి ‘‘తదా బాళిసికో దేవదత్తో అహోసి, రుక్ఖదేవతా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā bāḷisiko devadatto ahosi, rukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    ఉభతోభట్ఠజాతకవణ్ణనా నవమా.

    Ubhatobhaṭṭhajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౩౯. ఉభతోభట్ఠజాతకం • 139. Ubhatobhaṭṭhajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact