| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
५४. उभतोब्यञ्जनकवत्थुकथा
54. Ubhatobyañjanakavatthukathā
११६. उभतोब्यञ्जनकोति एत्थ बाहिरत्थसमासं दस्सेन्तो आह ‘‘इत्थिनिमित्तुप्पादनकम्मतो चा’’तिआदि। तत्थ ‘‘इत्थि…पे॰… कम्मतो चा’’ति इमिना उभयसरूपं दस्सेति। उभतो कम्मतो पवत्तन्ति पाठसेसो योजेतब्बो। ब्यञ्जनन्ति निमित्तं। अस्साति जनस्स। करोतिपि कारेतिपीति एत्थ करधातुया सुद्धकम्मकारितकम्मानि दस्सेन्तो आह ‘‘पुरिसनिमित्तेना’’तिआदि। तत्थ ‘‘वीतिक्कम’’न्ति इमिना सुद्धकम्मं दस्सेति, ‘‘पर’’न्ति इमिना कारितकम्मं दस्सेति। समादपेत्वाति उय्योजेत्वा। तस्स दुविधभावं दस्सेन्तो आह ‘‘दुविधो’’तिआदि। तत्थ इत्थिभावेन लक्खितो उभतोब्यञ्जनको इत्थिउभतोब्यञ्जनको। एस नयो इतरत्थापि।
116.Ubhatobyañjanakoti ettha bāhiratthasamāsaṃ dassento āha ‘‘itthinimittuppādanakammato cā’’tiādi. Tattha ‘‘itthi…pe… kammato cā’’ti iminā ubhayasarūpaṃ dasseti. Ubhato kammato pavattanti pāṭhaseso yojetabbo. Byañjananti nimittaṃ. Assāti janassa. Karotipi kāretipīti ettha karadhātuyā suddhakammakāritakammāni dassento āha ‘‘purisanimittenā’’tiādi. Tattha ‘‘vītikkama’’nti iminā suddhakammaṃ dasseti, ‘‘para’’nti iminā kāritakammaṃ dasseti. Samādapetvāti uyyojetvā. Tassa duvidhabhāvaṃ dassento āha ‘‘duvidho’’tiādi. Tattha itthibhāvena lakkhito ubhatobyañjanako itthiubhatobyañjanako. Esa nayo itaratthāpi.
तत्थाति दुविधेसु उभतोब्यञ्जनकेसु। इत्थिनिमित्तन्ति इत्थिया अङ्गजातं। एसेव नयो ‘‘पुरिसनिमित्त’’न्ति एत्थापि। पाकटं पटिच्छन्नन्ति सभावतो पाकटं पटिच्छन्नं। पुन पटिच्छन्नं पाकटन्ति रागवसेन पटिच्छन्नं पाकटं। परं गण्हापेतीति परमेव गण्हापेतीति अत्थो। इदन्ति कारणं। एतेसन्ति द्विन्नं उभतोब्यञ्जनकानं। कुरुन्दियं पन वुत्तं, किं वुत्तन्ति योजना। तत्थाति उभतोब्यञ्जनके। विचारणक्कमोति वीमंसनानुक्कमो। ‘‘तत्थ विचारक्कमो’’तिपि पाठो। विचारणक्कमो धम्मसङ्गहट्ठकथाय वेदितब्बो, इध पन किं वेदितब्बन्ति आह ‘‘इदमिध वेदितब्ब’’न्ति। तत्थ इदन्ति नपब्बज्जूपसम्पदकारणं। इधाति इमिस्सं विनयट्ठकथायं।
Tatthāti duvidhesu ubhatobyañjanakesu. Itthinimittanti itthiyā aṅgajātaṃ. Eseva nayo ‘‘purisanimitta’’nti etthāpi. Pākaṭaṃ paṭicchannanti sabhāvato pākaṭaṃ paṭicchannaṃ. Puna paṭicchannaṃ pākaṭanti rāgavasena paṭicchannaṃ pākaṭaṃ. Paraṃ gaṇhāpetīti parameva gaṇhāpetīti attho. Idanti kāraṇaṃ. Etesanti dvinnaṃ ubhatobyañjanakānaṃ. Kurundiyaṃ pana vuttaṃ, kiṃ vuttanti yojanā. Tatthāti ubhatobyañjanake. Vicāraṇakkamoti vīmaṃsanānukkamo. ‘‘Tattha vicārakkamo’’tipi pāṭho. Vicāraṇakkamo dhammasaṅgahaṭṭhakathāya veditabbo, idha pana kiṃ veditabbanti āha ‘‘idamidha veditabba’’nti. Tattha idanti napabbajjūpasampadakāraṇaṃ. Idhāti imissaṃ vinayaṭṭhakathāyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ५४. उभतोब्यञ्जनकवत्थु • 54. Ubhatobyañjanakavatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / उभतोब्यञ्जनकवत्थुकथा • Ubhatobyañjanakavatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / उभतोब्यञ्जनकवत्थुकथावण्णना • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / उभतोब्यञ्जनकवत्थुकथावण्णना • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / उभतोब्यञ्जनकवत्थुकथावण्णना • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
