| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
116. ඉත්‌ථිඋභතොබ්‍යඤ්‌ජනකොති ඉත්‌ථින්‌ද්‍රියයුත්‌තො, ඉතරො පන පුරිසින්‌ද්‍රියයුත්‌තො. එකස්‌ස හි භාවද්‌වයං සහ නුප්‌පජ්‌ජති යමකෙ (යම. 3.ඉන්‌ද්‍රියයමක.188) පටික්‌ඛිත්‌තත්‌තා. දුතියබ්‍යඤ්‌ජනං පන කම්‌මසහායෙන අකුසලචිත්‌තෙනෙව භාවවිරහිතං උප්‌පජ්‌ජති. පකතිත්‌ථිපුරිසානම්‌පි කම්‌මමෙව බ්‍යඤ්‌ජනලිඞ්‌ගානං කාරණං, න භාවො තස්‌ස කෙනචි පච්‌චයෙන පච්‌චයත්‌තස්‌ස පට්‌ඨානෙ අවුත්‌තත්‌තා. කෙවලං භාවසහිතානංයෙව බ්‍යඤ්‌ජනලිඞ්‌ගානං පවත්‌තිදස්‌සනත්‌ථං අට්‌ඨකථාසු ‘‘ඉත්‌ථින්‌ද්‍රියං පටිච්‌ච ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගාදීනී’’තිආදිනා (ධ. ස. අට්‌ඨ. 632) ඉන්‌ද්‍රියං බ්‍යඤ්‌ජනකආරණත්‌තෙන වුත්‌තං, ඉධ පන අකුසලබලෙන ඉන්‌ද්‍රියං විනාපි බ්‍යඤ්‌ජනං උප්‌පජ්‌ජතීති වුත්‌තං. උභින්‌නම්‌පි චෙසං උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකානං යදා ඉත්‌ථියා රාගො උප්‌පජ්‌ජති, තදා පුරිසබ්‍යඤ්‌ජනං පාකටං හොති, ඉතරං පටිච්‌ඡන්‌නං. යදා පුරිසෙ රාගො උප්‌පජ්‌ජති, තදා ඉත්‌ථිබ්‍යඤ්‌ජනං පාකටං හොති, ඉතරං පටිච්‌ඡන්‌නං. තත්‌ථ විචාරණක්‌කමොති පටිසන්‌ධික්‌ඛණෙ එව ඉත්‌ථිපුරිසලිඞ්‌ගානම්‌පි පාතුභාවප්‌පකාසකෙ කුරුන්‌දිවචනෙ අයුත්‌තතාපකාසනත්‌ථං අත්‌ථවිචාරණක්‌කමො. අට්‌ඨසාලිනියඤ්‌හි ‘‘ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගාදීනි පන ඉත්‌ථින්‌ද්‍රියං පටිච්‌ච පවත්‌තෙ සමුට්‌ඨිතානී’’තිආදි (ධ. ස. අට්‌ඨ. 632) වුත්‌තං. නෙවස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා අත්‌ථීති යොජනා. යො ච පටික්‌ඛිත්‌තෙ අභබ්‌බෙ, භබ්‌බෙ ච පුග්‌ගලෙ ඤත්‌වා පබ්‌බාජෙති, උපසම්‌පාදෙති වා, දුක්‌කටං. අජානන්‌තස්‌ස සබ්‌බත්‌ථ අනාපත්‌තීති වෙදිතබ්‌බං.
116.Itthiubhatobyañjanakoti itthindriyayutto, itaro pana purisindriyayutto. Ekassa hi bhāvadvayaṃ saha nuppajjati yamake (yama. 3.indriyayamaka.188) paṭikkhittattā. Dutiyabyañjanaṃ pana kammasahāyena akusalacitteneva bhāvavirahitaṃ uppajjati. Pakatitthipurisānampi kammameva byañjanaliṅgānaṃ kāraṇaṃ, na bhāvo tassa kenaci paccayena paccayattassa paṭṭhāne avuttattā. Kevalaṃ bhāvasahitānaṃyeva byañjanaliṅgānaṃ pavattidassanatthaṃ aṭṭhakathāsu ‘‘itthindriyaṃ paṭicca itthiliṅgādīnī’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. 632) indriyaṃ byañjanakaāraṇattena vuttaṃ, idha pana akusalabalena indriyaṃ vināpi byañjanaṃ uppajjatīti vuttaṃ. Ubhinnampi cesaṃ ubhatobyañjanakānaṃ yadā itthiyā rāgo uppajjati, tadā purisabyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Yadā purise rāgo uppajjati, tadā itthibyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Tattha vicāraṇakkamoti paṭisandhikkhaṇe eva itthipurisaliṅgānampi pātubhāvappakāsake kurundivacane ayuttatāpakāsanatthaṃ atthavicāraṇakkamo. Aṭṭhasāliniyañhi ‘‘itthiliṅgādīni pana itthindriyaṃ paṭicca pavatte samuṭṭhitānī’’tiādi (dha. sa. aṭṭha. 632) vuttaṃ. Nevassa pabbajjā atthīti yojanā. Yo ca paṭikkhitte abhabbe, bhabbe ca puggale ñatvā pabbājeti, upasampādeti vā, dukkaṭaṃ. Ajānantassa sabbattha anāpattīti veditabbaṃ.
උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 54. උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථු • 54. Ubhatobyañjanakavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථා • Ubhatobyañjanakavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 54. උභතොබ්‍යඤ්‌ජනකවත්‌ථුකථා • 54. Ubhatobyañjanakavatthukathā
