| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
੧੧੬. ਇਤ੍ਥਿਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੁਤ੍ਤੋ, ਇਤਰੋ ਪਨ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੁਤ੍ਤੋ। ਏਕਸ੍ਸ ਹਿ ਭਾવਦ੍વਯਂ ਸਹ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਯਮਕੇ (ਯਮ॰ ੩.ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯਮਕ.੧੮੮) ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਦੁਤਿਯਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਸਹਾਯੇਨ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਭਾવવਿਰਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਕਤਿਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਮੇવ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਕਾਰਣਂ, ਨ ਭਾવੋ ਤਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਕੇવਲਂ ਭਾવਸਹਿਤਾਨਂਯੇવ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦੀਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ॰ ਸ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੬੩੨) ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਆਰਣਤ੍ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਅਕੁਸਲਬਲੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਨਾਪਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਚੇਸਂ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਨਂ ਯਦਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਪੁਰਿਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ। ਯਦਾ ਪੁਰਿਸੇ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਇਤ੍ਥਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ। ਤਤ੍ਥ વਿਚਾਰਣਕ੍ਕਮੋਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਏવ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਾਨਮ੍ਪਿ ਪਾਤੁਭਾવਪ੍ਪਕਾਸਕੇ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿવਚਨੇ ਅਯੁਤ੍ਤਤਾਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਥવਿਚਾਰਣਕ੍ਕਮੋ। ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪવਤ੍ਤੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ॰ ਸ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੬੩੨) વੁਤ੍ਤਂ। ਨੇવਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯੋ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਅਭਬ੍ਬੇ, ਭਬ੍ਬੇ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਞਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ વਾ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
116.Itthiubhatobyañjanakoti itthindriyayutto, itaro pana purisindriyayutto. Ekassa hi bhāvadvayaṃ saha nuppajjati yamake (yama. 3.indriyayamaka.188) paṭikkhittattā. Dutiyabyañjanaṃ pana kammasahāyena akusalacitteneva bhāvavirahitaṃ uppajjati. Pakatitthipurisānampi kammameva byañjanaliṅgānaṃ kāraṇaṃ, na bhāvo tassa kenaci paccayena paccayattassa paṭṭhāne avuttattā. Kevalaṃ bhāvasahitānaṃyeva byañjanaliṅgānaṃ pavattidassanatthaṃ aṭṭhakathāsu ‘‘itthindriyaṃ paṭicca itthiliṅgādīnī’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. 632) indriyaṃ byañjanakaāraṇattena vuttaṃ, idha pana akusalabalena indriyaṃ vināpi byañjanaṃ uppajjatīti vuttaṃ. Ubhinnampi cesaṃ ubhatobyañjanakānaṃ yadā itthiyā rāgo uppajjati, tadā purisabyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Yadā purise rāgo uppajjati, tadā itthibyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Tattha vicāraṇakkamoti paṭisandhikkhaṇe eva itthipurisaliṅgānampi pātubhāvappakāsake kurundivacane ayuttatāpakāsanatthaṃ atthavicāraṇakkamo. Aṭṭhasāliniyañhi ‘‘itthiliṅgādīni pana itthindriyaṃ paṭicca pavatte samuṭṭhitānī’’tiādi (dha. sa. aṭṭha. 632) vuttaṃ. Nevassa pabbajjā atthīti yojanā. Yo ca paṭikkhitte abhabbe, bhabbe ca puggale ñatvā pabbājeti, upasampādeti vā, dukkaṭaṃ. Ajānantassa sabbattha anāpattīti veditabbaṃ.
ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੫੪. ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁ • 54. Ubhatobyañjanakavatthu
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Ubhatobyañjanakavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੫੪. ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 54. Ubhatobyañjanakavatthukathā
