Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పేతవత్థు-అట్ఠకథా • Petavatthu-aṭṭhakathā |
౫. ఉచ్ఛుపేతవత్థువణ్ణనా
5. Ucchupetavatthuvaṇṇanā
ఇదం మమ ఉచ్ఛువనం మహన్తన్తి ఇదం ఉచ్ఛుపేతవత్థు. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవతి వేళువనే విహరన్తే అఞ్ఞతరో పురిసో ఉచ్ఛుకలాపం ఖన్ధే కత్వా ఏకం ఉచ్ఛుం ఖాదన్తో గచ్ఛతి. అథ అఞ్ఞతరో ఉపాసకో సీలవా కల్యాణధమ్మో బాలదారకేన సద్ధిం తస్స పిట్ఠితో పిట్ఠితో గచ్ఛతి. దారకో ఉచ్ఛుం పస్సిత్వా ‘‘దేహీ’’తి పరోదతి. ఉపాసకో దారకం పరోదన్తం దిస్వా తం పురిసం సఙ్గణ్హన్తో తేన సద్ధిం సల్లాపమకాసి. సో పన పురిసో తేన సద్ధిం న కిఞ్చి ఆలపి, దారకస్స ఉచ్ఛుఖణ్డమ్పి నాదాసి. ఉపాసకో తం దారకం దస్సేత్వా ‘‘అయం దారకో అతివియ రోదతి, ఇమస్స ఏకం ఉచ్ఛుఖణ్డం దేహీ’’తి ఆహ. తం సుత్వా సో పురిసో అసహన్తో పటిహతచిత్తం ఉపట్ఠపేత్వా అనాదరవసేన ఏకం ఉచ్ఛులట్ఠిం పిట్ఠితో ఖిపి.
Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantanti idaṃ ucchupetavatthu. Tassa kā uppatti? Bhagavati veḷuvane viharante aññataro puriso ucchukalāpaṃ khandhe katvā ekaṃ ucchuṃ khādanto gacchati. Atha aññataro upāsako sīlavā kalyāṇadhammo bāladārakena saddhiṃ tassa piṭṭhito piṭṭhito gacchati. Dārako ucchuṃ passitvā ‘‘dehī’’ti parodati. Upāsako dārakaṃ parodantaṃ disvā taṃ purisaṃ saṅgaṇhanto tena saddhiṃ sallāpamakāsi. So pana puriso tena saddhiṃ na kiñci ālapi, dārakassa ucchukhaṇḍampi nādāsi. Upāsako taṃ dārakaṃ dassetvā ‘‘ayaṃ dārako ativiya rodati, imassa ekaṃ ucchukhaṇḍaṃ dehī’’ti āha. Taṃ sutvā so puriso asahanto paṭihatacittaṃ upaṭṭhapetvā anādaravasena ekaṃ ucchulaṭṭhiṃ piṭṭhito khipi.
సో అపరేన సమయేన కాలం కత్వా చిరం పరిభావితస్స లోభస్స వసేన పేతేసు నిబ్బత్తి, తస్స ఫలం నామ సకకమ్మసరిక్ఖకం హోతీతి అట్ఠకరీసమత్తం ఠానం అవత్థరన్తం అఞ్జనవణ్ణం ముసలదణ్డపరిమాణేహి ఉచ్ఛూహి ఘనసఞ్ఛన్నం మహన్తం ఉచ్ఛువనం నిబ్బత్తి. తస్మిం ఖాదితుకామతాయ ‘‘ఉచ్ఛుం గహేస్సామీ’’తి ఉపగతమత్తే తం ఉచ్ఛూ అభిహనన్తి, సో తేన పుచ్ఛితో పతతి.
So aparena samayena kālaṃ katvā ciraṃ paribhāvitassa lobhassa vasena petesu nibbatti, tassa phalaṃ nāma sakakammasarikkhakaṃ hotīti aṭṭhakarīsamattaṃ ṭhānaṃ avattharantaṃ añjanavaṇṇaṃ musaladaṇḍaparimāṇehi ucchūhi ghanasañchannaṃ mahantaṃ ucchuvanaṃ nibbatti. Tasmiṃ khāditukāmatāya ‘‘ucchuṃ gahessāmī’’ti upagatamatte taṃ ucchū abhihananti, so tena pucchito patati.
అథేకదివసం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో రాజగహం పిణ్డాయ గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే తం పేతం అద్దస. సో థేరం దిస్వా అత్తనా కతకమ్మం పుచ్ఛి –
Athekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno rājagahaṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge taṃ petaṃ addasa. So theraṃ disvā attanā katakammaṃ pucchi –
౭౩౭.
737.
‘‘ఇదం మమ ఉచ్ఛువనం మహన్తం, నిబ్బత్తతి పుఞ్ఞఫలం అనప్పకం;
‘‘Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantaṃ, nibbattati puññaphalaṃ anappakaṃ;
తం దాని మే న పరిభోగమేతి, ఆచిక్ఖ భన్తే కిస్స అయం విపాకో.
Taṃ dāni me na paribhogameti, ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.
౭౩౮.
738.
‘‘హఞ్ఞామి ఖజ్జామి చ వాయమామి, పరిసక్కామి పరిభుఞ్జితుం కిఞ్చి;
‘‘Haññāmi khajjāmi ca vāyamāmi, parisakkāmi paribhuñjituṃ kiñci;
స్వాహం ఛిన్నథామో కపణో లాలపామి, కిస్స కమ్మస్స అయం విపాకో.
Svāhaṃ chinnathāmo kapaṇo lālapāmi, kissa kammassa ayaṃ vipāko.
౭౩౯.
739.
‘‘విఘాతో చాహం పరిపతామి ఛమాయం,
‘‘Vighāto cāhaṃ paripatāmi chamāyaṃ,
పరివత్తామి వారిచరోవ ఘమ్మే;
Parivattāmi vāricarova ghamme;
రుదతో చ మే అస్సుకా నిగ్గలన్తి,
Rudato ca me assukā niggalanti,
ఆచిక్ఖ భన్తే కిస్స అయం విపాకో.
Ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.
౭౪౦.
740.
‘‘ఛాతో కిలన్తో చ పిపాసితో చ, సన్తస్సితో సాతసుఖం న విన్దే;
‘‘Chāto kilanto ca pipāsito ca, santassito sātasukhaṃ na vinde;
పుచ్ఛామి తం ఏతమత్థం భదన్తే, కథం ను ఉచ్ఛుపరిభోగం లభేయ్య’’న్తి.
Pucchāmi taṃ etamatthaṃ bhadante, kathaṃ nu ucchuparibhogaṃ labheyya’’nti.
౭౪౧.
741.
‘‘పురే తువం కమ్మమకాసి అత్తనా, మనుస్సభూతో పురిమాయ జాతియా;
‘‘Pure tuvaṃ kammamakāsi attanā, manussabhūto purimāya jātiyā;
అహఞ్చ తం ఏతమత్థం వదామి, సుత్వాన త్వం ఏతమత్థం విజాన.
Ahañca taṃ etamatthaṃ vadāmi, sutvāna tvaṃ etamatthaṃ vijāna.
౭౪౨.
742.
‘‘ఉచ్ఛుం తువం ఖాదమానో పయాతో, పురిసో చ తే పిట్ఠితో అన్వగచ్ఛి;
‘‘Ucchuṃ tuvaṃ khādamāno payāto, puriso ca te piṭṭhito anvagacchi;
సో చ తం పచ్చాసన్తో కథేసి, తస్స తువం న కిఞ్చి ఆలపిత్థ.
So ca taṃ paccāsanto kathesi, tassa tuvaṃ na kiñci ālapittha.
౭౪౩.
743.
‘‘సో చ తం అభణన్తం అయాచి, దేహయ్య ఉచ్ఛున్తి చ తం అవోచ;
‘‘So ca taṃ abhaṇantaṃ ayāci, dehayya ucchunti ca taṃ avoca;
తస్స తువం పిట్ఠితో ఉచ్ఛుం అదాసి, తస్సేతం కమ్మస్స అయం విపాకో.
Tassa tuvaṃ piṭṭhito ucchuṃ adāsi, tassetaṃ kammassa ayaṃ vipāko.
౭౪౪.
744.
‘‘ఇఙ్ఘ త్వం గన్త్వాన పిట్ఠితో గణ్హేయ్యాసి, గహేత్వాన తం ఖాదస్సు యావదత్థం;
‘‘Iṅgha tvaṃ gantvāna piṭṭhito gaṇheyyāsi, gahetvāna taṃ khādassu yāvadatthaṃ;
తేనేవ త్వం అత్తమనో భవిస్ససి, హట్ఠో చుదగ్గో చ పమోదితో చాతి.
Teneva tvaṃ attamano bhavissasi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cāti.
౭౪౫.
745.
‘‘గన్త్వాన సో పిట్ఠితో అగ్గహేసి, గహేత్వాన తం ఖాది యావదత్థం;
‘‘Gantvāna so piṭṭhito aggahesi, gahetvāna taṃ khādi yāvadatthaṃ;
తేనేవ సో అత్తమనో అహోసి, హట్ఠో చుదగ్గో చ పమోదితో చా’’తి. –
Teneva so attamano ahosi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cā’’ti. –
వచనపటివచనగాథా పేతేన థేరేన చ వుత్తా.
Vacanapaṭivacanagāthā petena therena ca vuttā.
౭౩౭-౮. తత్థ కిస్సాతి కీదిసస్స, కమ్మస్సాతి అధిప్పాయో. హఞ్ఞామీతి విహఞ్ఞామి విఘాతం ఆపజ్జామి. విహఞ్ఞామీతి వా విబాధియామి, విసేసతో పీళియామీతి అత్థో. ఖజ్జామీతి ఖాదియామి, అసిపత్తసదిసేహి నిసితేహి ఖాదన్తేహి వియ ఉచ్ఛుపత్తేహి కన్తియామీతి అత్థో. వాయమామీతి ఉచ్ఛుం ఖాదితుం వాయామం కరోమి. పరిసక్కామీతి పయోగం కరోమి. పరిభుఞ్జితున్తి ఉచ్ఛురసం పరిభుఞ్జితుం, ఉచ్ఛుం ఖాదితున్తి అత్థో. ఛిన్నథామోతి ఛిన్నసహో ఉపచ్ఛిన్నథామో, పరిక్ఖీణబలోతి అత్థో. కపణోతి దీనో. లాలపామీతి దుక్ఖేన అట్టితో అతివియ విలపామి.
737-8. Tattha kissāti kīdisassa, kammassāti adhippāyo. Haññāmīti vihaññāmi vighātaṃ āpajjāmi. Vihaññāmīti vā vibādhiyāmi, visesato pīḷiyāmīti attho. Khajjāmīti khādiyāmi, asipattasadisehi nisitehi khādantehi viya ucchupattehi kantiyāmīti attho. Vāyamāmīti ucchuṃ khādituṃ vāyāmaṃ karomi. Parisakkāmīti payogaṃ karomi. Paribhuñjitunti ucchurasaṃ paribhuñjituṃ, ucchuṃ khāditunti attho. Chinnathāmoti chinnasaho upacchinnathāmo, parikkhīṇabaloti attho. Kapaṇoti dīno. Lālapāmīti dukkhena aṭṭito ativiya vilapāmi.
౭౩౯. విఘాతోతి విఘాతవా, విహతబలో వా. పరిపతామి ఛమాయన్తి ఠాతుం అసక్కోన్తో భూమియం పపతామి. పరివత్తామీతి పరిబ్భమామి. వారిచరోవాతి మచ్ఛో వియ. ఘమ్మేతి ఘమ్మసన్తత్తే థలే.
739.Vighātoti vighātavā, vihatabalo vā. Paripatāmi chamāyanti ṭhātuṃ asakkonto bhūmiyaṃ papatāmi. Parivattāmīti paribbhamāmi. Vāricarovāti maccho viya. Ghammeti ghammasantatte thale.
౭౪౦-౪. సన్తస్సితోతి ఓట్ఠకణ్ఠతాలూనం సోసప్పత్తియా సుట్ఠు తసితో. సాతసుఖన్తి సాతభూతం సుఖం. న విన్దేతి న లభామి. తన్తి తువం. విజానాతి విజానాహి. పయాతోతి గన్తుం ఆరద్ధో. అన్వగచ్ఛీతి అనుబన్ధి. పచ్చాసన్తోతి పచ్చాసీసమానో. తస్సేతం కమ్మస్సాతి ఏత్థ ఏతన్తి నిపాతమత్తం, తస్స కమ్మస్సాతి అత్థో. పిట్ఠితో గణ్హేయ్యాసీతి అత్తనో పిట్ఠిపస్సేనేవ ఉచ్ఛుం గణ్హేయ్యాసి. పమోదితోతి పముదితో.
740-4.Santassitoti oṭṭhakaṇṭhatālūnaṃ sosappattiyā suṭṭhu tasito. Sātasukhanti sātabhūtaṃ sukhaṃ. Na vindeti na labhāmi. Tanti tuvaṃ. Vijānāti vijānāhi. Payātoti gantuṃ āraddho. Anvagacchīti anubandhi. Paccāsantoti paccāsīsamāno. Tassetaṃ kammassāti ettha etanti nipātamattaṃ, tassa kammassāti attho. Piṭṭhito gaṇheyyāsīti attano piṭṭhipasseneva ucchuṃ gaṇheyyāsi. Pamoditoti pamudito.
౭౪౫. గహేత్వాన తం ఖాది యావదత్థన్తి థేరేన ఆణత్తినియామేన ఉచ్ఛుం గహేత్వా యథారుచి ఖాదిత్వా మహన్తం ఉచ్ఛుకలాపం గహేత్వా థేరస్స ఉపనేసి, థేరో తం అనుగ్గణ్హన్తో తేనేవ తం ఉచ్ఛుకలాపం గాహాపేత్వా వేళువనం గన్త్వా భగవతో అదాసి, భగవా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం తం పరిభుఞ్జిత్వా అనుమోదనం అకాసి, పేతో పసన్నచిత్తో వన్దిత్వా గతో, తతో పట్ఠాయ యథాసుఖం ఉచ్ఛుం పరిభుఞ్జి.
745.Gahetvāna taṃ khādi yāvadatthanti therena āṇattiniyāmena ucchuṃ gahetvā yathāruci khāditvā mahantaṃ ucchukalāpaṃ gahetvā therassa upanesi, thero taṃ anuggaṇhanto teneva taṃ ucchukalāpaṃ gāhāpetvā veḷuvanaṃ gantvā bhagavato adāsi, bhagavā bhikkhusaṅghena saddhiṃ taṃ paribhuñjitvā anumodanaṃ akāsi, peto pasannacitto vanditvā gato, tato paṭṭhāya yathāsukhaṃ ucchuṃ paribhuñji.
సో అపరేన సమయేన కాలం కత్వా తావతింసేసు ఉప్పజ్జి. సా పనేసా పేతస్స పవత్తి మనుస్సలోకే పాకటా అహోసి. అథ మనుస్సా సత్థారం ఉపసఙ్కమిత్వా తం పవత్తిం పుచ్ఛింసు. సత్థా తేసం తమత్థం విత్థారతో కథేత్వా ధమ్మం దేసేసి, తం సుత్వా మనుస్సా మచ్ఛేరమలతో పటివిరతా అహేసున్తి.
So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajji. Sā panesā petassa pavatti manussaloke pākaṭā ahosi. Atha manussā satthāraṃ upasaṅkamitvā taṃ pavattiṃ pucchiṃsu. Satthā tesaṃ tamatthaṃ vitthārato kathetvā dhammaṃ desesi, taṃ sutvā manussā maccheramalato paṭiviratā ahesunti.
ఉచ్ఛుపేతవత్థువణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ucchupetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పేతవత్థుపాళి • Petavatthupāḷi / ౫. ఉచ్ఛుపేతవత్థు • 5. Ucchupetavatthu