| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
೫. ಉಚ್ಛುಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
5. Ucchupetavatthuvaṇṇanā
ಇದಂ ಮಮ ಉಚ್ಛುವನಂ ಮಹನ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಉಚ್ಛುಪೇತವತ್ಥು। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಭಗವತಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ಉಚ್ಛುಕಲಾಪಂ ಖನ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಉಚ್ಛುಂ ಖಾದನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ ಬಾಲದಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ದಾರಕೋ ಉಚ್ಛುಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ಪರೋದತಿ। ಉಪಾಸಕೋ ದಾರಕಂ ಪರೋದನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಾಪಮಕಾಸಿ। ಸೋ ಪನ ಪುರಿಸೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಲಪಿ, ದಾರಕಸ್ಸ ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಮ್ಪಿ ನಾದಾಸಿ। ಉಪಾಸಕೋ ತಂ ದಾರಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ದಾರಕೋ ಅತಿವಿಯ ರೋದತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಏಕಂ ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಸಹನ್ತೋ ಪಟಿಹತಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅನಾದರವಸೇನ ಏಕಂ ಉಚ್ಛುಲಟ್ಠಿಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಖಿಪಿ।
Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantanti idaṃ ucchupetavatthu. Tassa kā uppatti? Bhagavati veḷuvane viharante aññataro puriso ucchukalāpaṃ khandhe katvā ekaṃ ucchuṃ khādanto gacchati. Atha aññataro upāsako sīlavā kalyāṇadhammo bāladārakena saddhiṃ tassa piṭṭhito piṭṭhito gacchati. Dārako ucchuṃ passitvā ‘‘dehī’’ti parodati. Upāsako dārakaṃ parodantaṃ disvā taṃ purisaṃ saṅgaṇhanto tena saddhiṃ sallāpamakāsi. So pana puriso tena saddhiṃ na kiñci ālapi, dārakassa ucchukhaṇḍampi nādāsi. Upāsako taṃ dārakaṃ dassetvā ‘‘ayaṃ dārako ativiya rodati, imassa ekaṃ ucchukhaṇḍaṃ dehī’’ti āha. Taṃ sutvā so puriso asahanto paṭihatacittaṃ upaṭṭhapetvā anādaravasena ekaṃ ucchulaṭṭhiṃ piṭṭhito khipi.
ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಚಿರಂ ಪರಿಭಾವಿತಸ್ಸ ಲೋಭಸ್ಸ ವಸೇನ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಫಲಂ ನಾಮ ಸಕಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖಕಂ ಹೋತೀತಿ ಅಟ್ಠಕರೀಸಮತ್ತಂ ಠಾನಂ ಅವತ್ಥರನ್ತಂ ಅಞ್ಜನವಣ್ಣಂ ಮುಸಲದಣ್ಡಪರಿಮಾಣೇಹಿ ಉಚ್ಛೂಹಿ ಘನಸಞ್ಛನ್ನಂ ಮಹನ್ತಂ ಉಚ್ಛುವನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಾದಿತುಕಾಮತಾಯ ‘‘ಉಚ್ಛುಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪಗತಮತ್ತೇ ತಂ ಉಚ್ಛೂ ಅಭಿಹನನ್ತಿ, ಸೋ ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಪತತಿ।
So aparena samayena kālaṃ katvā ciraṃ paribhāvitassa lobhassa vasena petesu nibbatti, tassa phalaṃ nāma sakakammasarikkhakaṃ hotīti aṭṭhakarīsamattaṃ ṭhānaṃ avattharantaṃ añjanavaṇṇaṃ musaladaṇḍaparimāṇehi ucchūhi ghanasañchannaṃ mahantaṃ ucchuvanaṃ nibbatti. Tasmiṃ khāditukāmatāya ‘‘ucchuṃ gahessāmī’’ti upagatamatte taṃ ucchū abhihananti, so tena pucchito patati.
ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ತಂ ಪೇತಂ ಅದ್ದಸ। ಸೋ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ –
Athekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno rājagahaṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge taṃ petaṃ addasa. So theraṃ disvā attanā katakammaṃ pucchi –
೭೩೭.
737.
‘‘ಇದಂ ಮಮ ಉಚ್ಛುವನಂ ಮಹನ್ತಂ, ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ ಪುಞ್ಞಫಲಂ ಅನಪ್ಪಕಂ।
‘‘Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantaṃ, nibbattati puññaphalaṃ anappakaṃ;
ತಂ ದಾನಿ ಮೇ ನ ಪರಿಭೋಗಮೇತಿ, ಆಚಿಕ್ಖ ಭನ್ತೇ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ॥
Taṃ dāni me na paribhogameti, ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.
೭೩೮.
738.
‘‘ಹಞ್ಞಾಮಿ ಖಜ್ಜಾಮಿ ಚ ವಾಯಮಾಮಿ, ಪರಿಸಕ್ಕಾಮಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಕಿಞ್ಚಿ।
‘‘Haññāmi khajjāmi ca vāyamāmi, parisakkāmi paribhuñjituṃ kiñci;
ಸ್ವಾಹಂ ಛಿನ್ನಥಾಮೋ ಕಪಣೋ ಲಾಲಪಾಮಿ, ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ॥
Svāhaṃ chinnathāmo kapaṇo lālapāmi, kissa kammassa ayaṃ vipāko.
೭೩೯.
739.
‘‘ವಿಘಾತೋ ಚಾಹಂ ಪರಿಪತಾಮಿ ಛಮಾಯಂ,
‘‘Vighāto cāhaṃ paripatāmi chamāyaṃ,
ಪರಿವತ್ತಾಮಿ ವಾರಿಚರೋವ ಘಮ್ಮೇ।
Parivattāmi vāricarova ghamme;
ರುದತೋ ಚ ಮೇ ಅಸ್ಸುಕಾ ನಿಗ್ಗಲನ್ತಿ,
Rudato ca me assukā niggalanti,
ಆಚಿಕ್ಖ ಭನ್ತೇ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ॥
Ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.
೭೪೦.
740.
‘‘ಛಾತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ಚ ಪಿಪಾಸಿತೋ ಚ, ಸನ್ತಸ್ಸಿತೋ ಸಾತಸುಖಂ ನ ವಿನ್ದೇ।
‘‘Chāto kilanto ca pipāsito ca, santassito sātasukhaṃ na vinde;
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಭದನ್ತೇ, ಕಥಂ ನು ಉಚ್ಛುಪರಿಭೋಗಂ ಲಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ॥
Pucchāmi taṃ etamatthaṃ bhadante, kathaṃ nu ucchuparibhogaṃ labheyya’’nti.
೭೪೧.
741.
‘‘ಪುರೇ ತುವಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ಅತ್ತನಾ, ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ।
‘‘Pure tuvaṃ kammamakāsi attanā, manussabhūto purimāya jātiyā;
ಅಹಞ್ಚ ತಂ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ, ಸುತ್ವಾನ ತ್ವಂ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿಜಾನ॥
Ahañca taṃ etamatthaṃ vadāmi, sutvāna tvaṃ etamatthaṃ vijāna.
೭೪೨.
742.
‘‘ಉಚ್ಛುಂ ತುವಂ ಖಾದಮಾನೋ ಪಯಾತೋ, ಪುರಿಸೋ ಚ ತೇ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನ್ವಗಚ್ಛಿ।
‘‘Ucchuṃ tuvaṃ khādamāno payāto, puriso ca te piṭṭhito anvagacchi;
ಸೋ ಚ ತಂ ಪಚ್ಚಾಸನ್ತೋ ಕಥೇಸಿ, ತಸ್ಸ ತುವಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಲಪಿತ್ಥ॥
So ca taṃ paccāsanto kathesi, tassa tuvaṃ na kiñci ālapittha.
೭೪೩.
743.
‘‘ಸೋ ಚ ತಂ ಅಭಣನ್ತಂ ಅಯಾಚಿ, ದೇಹಯ್ಯ ಉಚ್ಛುನ್ತಿ ಚ ತಂ ಅವೋಚ।
‘‘So ca taṃ abhaṇantaṃ ayāci, dehayya ucchunti ca taṃ avoca;
ತಸ್ಸ ತುವಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಉಚ್ಛುಂ ಅದಾಸಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ॥
Tassa tuvaṃ piṭṭhito ucchuṃ adāsi, tassetaṃ kammassa ayaṃ vipāko.
೭೪೪.
744.
‘‘ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಗಹೇತ್ವಾನ ತಂ ಖಾದಸ್ಸು ಯಾವದತ್ಥಂ।
‘‘Iṅgha tvaṃ gantvāna piṭṭhito gaṇheyyāsi, gahetvāna taṃ khādassu yāvadatthaṃ;
ತೇನೇವ ತ್ವಂ ಅತ್ತಮನೋ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಹಟ್ಠೋ ಚುದಗ್ಗೋ ಚ ಪಮೋದಿತೋ ಚಾತಿ॥
Teneva tvaṃ attamano bhavissasi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cāti.
೭೪೫.
745.
‘‘ಗನ್ತ್ವಾನ ಸೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಗಹೇತ್ವಾನ ತಂ ಖಾದಿ ಯಾವದತ್ಥಂ।
‘‘Gantvāna so piṭṭhito aggahesi, gahetvāna taṃ khādi yāvadatthaṃ;
ತೇನೇವ ಸೋ ಅತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ, ಹಟ್ಠೋ ಚುದಗ್ಗೋ ಚ ಪಮೋದಿತೋ ಚಾ’’ತಿ॥ –
Teneva so attamano ahosi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cā’’ti. –
ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ ಪೇತೇನ ಥೇರೇನ ಚ ವುತ್ತಾ।
Vacanapaṭivacanagāthā petena therena ca vuttā.
೭೩೭-೮. ತತ್ಥ ಕಿಸ್ಸಾತಿ ಕೀದಿಸಸ್ಸ, ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಹಞ್ಞಾಮೀತಿ ವಿಹಞ್ಞಾಮಿ ವಿಘಾತಂ ಆಪಜ್ಜಾಮಿ। ವಿಹಞ್ಞಾಮೀತಿ ವಾ ವಿಬಾಧಿಯಾಮಿ, ವಿಸೇಸತೋ ಪೀಳಿಯಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖಜ್ಜಾಮೀತಿ ಖಾದಿಯಾಮಿ, ಅಸಿಪತ್ತಸದಿಸೇಹಿ ನಿಸಿತೇಹಿ ಖಾದನ್ತೇಹಿ ವಿಯ ಉಚ್ಛುಪತ್ತೇಹಿ ಕನ್ತಿಯಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಾಯಮಾಮೀತಿ ಉಚ್ಛುಂ ಖಾದಿತುಂ ವಾಯಾಮಂ ಕರೋಮಿ। ಪರಿಸಕ್ಕಾಮೀತಿ ಪಯೋಗಂ ಕರೋಮಿ। ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ ಉಚ್ಛುರಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಉಚ್ಛುಂ ಖಾದಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಛಿನ್ನಥಾಮೋತಿ ಛಿನ್ನಸಹೋ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಥಾಮೋ, ಪರಿಕ್ಖೀಣಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಪಣೋತಿ ದೀನೋ। ಲಾಲಪಾಮೀತಿ ದುಕ್ಖೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ ಅತಿವಿಯ ವಿಲಪಾಮಿ।
737-8. Tattha kissāti kīdisassa, kammassāti adhippāyo. Haññāmīti vihaññāmi vighātaṃ āpajjāmi. Vihaññāmīti vā vibādhiyāmi, visesato pīḷiyāmīti attho. Khajjāmīti khādiyāmi, asipattasadisehi nisitehi khādantehi viya ucchupattehi kantiyāmīti attho. Vāyamāmīti ucchuṃ khādituṃ vāyāmaṃ karomi. Parisakkāmīti payogaṃ karomi. Paribhuñjitunti ucchurasaṃ paribhuñjituṃ, ucchuṃ khāditunti attho. Chinnathāmoti chinnasaho upacchinnathāmo, parikkhīṇabaloti attho. Kapaṇoti dīno. Lālapāmīti dukkhena aṭṭito ativiya vilapāmi.
೭೩೯. ವಿಘಾತೋತಿ ವಿಘಾತವಾ, ವಿಹತಬಲೋ ವಾ। ಪರಿಪತಾಮಿ ಛಮಾಯನ್ತಿ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಭೂಮಿಯಂ ಪಪತಾಮಿ। ಪರಿವತ್ತಾಮೀತಿ ಪರಿಬ್ಭಮಾಮಿ। ವಾರಿಚರೋವಾತಿ ಮಚ್ಛೋ ವಿಯ। ಘಮ್ಮೇತಿ ಘಮ್ಮಸನ್ತತ್ತೇ ಥಲೇ।
739.Vighātoti vighātavā, vihatabalo vā. Paripatāmi chamāyanti ṭhātuṃ asakkonto bhūmiyaṃ papatāmi. Parivattāmīti paribbhamāmi. Vāricarovāti maccho viya. Ghammeti ghammasantatte thale.
೭೪೦-೪. ಸನ್ತಸ್ಸಿತೋತಿ ಓಟ್ಠಕಣ್ಠತಾಲೂನಂ ಸೋಸಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ತಸಿತೋ। ಸಾತಸುಖನ್ತಿ ಸಾತಭೂತಂ ಸುಖಂ। ನ ವಿನ್ದೇತಿ ನ ಲಭಾಮಿ। ತನ್ತಿ ತುವಂ। ವಿಜಾನಾತಿ ವಿಜಾನಾಹಿ। ಪಯಾತೋತಿ ಗನ್ತುಂ ಆರದ್ಧೋ। ಅನ್ವಗಚ್ಛೀತಿ ಅನುಬನ್ಧಿ। ಪಚ್ಚಾಸನ್ತೋತಿ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನೋ। ತಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಏತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇನೇವ ಉಚ್ಛುಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ। ಪಮೋದಿತೋತಿ ಪಮುದಿತೋ।
740-4.Santassitoti oṭṭhakaṇṭhatālūnaṃ sosappattiyā suṭṭhu tasito. Sātasukhanti sātabhūtaṃ sukhaṃ. Na vindeti na labhāmi. Tanti tuvaṃ. Vijānāti vijānāhi. Payātoti gantuṃ āraddho. Anvagacchīti anubandhi. Paccāsantoti paccāsīsamāno. Tassetaṃ kammassāti ettha etanti nipātamattaṃ, tassa kammassāti attho. Piṭṭhito gaṇheyyāsīti attano piṭṭhipasseneva ucchuṃ gaṇheyyāsi. Pamoditoti pamudito.
೭೪೫. ಗಹೇತ್ವಾನ ತಂ ಖಾದಿ ಯಾವದತ್ಥನ್ತಿ ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತಿನಿಯಾಮೇನ ಉಚ್ಛುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಥಾರುಚಿ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಉಚ್ಛುಕಲಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪನೇಸಿ, ಥೇರೋ ತಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತೇನೇವ ತಂ ಉಚ್ಛುಕಲಾಪಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ವೇಳುವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ, ಪೇತೋ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗತೋ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಥಾಸುಖಂ ಉಚ್ಛುಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ।
745.Gahetvāna taṃ khādi yāvadatthanti therena āṇattiniyāmena ucchuṃ gahetvā yathāruci khāditvā mahantaṃ ucchukalāpaṃ gahetvā therassa upanesi, thero taṃ anuggaṇhanto teneva taṃ ucchukalāpaṃ gāhāpetvā veḷuvanaṃ gantvā bhagavato adāsi, bhagavā bhikkhusaṅghena saddhiṃ taṃ paribhuñjitvā anumodanaṃ akāsi, peto pasannacitto vanditvā gato, tato paṭṭhāya yathāsukhaṃ ucchuṃ paribhuñji.
ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ಪೇತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ತಮತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಕಥೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛೇರಮಲತೋ ಪಟಿವಿರತಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ।
So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajji. Sā panesā petassa pavatti manussaloke pākaṭā ahosi. Atha manussā satthāraṃ upasaṅkamitvā taṃ pavattiṃ pucchiṃsu. Satthā tesaṃ tamatthaṃ vitthārato kathetvā dhammaṃ desesi, taṃ sutvā manussā maccheramalato paṭiviratā ahesunti.
ಉಚ್ಛುಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ucchupetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೫. ಉಚ್ಛುಪೇತವತ್ಥು • 5. Ucchupetavatthu
