| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมานวตฺถุ-อฎฺฐกถา • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
๑๐. อุจฺฉุวิมานวณฺณนา
10. Ucchuvimānavaṇṇanā
โอภาสยิตฺวา ปถวิํ สเทวกนฺติ อุจฺฉุวิมานํฯ ตํ เหฎฺฐา อุจฺฉุวิมาเนน ปาฬิโต จ อฎฺฐุปฺปตฺติโต จ สทิสเมวฯ เกวลํ ตตฺถ สสฺสุ สุณิสํ ปีฐเกน ปหริตฺวา มาเรสิ, อิธ ปน เลฑฺฑุนาติ อยเมว วิเสโสฯ วตฺถุโน ปน ภินฺนตฺตา อุภยมฺปิ วิสุํเยว สงฺคหํ อารุฬฺหนฺติ เวทิตพฺพํฯ
Obhāsayitvā pathaviṃ sadevakanti ucchuvimānaṃ. Taṃ heṭṭhā ucchuvimānena pāḷito ca aṭṭhuppattito ca sadisameva. Kevalaṃ tattha sassu suṇisaṃ pīṭhakena paharitvā māresi, idha pana leḍḍunāti ayameva viseso. Vatthuno pana bhinnattā ubhayampi visuṃyeva saṅgahaṃ āruḷhanti veditabbaṃ.
๘๐๘.
808.
‘‘โอภาสยิตฺวา ปถวิํ สเทวกํ, อติโรจสิ จนฺทิมสูริยา วิย;
‘‘Obhāsayitvā pathaviṃ sadevakaṃ, atirocasi candimasūriyā viya;
สิริยา จ วเณฺณน ยเสน เตชสา, พฺรหฺมาว เทเว ติทเส สหินฺทเกฯ
Siriyā ca vaṇṇena yasena tejasā, brahmāva deve tidase sahindake.
๘๐๙.
809.
‘‘ปุจฺฉามิ ตํ อุปฺปลมาลธารินี, อาเวฬินี กญฺจนสนฺนิภตฺตเจ;
‘‘Pucchāmi taṃ uppalamāladhārinī, āveḷinī kañcanasannibhattace;
อลงฺกเต อุตฺตมวตฺถธารินี, กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมํฯ
Alaṅkate uttamavatthadhārinī, kā tvaṃ subhe devate vandase mamaṃ.
๘๑๐.
810.
‘‘กิํ ตฺวํ ปุเร กมฺมมกาสิ อตฺตนา, มนุสฺสภูตา ปุริมาย ชาติยา;
‘‘Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā, manussabhūtā purimāya jātiyā;
ทานํ สุจิณฺณํ อถ สีลสญฺญมํ, เกนุปปนฺนา สุคติํ ยสสฺสินี;
Dānaṃ suciṇṇaṃ atha sīlasaññamaṃ, kenupapannā sugatiṃ yasassinī;
เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข, กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ –
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti. –
อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลานเตฺถโร ปุจฺฉิฯ ตโต เทวตา อิมาหิ คาถาหิ พฺยากาสิ –
Āyasmā mahāmoggallānatthero pucchi. Tato devatā imāhi gāthāhi byākāsi –
๘๑๑.
811.
‘‘อิทานิ ภเนฺต อิมเมว คามํ, ปิณฺฑาย อมฺหากํ ฆรํ อุปาคมิ;
‘‘Idāni bhante imameva gāmaṃ, piṇḍāya amhākaṃ gharaṃ upāgami;
ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสิํ ขณฺฑิกํ, ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยาฯ
Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ, pasannacittā atulāya pītiyā.
๘๑๒.
812.
‘‘สสฺสุ จ ปจฺฉา อนุยุญฺชเต มมํ, กหํ นุ อุจฺฉุํ วธุเก อวากิริ;
‘‘Sassu ca pacchā anuyuñjate mamaṃ, kahaṃ nu ucchuṃ vadhuke avākiri;
น ฉฑฺฑิตํ โน ปน ขาทิตํ มยา, สนฺตสฺส ภิกฺขุสฺส สยํ อทาสหํฯ
Na chaḍḍitaṃ no pana khāditaṃ mayā, santassa bhikkhussa sayaṃ adāsahaṃ.
๘๑๓.
813.
‘‘‘ตุยฺหํ นฺวิทํ อิสฺสริยํ อโถ มม’, อิติสฺสา สสฺสุ ปริภาสเต มมํ;
‘‘‘Tuyhaṃ nvidaṃ issariyaṃ atho mama’, itissā sassu paribhāsate mamaṃ;
เลฑฺฑุํ คเหตฺวา ปหารํ อทาสิ เม, ตโต จุตา กาลกตามฺหิ เทวตาฯ
Leḍḍuṃ gahetvā pahāraṃ adāsi me, tato cutā kālakatāmhi devatā.
๘๑๔.
814.
‘‘ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา, สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา;
‘‘Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;
เทเวหิ สทฺธิํ ปริจารยามหํ, โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิฯ
Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.
๘๑๕.
815.
‘‘ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา, สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา;
‘‘Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;
เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา, สมปฺปิตา กามคุเณหิ ปญฺจหิฯ
Devindaguttā tidasehi rakkhitā, samappitā kāmaguṇehi pañcahi.
๘๑๖.
816.
‘‘เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ, มหาวิปากา มม อุจฺฉุทกฺขิณา;
‘‘Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahāvipākā mama ucchudakkhiṇā;
เทเวหิ สทฺธิํ ปริจารยามหํ, โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิฯ
Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.
๘๑๗.
817.
‘‘เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ, มหาชุติกา มม อุจฺฉุทกฺขิณา;
‘‘Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahājutikā mama ucchudakkhiṇā;
เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา, สหสฺสเนโตฺตริว นนฺทเน วเนฯ
Devindaguttā tidasehi rakkhitā, sahassanettoriva nandane vane.
๘๑๘.
818.
‘‘ตุวญฺจ ภเนฺต อนุกมฺปกํ วิทุํ, อุเปจฺจ วนฺทิํ กุสลญฺจ ปุจฺฉิสํ;
‘‘Tuvañca bhante anukampakaṃ viduṃ, upecca vandiṃ kusalañca pucchisaṃ;
ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสิํ ขณฺฑิกํ, ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยา’’ติฯ
Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ, pasannacittā atulāya pītiyā’’ti.
เสสํ วุตฺตสทิสเมวาติฯ
Sesaṃ vuttasadisamevāti.
อุจฺฉุวิมานวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ucchuvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / วิมานวตฺถุปาฬิ • Vimānavatthupāḷi / ๑๐. อุจฺฉุวิมานวตฺถุ • 10. Ucchuvimānavatthu
