Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ఉదకకథావణ్ణనా
Udakakathāvaṇṇanā
౧౦౮. ఉదకకథాయం మహాకుచ్ఛికా ఉదకచాటి ఉదకమణికో. ‘‘సమేఖలా చాటి ఉదకమణికో’’తిపి వదన్తి. తత్థాతి తేసు భాజనేసు. నిబ్బహనఉదకన్తి ‘‘మహోదకం ఆగన్త్వా తళాకమరియాదం మా ఛిన్దీ’’తి తళాకరక్ఖణత్థం తస్స ఏకపస్సేన విస్సజ్జితఉదకం. నిద్ధమనతుమ్బన్తి సస్సాదీనం అత్థాయ ఉదకనిక్ఖమనమగ్గం. మరియాదం దుబ్బలం కత్వాతి ఇదం అవస్సం ఛిన్నసభావదస్సనత్థం భణ్డదేయ్యవిసయదస్సనత్థఞ్చ వుత్తం. మరియాదం దుబ్బలం అకత్వాపి యథావుత్తప్పయోగే కతే మరియాదం ఛిన్దిత్వా నిక్ఖన్తఉదకగ్ఘానురూపేన అవహారేన కారేతబ్బమేవ.
108. Udakakathāyaṃ mahākucchikā udakacāṭi udakamaṇiko. ‘‘Samekhalā cāṭi udakamaṇiko’’tipi vadanti. Tatthāti tesu bhājanesu. Nibbahanaudakanti ‘‘mahodakaṃ āgantvā taḷākamariyādaṃ mā chindī’’ti taḷākarakkhaṇatthaṃ tassa ekapassena vissajjitaudakaṃ. Niddhamanatumbanti sassādīnaṃ atthāya udakanikkhamanamaggaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvāti idaṃ avassaṃ chinnasabhāvadassanatthaṃ bhaṇḍadeyyavisayadassanatthañca vuttaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ akatvāpi yathāvuttappayoge kate mariyādaṃ chinditvā nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kāretabbameva.
అనిగ్గతేతి అనిక్ఖమిత్వా తళాకస్మింయేవ ఉదకే ఠితే. అసమ్పత్తేవాతి తళాకతో నిక్ఖమిత్వా మహామాతికాయ ఏవ ఠితే. అనిక్ఖన్తేతి తళాకతో అనిక్ఖన్తే ఉదకే. సుబద్ధాతి భణ్డదేయ్యమ్పి న హోతీతి అధిప్పాయో. తేనాహ ‘‘నిక్ఖన్తే బద్ధా భణ్డదేయ్య’’న్తి, తళాకతో నిక్ఖమిత్వా పరేసం ఖుద్దకమాతికాముఖం అపాపుణిత్వా మహామాతికాయంయేవ ఠితే బద్ధా చే, భణ్డదేయ్యన్తి అత్థో. ‘‘అనిక్ఖన్తే బద్ధా సుబద్ధా, నిక్ఖన్తే బద్ధా భణ్డదేయ్య’’న్తి హి ఇదం ద్వయం హేట్ఠా వుత్తవికప్పద్వయస్స యథాక్కమేన వుత్తం. నత్థి అవహారోతి ఏత్థ ‘‘అవహారో నత్థి, భణ్డదేయ్యం పన హోతీ’’తి కేచి వదన్తి, తళాకగతఉదకస్స సబ్బసాధారణత్తా తం అయుత్తం వియ దిస్సతి, ‘‘అనిక్ఖన్తే బద్ధా సుబద్ధా’’తి ఇమినా చ అట్ఠకథావచనేన న సమేతి. వత్థుం…పే॰… న సమేతీతి ఏత్థ తళాకగతఉదకస్స సబ్బసాధారణత్తా అపరిగ్గహితం ఇధ వత్థున్తి అధిప్పాయో.
Aniggateti anikkhamitvā taḷākasmiṃyeva udake ṭhite. Asampattevāti taḷākato nikkhamitvā mahāmātikāya eva ṭhite. Anikkhanteti taḷākato anikkhante udake. Subaddhāti bhaṇḍadeyyampi na hotīti adhippāyo. Tenāha ‘‘nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti, taḷākato nikkhamitvā paresaṃ khuddakamātikāmukhaṃ apāpuṇitvā mahāmātikāyaṃyeva ṭhite baddhā ce, bhaṇḍadeyyanti attho. ‘‘Anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti hi idaṃ dvayaṃ heṭṭhā vuttavikappadvayassa yathākkamena vuttaṃ. Natthi avahāroti ettha ‘‘avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotī’’ti keci vadanti, taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā taṃ ayuttaṃ viya dissati, ‘‘anikkhante baddhā subaddhā’’ti iminā ca aṭṭhakathāvacanena na sameti. Vatthuṃ…pe… na sametīti ettha taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā apariggahitaṃ idha vatthunti adhippāyo.
ఉదకకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Udakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౨. దుతియపారాజికం • 2. Dutiyapārājikaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. దుతియపారాజికం • 2. Dutiyapārājikaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / భూమట్ఠకథాదివణ్ణనా • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఉదకకథావణ్ణనా • Udakakathāvaṇṇanā