Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
උදකකථාවණ්ණනා
Udakakathāvaṇṇanā
108. උදකකථායං මහාකුච්ඡිකා උදකචාටි උදකමණිකො. ‘‘සමෙඛලා චාටි උදකමණිකො’’තිපි වදන්ති. තත්ථාති තෙසු භාජනෙසු. නිබ්බහනඋදකන්ති ‘‘මහොදකං ආගන්ත්වා තළාකමරියාදං මා ඡින්දී’’ති තළාකරක්ඛණත්ථං තස්ස එකපස්සෙන විස්සජ්ජිතඋදකං. නිද්ධමනතුම්බන්ති සස්සාදීනං අත්ථාය උදකනික්ඛමනමග්ගං. මරියාදං දුබ්බලං කත්වාති ඉදං අවස්සං ඡින්නසභාවදස්සනත්ථං භණ්ඩදෙය්යවිසයදස්සනත්ථඤ්ච වුත්තං. මරියාදං දුබ්බලං අකත්වාපි යථාවුත්තප්පයොගෙ කතෙ මරියාදං ඡින්දිත්වා නික්ඛන්තඋදකග්ඝානුරූපෙන අවහාරෙන කාරෙතබ්බමෙව.
108. Udakakathāyaṃ mahākucchikā udakacāṭi udakamaṇiko. ‘‘Samekhalā cāṭi udakamaṇiko’’tipi vadanti. Tatthāti tesu bhājanesu. Nibbahanaudakanti ‘‘mahodakaṃ āgantvā taḷākamariyādaṃ mā chindī’’ti taḷākarakkhaṇatthaṃ tassa ekapassena vissajjitaudakaṃ. Niddhamanatumbanti sassādīnaṃ atthāya udakanikkhamanamaggaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvāti idaṃ avassaṃ chinnasabhāvadassanatthaṃ bhaṇḍadeyyavisayadassanatthañca vuttaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ akatvāpi yathāvuttappayoge kate mariyādaṃ chinditvā nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kāretabbameva.
අනිග්ගතෙති අනික්ඛමිත්වා තළාකස්මිංයෙව උදකෙ ඨිතෙ. අසම්පත්තෙවාති තළාකතො නික්ඛමිත්වා මහාමාතිකාය එව ඨිතෙ. අනික්ඛන්තෙති තළාකතො අනික්ඛන්තෙ උදකෙ. සුබද්ධාති භණ්ඩදෙය්යම්පි න හොතීති අධිප්පායො. තෙනාහ ‘‘නික්ඛන්තෙ බද්ධා භණ්ඩදෙය්ය’’න්ති, තළාකතො නික්ඛමිත්වා පරෙසං ඛුද්දකමාතිකාමුඛං අපාපුණිත්වා මහාමාතිකායංයෙව ඨිතෙ බද්ධා චෙ, භණ්ඩදෙය්යන්ති අත්ථො. ‘‘අනික්ඛන්තෙ බද්ධා සුබද්ධා, නික්ඛන්තෙ බද්ධා භණ්ඩදෙය්ය’’න්ති හි ඉදං ද්වයං හෙට්ඨා වුත්තවිකප්පද්වයස්ස යථාක්කමෙන වුත්තං. නත්ථි අවහාරොති එත්ථ ‘‘අවහාරො නත්ථි, භණ්ඩදෙය්යං පන හොතී’’ති කෙචි වදන්ති, තළාකගතඋදකස්ස සබ්බසාධාරණත්තා තං අයුත්තං විය දිස්සති, ‘‘අනික්ඛන්තෙ බද්ධා සුබද්ධා’’ති ඉමිනා ච අට්ඨකථාවචනෙන න සමෙති. වත්ථුං…පෙ.… න සමෙතීති එත්ථ තළාකගතඋදකස්ස සබ්බසාධාරණත්තා අපරිග්ගහිතං ඉධ වත්ථුන්ති අධිප්පායො.
Aniggateti anikkhamitvā taḷākasmiṃyeva udake ṭhite. Asampattevāti taḷākato nikkhamitvā mahāmātikāya eva ṭhite. Anikkhanteti taḷākato anikkhante udake. Subaddhāti bhaṇḍadeyyampi na hotīti adhippāyo. Tenāha ‘‘nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti, taḷākato nikkhamitvā paresaṃ khuddakamātikāmukhaṃ apāpuṇitvā mahāmātikāyaṃyeva ṭhite baddhā ce, bhaṇḍadeyyanti attho. ‘‘Anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti hi idaṃ dvayaṃ heṭṭhā vuttavikappadvayassa yathākkamena vuttaṃ. Natthi avahāroti ettha ‘‘avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotī’’ti keci vadanti, taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā taṃ ayuttaṃ viya dissati, ‘‘anikkhante baddhā subaddhā’’ti iminā ca aṭṭhakathāvacanena na sameti. Vatthuṃ…pe… na sametīti ettha taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā apariggahitaṃ idha vatthunti adhippāyo.
උදකකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Udakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්ග-අට්ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / භූමට්ඨකථාදිවණ්ණනා • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / උදකකථාවණ්ණනා • Udakakathāvaṇṇanā