| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಉದಕಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
೯೮. ಉದಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಸನ್ದಮಾನಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ನ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಸನ್ದನಕೇ ಉದಕೇ’’ತಿ। ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಹತ್ಥವಾರಪದವಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಕಡ್ಢತೀತಿ ಹೇಟ್ಠತೋ ಓಸಾರೇತಿ। ಉಪ್ಪಲಾದೀಸೂತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ರತ್ತಂ ಪದುಮಂ, ಸೇತಂ ಪುಣ್ಡರೀಕಂ। ಸೇತಂ ವಾ ಪದುಮಂ, ರತ್ತಂ ಪುಣ್ಡರೀಕಂ। ಅಥ ವಾ ರತ್ತಂ ವಾ ಹೋತು ಸೇತಂ ವಾ ಸತಪತ್ತಂ ಪದುಮಂ, ಊನಸತಪತ್ತಂ ಪುಣ್ಡರೀಕಂ। ವತ್ಥು ಪೂರತೀತಿ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥು ಪಹೋತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಉದಕತೋ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತಸ್ಸ ಉದಕವಿನಿಮುತ್ತಟ್ಠಾನತೋ ಛೇದನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಯಂ ವತ್ಥುಂ ಪೂರೇತೀತಿ ಯಂ ಪುಪ್ಫಂ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಂ ಪೂರೇತಿ। ದಸಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಕತಕಲಾಪೋ ಹತ್ಥಕೋ, ಮಹನ್ತಂ ಕಲಾಪಂ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಂ ಭಾರಬದ್ಧಂ। ರಜ್ಜುಕೇಸು ತಿಣಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ದ್ವೇ ರಜ್ಜುಕಾನಿ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಉಪರಿ ತಿರಿಯತೋ ತಿಣಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ತಿರಿಯತೋಯೇವ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠತೋ ಗತಾನಿ ದ್ವೇ ರಜ್ಜುಕಾನಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಮತ್ಥಕೇ ಠಪೇನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
98. Udakaṭṭhakathāyaṃ sandamānaudake nikkhittaṃ na tiṭṭhatīti āha ‘‘asandanake udake’’ti. Anāpattīti hatthavārapadavāresu dukkaṭāpattiyā abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kaḍḍhatīti heṭṭhato osāreti. Uppalādīsūti ādi-saddena padumapuṇḍarīkādiṃ saṅgaṇhāti. Rattaṃ padumaṃ, setaṃ puṇḍarīkaṃ. Setaṃ vā padumaṃ, rattaṃ puṇḍarīkaṃ. Atha vā rattaṃ vā hotu setaṃ vā satapattaṃ padumaṃ, ūnasatapattaṃ puṇḍarīkaṃ. Vatthu pūratīti pārājikavatthu pahoti. Tasmiṃ chinnamatte pārājikanti udakato accuggatassa udakavinimuttaṭṭhānato chedanaṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ vatthuṃ pūretīti yaṃ pupphaṃ pārājikavatthuṃ pūreti. Dasahi pupphehi katakalāpo hatthako, mahantaṃ kalāpaṃ katvā baddhaṃ bhārabaddhaṃ. Rajjukesu tiṇāni santharitvāti ettha ‘‘dve rajjukāni udakapiṭṭhe ṭhapetvā tesaṃ upari tiriyato tiṇāni santharitvā tesaṃ upari bandhitvā vā abandhitvā vā tiriyatoyeva pupphāni ṭhapetvā heṭṭhato gatāni dve rajjukāni ukkhipitvā pupphamatthake ṭhapentī’’ti vadanti.
ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಯಥಾಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಚಾವೇತೀತಿ ಪಾರಿಮನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ, ಓರಿಮನ್ತೇನ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಚಾವೇತಿ। ಸಕಲಮುದಕನ್ತಿ ದಣ್ಡೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಗತಂ ಸಕಲಮುದಕಂ। ನ ಉದಕಂ ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾನತ್ತಾ। ಇದಂ ಉಭಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಬನ್ಧನಂ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಪಾರಾಜಿಕ’’ನ್ತಿ ಇದಮೇವೇಕಂ, ‘‘ಪಠಮಂ ಬನ್ಧನಂ…ಪೇ॰… ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ’’ತಿ ಇದಂ ದುತಿಯಂ। ಪದುಮಿನಿಯನ್ತಿ ಪದುಮಗಚ್ಛೇ। ಉಪ್ಪಾಟಿತಾಯಾತಿ ಪರೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಉಪ್ಪಾಟಿತಾಯ।
Kesaggamattampi yathāṭhitaṭṭhānato cāvetīti pārimantena phuṭṭhokāsaṃ, orimantena kesaggamattaṃ cāveti. Sakalamudakanti daṇḍena phuṭṭhokāsagataṃ sakalamudakaṃ. Na udakaṃ ṭhānanti attanā kataṭṭhānassa aṭṭhānattā. Idaṃ ubhayanti ettha ‘‘bandhanaṃ amocetvā…pe… pārājika’’nti idamevekaṃ, ‘‘paṭhamaṃ bandhanaṃ…pe… ṭhānaparicchedo’’ti idaṃ dutiyaṃ. Paduminiyanti padumagacche. Uppāṭitāyāti parehi attano atthāya uppāṭitāya.
ಬಹಿ ಠಪಿತೇತಿ ಉದಕತೋ ಬಹಿ ಠಪಿತೇ। ಹತ್ಥಕವಸೇನ ಖುದ್ದಕಂ ಕತ್ವಾ
Bahiṭhapiteti udakato bahi ṭhapite. Hatthakavasena khuddakaṃ katvā
ಬದ್ಧಂ ಕಲಾಪಬದ್ಧಂ। ಮುಳಾಲನ್ತಿ ಕನ್ದಂ। ಪತ್ತಂ ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾತಿ ಇದಂ ಕದ್ದಮಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸಕಲಮುದಕನ್ತಿ ವಾಪಿಆದೀಸು ಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಸಕಲಮುದಕಂ। ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬನ್ತಿ ವಾಪಿಯಾ ಉದಕಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮನಮಗ್ಗಂ। ಉದಕವಾಹಕನ್ತಿ ಮಹಾಮಾತಿಕಂ। ನ ಅವಹಾರೋತಿ ಇದಂ ಪುಬ್ಬಸದಿಸಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಕಸ್ಮಾ…ಪೇ॰… ಏವರೂಪಾ ಹಿ ತತ್ಥ ಕತಿಕಾ’’ತಿ। ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥೀತಿ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣೇ ಅಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠಾನೇ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾತಿ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ। ಮರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮತಮಚ್ಛಾನಂಯೇವ ತೇಸಂ ಸನ್ತಕತ್ತಾ ಅಮತೇ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
Baddhaṃ kalāpabaddhaṃ. Muḷālanti kandaṃ. Pattaṃ vā pupphaṃ vāti idaṃ kaddamassa anto pavisitvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ. Sakalamudakanti vāpiādīsu pariyāpannaṃ sakalamudakaṃ. Niddhamanatumbanti vāpiyā udakassa nikkhamanamaggaṃ. Udakavāhakanti mahāmātikaṃ. Na avahāroti idaṃ pubbasadisaṃ na hotīti āha – ‘‘kasmā…pe… evarūpā hi tattha katikā’’ti. Avahāro natthīti sabbasādhāraṇe apariggahaṭṭhāne gahitattā. Mātikaṃ āropetvāti khuddakamātikaṃ āropetvā. Maritvā…pe… tiṭṭhantīti ettha ‘‘matamacchānaṃyeva tesaṃ santakattā amate gaṇhantassa natthi avahāro’’ti vadanti.
ಉದಕಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಉದಕಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
