| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਉਦਕਟ੍ਠਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
੯੮. ਉਦਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਸਨ੍ਦਮਾਨਉਦਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਸਨ੍ਦਨਕੇ ਉਦਕੇ’’ਤਿ। ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥવਾਰਪਦવਾਰੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਡ੍ਢਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਓਸਾਰੇਤਿ। ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਸੂਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਰਤ੍ਤਂ ਪਦੁਮਂ, ਸੇਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ। ਸੇਤਂ વਾ ਪਦੁਮਂ, ਰਤ੍ਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ। ਅਥ વਾ ਰਤ੍ਤਂ વਾ ਹੋਤੁ ਸੇਤਂ વਾ ਸਤਪਤ੍ਤਂ ਪਦੁਮਂ, ਊਨਸਤਪਤ੍ਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ। વਤ੍ਥੁ ਪੂਰਤੀਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕવਤ੍ਥੁ ਪਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਉਦਕਤੋ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਸ੍ਸ ਉਦਕવਿਨਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਛੇਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਪੂਰੇਤੀਤਿ ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਪਾਰਾਜਿਕવਤ੍ਥੁਂ ਪੂਰੇਤਿ। ਦਸਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਕਤਕਲਾਪੋ ਹਤ੍ਥਕੋ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਲਾਪਂ ਕਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧਂ ਭਾਰਬਦ੍ਧਂ। ਰਜ੍ਜੁਕੇਸੁ ਤਿਣਾਨਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦ੍વੇ ਰਜ੍ਜੁਕਾਨਿ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਉਪਰਿ ਤਿਰਿਯਤੋ ਤਿਣਾਨਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਉਪਰਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ વਾ ਅਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ વਾ ਤਿਰਿਯਤੋਯੇવ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਗਤਾਨਿ ਦ੍વੇ ਰਜ੍ਜੁਕਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪੁਪ੍ਫਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
98. Udakaṭṭhakathāyaṃ sandamānaudake nikkhittaṃ na tiṭṭhatīti āha ‘‘asandanake udake’’ti. Anāpattīti hatthavārapadavāresu dukkaṭāpattiyā abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kaḍḍhatīti heṭṭhato osāreti. Uppalādīsūti ādi-saddena padumapuṇḍarīkādiṃ saṅgaṇhāti. Rattaṃ padumaṃ, setaṃ puṇḍarīkaṃ. Setaṃ vā padumaṃ, rattaṃ puṇḍarīkaṃ. Atha vā rattaṃ vā hotu setaṃ vā satapattaṃ padumaṃ, ūnasatapattaṃ puṇḍarīkaṃ. Vatthu pūratīti pārājikavatthu pahoti. Tasmiṃ chinnamatte pārājikanti udakato accuggatassa udakavinimuttaṭṭhānato chedanaṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ vatthuṃ pūretīti yaṃ pupphaṃ pārājikavatthuṃ pūreti. Dasahi pupphehi katakalāpo hatthako, mahantaṃ kalāpaṃ katvā baddhaṃ bhārabaddhaṃ. Rajjukesu tiṇāni santharitvāti ettha ‘‘dve rajjukāni udakapiṭṭhe ṭhapetvā tesaṃ upari tiriyato tiṇāni santharitvā tesaṃ upari bandhitvā vā abandhitvā vā tiriyatoyeva pupphāni ṭhapetvā heṭṭhato gatāni dve rajjukāni ukkhipitvā pupphamatthake ṭhapentī’’ti vadanti.
ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਯਥਾਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚਾવੇਤੀਤਿ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਂ, ਓਰਿਮਨ੍ਤੇਨ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਂ ਚਾવੇਤਿ। ਸਕਲਮੁਦਕਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਗਤਂ ਸਕਲਮੁਦਕਂ। ਨ ਉਦਕਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ। ਇਦਂ ਉਭਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਬਨ੍ਧਨਂ ਅਮੋਚੇਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇવੇਕਂ, ‘‘ਪਠਮਂ ਬਨ੍ਧਨਂ…ਪੇ॰… ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਂ। ਪਦੁਮਿਨਿਯਨ੍ਤਿ ਪਦੁਮਗਚ੍ਛੇ। ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਯਾਤਿ ਪਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਯ।
Kesaggamattampi yathāṭhitaṭṭhānato cāvetīti pārimantena phuṭṭhokāsaṃ, orimantena kesaggamattaṃ cāveti. Sakalamudakanti daṇḍena phuṭṭhokāsagataṃ sakalamudakaṃ. Na udakaṃ ṭhānanti attanā kataṭṭhānassa aṭṭhānattā. Idaṃ ubhayanti ettha ‘‘bandhanaṃ amocetvā…pe… pārājika’’nti idamevekaṃ, ‘‘paṭhamaṃ bandhanaṃ…pe… ṭhānaparicchedo’’ti idaṃ dutiyaṃ. Paduminiyanti padumagacche. Uppāṭitāyāti parehi attano atthāya uppāṭitāya.
ਬਹਿ ਠਪਿਤੇਤਿ ਉਦਕਤੋ ਬਹਿ ਠਪਿਤੇ। ਹਤ੍ਥਕવਸੇਨ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਕਤ੍વਾ
Bahiṭhapiteti udakato bahi ṭhapite. Hatthakavasena khuddakaṃ katvā
ਬਦ੍ਧਂ ਕਲਾਪਬਦ੍ਧਂ। ਮੁਲ਼ਾਲਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦਂ। ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਪੁਪ੍ਫਂ વਾਤਿ ਇਦਂ ਕਦ੍ਦਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਕਲਮੁਦਕਨ੍ਤਿ વਾਪਿਆਦੀਸੁ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਸਕਲਮੁਦਕਂ। ਨਿਦ੍ਧਮਨਤੁਮ੍ਬਨ੍ਤਿ વਾਪਿਯਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਮਗ੍ਗਂ। ਉਦਕવਾਹਕਨ੍ਤਿ ਮਹਾਮਾਤਿਕਂ। ਨ ਅવਹਾਰੋਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਏવਰੂਪਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਕਾ’’ਤਿ। ਅવਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੇ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਨੇ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ। ਮਾਤਿਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮਾਤਿਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ। ਮਰਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਤਮਚ੍ਛਾਨਂਯੇવ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਅਮਤੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਅવਹਾਰੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Baddhaṃ kalāpabaddhaṃ. Muḷālanti kandaṃ. Pattaṃ vā pupphaṃ vāti idaṃ kaddamassa anto pavisitvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ. Sakalamudakanti vāpiādīsu pariyāpannaṃ sakalamudakaṃ. Niddhamanatumbanti vāpiyā udakassa nikkhamanamaggaṃ. Udakavāhakanti mahāmātikaṃ. Na avahāroti idaṃ pubbasadisaṃ na hotīti āha – ‘‘kasmā…pe… evarūpā hi tattha katikā’’ti. Avahāro natthīti sabbasādhāraṇe apariggahaṭṭhāne gahitattā. Mātikaṃ āropetvāti khuddakamātikaṃ āropetvā. Maritvā…pe… tiṭṭhantīti ettha ‘‘matamacchānaṃyeva tesaṃ santakattā amate gaṇhantassa natthi avahāro’’ti vadanti.
ਉਦਕਟ੍ਠਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਭੂਮਟ੍ਠਕਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਉਦਕਟ੍ਠਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
