| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๕. อุทกูปมาสุตฺตํ
5. Udakūpamāsuttaṃ
๑๕. ‘‘สตฺติเม, ภิกฺขเว, อุทกูปมา ปุคฺคลา สโนฺต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ กตเม สตฺต? 1 อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล สกิํ นิมุโคฺค นิมุโคฺคว โหติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปติคาธปฺปโตฺต โหติ; อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ติโณฺณ โหติ ปารงฺคโต 2 ถเล ติฎฺฐติ พฺราหฺมโณฯ
15. ‘‘Sattime, bhikkhave, udakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame satta? 3 Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sakiṃ nimuggo nimuggova hoti; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā nimujjati; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā ṭhito hoti; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā vipassati viloketi; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā patarati; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti; idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjitvā tiṇṇo hoti pāraṅgato 4 thale tiṭṭhati brāhmaṇo.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล สกิํ นิมุโคฺค นิมุโคฺคว โหติ? อิธ ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล สมนฺนาคโต โหติ เอกนฺตกาฬเกหิ อกุสเลหิ ธเมฺมหิฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล สกิํ นิมุโคฺค นิมุโคฺคว โหติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo sakiṃ nimuggo nimuggova hoti? Idha bhikkhave, ekacco puggalo samannāgato hoti ekantakāḷakehi akusalehi dhammehi. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo sakiṃ nimuggo nimuggova hoti.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ 5 … สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ ตสฺส สา สทฺธา เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว, ตสฺส สา หิรี…เป.… ตสฺส ตํ โอตฺตปฺปํ… ตสฺส ตํ วีริยํ… ตสฺส สา ปญฺญา เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยวฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo ummujjitvā nimujjati? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ 6 … sādhu paññā kusalesu dhammesūti. Tassa sā saddhā neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva, tassa sā hirī…pe… tassa taṃ ottappaṃ… tassa taṃ vīriyaṃ… tassa sā paññā neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā nimujjati.
‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติ? อิธ , ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ… สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ ตสฺส สา สทฺธา เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตา โหติฯ ตสฺส สา หิรี…เป.… ตสฺส ตํ โอตฺตปฺปํ… ตสฺส ตํ วีริยํ… ตสฺส สา ปญฺญา เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตา โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติฯ
‘‘Kathañca , bhikkhave, puggalo ummujjitvā ṭhito hoti? Idha , bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ… sādhu paññā kusalesu dhammesūti. Tassa sā saddhā neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitā hoti. Tassa sā hirī…pe… tassa taṃ ottappaṃ… tassa taṃ vīriyaṃ… tassa sā paññā neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā ṭhito hoti.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ… สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ โส ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โสตาปโนฺน โหติ อวินิปาตธโมฺม นิยโต สโมฺพธิปรายโณฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo ummujjitvā vipassati viloketi? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ… sādhu paññā kusalesu dhammesūti. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā vipassati viloketi.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ… สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ โส ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา ราคโทสโมหานํ ตนุตฺตา สกทาคามี โหติ, สกิเทว 7 อิมํ โลกํ อาคนฺตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กโรติ 8ฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo ummujjitvā patarati? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ… sādhu paññā kusalesu dhammesūti. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva 9 imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti 10. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā patarati.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปติคาธปฺปโตฺต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ… สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ โส ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธโมฺม ตสฺมา โลกาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปติคาธปฺปโตฺต โหติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ… sādhu paññā kusalesu dhammesūti. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ติโณฺณ โหติ ปารงฺคโต ถเล ติฎฺฐติ พฺราหฺมโณฯ อิธ , ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ สาธุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี…เป.… สาธุ โอตฺตปฺปํ… สาธุ วีริยํ… สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสูติฯ โส อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิเฎฺฐว ธเมฺม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ติโณฺณ โหติ ปารงฺคโต ถเล ติฎฺฐติ พฺราหฺมโณฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo ummujjitvā tiṇṇo hoti pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo. Idha , bhikkhave, ekacco puggalo ummujjati sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī…pe… sādhu ottappaṃ… sādhu vīriyaṃ… sādhu paññā kusalesu dhammesūti. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo ummujjitvā tiṇṇo hoti pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.
‘‘อิเม โข, ภิกฺขเว, สตฺต อุทกูปมา ปุคฺคลา สโนฺต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิ’’นฺติฯ ปญฺจมํฯ
‘‘Ime kho, bhikkhave, satta udakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๕. อุทกูปมาสุตฺตวณฺณนา • 5. Udakūpamāsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๕. อุทกูปมาสุตฺตวณฺณนา • 5. Udakūpamāsuttavaṇṇanā
