Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൩. ഉദാനസുത്തം
3. Udānasuttaṃ
൫൫. സാവത്ഥിനിദാനം . തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഉദാനം ഉദാനേസി – ‘‘‘നോ ചസ്സം, നോ ച മേ സിയാ, നാഭവിസ്സ, ന മേ ഭവിസ്സതീ’തി – ഏവം അധിമുച്ചമാനോ ഭിക്ഖു ഛിന്ദേയ്യ ഓരമ്ഭാഗിയാനി സംയോജനാനീ’’തി. ഏവം വുത്തേ, അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘യഥാ കഥം പന, ഭന്തേ, ‘നോ ചസ്സം, നോ ച മേ സിയാ, നാഭവിസ്സ, ന മേ ഭവിസ്സതീ’തി – ഏവം അധിമുച്ചമാനോ ഭിക്ഖു ഛിന്ദേയ്യ ഓരമ്ഭാഗിയാനി സംയോജനാനീ’’തി?
55. Sāvatthinidānaṃ . Tatra kho bhagavā udānaṃ udānesi – ‘‘‘no cassaṃ, no ca me siyā, nābhavissa, na me bhavissatī’ti – evaṃ adhimuccamāno bhikkhu chindeyya orambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yathā kathaṃ pana, bhante, ‘no cassaṃ, no ca me siyā, nābhavissa, na me bhavissatī’ti – evaṃ adhimuccamāno bhikkhu chindeyya orambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോ അരിയാനം അദസ്സാവീ…പേ॰… സപ്പുരിസധമ്മേ അവിനീതോ രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, രൂപവന്തം വാ അത്താനം; അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം. വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം; അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം.
‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī…pe… sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
‘‘സോ അനിച്ചം രൂപം ‘അനിച്ചം രൂപ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനിച്ചം വേദനം ‘അനിച്ചാ വേദനാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനിച്ചം സഞ്ഞം ‘അനിച്ചാ സഞ്ഞാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനിച്ചേ സങ്ഖാരേ ‘അനിച്ചാ സങ്ഖാരാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനിച്ചം വിഞ്ഞാണം ‘അനിച്ചം വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി.
‘‘So aniccaṃ rūpaṃ ‘aniccaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, aniccaṃ vedanaṃ ‘aniccā vedanā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, aniccaṃ saññaṃ ‘aniccā saññā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, anicce saṅkhāre ‘aniccā saṅkhārā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, aniccaṃ viññāṇaṃ ‘aniccaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ദുക്ഖം രൂപം ‘ദുക്ഖം രൂപ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, ദുക്ഖം വേദനം… ദുക്ഖം സഞ്ഞം… ദുക്ഖേ സങ്ഖാരേ… ദുക്ഖം വിഞ്ഞാണം ‘ദുക്ഖം വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി.
‘‘Dukkhaṃ rūpaṃ ‘dukkhaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, dukkhaṃ vedanaṃ… dukkhaṃ saññaṃ… dukkhe saṅkhāre… dukkhaṃ viññāṇaṃ ‘dukkhaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘അനത്തം രൂപം ‘അനത്താ രൂപ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനത്തം വേദനം ‘അനത്താ വേദനാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനത്തം സഞ്ഞം ‘അനത്താ സഞ്ഞാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനത്തേ സങ്ഖാരേ ‘അനത്താ സങ്ഖാരാ’തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, അനത്തം വിഞ്ഞാണം ‘അനത്താ വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി.
‘‘Anattaṃ rūpaṃ ‘anattā rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, anattaṃ vedanaṃ ‘anattā vedanā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, anattaṃ saññaṃ ‘anattā saññā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, anatte saṅkhāre ‘anattā saṅkhārā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, anattaṃ viññāṇaṃ ‘anattā viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘സങ്ഖതം രൂപം ‘സങ്ഖതം രൂപ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി, സങ്ഖതം വേദനം… സങ്ഖതം സഞ്ഞം… സങ്ഖതേ സങ്ഖാരേ… സങ്ഖതം വിഞ്ഞാണം ‘സങ്ഖതം വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി. രൂപം വിഭവിസ്സതീതി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി. വേദനാ വിഭവിസ്സതി… സഞ്ഞാ വിഭവിസ്സതി… സങ്ഖാരാ വിഭവിസ്സന്തി… വിഞ്ഞാണം വിഭവിസ്സതീതി യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി.
‘‘Saṅkhataṃ rūpaṃ ‘saṅkhataṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, saṅkhataṃ vedanaṃ… saṅkhataṃ saññaṃ… saṅkhate saṅkhāre… saṅkhataṃ viññāṇaṃ ‘saṅkhataṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Rūpaṃ vibhavissatīti yathābhūtaṃ nappajānāti. Vedanā vibhavissati… saññā vibhavissati… saṅkhārā vibhavissanti… viññāṇaṃ vibhavissatīti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘സുതവാ ച ഖോ, ഭിക്ഖു, അരിയസാവകോ അരിയാനം ദസ്സാവീ അരിയധമ്മസ്സ കോവിദോ അരിയധമ്മേ സുവിനീതോ സപ്പുരിസാനം ദസ്സാവീ സപ്പുരിസധമ്മസ്സ കോവിദോ സപ്പുരിസധമ്മേ സുവിനീതോ ന രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി…പേ॰… ന വേദനം… ന സഞ്ഞം… ന സങ്ഖാരേ… ന വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സതി.
‘‘Sutavā ca kho, bhikkhu, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati…pe… na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati.
‘‘സോ അനിച്ചം രൂപം ‘അനിച്ചം രൂപ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. അനിച്ചം വേദനം… അനിച്ചം സഞ്ഞം… അനിച്ചേ സങ്ഖാരേ… അനിച്ചം വിഞ്ഞാണം ‘അനിച്ചം വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. ദുക്ഖം രൂപം…പേ॰… ദുക്ഖം വിഞ്ഞാണം… അനത്തം രൂപം…പേ॰… അനത്തം വിഞ്ഞാണം… സങ്ഖതം രൂപം…പേ॰… സങ്ഖതം വിഞ്ഞാണം ‘സങ്ഖതം വിഞ്ഞാണ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. രൂപം വിഭവിസ്സതീതി യഥാഭൂതം പജാനാതി. വേദനാ… സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം വിഭവിസ്സതീതി യഥാഭൂതം പജാനാതി.
‘‘So aniccaṃ rūpaṃ ‘aniccaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Aniccaṃ vedanaṃ… aniccaṃ saññaṃ… anicce saṅkhāre… aniccaṃ viññāṇaṃ ‘aniccaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Dukkhaṃ rūpaṃ…pe… dukkhaṃ viññāṇaṃ… anattaṃ rūpaṃ…pe… anattaṃ viññāṇaṃ… saṅkhataṃ rūpaṃ…pe… saṅkhataṃ viññāṇaṃ ‘saṅkhataṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Rūpaṃ vibhavissatīti yathābhūtaṃ pajānāti. Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ vibhavissatīti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘സോ രൂപസ്സ വിഭവാ, വേദനായ വിഭവാ, സഞ്ഞാ വിഭവാ, സങ്ഖാരാനം വിഭവാ, വിഞ്ഞാണസ്സ വിഭവാ, ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, ‘നോ ചസ്സം, നോ ച മേ സിയാ, നാഭവിസ്സ, ന മേ ഭവിസ്സതീ’തി – ഏവം അധിമുച്ചമാനോ ഭിക്ഖു ഛിന്ദേയ്യ ഓരമ്ഭാഗിയാനി സംയോജനാനീ’’തി. ‘‘ഏവം അധിമുച്ചമാനോ, ഭന്തേ, ഭിക്ഖു ഛിന്ദേയ്യ ഓരമ്ഭാഗിയാനി സംയോജനാനീ’’തി.
‘‘So rūpassa vibhavā, vedanāya vibhavā, saññā vibhavā, saṅkhārānaṃ vibhavā, viññāṇassa vibhavā, evaṃ kho, bhikkhu, ‘no cassaṃ, no ca me siyā, nābhavissa, na me bhavissatī’ti – evaṃ adhimuccamāno bhikkhu chindeyya orambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti. ‘‘Evaṃ adhimuccamāno, bhante, bhikkhu chindeyya orambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
‘‘കഥം പന, ഭന്തേ, ജാനതോ കഥം പസ്സതോ അനന്തരാ ആസവാനം ഖയോ ഹോതീ’’തി? ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോ അതസിതായേ ഠാനേ താസം ആപജ്ജതി. താസോ ഹേസോ 1 ഭിക്ഖു അസ്സുതവതോ പുഥുജ്ജനസ്സ – ‘നോ ചസ്സം, നോ ച മേ സിയാ, നാഭവിസ്സ, ന മേ ഭവിസ്സതീ’’’തി.
‘‘Kathaṃ pana, bhante, jānato kathaṃ passato anantarā āsavānaṃ khayo hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano atasitāye ṭhāne tāsaṃ āpajjati. Tāso heso 2 bhikkhu assutavato puthujjanassa – ‘no cassaṃ, no ca me siyā, nābhavissa, na me bhavissatī’’’ti.
‘‘സുതവാ ച ഖോ, ഭിക്ഖു, അരിയസാവകോ അതസിതായേ ഠാനേ ന താസം ആപജ്ജതി. ന ഹേസോ 3, ഭിക്ഖു, താസോ സുതവതോ അരിയസാവകസ്സ – ‘നോ ചസ്സം, നോ ച മേ സിയാ, നാഭവിസ്സ, ന മേ ഭവിസ്സതീ’തി. രൂപുപയം വാ, ഭിക്ഖു, വിഞ്ഞാണം തിട്ഠമാനം തിട്ഠേയ്യ, രൂപാരമ്മണം രൂപപ്പതിട്ഠം നന്ദൂപസേചനം വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജേയ്യ. വേദനുപയം വാ, ഭിക്ഖു… സഞ്ഞുപയം വാ, ഭിക്ഖു… സങ്ഖാരുപയം വാ, ഭിക്ഖു, വിഞ്ഞാണം തിട്ഠമാനം തിട്ഠേയ്യ, സങ്ഖാരാരമ്മണം സങ്ഖാരപ്പതിട്ഠം നന്ദൂപസേചനം വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജേയ്യ.
‘‘Sutavā ca kho, bhikkhu, ariyasāvako atasitāye ṭhāne na tāsaṃ āpajjati. Na heso 4, bhikkhu, tāso sutavato ariyasāvakassa – ‘no cassaṃ, no ca me siyā, nābhavissa, na me bhavissatī’ti. Rūpupayaṃ vā, bhikkhu, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya, rūpārammaṇaṃ rūpappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya. Vedanupayaṃ vā, bhikkhu… saññupayaṃ vā, bhikkhu… saṅkhārupayaṃ vā, bhikkhu, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya, saṅkhārārammaṇaṃ saṅkhārappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.
‘‘യോ 5 ഭിക്ഖു ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹമഞ്ഞത്ര രൂപാ, അഞ്ഞത്ര വേദനായ, അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ, അഞ്ഞത്ര സങ്ഖാരേഹി വിഞ്ഞാണസ്സ ആഗതിം വാ ഗതിം വാ ചുതിം വാ ഉപപത്തിം വാ വുദ്ധിം വാ വിരൂള്ഹിം വാ വേപുല്ലം വാ പഞ്ഞാപേസ്സാമീ’തി, നേതം ഠാനം വിജ്ജതി.
‘‘Yo 6 bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā, aññatra vedanāya, aññatra saññāya, aññatra saṅkhārehi viññāṇassa āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññāpessāmī’ti, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘രൂപധാതുയാ ചേ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ രാഗോ പഹീനോ ഹോതി. രാഗസ്സ പഹാനാ വോച്ഛിജ്ജതാരമ്മണം പതിട്ഠാ വിഞ്ഞാണസ്സ ന ഹോതി. വേദനാധാതുയാ ചേ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ… സഞ്ഞാധാതുയാ ചേ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ… സങ്ഖാരധാതുയാ ചേ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ… വിഞ്ഞാണധാതുയാ ചേ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ രാഗോ പഹീനോ ഹോതി. രാഗസ്സ പഹാനാ വോച്ഛിജ്ജതാരമ്മണം പതിട്ഠാ വിഞ്ഞാണസ്സ ന ഹോതി. തദപ്പതിട്ഠിതം വിഞ്ഞാണം അവിരൂള്ഹം അനഭിസങ്ഖാരഞ്ച വിമുത്തം. വിമുത്തത്താ ഠിതം. ഠിതത്താ സന്തുസിതം. സന്തുസിതത്താ ന പരിതസ്സതി. അപരിതസ്സം പച്ചത്തഞ്ഞേവ പരിനിബ്ബായതി. ‘ഖീണാ ജാതി…പേ॰… നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ അനന്തരാ ആസവാനം ഖയോ ഹോതീ’’തി. തതിയം.
‘‘Rūpadhātuyā ce, bhikkhu, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Vedanādhātuyā ce, bhikkhu, bhikkhuno… saññādhātuyā ce, bhikkhu, bhikkhuno… saṅkhāradhātuyā ce, bhikkhu, bhikkhuno… viññāṇadhātuyā ce, bhikkhu, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Tadappatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ anabhisaṅkhārañca vimuttaṃ. Vimuttattā ṭhitaṃ. Ṭhitattā santusitaṃ. Santusitattā na paritassati. Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti…pe… nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato anantarā āsavānaṃ khayo hotī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. ഉദാനസുത്തവണ്ണനാ • 3. Udānasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൩. ഉദാനസുത്തവണ്ണനാ • 3. Udānasuttavaṇṇanā