| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๔. อุทปานทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
4. Udapānadāyakattheraapadānavaṇṇanā
วิปสฺสิโน ภควโตติอาทิกํ อายสฺมโต อุทปานทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมมุนิวเรสุ กตาธิกาโร อเนเกสุ ภเวสุ กตปุญฺญสญฺจโย วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต ‘‘ปานียทานํ มยา ทาตพฺพํ, ตญฺจ นิรนฺตรํ กตฺวา ปวเตฺตตุํ วฎฺฎตี’’ติ จิเนฺตตฺวา เอกํ กูปํ ขนาเปตฺวา อุทกสมฺปตฺตกาเล อิฎฺฐกาหิ จินาเปตฺวา ถิรํ กตฺวา ตตฺถ อุฎฺฐิเตน อุทเกน ปุณฺณํ ตํ อุทปานํ วิปสฺสิสฺส ภควโต นิยฺยาเทสิฯ ภควา ปานียทานานิสํสทีปกํ อนุโมทนํ อกาสิ ฯ โส เตน ปุเญฺญน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฎฺฐาเน โปกฺขรณีอุทปานปานียาทิสมฺปโนฺน สุขมนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย สโทฺธ ปสโนฺน ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Vipassino bhagavatotiādikaṃ āyasmato udapānadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimamunivaresu katādhikāro anekesu bhavesu katapuññasañcayo vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbatto vuddhippatto ‘‘pānīyadānaṃ mayā dātabbaṃ, tañca nirantaraṃ katvā pavattetuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā ekaṃ kūpaṃ khanāpetvā udakasampattakāle iṭṭhakāhi cināpetvā thiraṃ katvā tattha uṭṭhitena udakena puṇṇaṃ taṃ udapānaṃ vipassissa bhagavato niyyādesi. Bhagavā pānīyadānānisaṃsadīpakaṃ anumodanaṃ akāsi . So tena puññena devamanussesu saṃsaranto nibbattanibbattaṭṭhāne pokkharaṇīudapānapānīyādisampanno sukhamanubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kule nibbatto vuddhimanvāya saddho pasanno pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๑๘. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต วิปสฺสิโน ภควโตติอาทิมาหฯ ตตฺถ อุทปาโน กโต มยาติ อุทกํ ปิวนฺติ เอตฺถาติ อุทปาโน, กูปโปกฺขรณีตฬากานเมตํ อธิวจนํฯ โส อุทปาโน กูโป วิปสฺสิสฺส ภควโต อตฺถาย กโต ขนิโตติ อโตฺถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
18. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vipassino bhagavatotiādimāha. Tattha udapāno kato mayāti udakaṃ pivanti etthāti udapāno, kūpapokkharaṇītaḷākānametaṃ adhivacanaṃ. So udapāno kūpo vipassissa bhagavato atthāya kato khanitoti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
อุทปานทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Udapānadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๔. อุทปานทายกเตฺถรอปทานํ • 4. Udapānadāyakattheraapadānaṃ
