Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi |
၉. ဥဒပာနသုတ္တံ
9. Udapānasuttaṃ
၆၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ထူဏံ 1 နာမ မလ္လာနံ ဗ္ရာဟ္မဏဂာမော တဒဝသရိ။ အသ္သောသုံ ခော ထူဏေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ထူဏံ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။( ) 2 ဥဒပာနံ တိဏသ္သ စ ဘုသသ္သ စ ယာဝ မုခတော ပူရေသုံ – ‘‘မာ တေ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ ပာနီယံ အပံသူ’’တိ။
69. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena thūṇaṃ 3 nāma mallānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Assosuṃ kho thūṇeyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ thūṇaṃ anuppatto’’ti.( ) 4 Udapānaṃ tiṇassa ca bhusassa ca yāva mukhato pūresuṃ – ‘‘mā te muṇḍakā samaṇakā pānīyaṃ apaṃsū’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ မဂ္ဂာ ဩက္ကမ္မ ယေန ရုက္ခမူလံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ဧတမ္ဟာ ဥဒပာနာ ပာနီယံ အာဟရာ’’တိ။
Atha kho bhagavā maggā okkamma yena rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, etamhā udapānā pānīyaṃ āharā’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဒာနိ သော, ဘန္တေ, ဥဒပာနော ထူဏေယ္ယကေဟိ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေဟိ တိဏသ္သ စ ဘုသသ္သ စ ယာဝ မုခတော ပူရိတော – ‘မာ တေ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ ပာနီယံ အပံသူ’’’တိ။
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idāni so, bhante, udapāno thūṇeyyakehi brāhmaṇagahapatikehi tiṇassa ca bhusassa ca yāva mukhato pūrito – ‘mā te muṇḍakā samaṇakā pānīyaṃ apaṃsū’’’ti.
ဒုတိယမ္ပိ ခော။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ဧတမ္ဟာ ဥဒပာနာ ပာနီယံ အာဟရာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ယေန သော ဥဒပာနော တေနုပသင္ကမိ။ အထ ခော သော ဥဒပာနော အာယသ္မန္တေ အာနန္ဒေ ဥပသင္ကမန္တေ သဗ္ဗံ တံ တိဏဉ္စ ဘုသဉ္စ မုခတော ဩဝမိတ္ဝာ အစ္ဆသ္သ ဥဒကသ္သ အနာဝိလသ္သ ဝိပ္ပသန္နသ္သ ယာဝ မုခတော ပူရိတော ဝိသ္သန္ဒန္တော 5 မညေ အဋ္ဌာသိ။
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, etamhā udapānā pānīyaṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā pattaṃ gahetvā yena so udapāno tenupasaṅkami. Atha kho so udapāno āyasmante ānande upasaṅkamante sabbaṃ taṃ tiṇañca bhusañca mukhato ovamitvā acchassa udakassa anāvilassa vippasannassa yāva mukhato pūrito vissandanto 6 maññe aṭṭhāsi.
အထ ခော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, တထာဂတသ္သ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ! အယဉ္ဟိ သော ဥဒပာနော မယိ ဥပသင္ကမန္တေ သဗ္ဗံ တံ တိဏဉ္စ ဘုသဉ္စ မုခတော ဩဝမိတ္ဝာ အစ္ဆသ္သ ဥဒကသ္သ အနာဝိလသ္သ ဝိပ္ပသန္နသ္သ ယာဝ မုခတော ပူရိတော ဝိသ္သန္ဒန္တော မညေ ဌိတော’’တိ!! ပတ္တေန ပာနီယံ အာဒာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတသ္သ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ! အယဉ္ဟိ သော, ဘန္တေ, ဥဒပာနော မယိ ဥပသင္ကမန္တေ သဗ္ဗံ တံ တိဏဉ္စ ဘုသဉ္စ မုခတော ဩဝမိတ္ဝာ အစ္ဆသ္သ ဥဒကသ္သ အနာဝိလသ္သ ဝိပ္ပသန္နသ္သ ယာဝ မုခတော ပူရိတော ဝိသ္သန္ဒန္တော မညေ အဋ္ဌာသိ!! ပိဝတု ဘဂဝာ ပာနီယံ, ပိဝတု သုဂတော ပာနီယ’’န္တိ။
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi so udapāno mayi upasaṅkamante sabbaṃ taṃ tiṇañca bhusañca mukhato ovamitvā acchassa udakassa anāvilassa vippasannassa yāva mukhato pūrito vissandanto maññe ṭhito’’ti!! Pattena pānīyaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi so, bhante, udapāno mayi upasaṅkamante sabbaṃ taṃ tiṇañca bhusañca mukhato ovamitvā acchassa udakassa anāvilassa vippasannassa yāva mukhato pūrito vissandanto maññe aṭṭhāsi!! Pivatu bhagavā pānīyaṃ, pivatu sugato pānīya’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ကိံ ကယိရာ ဥဒပာနေန၊
‘‘Kiṃ kayirā udapānena,
အာပာ စေ သဗ္ဗဒာ သိယုံ။
Āpā ce sabbadā siyuṃ;
တဏ္ဟာယ မူလတော ဆေတ္ဝာ၊
Taṇhāya mūlato chetvā,
ကိသ္သ ပရိယေသနံ စရေ’’တိ။ နဝမံ။
Kissa pariyesanaṃ care’’ti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā / ၉. ဥဒပာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Udapānasuttavaṇṇanā