Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౨. ఉదరసంయతపఞ్హో
2. Udarasaṃyatapañho
౨. ‘‘భన్తే నాగసేన, భాసితమ్పేతం భగవతా –
2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి.
‘‘‘Uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘పున చ భగవతా భణితం ‘అహం ఖో పనుదాయి, అప్పేకదా ఇమినా పత్తేన సమతిత్తికమ్పి భుఞ్జామి, భియ్యోపి భుఞ్జామీ’తి. యది, భన్తే నాగసేన, భగవతా భణితం ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి, తేన హి ‘అహం ఖో పనుదాయి, అప్పేకదా ఇమినా పత్తేన సమతిత్థికమ్పి భుఞ్జామి, భియ్యోపి భుఞ్జామీ’తి యం వచనం, తం మిచ్ఛా. యది తథాగతేన భణితం ‘అహం ఖో పనుదాయి, అప్పేకదా ఇమినా పత్తేన సమతిత్థికమ్పి భుఞ్జామి, భియ్యోపి భుఞ్జామీ’తి, తేన హి ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి తమ్పి వచనం మిచ్ఛా. అయమ్పి ఉభతో కోటికో పఞ్హో తవానుప్పత్తో, సో తయా నిబ్బాహితబ్బో’’తి.
‘‘Puna ca bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, tena hi ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatitthikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatitthikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti, tena hi ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి, భణితఞ్చ ‘అహం ఖో పనుదాయి, అప్పేకదా ఇమినా పత్తేన సమతిత్తికమ్పి భుఞ్జామి, భియ్యోపి భుఞ్జామీ’తి . యం, మహారాజ, భగవతా భణితం ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి, తం సభావవచనం అసేసవచనం నిస్సేసవచనం నిప్పరియాయవచనం భూతవచనం తచ్ఛవచనం యాథావవచనం అవిపరీతవచనం ఇసివచనం మునివచనం భగవన్తవచనం అరహన్తవచనం పచ్చేకబుద్ధవచనం జినవచనం సబ్బఞ్ఞువచనం తథాగతస్స అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స వచనం.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, bhaṇitañca ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti . Yaṃ, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, taṃ sabhāvavacanaṃ asesavacanaṃ nissesavacanaṃ nippariyāyavacanaṃ bhūtavacanaṃ tacchavacanaṃ yāthāvavacanaṃ aviparītavacanaṃ isivacanaṃ munivacanaṃ bhagavantavacanaṃ arahantavacanaṃ paccekabuddhavacanaṃ jinavacanaṃ sabbaññuvacanaṃ tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa vacanaṃ.
‘‘ఉదరే అసంయతో, మహారాజ, పాణమ్పి హనతి, అదిన్నమ్పి ఆదియతి, పరదారమ్పి గచ్ఛతి, ముసాపి భణతి, మజ్జమ్పి పివతి, మాతరమ్పి జీవితా వోరోపేతి, పితరమ్పి జీవితా వోరోపేతి, అరహన్తమ్పి జీవితా వోరోపేతి, సఙ్ఘమ్పి భిన్దతి, దుట్ఠేన చిత్తేన తథాగతస్స లోహితమ్పి ఉప్పాదేతి. నను, మహారాజ, దేవదత్తో ఉదరే అసంయతో సఙ్ఘం భిన్దిత్వా కప్పట్ఠియం కమ్మం ఆయూహి 1. ఏవరూపాని, మహారాజ, అఞ్ఞానిపి బహువిధాని కారణాని దిస్వా భగవతా భణితం ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి.
‘‘Udare asaṃyato, mahārāja, pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, majjampi pivati, mātarampi jīvitā voropeti, pitarampi jīvitā voropeti, arahantampi jīvitā voropeti, saṅghampi bhindati, duṭṭhena cittena tathāgatassa lohitampi uppādeti. Nanu, mahārāja, devadatto udare asaṃyato saṅghaṃ bhinditvā kappaṭṭhiyaṃ kammaṃ āyūhi 2. Evarūpāni, mahārāja, aññānipi bahuvidhāni kāraṇāni disvā bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘ఉదరే సంయతో, మహారాజ, చతుసచ్చాభిసమయం అభిసమేతి, చత్తారి సామఞ్ఞఫలాని సచ్ఛికరోతి, చతూసు పటిసమ్భిదాసు అట్ఠసు సమాపత్తీసు ఛసు అభిఞ్ఞాసు వసీభావం పాపుణాతి, కేవలఞ్చ సమణధమ్మం పూరేతి. నను, మహారాజ, సుకపోతకో ఉదరే సంయతో హుత్వా యావ తావతింసభవనం కమ్పేత్వా సక్కం దేవానమిన్దం ఉపట్ఠానముపనేసి, ఏవరూపాని, మహారాజ, అఞ్ఞానిపి బహువిధాని కారణాని దిస్వా భగవతా భణితం ‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ఉదరే సంయతో సియా’తి.
‘‘Udare saṃyato, mahārāja, catusaccābhisamayaṃ abhisameti, cattāri sāmaññaphalāni sacchikaroti, catūsu paṭisambhidāsu aṭṭhasu samāpattīsu chasu abhiññāsu vasībhāvaṃ pāpuṇāti, kevalañca samaṇadhammaṃ pūreti. Nanu, mahārāja, sukapotako udare saṃyato hutvā yāva tāvatiṃsabhavanaṃ kampetvā sakkaṃ devānamindaṃ upaṭṭhānamupanesi, evarūpāni, mahārāja, aññānipi bahuvidhāni kāraṇāni disvā bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘యం పన, మహారాజ, భగవతా భణితం ‘అహం ఖో పనుదాయి అప్పేకదా ఇమినా పత్తేన సమతిత్తికమ్పి భుఞ్జామి, భియ్యోపి భుఞ్జామీ’తి, తం కతకిచ్చేన నిట్ఠితకిరియేన సిద్ధత్థేన వుసితవోసానేన నిరావరణేన సబ్బఞ్ఞునా సయమ్భునా తథాగతేన అత్తానం ఉపాదాయ భణితం.
‘‘Yaṃ pana, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti, taṃ katakiccena niṭṭhitakiriyena siddhatthena vusitavosānena nirāvaraṇena sabbaññunā sayambhunā tathāgatena attānaṃ upādāya bhaṇitaṃ.
‘‘యథా, మహారాజ, వన్తస్స విరిత్తస్స అనువాసితస్స ఆతురస్స సప్పాయకిరియా ఇచ్ఛితబ్బా హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, సకిలేసస్స అదిట్ఠసచ్చస్స ఉదరే సంయమో కరణీయో హోతి. యథా, మహారాజ, మణిరతనస్స సప్పభాసస్స జాతిమన్తస్స అభిజాతిపరిసుద్ధస్స మజ్జననిఘంసనపరిసోధనేన కరణీయం న హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, తథాగతస్స బుద్ధవిసయే పారమిం గతస్స కిరియాకరణేసు ఆవరణం న హోతీ’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామీ’’తి.
‘‘Yathā, mahārāja, vantassa virittassa anuvāsitassa āturassa sappāyakiriyā icchitabbā hoti, evameva kho, mahārāja, sakilesassa adiṭṭhasaccassa udare saṃyamo karaṇīyo hoti. Yathā, mahārāja, maṇiratanassa sappabhāsassa jātimantassa abhijātiparisuddhassa majjananighaṃsanaparisodhanena karaṇīyaṃ na hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa buddhavisaye pāramiṃ gatassa kiriyākaraṇesu āvaraṇaṃ na hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ఉదరసంయతపఞ్హో దుతియో.
Udarasaṃyatapañho dutiyo.
Footnotes: