| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੨. ਉਦਰਸਂਯਤਪਞ੍ਹੋ
2. Udarasaṃyatapañho
੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ॥
‘‘‘Uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
‘‘Puna ca bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, tena hi ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatitthikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatitthikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti, tena hi ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ । ਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਤਂ ਸਭਾવવਚਨਂ ਅਸੇਸવਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸવਚਨਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯવਚਨਂ ਭੂਤવਚਨਂ ਤਚ੍ਛવਚਨਂ ਯਾਥਾવવਚਨਂ ਅવਿਪਰੀਤવਚਨਂ ਇਸਿવਚਨਂ ਮੁਨਿવਚਨਂ ਭਗવਨ੍ਤવਚਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤવਚਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਜਿਨવਚਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁવਚਨਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ વਚਨਂ।
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, bhaṇitañca ‘ahaṃ kho panudāyi, appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti . Yaṃ, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti, taṃ sabhāvavacanaṃ asesavacanaṃ nissesavacanaṃ nippariyāyavacanaṃ bhūtavacanaṃ tacchavacanaṃ yāthāvavacanaṃ aviparītavacanaṃ isivacanaṃ munivacanaṃ bhagavantavacanaṃ arahantavacanaṃ paccekabuddhavacanaṃ jinavacanaṃ sabbaññuvacanaṃ tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa vacanaṃ.
‘‘ਉਦਰੇ ਅਸਂਯਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਯਤਿ, ਪਰਦਾਰਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੁਸਾਪਿ ਭਣਤਿ, ਮਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਪਿવਤਿ, ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਤਿ, ਪਿਤਰਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਤਿ, ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ। ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਉਦਰੇ ਅਸਂਯਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯੂਹਿ 1। ਏવਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਹੁવਿਧਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ।
‘‘Udare asaṃyato, mahārāja, pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, majjampi pivati, mātarampi jīvitā voropeti, pitarampi jīvitā voropeti, arahantampi jīvitā voropeti, saṅghampi bhindati, duṭṭhena cittena tathāgatassa lohitampi uppādeti. Nanu, mahārāja, devadatto udare asaṃyato saṅghaṃ bhinditvā kappaṭṭhiyaṃ kammaṃ āyūhi 2. Evarūpāni, mahārāja, aññānipi bahuvidhāni kāraṇāni disvā bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਂ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਛਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ વਸੀਭਾવਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੇવਲਞ੍ਚ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਪੂਰੇਤਿ। ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਕਪੋਤਕੋ ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯਾવ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨਂ ਕਮ੍ਪੇਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮੁਪਨੇਸਿ, ਏવਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਹੁવਿਧਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ।
‘‘Udare saṃyato, mahārāja, catusaccābhisamayaṃ abhisameti, cattāri sāmaññaphalāni sacchikaroti, catūsu paṭisambhidāsu aṭṭhasu samāpattīsu chasu abhiññāsu vasībhāvaṃ pāpuṇāti, kevalañca samaṇadhammaṃ pūreti. Nanu, mahārāja, sukapotako udare saṃyato hutvā yāva tāvatiṃsabhavanaṃ kampetvā sakkaṃ devānamindaṃ upaṭṭhānamupanesi, evarūpāni, mahārāja, aññānipi bahuvidhāni kāraṇāni disvā bhagavatā bhaṇitaṃ ‘uttiṭṭhe nappamajjeyya, udare saṃyato siyā’ti.
‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ, ਤਂ ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤਕਿਰਿਯੇਨ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੇਨ વੁਸਿਤવੋਸਾਨੇਨ ਨਿਰਾવਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਭਣਿਤਂ।
‘‘Yaṃ pana, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahaṃ kho panudāyi appekadā iminā pattena samatittikampi bhuñjāmi, bhiyyopi bhuñjāmī’ti, taṃ katakiccena niṭṭhitakiriyena siddhatthena vusitavosānena nirāvaraṇena sabbaññunā sayambhunā tathāgatena attānaṃ upādāya bhaṇitaṃ.
‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, વਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁવਾਸਿਤਸ੍ਸ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਕਿਰਿਯਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਦਰੇ ਸਂਯਮੋ ਕਰਣੀਯੋ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਣਿਰਤਨਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਭਾਸਸ੍ਸ ਜਾਤਿਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਜਾਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਜ੍ਜਨਨਿਘਂਸਨਪਰਿਸੋਧਨੇਨ ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧવਿਸਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਸੁ ਆવਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Yathā, mahārāja, vantassa virittassa anuvāsitassa āturassa sappāyakiriyā icchitabbā hoti, evameva kho, mahārāja, sakilesassa adiṭṭhasaccassa udare saṃyamo karaṇīyo hoti. Yathā, mahārāja, maṇiratanassa sappabhāsassa jātimantassa abhijātiparisuddhassa majjananighaṃsanaparisodhanena karaṇīyaṃ na hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa buddhavisaye pāramiṃ gatassa kiriyākaraṇesu āvaraṇaṃ na hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਉਦਰਸਂਯਤਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Udarasaṃyatapañho dutiyo.
Footnotes:
