Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ၆. ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    6. Udayabbayañāṇaniddesavaṇṇanā

    ၄၉. ဣဒာနိ အနန္တရံ ဝုတ္တသ္သ သမ္မသနဉာဏသ္သ နာနာနယေဟိ ဘာဝနာထိရကရဏေန ပာရံ ဂန္တ္ဝာ ဌိတေန အနိစ္စာဒိတော ဒိဋ္ဌေ သင္ခာရေ ဥဒယဗ္ဗယေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ အနိစ္စာဒိတော ဝိပသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တသ္သ ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနာဉာဏသ္သ နိဒ္ဒေသေ ဇာတံ ရူပန္တိအာဒီသု သန္တတိဝသေန ယထာသကံ ပစ္စယေဟိ နိဗ္ဗတ္တံ ရူပံ။ တသ္သ ဇာတသ္သ ရူပသ္သ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဇာတိံ ဥပ္ပာဒံ အဘိနဝာကာရံ ဥဒယောတိ, ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ခယံ ဘင္ဂံ ဝယောတိ, အနုပသ္သနာ ပုနပ္ပုနံ နိသာမနာ, ဥဒယဗ္ဗယ အနုပသ္သနာဉာဏန္တိ အတ္ထော။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဇာတိဇရာမရဏဝန္တာနံယေဝ ဥဒယဗ္ဗယသ္သ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဇာတိဇရာမရဏာနံ ဥဒယဗ္ဗယာဘာဝတော ဇာတိဇရာမရဏံ အနာမသိတ္ဝာ ဇာတံ စက္ခု။ပေ.။ ဇာတော ဘဝောတိ ပေယ္ယာလံ ကတံ။ သော ဧဝံ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘‘ဣမေသံ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နာနံ ရာသိ ဝာ နိစယော ဝာ နတ္ထိ, ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနမ္ပိ ရာသိတော ဝာ နိစယတော ဝာ အာဂမနံ နာမ နတ္ထိ, နိရုဇ္ဈမာနာနမ္ပိ ဒိသာဝိဒိသာဂမနံ နာမ နတ္ထိ, နိရုဒ္ဓာနမ္ပိ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ရာသိတော နိစယတော နိဓာနတော အဝဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ။ ယထာ ပန ဝီဏာယ ဝာဒိယမာနာယ ဥပ္ပန္နသ္သ သဒ္ဒသ္သ နေဝ ဥပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ သန္နိစယော အတ္ထိ, န ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သန္နိစယတော အာဂတော, န နိရုဇ္ဈမာနသ္သ ဒိသာဝိဒိသာဂမနံ အတ္ထိ, န နိရုဒ္ဓော ကတ္ထစိ သန္နိစိတော တိဋ္ဌတိ, အထ ခော ဝီဏဉ္စ ဥပဝီဏဉ္စ ပုရိသသ္သ စ တဇ္ဇံ ဝာယာမံ ပဋိစ္စ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောတိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေတိ, ဧဝံ သဗ္ဗေပိ ရူပာရူပိနော ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’’တိ။

    49. Idāni anantaraṃ vuttassa sammasanañāṇassa nānānayehi bhāvanāthirakaraṇena pāraṃ gantvā ṭhitena aniccādito diṭṭhe saṅkhāre udayabbayena paricchinditvā aniccādito vipassanatthaṃ vuttassa udayabbayānupassanāñāṇassa niddese jātaṃ rūpantiādīsu santativasena yathāsakaṃ paccayehi nibbattaṃ rūpaṃ. Tassa jātassa rūpassa nibbattilakkhaṇaṃ jātiṃ uppādaṃ abhinavākāraṃ udayoti, vipariṇāmalakkhaṇaṃ khayaṃ bhaṅgaṃ vayoti, anupassanā punappunaṃ nisāmanā, udayabbaya anupassanāñāṇanti attho. Vedanādīsupi eseva nayo. Jātijarāmaraṇavantānaṃyeva udayabbayassa pariggahetabbattā jātijarāmaraṇānaṃ udayabbayābhāvato jātijarāmaraṇaṃ anāmasitvā jātaṃ cakkhu…pe… jāto bhavoti peyyālaṃ kataṃ. So evaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayabbayaṃ passanto evaṃ jānāti ‘‘imesaṃ khandhānaṃ uppattito pubbe anuppannānaṃ rāsi vā nicayo vā natthi, uppajjamānānampi rāsito vā nicayato vā āgamanaṃ nāma natthi, nirujjhamānānampi disāvidisāgamanaṃ nāma natthi, niruddhānampi ekasmiṃ ṭhāne rāsito nicayato nidhānato avaṭṭhānaṃ nāma natthi. Yathā pana vīṇāya vādiyamānāya uppannassa saddassa neva uppattito pubbe sannicayo atthi, na uppajjamāno sannicayato āgato, na nirujjhamānassa disāvidisāgamanaṃ atthi, na niruddho katthaci sannicito tiṭṭhati, atha kho vīṇañca upavīṇañca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca ahutvā sambhoti, hutvā paṭiveti, evaṃ sabbepi rūpārūpino dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti.

    ၅၀. ဧဝံ သင္ခေပတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ ဝိတ္ထာရတော ဒသ္သေတုံ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတီတိအာဒီဟိ ရာသိတော ဂဏနံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ, ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စဝီသတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတီတိအာဒီဟိ ရာသိတောဝ ဂဏနံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ, ပုန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတီတိအာဒီဟိ ဝိဘာဂတော ဂဏနံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတီတိအာဒီဟိ ဝိဘာဂတော ဂဏနံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ, ပုန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတီတိအာဒီဟိ လက္ခဏဝိဘာဂံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇနံ ကတံ။

    50. Evaṃ saṅkhepato udayabbayadassanaṃ dassetvā idāni vitthārato dassetuṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passatītiādīhi rāsito gaṇanaṃ pucchitvā, pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatītiādīhi rāsitova gaṇanaṃ vissajjetvā, puna rūpakkhandhassa udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passatītiādīhi vibhāgato gaṇanaṃ pucchitvā rūpakkhandhassa udayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passatītiādīhi vibhāgato gaṇanaṃ vissajjetvā, puna rūpakkhandhassa udayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passatītiādīhi lakkhaṇavibhāgaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ.

    တတ္ထ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ ‘‘ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ မောဟော အဝိဇ္ဇာ’’တိ ဝုတ္တာယ အဝိဇ္ဇာယ သတိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ရူပသ္သ ဥပ္ပာဒော ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေနာတိ ပစ္စယသ္သ ဥပ္ပန္နဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ အဝိဇ္ဇာတဏ္ဟာကမ္မာနိ စေတ္ထ ဣဓ ပဋိသန္ဓိဟေတုဘူတာ အတီတပစ္စယာ ။ ဣမေသု စ တီသု ဂဟိတေသု သင္ခာရုပာဒာနာနိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တိ။ အာဟာရသမုဒယာတိ ပဝတ္တိပစ္စယေသု ကဗဠီကာရာဟာရသ္သ ဗလဝတ္တာ သောယေဝ ဂဟိတော။ တသ္မိံ ပန ဂဟိတေ ပဝတ္တိဟေတုဘူတာနိ ဥတုစိတ္တာနိပိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တိ။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏန္တိ အဒ္ဓာသန္တတိခဏဝသေန ရူပသ္သ ဥပ္ပာဒံ, ဥပ္ပာဒောယေဝ သင္ခတလက္ခဏတ္တာ လက္ခဏန္တိ စ ဝုတ္တော။ ပဉ္စ လက္ခဏာနီတိ အဝိဇ္ဇာ တဏ္ဟာ ကမ္မာဟာရာ နိဗ္ဗတ္တိ စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ။ အဝိဇ္ဇာဒယောပိ ဟိ ရူပသ္သ ဥဒယော လက္ခီယတိ ဧတေဟီတိ လက္ခဏာနိ။ နိဗ္ဗတ္တိ ပန သင္ခတလက္ခဏမေဝ, တမ္ပိ သင္ခတန္တိ လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏံ။

    Tattha avijjāsamudayā rūpasamudayoti ‘‘purimakammabhavasmiṃ moho avijjā’’ti vuttāya avijjāya sati imasmiṃ bhave rūpassa uppādo hotīti attho. Paccayasamudayaṭṭhenāti paccayassa uppannabhāvenāti attho. Avijjātaṇhākammāni cettha idha paṭisandhihetubhūtā atītapaccayā . Imesu ca tīsu gahitesu saṅkhārupādānāni gahitāneva honti. Āhārasamudayāti pavattipaccayesu kabaḷīkārāhārassa balavattā soyeva gahito. Tasmiṃ pana gahite pavattihetubhūtāni utucittānipi gahitāneva honti. Nibbattilakkhaṇanti addhāsantatikhaṇavasena rūpassa uppādaṃ, uppādoyeva saṅkhatalakkhaṇattā lakkhaṇanti ca vutto. Pañca lakkhaṇānīti avijjā taṇhā kammāhārā nibbatti cāti imāni pañca lakkhaṇāni. Avijjādayopi hi rūpassa udayo lakkhīyati etehīti lakkhaṇāni. Nibbatti pana saṅkhatalakkhaṇameva, tampi saṅkhatanti lakkhīyati etenāti lakkhaṇaṃ.

    အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ အနာဂတဘဝသ္သ ပစ္စယဘူတာယ ဣမသ္မိံ ဘဝေ အဝိဇ္ဇာယ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏေန နိရောဓေ ကတေ ပစ္စယာဘာဝာ အနာဂတသ္သ ရူပသ္သ အနုပ္ပာဒော နိရောဓော ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေနာတိ ပစ္စယသ္သ နိရုဒ္ဓဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ နိရောဓော စေတ္ထ အနာဂတပဋိသန္ဓိပစ္စယာနံ ဣဓ အဝိဇ္ဇာတဏ္ဟာကမ္မာနံယေဝ နိရောဓော။ အာဟာရနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ ပဝတ္တိပစ္စယသ္သ ကဗဠီကာရာဟာရသ္သ အဘာဝေ တံသမုဋ္ဌာနရူပာဘာဝော ဟောတိ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏန္တိ အဒ္ဓာသန္တတိခဏဝသေန ရူပသ္သ ဘင္ဂံ, ဘင္ဂောယေဝ သင္ခတလက္ခဏတ္တာ လက္ခဏန္တိ ဝုတ္တော။ ဣဓ ပဉ္စ လက္ခဏာနီတိ အဝိဇ္ဇာတဏ္ဟာကမ္မာဟာရာနံ အဘာဝနိရောဓာ စတ္တာရိ, ဝိပရိဏာမော ဧကန္တိ ပဉ္စ။ ဧသ နယော ဝေဒနာက္ခန္ထာဒီသု။ အယံ ပန ဝိသေသော – အရူပက္ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ အဒ္ဓာသန္တတိဝသေန, န ခဏဝသေန။ ဖသ္သော ဝေဒနာသညာသင္ခာရက္ခန္ဓာနံ ပဝတ္တိပစ္စယော, တံနိရောဓာ စ တေသံ နိရောဓော။ နာမရူပံ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ပဝတ္တိပစ္စယော, တံနိရောဓာ စ တသ္သ နိရောဓောတိ။

    Avijjānirodhā rūpanirodhoti anāgatabhavassa paccayabhūtāya imasmiṃ bhave avijjāya arahattamaggañāṇena nirodhe kate paccayābhāvā anāgatassa rūpassa anuppādo nirodho hotīti attho. Paccayanirodhaṭṭhenāti paccayassa niruddhabhāvenāti attho. Nirodho cettha anāgatapaṭisandhipaccayānaṃ idha avijjātaṇhākammānaṃyeva nirodho. Āhāranirodhā rūpanirodhoti pavattipaccayassa kabaḷīkārāhārassa abhāve taṃsamuṭṭhānarūpābhāvo hoti. Vipariṇāmalakkhaṇanti addhāsantatikhaṇavasena rūpassa bhaṅgaṃ, bhaṅgoyeva saṅkhatalakkhaṇattā lakkhaṇanti vutto. Idha pañca lakkhaṇānīti avijjātaṇhākammāhārānaṃ abhāvanirodhā cattāri, vipariṇāmo ekanti pañca. Esa nayo vedanākkhanthādīsu. Ayaṃ pana viseso – arūpakkhandhānaṃ udayabbayadassanaṃ addhāsantativasena, na khaṇavasena. Phasso vedanāsaññāsaṅkhārakkhandhānaṃ pavattipaccayo, taṃnirodhā ca tesaṃ nirodho. Nāmarūpaṃ viññāṇakkhandhassa pavattipaccayo, taṃnirodhā ca tassa nirodhoti.

    ကေစိ ပနာဟု – ‘‘စတုဓာ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေ အတီတာဒိဝိဘာဂံ အနာမသိတ္ဝာဝ သဗ္ဗသာမညဝသေန အဝိဇ္ဇာဒီဟိ ဥဒေတီတိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဘာဝမတ္တံ ဂဏ္ဟာတိ, န ဥပ္ပာဒံ။ အဝိဇ္ဇာဒိနိရောဓာ နိရုဇ္ဇတီတိ အနုပ္ပဇ္ဇမာနဘာဝမတ္တံ ဂဏ္ဟာတိ, န ဘင္ဂံ။ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဥပ္ပာဒံ ဘင္ဂံ ဂဏ္ဟာတီ’’တိ။

    Keci panāhu – ‘‘catudhā paccayato udayabbayadassane atītādivibhāgaṃ anāmasitvāva sabbasāmaññavasena avijjādīhi udetīti uppajjamānabhāvamattaṃ gaṇhāti, na uppādaṃ. Avijjādinirodhā nirujjatīti anuppajjamānabhāvamattaṃ gaṇhāti, na bhaṅgaṃ. Khaṇato udayabbayadassane paccuppannānaṃ uppādaṃ bhaṅgaṃ gaṇhātī’’ti.

    ဝိပသ္သမာနော ပန ဝိပသ္သကော ပဌမံ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယံ မနသိကရိတ္ဝာ ဝိပသ္သနာကာလေ အဝိဇ္ဇာဒိကေ စတုရော ဓမ္မေ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တေယေဝ ခန္ဓေ ဂဟေတ္ဝာ တေသံ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သတိ, ဧဝဉ္စ တသ္သ ဝိပသ္သကသ္သ ‘‘ဧဝံ ရူပာဒီနံ ဥဒယော, ဧဝံ ဝယော, ဧဝံ ရူပာဒယော ဥဒေန္တိ, ဧဝံ ဝေန္တီ’’တိ ပစ္စယတော စ ခဏတော စ ဝိတ္ထာရေန ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သတော ‘‘ဣတိ ကိရ ဣမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’’တိ ဉာဏံ ဝိသဒတရံ ဟောတိ, သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယလက္ခဏဘေဒာ ပာကဋာ ဟောန္တိ ။ ယဉ္ဟိ သော အဝိဇ္ဇာဒိသမုဒယာ ခန္ဓာနံ သမုဒယံ အဝိဇ္ဇာဒိနိရောဓာ စ ခန္ဓာနံ နိရောဓံ ပသ္သတိ, ဣဒမသ္သ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ။ ယံ ပန နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏဝိပရိဏာမလက္ခဏာနိ ပသ္သန္တော ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သတိ, ဣဒမသ္သ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ။ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေယေဝ ဟိ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ, ဘင္ဂက္ခဏေ စ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ။

    Vipassamāno pana vipassako paṭhamaṃ paccayato udayabbayaṃ manasikaritvā vipassanākāle avijjādike caturo dhamme vissajjetvā udayabbayavanteyeva khandhe gahetvā tesaṃ udayabbayaṃ passati, evañca tassa vipassakassa ‘‘evaṃ rūpādīnaṃ udayo, evaṃ vayo, evaṃ rūpādayo udenti, evaṃ ventī’’ti paccayato ca khaṇato ca vitthārena udayabbayaṃ passato ‘‘iti kira ime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti ñāṇaṃ visadataraṃ hoti, saccapaṭiccasamuppādanayalakkhaṇabhedā pākaṭā honti . Yañhi so avijjādisamudayā khandhānaṃ samudayaṃ avijjādinirodhā ca khandhānaṃ nirodhaṃ passati, idamassa paccayato udayabbayadassanaṃ. Yaṃ pana nibbattilakkhaṇavipariṇāmalakkhaṇāni passanto khandhānaṃ udayabbayaṃ passati, idamassa khaṇato udayabbayadassanaṃ. Uppattikkhaṇeyeva hi nibbattilakkhaṇaṃ, bhaṅgakkhaṇe ca vipariṇāmalakkhaṇaṃ.

    ဣစ္စသ္သေဝံ ပစ္စယတော စေဝ ခဏတော စ ဒ္ဝေဓာ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သတော ပစ္စယတော ဥဒယဒသ္သနေန သမုဒယသစ္စံ ပာကဋံ ဟောတိ ဇနကာဝဗောဓတော။ ခဏတော ဥဒယဒသ္သနေန ဒုက္ခသစ္စံ ပာကဋံ ဟောတိ ဇာတိဒုက္ခာဝဗောဓတော။ ပစ္စယတော ဝယဒသ္သနေန နိရောဓသစ္စံ ပာကဋံ ဟောတိ ပစ္စယာနုပ္ပာဒေန ပစ္စယဝတံ အနုပ္ပာဒာဝဗောဓတော။ ခဏတော ဝယဒသ္သနေန ဒုက္ခသစ္စမေဝ ပာကဋံ ဟောတိ မရဏဒုက္ခာဝဗောဓတော။ ယဉ္စသ္သ ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ, မဂ္ဂောဝာယံ လောကိကောတိ မဂ္ဂသစ္စံ ပာကဋံ ဟောတိ တတ္ရ သမ္မောဟဝိဃာတတော။

    Iccassevaṃ paccayato ceva khaṇato ca dvedhā udayabbayaṃ passato paccayato udayadassanena samudayasaccaṃ pākaṭaṃ hoti janakāvabodhato. Khaṇato udayadassanena dukkhasaccaṃ pākaṭaṃ hoti jātidukkhāvabodhato. Paccayato vayadassanena nirodhasaccaṃ pākaṭaṃ hoti paccayānuppādena paccayavataṃ anuppādāvabodhato. Khaṇato vayadassanena dukkhasaccameva pākaṭaṃ hoti maraṇadukkhāvabodhato. Yañcassa udayabbayadassanaṃ, maggovāyaṃ lokikoti maggasaccaṃ pākaṭaṃ hoti tatra sammohavighātato.

    ပစ္စယတော စသ္သ ဥဒယဒသ္သနေန အနုလောမော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒော ပာကဋော ဟောတိ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတီ’’တိ (မ. နိ. ၁.၄၀၄; သံ. နိ. ၂.၂၁; ဥဒာ. ၁) အဝဗောဓတော။ ပစ္စယတော ဝယဒသ္သနေန ပဋိလောမော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒော ပာကဋော ဟောတိ ‘‘ဣမသ္သ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ (မ. နိ. ၁.၄၀၆; သံ. နိ. ၂.၂၁; ဥဒာ. ၂) အဝဗောဓတော။ ခဏတော ပန ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေန ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ဓမ္မာ ပာကဋာ ဟောန္တိ သင္ခတလက္ခဏာဝဗောဓတော။ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တော ဟိ သင္ခတာ, တေ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာတိ။

    Paccayato cassa udayadassanena anulomo paṭiccasamuppādo pākaṭo hoti ‘‘imasmiṃ sati idaṃ hotī’’ti (ma. ni. 1.404; saṃ. ni. 2.21; udā. 1) avabodhato. Paccayato vayadassanena paṭilomo paṭiccasamuppādo pākaṭo hoti ‘‘imassa nirodhā idaṃ nirujjhatī’’ti (ma. ni. 1.406; saṃ. ni. 2.21; udā. 2) avabodhato. Khaṇato pana udayabbayadassanena paṭiccasamuppannā dhammā pākaṭā honti saṅkhatalakkhaṇāvabodhato. Udayabbayavanto hi saṅkhatā, te ca paṭiccasamuppannāti.

    ပစ္စယတော စသ္သ ဥဒယဒသ္သနေန ဧကတ္တနယော ပာကဋော ဟောတိ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေန သန္တာနသ္သ အနုပစ္ဆေဒာဝဗောဓတော။ အထ သုဋ္ဌုတရံ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ခဏတော ဥဒယဒသ္သနေန နာနတ္တနယော ပာကဋော ဟောတိ နဝနဝာနံ ဥပ္ပာဒာဝဗောဓတော။ အထ သုဋ္ဌုတရံ သသ္သတဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ပစ္စယတော စသ္သ ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေန အဗ္ယာပာရနယော ပာကဋော ဟောတိ ဓမ္မာနံ အဝသဝတ္တိဘာဝာဝဗောဓတော။ အထ သုဋ္ဌုတရံ အတ္တဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ပစ္စယတော ပန ဥဒယဒသ္သနေန ဧဝံဓမ္မတာနယော ပာကဋော ဟောတိ ပစ္စယာနုရူပေန ဖလသ္သုပ္ပာဒာဝဗောဓတော။ အထ သုဋ္ဌုတရံ အကိရိယဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။

    Paccayato cassa udayadassanena ekattanayo pākaṭo hoti hetuphalasambandhena santānassa anupacchedāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ ucchedadiṭṭhiṃ pajahati. Khaṇato udayadassanena nānattanayo pākaṭo hoti navanavānaṃ uppādāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ sassatadiṭṭhiṃ pajahati. Paccayato cassa udayabbayadassanena abyāpāranayo pākaṭo hoti dhammānaṃ avasavattibhāvāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ attadiṭṭhiṃ pajahati. Paccayato pana udayadassanena evaṃdhammatānayo pākaṭo hoti paccayānurūpena phalassuppādāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ akiriyadiṭṭhiṃ pajahati.

    ပစ္စယတော စသ္သ ဥဒယဒသ္သနေန အနတ္တလက္ခဏံ ပာကဋံ ဟောတိ ဓမ္မာနံ နိရီဟကတ္တပစ္စယပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာဝဗောဓတော။ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေန အနိစ္စလက္ခဏံ ပာကဋံ ဟောတိ ဟုတ္ဝာ အဘာဝာဝဗောဓတော, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝေကာဝဗောဓတော စ။ ဒုက္ခလက္ခဏမ္ပိ ပာကဋံ ဟောတိ ဥဒယဗ္ဗယေဟိ ပဋိပီဠနာဝဗောဓတော။ သဘာဝလက္ခဏမ္ပိ ပာကဋံ ဟောတိ ဥဒယဗ္ဗယပရိစ္ဆိန္နာဝဗောဓတော ။ သဘာဝလက္ခဏေ သင္ခတလက္ခဏသ္သ တာဝကာလိကတ္တမ္ပိ ပာကဋံ ဟောတိ, ဥဒယက္ခဏေ ဝယသ္သ, ဝယက္ခဏေ စ ဥဒယသ္သ အဘာဝာဝဗောဓတောတိ။

    Paccayato cassa udayadassanena anattalakkhaṇaṃ pākaṭaṃ hoti dhammānaṃ nirīhakattapaccayapaṭibaddhavuttitāvabodhato. Khaṇato udayabbayadassanena aniccalakkhaṇaṃ pākaṭaṃ hoti hutvā abhāvāvabodhato, pubbantāparantavivekāvabodhato ca. Dukkhalakkhaṇampi pākaṭaṃ hoti udayabbayehi paṭipīḷanāvabodhato. Sabhāvalakkhaṇampi pākaṭaṃ hoti udayabbayaparicchinnāvabodhato . Sabhāvalakkhaṇe saṅkhatalakkhaṇassa tāvakālikattampi pākaṭaṃ hoti, udayakkhaṇe vayassa, vayakkhaṇe ca udayassa abhāvāvabodhatoti.

    တသ္သေဝံ ပာကဋီဘူတသစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယလက္ခဏဘေဒသ္သ ‘‘ဧဝံ ကိရ နာမိမေ ဓမ္မာ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ နိစ္စနဝာဝ ဟုတ္ဝာ သင္ခာရာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ နိစ္စနဝာဝ, သူရိယုဂ္ဂမနေ ဥသ္သာဝဗိန္ဒု ဝိယ ဥဒကပုဗ္ဗုဠော ဝိယ ဥဒကေ ဒဏ္ဍရာဇိ ဝိယ အာရဂ္ဂေ သာသပော ဝိယ ဝိဇ္ဇုပ္ပာဒော ဝိယ စ ပရိတ္တဋ္ဌာယိနော မာယာမရီစိသုပိနန္တအလာတစက္ကဂန္ဓဗ္ဗနဂရဖေဏကဒလိအာဒယော ဝိယ အသာရာ နိသ္သာရာတိ စာပိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ တေန ‘‘ဝယဓမ္မမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥပ္ပန္နဉ္စ ဝယံ ဥပေတီ’’တိ ဣမိနာ အာကာရေန သမပညာသ လက္ခဏာနိ ပဋိဝိဇ္ဈိတ္ဝာ ဌိတံ ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနာ နာမ ပဌမံ တရုဏဝိပသ္သနာဉာဏံ အဓိဂတံ ဟောတိ, ယသ္သာဓိဂမာ ‘‘အာရဒ္ဓဝိပသ္သကော’’တိ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမသ္မိံ ဉာဏေ ဌိတသ္သ ဩဘာသာဒယော ဒသ ဝိပသ္သနူပက္ကိလေသာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ယေသံ ဥပ္ပတ္တိယာ အကုသလော ယောဂာဝစရော တေသု မဂ္ဂဉာဏသညီ ဟုတ္ဝာ အမဂ္ဂမေဝ ‘‘မဂ္ဂော’’တိ ဂဏ္ဟာတိ, ဥပက္ကိလေသဇဋာဇဋိတော စ ဟောတိ။ ကုသလော ပန ယောဂာဝစရော တေသု ဝိပသ္သနံ အာရောပေန္တော ဥပက္ကိလေသဇဋံ ဝိဇဋေတ္ဝာ ‘‘ဧတေ ဓမ္မာ န မဂ္ဂော, ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တံ ပန ဝီထိပဋိပန္နံ ဝိပသ္သနာဉာဏံ မဂ္ဂော’’တိ မဂ္ဂဉ္စ အမဂ္ဂဉ္စ ဝဝတ္ထပေတိ။ တသ္သေဝံ မဂ္ဂဉ္စ အမဂ္ဂဉ္စ ဉတ္ဝာ ဌိတံ ဉာဏံ မဂ္ဂာမဂ္ဂဉာဏဒသ္သနဝိသုဒ္ဓိ နာမ။

    Tassevaṃ pākaṭībhūtasaccapaṭiccasamuppādanayalakkhaṇabhedassa ‘‘evaṃ kira nāmime dhammā anuppannapubbā uppajjanti, uppannā nirujjhantī’’ti niccanavāva hutvā saṅkhārā upaṭṭhahanti. Na kevalañca niccanavāva, sūriyuggamane ussāvabindu viya udakapubbuḷo viya udake daṇḍarāji viya āragge sāsapo viya vijjuppādo viya ca parittaṭṭhāyino māyāmarīcisupinantaalātacakkagandhabbanagarapheṇakadaliādayo viya asārā nissārāti cāpi upaṭṭhahanti. Ettāvatā tena ‘‘vayadhammameva uppajjati, uppannañca vayaṃ upetī’’ti iminā ākārena samapaññāsa lakkhaṇāni paṭivijjhitvā ṭhitaṃ udayabbayānupassanā nāma paṭhamaṃ taruṇavipassanāñāṇaṃ adhigataṃ hoti, yassādhigamā ‘‘āraddhavipassako’’ti saṅkhaṃ gacchati. Imasmiṃ ñāṇe ṭhitassa obhāsādayo dasa vipassanūpakkilesā uppajjanti, yesaṃ uppattiyā akusalo yogāvacaro tesu maggañāṇasaññī hutvā amaggameva ‘‘maggo’’ti gaṇhāti, upakkilesajaṭājaṭito ca hoti. Kusalo pana yogāvacaro tesu vipassanaṃ āropento upakkilesajaṭaṃ vijaṭetvā ‘‘ete dhammā na maggo, upakkilesavimuttaṃ pana vīthipaṭipannaṃ vipassanāñāṇaṃ maggo’’ti maggañca amaggañca vavatthapeti. Tassevaṃ maggañca amaggañca ñatvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ maggāmaggañāṇadassanavisuddhi nāma.

    ဧတ္တာဝတာ စ ပန တေန စတုန္နံ သစ္စာနံ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ ဟောတိ။ ကထံ? နာမရူပပရိဂ္ဂဟေ သတိ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟသမ္ဘဝတော ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏဝစနေနေဝ ဝုတ္တေန ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိသင္ခာတေန နာမရူပဝဝတ္ထာပနေန ဒုက္ခသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ ဟောတိ, ကင္ခာဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိသင္ခာတေန ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဏေန သမုဒယသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ, ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနေန စ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနေန ဒုက္ခသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ, ပစ္စယတော ဥဒယဒသ္သနေန သမုဒယသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ, ပစ္စယတော ဝယဒသ္သနေန နိရောဓသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ, ယဉ္စသ္သ ဥဒယဗ္ဗယဒသ္သနံ, မဂ္ဂောဝာယံ လောကိကောတိ တတ္ရ သမ္မောဟဝိဃာတတော ဣမိသ္သဉ္စ မဂ္ဂာမဂ္ဂဉာဏဒသ္သနဝိသုဒ္ဓိယံ ဝိပသ္သတော သမ္မာ မဂ္ဂသ္သ အဝဓာရဏေန မဂ္ဂသစ္စသ္သ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ။ ဧဝံ လောကိယေန တာဝ ဉာဏေန စတုန္နံ သစ္စာနံ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ ဟောတီတိ။

    Ettāvatā ca pana tena catunnaṃ saccānaṃ vavatthānaṃ kataṃ hoti. Kathaṃ? Nāmarūpapariggahe sati paccayapariggahasambhavato dhammaṭṭhitiñāṇavacaneneva vuttena diṭṭhivisuddhisaṅkhātena nāmarūpavavatthāpanena dukkhasaccassa vavatthānaṃ kataṃ hoti, kaṅkhāvitaraṇavisuddhisaṅkhātena paccayapariggahaṇena samudayasaccassa vavatthānaṃ, udayabbayānupassanena ca khaṇato udayabbayadassanena dukkhasaccassa vavatthānaṃ kataṃ, paccayato udayadassanena samudayasaccassa vavatthānaṃ, paccayato vayadassanena nirodhasaccassa vavatthānaṃ, yañcassa udayabbayadassanaṃ, maggovāyaṃ lokikoti tatra sammohavighātato imissañca maggāmaggañāṇadassanavisuddhiyaṃ vipassato sammā maggassa avadhāraṇena maggasaccassa vavatthānaṃ kataṃ. Evaṃ lokiyena tāva ñāṇena catunnaṃ saccānaṃ vavatthānaṃ kataṃ hotīti.

    ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Udayabbayañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ၆. ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသော • 6. Udayabbayañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact