Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
੬. ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
6. Udayabbayañāṇaniddesavaṇṇanā
੪੯. ਇਦਾਨਿ ਅਨਨ੍ਤਰਂ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਸਨਞਾਣਸ੍ਸ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਭਾવਨਾਥਿਰਕਰਣੇਨ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਠਿਤੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਦਯਬ੍ਬਯੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਜਾਤਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਨ੍ਤਤਿવਸੇਨ ਯਥਾਸਕਂ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ। ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਜਾਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਅਭਿਨવਾਕਾਰਂ ਉਦਯੋਤਿ, વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਖਯਂ ਭਙ੍ਗਂ વਯੋਤਿ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਸਾਮਨਾ, ਉਦਯਬ੍ਬਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣવਨ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਉਦਯਬ੍ਬਯਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਭਾવਤੋ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ਜਾਤਂ ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਾਤੋ ਭવੋਤਿ ਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਕਤਂ। ਸੋ ਏવਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਏવਂ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰਾਸਿ વਾ ਨਿਚਯੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਰਾਸਿਤੋ વਾ ਨਿਚਯਤੋ વਾ ਆਗਮਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਦਿਸਾવਿਦਿਸਾਗਮਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਰਾਸਿਤੋ ਨਿਚਯਤੋ ਨਿਧਾਨਤੋ ਅવਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਥਾ ਪਨ વੀਣਾਯ વਾਦਿਯਮਾਨਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨੇવ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਚਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਨ੍ਨਿਚਯਤੋ ਆਗਤੋ, ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਸ੍ਸ ਦਿਸਾવਿਦਿਸਾਗਮਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਨਿਰੁਦ੍ਧੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਥ ਖੋ વੀਣਞ੍ਚ ਉਪવੀਣਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜਂ વਾਯਾਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਹੁਤ੍વਾ ਪਟਿવੇਤਿ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਰੂਪਾਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਹੁਤ੍વਾ ਪਟਿવੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
49. Idāni anantaraṃ vuttassa sammasanañāṇassa nānānayehi bhāvanāthirakaraṇena pāraṃ gantvā ṭhitena aniccādito diṭṭhe saṅkhāre udayabbayena paricchinditvā aniccādito vipassanatthaṃ vuttassa udayabbayānupassanāñāṇassa niddese jātaṃ rūpantiādīsu santativasena yathāsakaṃ paccayehi nibbattaṃ rūpaṃ. Tassa jātassa rūpassa nibbattilakkhaṇaṃ jātiṃ uppādaṃ abhinavākāraṃ udayoti, vipariṇāmalakkhaṇaṃ khayaṃ bhaṅgaṃ vayoti, anupassanā punappunaṃ nisāmanā, udayabbaya anupassanāñāṇanti attho. Vedanādīsupi eseva nayo. Jātijarāmaraṇavantānaṃyeva udayabbayassa pariggahetabbattā jātijarāmaraṇānaṃ udayabbayābhāvato jātijarāmaraṇaṃ anāmasitvā jātaṃ cakkhu…pe… jāto bhavoti peyyālaṃ kataṃ. So evaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayabbayaṃ passanto evaṃ jānāti ‘‘imesaṃ khandhānaṃ uppattito pubbe anuppannānaṃ rāsi vā nicayo vā natthi, uppajjamānānampi rāsito vā nicayato vā āgamanaṃ nāma natthi, nirujjhamānānampi disāvidisāgamanaṃ nāma natthi, niruddhānampi ekasmiṃ ṭhāne rāsito nicayato nidhānato avaṭṭhānaṃ nāma natthi. Yathā pana vīṇāya vādiyamānāya uppannassa saddassa neva uppattito pubbe sannicayo atthi, na uppajjamāno sannicayato āgato, na nirujjhamānassa disāvidisāgamanaṃ atthi, na niruddho katthaci sannicito tiṭṭhati, atha kho vīṇañca upavīṇañca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca ahutvā sambhoti, hutvā paṭiveti, evaṃ sabbepi rūpārūpino dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti.
੫੦. ਏવਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਰਾਸਿਤੋ ਗਣਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਰਾਸਿਤੋવ ਗਣਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ, ਪੁਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਹਿ વਿਭਾਗਤੋ ਗਣਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਹਿ વਿਭਾਗਤੋ ਗਣਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ, ਪੁਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣવਿਭਾਗਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ।
50. Evaṃ saṅkhepato udayabbayadassanaṃ dassetvā idāni vitthārato dassetuṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passatītiādīhi rāsito gaṇanaṃ pucchitvā, pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatītiādīhi rāsitova gaṇanaṃ vissajjetvā, puna rūpakkhandhassa udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passatītiādīhi vibhāgato gaṇanaṃ pucchitvā rūpakkhandhassa udayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passatītiādīhi vibhāgato gaṇanaṃ vissajjetvā, puna rūpakkhandhassa udayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passatītiādīhi lakkhaṇavibhāgaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ.
ਤਤ੍ਥ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋਤਿ ‘‘ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭવਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਯ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾવੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅવਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਹੇਤੁਭੂਤਾ ਅਤੀਤਪਚ੍ਚਯਾ । ਇਮੇਸੁ ਚ ਤੀਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪਾਦਾਨਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਸ੍ਸ ਬਲવਤ੍ਤਾ ਸੋਯੇવ ਗਹਿਤੋ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਹਿਤੇ ਪવਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤਾਨਿ ਉਤੁਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਾਸਨ੍ਤਤਿਖਣવਸੇਨ ਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਂ, ਉਪ੍ਪਾਦੋਯੇવ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤੋ। ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਤਣ੍ਹਾ ਕਮ੍ਮਾਹਾਰਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਦਯੋਪਿ ਹਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਉਦਯੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਏਤੇਹੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਪਨ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਮੇવ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ।
Tattha avijjāsamudayā rūpasamudayoti ‘‘purimakammabhavasmiṃ moho avijjā’’ti vuttāya avijjāya sati imasmiṃ bhave rūpassa uppādo hotīti attho. Paccayasamudayaṭṭhenāti paccayassa uppannabhāvenāti attho. Avijjātaṇhākammāni cettha idha paṭisandhihetubhūtā atītapaccayā . Imesu ca tīsu gahitesu saṅkhārupādānāni gahitāneva honti. Āhārasamudayāti pavattipaccayesu kabaḷīkārāhārassa balavattā soyeva gahito. Tasmiṃ pana gahite pavattihetubhūtāni utucittānipi gahitāneva honti. Nibbattilakkhaṇanti addhāsantatikhaṇavasena rūpassa uppādaṃ, uppādoyeva saṅkhatalakkhaṇattā lakkhaṇanti ca vutto. Pañca lakkhaṇānīti avijjā taṇhā kammāhārā nibbatti cāti imāni pañca lakkhaṇāni. Avijjādayopi hi rūpassa udayo lakkhīyati etehīti lakkhaṇāni. Nibbatti pana saṅkhatalakkhaṇameva, tampi saṅkhatanti lakkhīyati etenāti lakkhaṇaṃ.
ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ ਅਨਾਗਤਭવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾਯ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਨਿਰੋਧੇ ਕਤੇ ਪਚ੍ਚਯਾਭਾવਾ ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਨਿਰੁਦ੍ਧਭਾવੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਰੋਧੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਇਧ ਅવਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਕਮ੍ਮਾਨਂਯੇવ ਨਿਰੋਧੋ। ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾવੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਭਾવੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਾਸਨ੍ਤਤਿਖਣવਸੇਨ ਰੂਪਸ੍ਸ ਭਙ੍ਗਂ, ਭਙ੍ਗੋਯੇવ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਇਧ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਕਮ੍ਮਾਹਾਰਾਨਂ ਅਭਾવਨਿਰੋਧਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, વਿਪਰਿਣਾਮੋ ਏਕਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ। ਏਸ ਨਯੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਥਾਦੀਸੁ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ ਅਦ੍ਧਾਸਨ੍ਤਤਿવਸੇਨ, ਨ ਖਣવਸੇਨ। ਫਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਚ ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋਤਿ।
Avijjānirodhā rūpanirodhoti anāgatabhavassa paccayabhūtāya imasmiṃ bhave avijjāya arahattamaggañāṇena nirodhe kate paccayābhāvā anāgatassa rūpassa anuppādo nirodho hotīti attho. Paccayanirodhaṭṭhenāti paccayassa niruddhabhāvenāti attho. Nirodho cettha anāgatapaṭisandhipaccayānaṃ idha avijjātaṇhākammānaṃyeva nirodho. Āhāranirodhā rūpanirodhoti pavattipaccayassa kabaḷīkārāhārassa abhāve taṃsamuṭṭhānarūpābhāvo hoti. Vipariṇāmalakkhaṇanti addhāsantatikhaṇavasena rūpassa bhaṅgaṃ, bhaṅgoyeva saṅkhatalakkhaṇattā lakkhaṇanti vutto. Idha pañca lakkhaṇānīti avijjātaṇhākammāhārānaṃ abhāvanirodhā cattāri, vipariṇāmo ekanti pañca. Esa nayo vedanākkhanthādīsu. Ayaṃ pana viseso – arūpakkhandhānaṃ udayabbayadassanaṃ addhāsantativasena, na khaṇavasena. Phasso vedanāsaññāsaṅkhārakkhandhānaṃ pavattipaccayo, taṃnirodhā ca tesaṃ nirodho. Nāmarūpaṃ viññāṇakkhandhassa pavattipaccayo, taṃnirodhā ca tassa nirodhoti.
ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਚਤੁਧਾ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇ ਅਤੀਤਾਦਿવਿਭਾਗਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾવ ਸਬ੍ਬਸਾਮਞ੍ਞવਸੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਉਦੇਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਭਾવਮਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਉਪ੍ਪਾਦਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਨਿਰੋਧਾ ਨਿਰੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਭਾવਮਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਭਙ੍ਗਂ। ਖਣਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਭਙ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
Keci panāhu – ‘‘catudhā paccayato udayabbayadassane atītādivibhāgaṃ anāmasitvāva sabbasāmaññavasena avijjādīhi udetīti uppajjamānabhāvamattaṃ gaṇhāti, na uppādaṃ. Avijjādinirodhā nirujjatīti anuppajjamānabhāvamattaṃ gaṇhāti, na bhaṅgaṃ. Khaṇato udayabbayadassane paccuppannānaṃ uppādaṃ bhaṅgaṃ gaṇhātī’’ti.
વਿਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਪਨ વਿਪਸ੍ਸਕੋ ਪਠਮਂ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਮਨਸਿਕਰਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਕੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯવਨ੍ਤੇਯੇવ ਖਨ੍ਧੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏવਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ‘‘ਏવਂ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਉਦਯੋ, ਏવਂ વਯੋ, ਏવਂ ਰੂਪਾਦਯੋ ਉਦੇਨ੍ਤਿ, ਏવਂ વੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚ ਖਣਤੋ ਚ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ‘‘ਇਤਿ ਕਿਰ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਹੁਤ੍વਾ ਪਟਿવੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਾਣਂ વਿਸਦਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨਯਲਕ੍ਖਣਭੇਦਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ । ਯਞ੍ਹਿ ਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਸਮੁਦਯਾ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਨਿਰੋਧਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਿਰੋਧਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ। ਯਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣવਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਖਣਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ। ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ, ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ।
Vipassamāno pana vipassako paṭhamaṃ paccayato udayabbayaṃ manasikaritvā vipassanākāle avijjādike caturo dhamme vissajjetvā udayabbayavanteyeva khandhe gahetvā tesaṃ udayabbayaṃ passati, evañca tassa vipassakassa ‘‘evaṃ rūpādīnaṃ udayo, evaṃ vayo, evaṃ rūpādayo udenti, evaṃ ventī’’ti paccayato ca khaṇato ca vitthārena udayabbayaṃ passato ‘‘iti kira ime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti ñāṇaṃ visadataraṃ hoti, saccapaṭiccasamuppādanayalakkhaṇabhedā pākaṭā honti . Yañhi so avijjādisamudayā khandhānaṃ samudayaṃ avijjādinirodhā ca khandhānaṃ nirodhaṃ passati, idamassa paccayato udayabbayadassanaṃ. Yaṃ pana nibbattilakkhaṇavipariṇāmalakkhaṇāni passanto khandhānaṃ udayabbayaṃ passati, idamassa khaṇato udayabbayadassanaṃ. Uppattikkhaṇeyeva hi nibbattilakkhaṇaṃ, bhaṅgakkhaṇe ca vipariṇāmalakkhaṇaṃ.
ਇਚ੍ਚਸ੍ਸੇવਂ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚੇવ ਖਣਤੋ ਚ ਦ੍વੇਧਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਜਨਕਾવਬੋਧਤੋ। ਖਣਤੋ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਾવਬੋਧਤੋ। ਪਚ੍ਚਯਤੋ વਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਪਚ੍ਚਯવਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾવਬੋਧਤੋ। ਖਣਤੋ વਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਮੇવ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਾવਬੋਧਤੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ, ਮਗ੍ਗੋવਾਯਂ ਲੋਕਿਕੋਤਿ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਤਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮੋਹવਿਘਾਤਤੋ।
Iccassevaṃ paccayato ceva khaṇato ca dvedhā udayabbayaṃ passato paccayato udayadassanena samudayasaccaṃ pākaṭaṃ hoti janakāvabodhato. Khaṇato udayadassanena dukkhasaccaṃ pākaṭaṃ hoti jātidukkhāvabodhato. Paccayato vayadassanena nirodhasaccaṃ pākaṭaṃ hoti paccayānuppādena paccayavataṃ anuppādāvabodhato. Khaṇato vayadassanena dukkhasaccameva pākaṭaṃ hoti maraṇadukkhāvabodhato. Yañcassa udayabbayadassanaṃ, maggovāyaṃ lokikoti maggasaccaṃ pākaṭaṃ hoti tatra sammohavighātato.
ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨੁਲੋਮੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੦੪; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੧; ਉਦਾ॰ ੧) ਅવਬੋਧਤੋ। ਪਚ੍ਚਯਤੋ વਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਟਿਲੋਮੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੦੬; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੧; ਉਦਾ॰ ੨) ਅવਬੋਧਤੋ। ਖਣਤੋ ਪਨ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾવਬੋਧਤੋ। ਉਦਯਬ੍ਬਯવਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ।
Paccayato cassa udayadassanena anulomo paṭiccasamuppādo pākaṭo hoti ‘‘imasmiṃ sati idaṃ hotī’’ti (ma. ni. 1.404; saṃ. ni. 2.21; udā. 1) avabodhato. Paccayato vayadassanena paṭilomo paṭiccasamuppādo pākaṭo hoti ‘‘imassa nirodhā idaṃ nirujjhatī’’ti (ma. ni. 1.406; saṃ. ni. 2.21; udā. 2) avabodhato. Khaṇato pana udayabbayadassanena paṭiccasamuppannā dhammā pākaṭā honti saṅkhatalakkhaṇāvabodhato. Udayabbayavanto hi saṅkhatā, te ca paṭiccasamuppannāti.
ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਏਕਤ੍ਤਨਯੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ਹੇਤੁਫਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪਚ੍ਛੇਦਾવਬੋਧਤੋ। ਅਥ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਜਹਤਿ। ਖਣਤੋ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਨਯੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ਨવਨવਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾવਬੋਧਤੋ। ਅਥ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਜਹਤਿ। ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਨਯੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅવਸવਤ੍ਤਿਭਾવਾવਬੋਧਤੋ। ਅਥ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਜਹਤਿ। ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਪਨ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਏવਂਧਮ੍ਮਤਾਨਯੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਰੂਪੇਨ ਫਲਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾવਬੋਧਤੋ। ਅਥ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਕਿਰਿਯਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਜਹਤਿ।
Paccayato cassa udayadassanena ekattanayo pākaṭo hoti hetuphalasambandhena santānassa anupacchedāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ ucchedadiṭṭhiṃ pajahati. Khaṇato udayadassanena nānattanayo pākaṭo hoti navanavānaṃ uppādāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ sassatadiṭṭhiṃ pajahati. Paccayato cassa udayabbayadassanena abyāpāranayo pākaṭo hoti dhammānaṃ avasavattibhāvāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ attadiṭṭhiṃ pajahati. Paccayato pana udayadassanena evaṃdhammatānayo pākaṭo hoti paccayānurūpena phalassuppādāvabodhato. Atha suṭṭhutaraṃ akiriyadiṭṭhiṃ pajahati.
ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਰੀਹਕਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਪਟਿਬਦ੍ਧવੁਤ੍ਤਿਤਾવਬੋਧਤੋ। ਖਣਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਹੁਤ੍વਾ ਅਭਾવਾવਬੋਧਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤવਿવੇਕਾવਬੋਧਤੋ ਚ। ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯੇਹਿ ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਾવਬੋਧਤੋ। ਸਭਾવਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾવਬੋਧਤੋ । ਸਭਾવਲਕ੍ਖਣੇ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਤਾવਕਾਲਿਕਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਉਦਯਕ੍ਖਣੇ વਯਸ੍ਸ, વਯਕ੍ਖਣੇ ਚ ਉਦਯਸ੍ਸ ਅਭਾવਾવਬੋਧਤੋਤਿ।
Paccayato cassa udayadassanena anattalakkhaṇaṃ pākaṭaṃ hoti dhammānaṃ nirīhakattapaccayapaṭibaddhavuttitāvabodhato. Khaṇato udayabbayadassanena aniccalakkhaṇaṃ pākaṭaṃ hoti hutvā abhāvāvabodhato, pubbantāparantavivekāvabodhato ca. Dukkhalakkhaṇampi pākaṭaṃ hoti udayabbayehi paṭipīḷanāvabodhato. Sabhāvalakkhaṇampi pākaṭaṃ hoti udayabbayaparicchinnāvabodhato . Sabhāvalakkhaṇe saṅkhatalakkhaṇassa tāvakālikattampi pākaṭaṃ hoti, udayakkhaṇe vayassa, vayakkhaṇe ca udayassa abhāvāvabodhatoti.
ਤਸ੍ਸੇવਂ ਪਾਕਟੀਭੂਤਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨਯਲਕ੍ਖਣਭੇਦਸ੍ਸ ‘‘ਏવਂ ਕਿਰ ਨਾਮਿਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਨવਾવ ਹੁਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਨਿਚ੍ਚਨવਾવ, ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਉਸ੍ਸਾવਬਿਨ੍ਦੁ વਿਯ ਉਦਕਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ੋ વਿਯ ਉਦਕੇ ਦਣ੍ਡਰਾਜਿ વਿਯ ਆਰਗ੍ਗੇ ਸਾਸਪੋ વਿਯ વਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦੋ વਿਯ ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਮਾਯਾਮਰੀਚਿਸੁਪਿਨਨ੍ਤਅਲਾਤਚਕ੍ਕਗਨ੍ਧਬ੍ਬਨਗਰਫੇਣਕਦਲਿਆਦਯੋ વਿਯ ਅਸਾਰਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਾਤਿ ਚਾਪਿ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤੇਨ ‘‘વਯਧਮ੍ਮਮੇવ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વਯਂ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਸਮਪਞ੍ਞਾਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਪਠਮਂ ਤਰੁਣવਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਧਿਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਸਾਧਿਗਮਾ ‘‘ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਞਾਣੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਓਭਾਸਾਦਯੋ ਦਸ વਿਪਸ੍ਸਨੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੁਸਲੋ ਯੋਗਾવਚਰੋ ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍વਾ ਅਮਗ੍ਗਮੇવ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਜਟਾਜਟਿਤੋ ਚ ਹੋਤਿ। ਕੁਸਲੋ ਪਨ ਯੋਗਾવਚਰੋ ਤੇਸੁ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਜਟਂ વਿਜਟੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਪਨ વੀਥਿਪਟਿਪਨ੍ਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਅਮਗ੍ਗਞ੍ਚ વવਤ੍ਥਪੇਤਿ। ਤਸ੍ਸੇવਂ ਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਅਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ।
Tassevaṃ pākaṭībhūtasaccapaṭiccasamuppādanayalakkhaṇabhedassa ‘‘evaṃ kira nāmime dhammā anuppannapubbā uppajjanti, uppannā nirujjhantī’’ti niccanavāva hutvā saṅkhārā upaṭṭhahanti. Na kevalañca niccanavāva, sūriyuggamane ussāvabindu viya udakapubbuḷo viya udake daṇḍarāji viya āragge sāsapo viya vijjuppādo viya ca parittaṭṭhāyino māyāmarīcisupinantaalātacakkagandhabbanagarapheṇakadaliādayo viya asārā nissārāti cāpi upaṭṭhahanti. Ettāvatā tena ‘‘vayadhammameva uppajjati, uppannañca vayaṃ upetī’’ti iminā ākārena samapaññāsa lakkhaṇāni paṭivijjhitvā ṭhitaṃ udayabbayānupassanā nāma paṭhamaṃ taruṇavipassanāñāṇaṃ adhigataṃ hoti, yassādhigamā ‘‘āraddhavipassako’’ti saṅkhaṃ gacchati. Imasmiṃ ñāṇe ṭhitassa obhāsādayo dasa vipassanūpakkilesā uppajjanti, yesaṃ uppattiyā akusalo yogāvacaro tesu maggañāṇasaññī hutvā amaggameva ‘‘maggo’’ti gaṇhāti, upakkilesajaṭājaṭito ca hoti. Kusalo pana yogāvacaro tesu vipassanaṃ āropento upakkilesajaṭaṃ vijaṭetvā ‘‘ete dhammā na maggo, upakkilesavimuttaṃ pana vīthipaṭipannaṃ vipassanāñāṇaṃ maggo’’ti maggañca amaggañca vavatthapeti. Tassevaṃ maggañca amaggañca ñatvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ maggāmaggañāṇadassanavisuddhi nāma.
ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਚ ਪਨ ਤੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ। ਕਥਂ? ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹਸਮ੍ਭવਤੋ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣવਚਨੇਨੇવ વੁਤ੍ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਨਾਮਰੂਪવવਤ੍ਥਾਪਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣવਿਸੁਦ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਖਣਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ, ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ, ਪਚ੍ਚਯਤੋ વਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ, ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨਂ, ਮਗ੍ਗੋવਾਯਂ ਲੋਕਿਕੋਤਿ ਤਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮੋਹવਿਘਾਤਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਯਂ વਿਪਸ੍ਸਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅવਧਾਰਣੇਨ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਸ੍ਸ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ। ਏવਂ ਲੋਕਿਯੇਨ ਤਾવ ਞਾਣੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ।
Ettāvatā ca pana tena catunnaṃ saccānaṃ vavatthānaṃ kataṃ hoti. Kathaṃ? Nāmarūpapariggahe sati paccayapariggahasambhavato dhammaṭṭhitiñāṇavacaneneva vuttena diṭṭhivisuddhisaṅkhātena nāmarūpavavatthāpanena dukkhasaccassa vavatthānaṃ kataṃ hoti, kaṅkhāvitaraṇavisuddhisaṅkhātena paccayapariggahaṇena samudayasaccassa vavatthānaṃ, udayabbayānupassanena ca khaṇato udayabbayadassanena dukkhasaccassa vavatthānaṃ kataṃ, paccayato udayadassanena samudayasaccassa vavatthānaṃ, paccayato vayadassanena nirodhasaccassa vavatthānaṃ, yañcassa udayabbayadassanaṃ, maggovāyaṃ lokikoti tatra sammohavighātato imissañca maggāmaggañāṇadassanavisuddhiyaṃ vipassato sammā maggassa avadhāraṇena maggasaccassa vavatthānaṃ kataṃ. Evaṃ lokiyena tāva ñāṇena catunnaṃ saccānaṃ vavatthānaṃ kataṃ hotīti.
ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Udayabbayañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੬. ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 6. Udayabbayañāṇaniddeso