| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၆. ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသော
6. Udayabbayañāṇaniddeso
၄၉. ကထံ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပရိဏာမာနုပသ္သနေ ပညာ ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနေ ဉာဏံ? ဇာတံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, တသ္သ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဥဒယော, ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ဝယော, အနုပသ္သနာ ဉာဏံ။ ဇာတာ ဝေဒနာ။ပေ.။ ဇာတာ သညာ။ ဇာတာ သင္ခာရာ။ ဇာတံ ဝိညာဏံ။ ဇာတံ စက္ခု။ပေ.။ ဇာတော ဘဝော ပစ္စုပ္ပန္နော, တသ္သ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဥဒယော, ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ဝယော, အနုပသ္သနာ ဉာဏံ။
49. Kathaṃ paccuppannānaṃ dhammānaṃ vipariṇāmānupassane paññā udayabbayānupassane ñāṇaṃ? Jātaṃ rūpaṃ paccuppannaṃ, tassa nibbattilakkhaṇaṃ udayo, vipariṇāmalakkhaṇaṃ vayo, anupassanā ñāṇaṃ. Jātā vedanā…pe… jātā saññā… jātā saṅkhārā… jātaṃ viññāṇaṃ… jātaṃ cakkhu…pe… jāto bhavo paccuppanno, tassa nibbattilakkhaṇaṃ udayo, vipariṇāmalakkhaṇaṃ vayo, anupassanā ñāṇaṃ.
၅၀. ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စဝီသတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စဝီသတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ ; ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ပညာသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
50. Pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, udayabbayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati? Pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passati ; udayabbayaṃ passanto paññāsa lakkhaṇāni passati.
ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ သညာက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ သင္ခာရက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ကတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ; ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဒသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ သညာက္ခန္ဓသ္သ။ သင္ခာရက္ခန္ဓသ္သ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ; ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဒသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, udayabbayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati? Vedanākkhandhassa…pe… saññākkhandhassa…pe… saṅkhārakkhandhassa…pe… viññāṇakkhandhassa udayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati, udayabbayaṃ passanto kati lakkhaṇāni passati? Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passati; udayabbayaṃ passanto dasa lakkhaṇāni passati. Vedanākkhandhassa…pe… saññākkhandhassa… saṅkhārakkhandhassa… viññāṇakkhandhassa udayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto pañca lakkhaṇāni passati; udayabbayaṃ passanto dasa lakkhaṇāni passati.
ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ အာဟာရသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjāsamudayā rūpasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā rūpasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Kammasamudayā rūpasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Āhārasamudayā rūpasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati.
ဝယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ အာဟာရနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ရူပက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ဒသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Vayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjānirodhā rūpanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Taṇhānirodhā rūpanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Kammanirodhā rūpanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Āhāranirodhā rūpanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati . Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Rūpakkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Udayabbayaṃ passanto imāni dasa lakkhaṇāni passati.
ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ဖသ္သသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Vedanākkhandhassa udayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjāsamudayā vedanāsamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā vedanāsamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Kammasamudayā vedanāsamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Phassasamudayā vedanāsamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Vedanākkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati.
ဝယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ဖသ္သနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ဒသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Vayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjānirodhā vedanānirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Taṇhānirodhā vedanānirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Kammanirodhā vedanānirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Phassanirodhā vedanānirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Vedanākkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Udayabbayaṃ passanto imāni dasa lakkhaṇāni passati.
သညာက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ သင္ခာရက္ခန္ဓသ္သ။ပေ.။ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယောတိပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ နာမရူပသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယောတိ – ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သတိ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Saññākkhandhassa…pe… saṅkhārakkhandhassa…pe… viññāṇakkhandhassa udayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjāsamudayā viññāṇasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena viññāṇakkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā viññāṇasamudayotipaccayasamudayaṭṭhena viññāṇakkhandhassa udayaṃ passati. Kammasamudayā viññāṇasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena viññāṇakkhandhassa udayaṃ passati. Nāmarūpasamudayā viññāṇasamudayoti – paccayasamudayaṭṭhena viññāṇakkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi viññāṇakkhandhassa udayaṃ passati. Viññāṇakkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati.
ဝယံ ပသ္သန္တော ကတမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ? အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ တဏ္ဟာနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ကမ္မနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ နာမရူပနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓောတိ – ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေန ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ပသ္သန္တောပိ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သတိ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ဝယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။ ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ဒသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။
Vayaṃ passanto katamāni pañca lakkhaṇāni passati? Avijjānirodhā viññāṇanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena viññāṇakkhandhassa vayaṃ passati. Taṇhānirodhā viññāṇanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena viññāṇakkhandhassa vayaṃ passati. Kammanirodhā viññāṇanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena viññāṇakkhandhassa vayaṃ passati. Nāmarūpanirodhā viññāṇanirodhoti – paccayanirodhaṭṭhena viññāṇakkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi viññāṇakkhandhassa vayaṃ passati. Viññāṇakkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Udayabbayaṃ passanto imāni dasa lakkhaṇāni passati.
ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စဝီသတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဝယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပဉ္စဝီသတိ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ, ဥဒယဗ္ဗယံ ပသ္သန္တော ဣမာနိ ပညာသ လက္ခဏာနိ ပသ္သတိ။ တံ ဉာတဋ္ဌေန ဉာဏံ, ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပရိဏာမာနုပသ္သနေ ပညာ ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနေ ဉာဏံ’’။ ရူပက္ခန္ဓော 1 အာဟာရသမုဒယော ။ ဝေဒနာ, သညာ, သင္ခာရာ – တယော 2 ခန္ဓာ ဖသ္သသမုဒယာ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော နာမရူပသမုဒယော။
Pañcannaṃ khandhānaṃ udayaṃ passanto imāni pañcavīsati lakkhaṇāni passati, vayaṃ passanto imāni pañcavīsati lakkhaṇāni passati, udayabbayaṃ passanto imāni paññāsa lakkhaṇāni passati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘paccuppannānaṃ dhammānaṃ vipariṇāmānupassane paññā udayabbayānupassane ñāṇaṃ’’. Rūpakkhandho 3 āhārasamudayo . Vedanā, saññā, saṅkhārā – tayo 4 khandhā phassasamudayā. Viññāṇakkhandho nāmarūpasamudayo.
ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသော ဆဋ္ဌော။
Udayabbayañāṇaniddeso chaṭṭho.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၆. ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 6. Udayabbayañāṇaniddesavaṇṇanā
