| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi |
೧೩. ಉದಯಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ
13. Udayamāṇavapucchāniddeso
೭೪.
74.
ಝಾಯಿಂ ವಿರಜಮಾಸೀನಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಉದಯೋ]
Jhāyiṃvirajamāsīnaṃ, [iccāyasmā udayo]
ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಅನಾಸವಂ।
Katakiccaṃ anāsavaṃ;
ಪಾರಗುಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ, ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Pāraguṃ sabbadhammānaṃ, atthi pañhena āgamaṃ;
ಝಾಯಿಂ ವಿರಜಮಾಸೀನನ್ತಿ। ಝಾಯಿನ್ತಿ ಝಾಯೀ ಭಗವಾ। ಪಠಮೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ದುತಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ತತಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಚತುತ್ಥೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸವಿತಕ್ಕಸವಿಚಾರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಮತ್ತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅವಿತಕ್ಕಅವಿಚಾರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸಪ್ಪೀತಿಕೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸಾತಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಸುಞ್ಞತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅನಿಮಿತ್ತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಲೋಕಿಯೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ, ಲೋಕುತ್ತರೇನಪಿ ಝಾನೇನ ಝಾಯೀ ಝಾನರತೋ ಏಕತ್ತಮನುಯುತ್ತೋ ಸದತ್ಥಗರುಕೋತಿ – ಝಾಯಿಂ। ವಿರಜನ್ತಿ ರಾಗೋ ರಜೋ, ದೋಸೋ ರಜೋ, ಮೋಹೋ ರಜೋ, ಕೋಧೋ ರಜೋ, ಉಪನಾಹೋ ರಜೋ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ರಜಾ। ತೇ ರಜಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಅರಜೋ ವಿರಜೋ ನಿರಜೋ ರಜಾಪಗತೋ ರಜವಿಪ್ಪಹೀನೋ ರಜವಿಪ್ಪಯುತ್ತೋ ಸಬ್ಬರಜವೀತಿವತ್ತೋ।
Jhāyiṃ virajamāsīnanti. Jhāyinti jhāyī bhagavā. Paṭhamenapi jhānena jhāyī, dutiyenapi jhānena jhāyī, tatiyenapi jhānena jhāyī, catutthenapi jhānena jhāyī, savitakkasavicārenapi jhānena jhāyī, avitakkavicāramattenapi jhānena jhāyī, avitakkaavicārenapi jhānena jhāyī, sappītikenapi jhānena jhāyī, nippītikenapi jhānena jhāyī, sātasahagatenapi jhānena jhāyī, upekkhāsahagatenapi jhānena jhāyī, suññatenapi jhānena jhāyī, animittenapi jhānena jhāyī, appaṇihitenapi jhānena jhāyī, lokiyenapi jhānena jhāyī, lokuttarenapi jhānena jhāyī jhānarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti – jhāyiṃ. Virajanti rāgo rajo, doso rajo, moho rajo, kodho rajo, upanāho rajo…pe… sabbākusalābhisaṅkhārā rajā. Te rajā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā buddho arajo virajo nirajo rajāpagato rajavippahīno rajavippayutto sabbarajavītivatto.
ರಾಗೋ ರಜೋ ನ ಚ ಪನ ರೇಣು ವುಚ್ಚತಿ,
Rāgo rajo na ca pana reṇu vuccati,
ರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ರಜೋತಿ।
Rāgassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
ಏತಂ ರಜಂ ವಿಪ್ಪಜಹಿತ್ವಾ 3 ಚಕ್ಖುಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಜಿನೋ ವಿಗತರಜೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā 4 cakkhumā, tasmā jino vigatarajoti vuccati.
ದೋಸೋ ರಜೋ ನ ಚ ಪನ ರೇಣು ವುಚ್ಚತಿ, ದೋಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ರಜೋತಿ।
Doso rajo na ca pana reṇu vuccati, dosassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
ಏತಂ ರಜಂ ವಿಪ್ಪಜಹಿತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಜಿನೋ ವಿಗತರಜೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā cakkhumā, tasmā jino vigatarajoti vuccati.
ಮೋಹೋ ರಜೋ ನ ಚ ಪನ ರೇಣು ವುಚ್ಚತಿ, ಮೋಹಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ರಜೋತಿ।
Moho rajo na ca pana reṇu vuccati, mohassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
ಏತಂ ರಜಂ ವಿಪ್ಪಜಹಿತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಜಿನೋ ವಿಗತರಜೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ॥ –
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā cakkhumā, tasmā jino vigatarajoti vuccatīti. –
ವಿರಜಂ …ಪೇ॰…।
Virajaṃ …pe….
ಆಸೀನನ್ತಿ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವಾ ಪಾಸಾಣಕೇ ಚೇತಿಯೇತಿ – ಆಸೀನೋ।
Āsīnanti nisinno bhagavā pāsāṇake cetiyeti – āsīno.
ಸಾವಕಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ, ತೇವಿಜ್ಜಾ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನೋತಿ॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyinoti.
ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಆಸೀನೋ। ಅಥ ವಾ, ಭಗವಾ ಸಬ್ಬೋಸ್ಸುಕ್ಕಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಆಸೀನೋ ವುತ್ಥವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ…ಪೇ॰… ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಆಸೀನೋತಿ – ಝಾಯಿಂ ವಿರಜಮಾಸೀನಂ ।
Evampi bhagavā āsīno. Atha vā, bhagavā sabbossukkapaṭippassaddhattā āsīno vutthavāso ciṇṇacaraṇo…pe… jātimaraṇasaṃsāro natthi tassa punabbhavoti. Evampi bhagavā āsīnoti – jhāyiṃ virajamāsīnaṃ .
ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಉದಯೋತಿ। ಇಚ್ಚಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಆಯಸ್ಮಾತಿ ಪಿಯವಚನಂ…ಪೇ॰… ಉದಯೋತಿ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಾಮಂ…ಪೇ॰… ಅಭಿಲಾಪೋತಿ – ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಉದಯೋ।
Iccāyasmā udayoti. Iccāti padasandhi…pe… āyasmāti piyavacanaṃ…pe… udayoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ…pe… abhilāpoti – iccāyasmā udayo.
ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಅನಾಸವನ್ತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚಂ ಕರಣೀಯಾಕರಣೀಯಂ ಪಹೀನಂ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಂ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಂ ಅನಭಾವಂಕತಂ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಂ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಕತಕಿಚ್ಚೋ।
Katakiccaṃ anāsavanti buddhassa bhagavato kiccākiccaṃ karaṇīyākaraṇīyaṃ pahīnaṃ ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ. Tasmā buddho katakicco.
ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚಪ್ಪಹೀನಸ್ಸ, ಪರಿಳಾಹೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ॥
Kiccākiccappahīnassa, pariḷāho na vijjatīti.
ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಅನಾಸವನ್ತಿ। ಆಸವಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ – ಕಾಮಾಸವೋ, ಭವಾಸವೋ, ದಿಟ್ಠಾಸವೋ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವೋ। ತೇ ಆಸವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಅನಾಸವೋತಿ – ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಅನಾಸವಂ।
Katakiccaṃ anāsavanti. Āsavāti cattāro āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo. Te āsavā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā buddho anāsavoti – katakiccaṃ anāsavaṃ.
ಪಾರಗುಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಪರಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಪಹಾನಪಾರಗೂ ಭಾವನಾಪಾರಗೂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಾರಗೂ ಸಮಾಪತ್ತಿಪಾರಗೂ। ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ, ಪರಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಾನಂ, ಪಹಾನಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ, ಭಾವನಾಪಾರಗೂ ಚತುನ್ನಂ ಮಗ್ಗಾನಂ, ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಾರಗೂ ನಿರೋಧಸ್ಸ, ಸಮಾಪತ್ತಿಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಸ್ಮಿಂ ಸೀಲಸ್ಮಿಂ; ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಂ; ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ; ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಾಯ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ। ಸೋ ಪಾರಗತೋ ಪಾರಪ್ಪತ್ತೋ ಅನ್ತಗತೋ ಅನ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ಕೋಟಿಗತೋ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಿಯನ್ತಗತೋ ಪರಿಯನ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ವೋಸಾನಗತೋ ವೋಸಾನಪ್ಪತ್ತೋ ತಾಣಗತೋ ತಾಣಪ್ಪತ್ತೋ ಲೇಣಗತೋ ಲೇಣಪ್ಪತ್ತೋ ಸರಣಗತೋ ಸರಣಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಗತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ಅಚ್ಚುತಗತೋ ಅಚ್ಚುತಪ್ಪತ್ತೋ ಅಮತಗತೋ ಅಮತಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಬ್ಬಾನಗತೋ ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ। ಸೋ ವುತ್ತವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ…ಪೇ॰… ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ – ಪಾರಗುಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ।
Pāraguṃ sabbadhammānanti bhagavā sabbadhammānaṃ abhiññāpāragū pariññāpāragū pahānapāragū bhāvanāpāragū sacchikiriyāpāragū samāpattipāragū. Abhiññāpāragū sabbadhammānaṃ, pariññāpāragū sabbadukkhānaṃ, pahānapāragū sabbakilesānaṃ, bhāvanāpāragū catunnaṃ maggānaṃ, sacchikiriyāpāragū nirodhassa, samāpattipāragū sabbasamāpattīnaṃ. So vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ; vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ; vasippatto pāramippatto ariyāya paññāya; vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyā. So pāragato pārappatto antagato antappatto koṭigato koṭippatto pariyantagato pariyantappatto vosānagato vosānappatto tāṇagato tāṇappatto leṇagato leṇappatto saraṇagato saraṇappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbānagato nibbānappatto. So vuttavāso ciṇṇacaraṇo…pe… jātimaraṇasaṃsāro natthi tassa punabbhavoti – pāraguṃ sabbadhammānaṃ.
ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮನ್ತಿ ಪಞ್ಹೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, ಪಞ್ಹಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಆಗತೋಮ್ಹೀತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ। ಅಥ ವಾ, ಪಞ್ಹತ್ಥಿಕಾನಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮಾನಂ ಪಞ್ಹಂ ಸೋತುಕಾಮಾನಂ ಆಗಮನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ ಪಯಿರುಪಾಸನಂ ಅತ್ಥೀತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ। ಅಥ ವಾ, ಪಞ್ಹಾಗಮೋ ತುಯ್ಹಂ ಅತ್ಥಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಹು ತ್ವಮಸಿ ಅಲಮತ್ತೋ ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಕಥೇತುಂ ವಿಸಜ್ಜೇತುಂ, ವಹಸ್ಸೇತಂ ಭಾರನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Atthi pañhena āgamanti pañhena atthiko āgatomhi, pañhaṃ pucchitukāmo āgatomhi, pañhaṃ sotukāmo āgatomhīti, evampi atthi pañhena āgamaṃ. Atha vā, pañhatthikānaṃ pañhaṃ pucchitukāmānaṃ pañhaṃ sotukāmānaṃ āgamanaṃ abhikkamanaṃ upasaṅkamanaṃ payirupāsanaṃ atthīti, evampi atthi pañhena āgamaṃ. Atha vā, pañhāgamo tuyhaṃ atthi, tvampi pahu tvamasi alamatto mayā pucchitaṃ kathetuṃ visajjetuṃ, vahassetaṃ bhāranti, evampi atthi pañhena āgamaṃ.
ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಹೀತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅರಹತ್ತವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಅರಹತ್ತವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಹಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಹಿ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರಾಹಿ ವಿಭಜಾಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಹಿ।
Aññāvimokkhaṃ pabrūhīti aññāvimokkho vuccati arahattavimokkho. Arahattavimokkhaṃ pabrūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – aññāvimokkhaṃ pabrūhi.
ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನನ್ತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಭೇದನಂ ಪಭೇದನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Avijjāyapabhedananti avijjāya bhedanaṃ pabhedanaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhaṃ amataṃ nibbānanti – avijjāya pabhedanaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಝಾಯಿಂ ವಿರಜಮಾಸೀನಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಉದಯೋ]
‘‘Jhāyiṃ virajamāsīnaṃ, [iccāyasmā udayo]
ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಅನಾಸವಂ।
Katakiccaṃ anāsavaṃ;
ಪಾರಗುಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ, ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Pāraguṃ sabbadhammānaṃ, atthi pañhena āgamaṃ;
ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಹಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನ’’ನ್ತಿ॥
Aññāvimokkhaṃ pabrūhi, avijjāya pabhedana’’nti.
೭೫.
75.
ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನಂ, [ಉದಯಾತಿ ಭಗವಾ]
Pahānaṃkāmacchandānaṃ, [udayāti bhagavā]
ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯಂ।
Domanassāna cūbhayaṃ;
ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನನ್ತಿ। ಛನ್ದೋತಿ ಯೋ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಕಾಮನನ್ದೀ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಕಾಮಸಿನೇಹೋ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಜ್ಝೋಸಾನಂ ಕಾಮೋಘೋ ಕಾಮಯೋಗೋ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ। ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನನ್ತಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನಂ। ಉದಯಾತಿ ಭಗವಾತಿ। ಉದಯಾತಿ ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಉದಯಾತಿ ಭಗವಾ।
Pahānaṃ kāmacchandānanti. Chandoti yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapipāsā kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ kāmogho kāmayogo kāmupādānaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ. Pahānaṃ kāmacchandānanti kāmacchandānaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – pahānaṃ kāmacchandānaṃ. Udayāti bhagavāti. Udayāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – udayāti bhagavā.
ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯನ್ತಿ। ದೋಮನಸ್ಸಾತಿ ಯಂ ಚೇತಸಿಕಂ ಅಸಾತಂ ಚೇತಸಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಚೇತೋಸಮ್ಫಸ್ಸಜಂ ಅಸಾತಂ ದುಕ್ಖಂ ವೇದಯಿತಂ, ಚೇತೋಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾ ಅಸಾತಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯನ್ತಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ ಚ ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯಂ।
Domanassāna cūbhayanti. Domanassāti yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā. Domanassāna cūbhayanti kāmacchandassa ca domanassassa ca ubhinnaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – domanassāna cūbhayaṃ.
ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನನ್ತಿ। ಥಿನನ್ತಿ ಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಕಲ್ಯತಾ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಓಲೀಯನಾ ಸಲ್ಲೀಯನಾ ಲೀನಾ ಲೀಯನಾ ಲೀಯಿತತ್ತಂ ಥಿನಂ ಥಿಯನಾ 11 ಥಿಯಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಪನೂದನನ್ತಿ ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನಂ।
Thinassa ca panūdananti. Thinanti yā cittassa akalyatā akammaññatā olīyanā sallīyanā līnā līyanā līyitattaṃ thinaṃ thiyanā 12 thiyitattaṃ cittassa. Panūdananti thinassa ca panūdanaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – thinassa ca panūdanaṃ.
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ನಿವಾರಣನ್ತಿ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚನ್ತಿ ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಪಾದಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಹತ್ಥಪಾದಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ…ಪೇ॰… ಅವಜ್ಜೇ ವಜ್ಜಸಞ್ಞಿತಾ, ವಜ್ಜೇ ಅವಜ್ಜಸಞ್ಞಿತಾ। ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತತ್ತಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ। ಅಪಿ ಚ, ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ – ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ। ಕಥಂ ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ? ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ಕಾಯಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ । ‘‘ಕತಂ ಮೇ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ವಚೀಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ, ಅಕತಂ ಮೇ ಮನೋಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ, ಅಕತಾ ಮೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಂ ಮೇ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ, ಅಕತಾ ಮೇ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ, ಅಕತಾ ಮೇ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಮುಸಾವಾದೋ, ಅಕತಾ ಮೇ ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಾ ಮೇ ಪಿಸುಣಾ ವಾಚಾ 13, ಅಕತಾ ಮೇ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಾ ಮೇ ಫರುಸಾ ವಾಚಾ, ಅಕತಾ ಮೇ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ, ಅಕತಾ ಮೇ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಾ ಮೇ ಅಭಿಜ್ಝಾ, ಅಕತಾ ಮೇ ಅನಭಿಜ್ಝಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತೋ ಮೇ ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಅಕತೋ ಮೇ ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಕತಾ ಮೇ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ, ಅಕತಾ ಮೇ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ’’ತಿ , ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ। ಏವಂ ಕತತ್ತಾ ಚ ಅಕತತ್ತಾ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ।
Kukkuccānaṃ nivāraṇanti. Kukkuccanti hatthakukkuccampi kukkuccaṃ, pādakukkuccampi kukkuccaṃ, hatthapādakukkuccampi kukkuccaṃ. Akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitā…pe… avajje vajjasaññitā, vajje avajjasaññitā. Yaṃ evarūpaṃ kukkuccaṃ kukkuccāyanā kukkuccāyitattaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho, idaṃ vuccati kukkuccaṃ. Api ca, dvīhi kāraṇehi uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho – katattā ca akatattā ca. Kathaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho? ‘‘Kataṃ me kāyaduccaritaṃ, akataṃ me kāyasucarita’’nti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . ‘‘Kataṃ me vacīduccaritaṃ, akataṃ me vacīsucarita’’nti…pe… ‘‘kataṃ me manoduccaritaṃ, akataṃ me manosucarita’’nti…pe… ‘‘kato me pāṇātipāto, akatā me pāṇātipātā veramaṇī’’ti…pe… ‘‘kataṃ me adinnādānaṃ, akatā me adinnādānā veramaṇī’’ti…pe… ‘‘kato me kāmesumicchācāro, akatā me kāmesumicchācārā veramaṇī’’ti…pe… ‘‘kato me musāvādo, akatā me musāvādā veramaṇī’’ti…pe… ‘‘katā me pisuṇā vācā 14, akatā me pisuṇāya vācāya veramaṇī’’ti…pe… ‘‘katā me pharusā vācā, akatā me pharusāya vācāya veramaṇī’’ti…pe… ‘‘kato me samphappalāpo, akatā me samphappalāpā veramaṇī’’ti…pe… ‘‘katā me abhijjhā, akatā me anabhijjhā’’ti…pe… ‘‘kato me byāpādo, akato me abyāpādo’’ti…pe… ‘‘katā me micchādiṭṭhi, akatā me sammādiṭṭhī’’ti , uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho. Evaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho.
ಅಥ ವಾ, ‘‘ಸೀಲೇಸುಮ್ಹಿ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ; ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸುಮ್ಹಿ ಅಗುತ್ತದ್ವಾರೋ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಭೋಜನೇ ಅಮತ್ತಞ್ಞುಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ಜಾಗರಿಯಂ ಅನನುಯುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ನ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ… ‘‘ಅಭಾವಿತಾ ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾತಿ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ, ಪಞ್ಚ ಬಲಾನೀತಿ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ… ‘‘ದುಕ್ಖಂ ಮೇ ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ, ಸಮುದಯೋ ಮೇ ಅಪ್ಪಹೀನೋ, ಮಗ್ಗೋ ಮೇ ಅಭಾವಿತೋ, ನಿರೋಧೋ ಮೇ ಅಸಚ್ಛಿಕತೋ’’ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಚೇತಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಮನೋವಿಲೇಖೋ।
Atha vā, ‘‘sīlesumhi aparipūrakārī’’ti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho; ‘‘indriyesumhi aguttadvāro’’ti…pe… ‘‘bhojane amattaññumhī’’ti… ‘‘jāgariyaṃ ananuyuttomhī’’ti… ‘‘na satisampajaññena samannāgatomhī’’ti… ‘‘abhāvitā me cattāro satipaṭṭhānāti, cattāro sammappadhānāti cattāro iddhipādāti, pañcindriyānīti, pañca balānīti, satta bojjhaṅgāti, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti… ‘‘dukkhaṃ me apariññātaṃ, samudayo me appahīno, maggo me abhāvito, nirodho me asacchikato’’ti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho.
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ನಿವಾರಣನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ಆವರಣಂ ನೀವರಣಂ ಪಹಾನಂ ಉಪಸಮಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ನಿವಾರಣಂ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Kukkuccānaṃ nivāraṇanti kukkuccānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ pahānaṃ upasamaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – kukkuccānaṃ nivāraṇaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನಂ, [ಉದಯಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Pahānaṃ kāmacchandānaṃ, [udayāti bhagavā]
ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯಂ।
Domanassāna cūbhayaṃ;
ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನಂ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ನಿವಾರಣ’’ನ್ತಿ॥
Thinassa ca panūdanaṃ, kukkuccānaṃ nivāraṇa’’nti.
೭೬.
76.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧಂ , ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ।
Upekkhāsatisaṃsuddhaṃ, dhammatakkapurejavaṃ;
ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನಂ॥
Aññāvimokkhaṃ pabrūmi, avijjāya pabhedanaṃ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧನ್ತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಯಾ ಚತುತ್ಥೇ ಝಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಉಪೇಕ್ಖನಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಚಿತ್ತಸಮತಾ 15 ಚಿತ್ತಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತಾ ಮಜ್ಝತ್ತತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಸತೀತಿ ಯಾ ಚತುತ್ಥೇ ಝಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಆರಬ್ಭ ಸತಿ ಅನುಸ್ಸತಿ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧನ್ತಿ ಚತುತ್ಥೇ ಝಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಚ ಸತಿ ಚ ಸುದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಾ ಸಂಸುದ್ಧಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಪರಿಯೋದಾತಾ ಅನಙ್ಗಣಾ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸಾ ಮುದುಭೂತಾ ಕಮ್ಮನಿಯಾ ಠಿತಾ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಾತಿ – ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧಂ।
Upekkhāsatisaṃsuddhanti. Upekkhāti yā catutthe jhāne upekkhā upekkhanā ajjhupekkhanā cittasamatā 16 cittappassaddhatā majjhattatā cittassa. Satīti yā catutthe jhāne upekkhaṃ ārabbha sati anussati…pe… sammāsati. Upekkhāsatisaṃsuddhanti catutthe jhāne upekkhā ca sati ca suddhā honti visuddhā saṃsuddhā parisuddhā pariyodātā anaṅgaṇā vigatūpakkilesā mudubhūtā kammaniyā ṭhitā āneñjappattāti – upekkhāsatisaṃsuddhaṃ.
ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವನ್ತಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ಆದಿತೋ ಹೋತಿ, ಪುರತೋ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ। ಅಥ ವಾ, ಧಮ್ಮತಕ್ಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಸಾ ಆದಿತೋ ಹೋತಿ, ಪುರತೋ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ , ಏವಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ। ಅಥ ವಾ, ಧಮ್ಮತಕ್ಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಚತುನ್ನಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗವಿಪಸ್ಸನಾ। ಸಾ ಆದಿತೋ ಹೋತಿ, ಪುರತೋ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ।
Dhammatakkapurejavanti dhammatakko vuccati sammāsaṅkappo. So ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti, evampi dhammatakkapurejavaṃ. Atha vā, dhammatakko vuccati sammādiṭṭhi. Sā ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti , evampi dhammatakkapurejavaṃ. Atha vā, dhammatakko vuccati catunnaṃ maggānaṃ pubbabhāgavipassanā. Sā ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti – evampi dhammatakkapurejavaṃ.
ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮೀತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅರಹತ್ತವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಅರಹತ್ತವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಮಿ ದೇಸೇಮಿ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ ಪಟ್ಠಪೇಮಿ ವಿವರಾಮಿ ವಿಭಜಾಮಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಮಿ ಪಕಾಸೇಮೀತಿ – ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮಿ।
Aññāvimokkhaṃ pabrūmīti aññāvimokkho vuccati arahattavimokkho. Arahattavimokkhaṃ pabrūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – aññāvimokkhaṃ pabrūmi.
ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನನ್ತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ದುಕ್ಖೇ ಅಞ್ಞಾಣಂ…ಪೇ॰… ಅವಿಜ್ಜಾ ಮೋಹೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಪಭೇದನನ್ತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ – ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನಂ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Avijjāya pabhedananti. Avijjāti dukkhe aññāṇaṃ…pe… avijjā moho akusalamūlaṃ. Pabhedananti avijjāya pabhedanaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – avijjāya pabhedanaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ।
‘‘Upekkhāsatisaṃsuddhaṃ, dhammatakkapurejavaṃ;
ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನ’’ನ್ತಿ॥
Aññāvimokkhaṃ pabrūmi, avijjāya pabhedana’’nti.
೭೭.
77.
ಕಿಂಸು ಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ, ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಂ।
Kiṃsu saṃyojano loko, kiṃsu tassa vicāraṇaṃ;
ಕಿಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥
Kissassa vippahānena, nibbānaṃ iti vuccati.
ಕಿಂಸು ಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋತಿ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಂಯೋಜನಂ ಲಗ್ಗನಂ ಬನ್ಧನಂ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ। ಕೇನ ಲೋಕೋ ಯುತ್ತೋ ಪಯುತ್ತೋ ಆಯುತ್ತೋ ಸಮಾಯುತ್ತೋ ಲಗ್ಗೋ ಲಗ್ಗಿತೋ ಪಲಿಬುದ್ಧೋತಿ – ಕಿಂಸು ಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ।
Kiṃsusaṃyojano lokoti lokassa saṃyojanaṃ lagganaṃ bandhanaṃ upakkileso. Kena loko yutto payutto āyutto samāyutto laggo laggito palibuddhoti – kiṃsu saṃyojano loko.
ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ವಿಚಾರಣನ್ತಿ ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ಚಾರಣಂ ವಿಚಾರಣಂ ಪಟಿವಿಚಾರಣಂ। ಕೇನ ಲೋಕೋ ಚರತಿ ವಿಚರತಿ ಪಟಿವಿಚರತೀತಿ – ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಂ। ಕಿಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಕಿಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ವೂಪಸಮೇನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ಕಥೀಯತಿ ಭಣೀಯತಿ ದೀಪೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ – ಕಿಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Kiṃsu tassa vicāraṇanti kiṃsu tassa cāraṇaṃ vicāraṇaṃ paṭivicāraṇaṃ. Kena loko carati vicarati paṭivicaratīti – kiṃsu tassa vicāraṇaṃ. Kissassa vippahānena nibbānaṃ iti vuccatīti kissassa vippahānena vūpasamena paṭinissaggena paṭippassaddhiyā nibbānaṃ iti vuccati pavuccati kathīyati bhaṇīyati dīpīyati voharīyatīti – kissassa vippahānena nibbānaṃ iti vuccati. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಕಿಂಸು ಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ, ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಂ।
‘‘Kiṃsu saṃyojano loko, kiṃsu tassa vicāraṇaṃ;
ಕಿಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥
Kissassa vippahānena, nibbānaṃ iti vuccatī’’ti.
೭೮.
78.
ನನ್ದಿಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ, ವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಾ।
Nandisaṃyojanoloko, vitakkassa vicāraṇā;
ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥
Taṇhāya vippahānena, nibbānaṃ iti vuccati.
ನನ್ದಿಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋತಿ ನನ್ದೀ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ನನ್ದೀ। ಯಾ ನನ್ದೀ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಂಯೋಜನಂ ಲಗ್ಗನಂ ಬನ್ಧನಂ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ಇಮಾಯ ನನ್ದಿಯಾ ಲೋಕೋ ಯುತ್ತೋ ಪಯುತ್ತೋ ಆಯುತ್ತೋ ಸಮಾಯುತ್ತೋ ಲಗ್ಗೋ ಲಗ್ಗಿತೋ ಪಲಿಬುದ್ಧೋತಿ – ನನ್ದಿಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ।
Nandisaṃyojano lokoti nandī vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ, ayaṃ vuccati nandī. Yā nandī lokassa saṃyojanaṃ lagganaṃ bandhanaṃ upakkileso, imāya nandiyā loko yutto payutto āyutto samāyutto laggo laggito palibuddhoti – nandisaṃyojano loko.
ವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಾತಿ। ವಿತಕ್ಕಾತಿ ನವ ವಿತಕ್ಕಾ – ಕಾಮವಿತಕ್ಕೋ, ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕೋ, ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕೋ, ಞಾತಿವಿತಕ್ಕೋ ಜನಪದವಿತಕ್ಕೋ , ಅಮರಾವಿತಕ್ಕೋ, ಪರಾನುದಯತಾಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ, ಅನವಞ್ಞತ್ತಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ। ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ನವ ವಿತಕ್ಕಾ। ಇಮೇ ನವ ವಿತಕ್ಕಾ ಲೋಕಸ್ಸ ಚಾರಣಾ ವಿಚಾರಣಾ ಪಟಿವಿಚಾರಣಾ। ಇಮೇಹಿ ನವಹಿ ವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಲೋಕೋ ಚರತಿ ವಿಚರತಿ ಪಟಿವಿಚರತೀತಿ – ವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಾ।
Vitakkassa vicāraṇāti. Vitakkāti nava vitakkā – kāmavitakko, byāpādavitakko, vihiṃsāvitakko, ñātivitakko janapadavitakko , amarāvitakko, parānudayatāpaṭisaṃyutto vitakko, lābhasakkārasilokapaṭisaṃyutto vitakko, anavaññattipaṭisaṃyutto vitakko. Ime vuccanti nava vitakkā. Ime nava vitakkā lokassa cāraṇā vicāraṇā paṭivicāraṇā. Imehi navahi vitakkehi loko carati vicarati paṭivicaratīti – vitakkassa vicāraṇā.
ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ। ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾ। ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ವೂಪಸಮೇನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ಕಥೀಯತಿ ಭಣೀಯತಿ ದೀಪೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ – ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Taṇhāya vippahānena nibbānaṃ iti vuccatīti. Taṇhāti rūpataṇhā…pe… dhammataṇhā. Taṇhāya vippahānena nibbānaṃ iti vuccatīti taṇhāya vippahānena vūpasamena paṭinissaggena paṭippassaddhiyā nibbānaṃ iti vuccati pavuccati kathīyati bhaṇīyati dīpīyati voharīyatīti – taṇhāya vippahānena nibbānaṃ iti vuccati. Tenāha bhagavā –
‘‘ನನ್ದಿಸಂಯೋಜನೋ ಲೋಕೋ, ವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಾ।
‘‘Nandisaṃyojano loko, vitakkassa vicāraṇā;
ತಣ್ಹಾಯ ವಿಪ್ಪಹಾನೇನ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥
Taṇhāya vippahānena, nibbānaṃ iti vuccatī’’ti.
೭೯.
79.
ಕಥಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ।
Kathaṃ satassa carato, viññāṇaṃ uparujjhati;
ಭಗವನ್ತಂ ಪುಟ್ಠುಮಾಗಮಾ, ತಂ ಸುಣೋಮ ವಚೋ ತವ॥
Bhagavantaṃ puṭṭhumāgamā, taṃ suṇoma vaco tava.
ಕಥಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋತಿ ಕಥಂ ಸತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಚರತೋ ವಿಹರತೋ ಇರಿಯತೋ ವತ್ತಯತೋ ಪಾಲಯತೋ ಯಪಯತೋ ಯಾಪಯತೋತಿ – ಕಥಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ।
Kathaṃ satassa caratoti kathaṃ satassa sampajānassa carato viharato iriyato vattayato pālayato yapayato yāpayatoti – kathaṃ satassa carato.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಅತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ – ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ।
Viññāṇaṃuparujjhatīti viññāṇaṃ nirujjhati vūpasammati atthaṃ gacchati paṭippassambhatīti – viññāṇaṃ uparujjhati.
ಭಗವನ್ತಂ ಪುಟ್ಠುಮಾಗಮಾತಿ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಟ್ಠುಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಯಾಚಿತುಂ ಅಜ್ಝೇಸಿತುಂ ಪಸಾದೇತುಂ ಆಗಮ್ಹಾ ಆಗತಮ್ಹಾ ಉಪಾಗತಮ್ಹಾ ಸಮ್ಪತ್ತಮ್ಹಾ, ‘‘ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗತಮ್ಹಾ’’ತಿ – ಭಗವನ್ತಂ ಪುಟ್ಠುಮಾಗಮಾ।
Bhagavantaṃ puṭṭhumāgamāti buddhaṃ bhagavantaṃ puṭṭhuṃ pucchituṃ yācituṃ ajjhesituṃ pasādetuṃ āgamhā āgatamhā upāgatamhā sampattamhā, ‘‘tayā saddhiṃ samāgatamhā’’ti – bhagavantaṃ puṭṭhumāgamā.
ತಂ ಸುಣೋಮ ವಚೋ ತವಾತಿ। ತನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಬ್ಯಪ್ಪಥಂ ದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ ಸುಣೋಮ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಮ ಧಾರೇಮ ಉಪಧಾರೇಮ ಉಪಲಕ್ಖೇಮಾತಿ – ತಂ ಸುಣೋಮ ವಚೋ ತವ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Taṃ suṇoma vaco tavāti. Tanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ suṇoma uggaṇhāma dhārema upadhārema upalakkhemāti – taṃ suṇoma vaco tava. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಕಥಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ।
‘‘Kathaṃ satassa carato, viññāṇaṃ uparujjhati;
ಭಗವನ್ತಂ ಪುಟ್ಠುಮಾಗಮಾ, ತಂ ಸುಣೋಮ ವಚೋ ತವಾ’’ತಿ॥
Bhagavantaṃ puṭṭhumāgamā, taṃ suṇoma vaco tavā’’ti.
೮೦.
80.
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತೋ।
Ajjhattañca bahiddhā ca, vedanaṃ nābhinandato;
ಏವಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ॥
Evaṃ satassa carato, viññāṇaṃ uparujjhati.
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತೋತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ 17, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ; ಬಹಿದ್ಧಾ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ; ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ 18 ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ; ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮುದಯವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ; ಬಹಿದ್ಧಾ ವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮುದಯವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮುದಯವಯಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮೇಹಿ ದ್ವಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ।
Ajjhattañca bahiddhā ca vedanaṃ nābhinandatoti ajjhattaṃ vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti 19, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; bahiddhā vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; ajjhattabahiddhā vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Ajjhattaṃ samudayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī 20 viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; ajjhattaṃ vayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… ajjhattaṃ samudayavayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… bahiddhā samudayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; bahiddhā vayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… bahiddhā samudayavayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… ajjhattabahiddhā samudayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… ajjhattabahiddhā vayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… ajjhattabahiddhā samudayavayadhammānupassī vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Imehi dvādasahi ākārehi vedanāsu vedanānupassī viharanto…pe… anabhāvaṃ gameti.
ಅಥ ವಾ, ವೇದನಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ವೇದನಂ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ ಸಲ್ಲತೋ ಅಘತೋ ಆಬಾಧತೋ…ಪೇ॰… ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮೇಹಿ ಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ 21 ಆಕಾರೇಹಿ ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ನಾಭಿವದತಿ ನ ಅಜ್ಝೋಸೇತಿ, ಅಭಿನನ್ದನಂ ಅಭಿವದನಂ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗಾಹಂ ಪರಾಮಾಸಂ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತೀತಿ – ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತೋ।
Atha vā, vedanaṃ aniccato passanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Vedanaṃ dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato…pe… nissaraṇato passanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Imehi cattālīsāya 22 ākārehi vedanāsu vedanānupassī viharanto vedanaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhoseti, abhinandanaṃ abhivadanaṃ ajjhosānaṃ gāhaṃ parāmāsaṃ abhinivesaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – ajjhattañca bahiddhā ca vedanaṃ nābhinandato.
ಏವಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋತಿ ಏವಂ ಸತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಚರತೋ ವಿಹರತೋ ಇರಿಯತೋ ವತ್ತಯತೋ ಪಾಲಯತೋ ಯಪಯತೋ ಯಾಪಯತೋತಿ – ಏವಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ।
Evaṃsatassa caratoti evaṃ satassa sampajānassa carato viharato iriyato vattayato pālayato yapayato yāpayatoti – evaṃ satassa carato.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀತಿ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಅತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ – ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Viññāṇaṃ uparujjhatīti puññābhisaṅkhārasahagataṃ viññāṇaṃ apuññābhisaṅkhārasahagataṃ viññāṇaṃ āneñjābhisaṅkhārasahagataṃ viññāṇaṃ nirujjhati vūpasammati atthaṃ gacchati paṭippassambhatīti – viññāṇaṃ uparujjhatī. Tenāha bhagavā –
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತೋ।
‘‘Ajjhattañca bahiddhā ca, vedanaṃ nābhinandato;
ಏವಂ ಸತಸ್ಸ ಚರತೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ॥
Evaṃ satassa carato, viññāṇaṃ uparujjhatī’’ti.
ಸಹ ಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ಥಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀತಿ।
Saha gāthāpariyosānā…pe… satthā me, bhante bhagavā, sāvakohamasmīti.
ಉದಯಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ತೇರಸಮೋ।
Udayamāṇavapucchāniddeso terasamo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ೧೩. ಉದಯಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 13. Udayamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
