| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථා • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
13. උදයසුත්‌තවණ්‌ණනා
13. Udayasuttavaṇṇanā
1112-3. ඣායින්‌ති උදයසුත්‌තං. තත්‌ථ අඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛන්‌ති පඤ්‌ඤානුභාවනිජ්‌ඣාතං විමොක්‌ඛං පුච්‌ඡති. අථ භගවා යස්‌මා උදයො චතුත්‌ථජ්‌ඣානලාභී, තස්‌මාස්‌ස පටිලද්‌ධජ්‌ඣානවසෙන නානප්‌පකාරතො අඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං දස්‌සෙන්‌තො ගාථාද්‌වයමාහ. තත්‌ථ පහානං කාමච්‌ඡන්‌දානන්‌ති යමිදං පඨමජ්‌ඣානං නිබ්‌බත්‌තෙන්‌තස්‌ස කාමච්‌ඡන්‌දප්‌පහානං, තම්‌පි අඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං පබ්‍රූමි. එවං සබ්‌බපදානි යොජෙතබ්‌බානි.
1112-3.Jhāyinti udayasuttaṃ. Tattha aññāvimokkhanti paññānubhāvanijjhātaṃ vimokkhaṃ pucchati. Atha bhagavā yasmā udayo catutthajjhānalābhī, tasmāssa paṭiladdhajjhānavasena nānappakārato aññāvimokkhaṃ dassento gāthādvayamāha. Tattha pahānaṃ kāmacchandānanti yamidaṃ paṭhamajjhānaṃ nibbattentassa kāmacchandappahānaṃ, tampi aññāvimokkhaṃ pabrūmi. Evaṃ sabbapadāni yojetabbāni.
1114. උපෙක්‌ඛාසතිසංසුද්‌ධන්‌ති චතුත්‌ථජ්‌ඣානඋපෙක්‌ඛාසතීහි සංසුද්‌ධං. ධම්‌මතක්‌කපුරෙජවන්‌ති ඉමිනා තස්‌මිං චතුත්‌ථජ්‌ඣානවිමොක්‌ඛෙ ඨත්‌වා ඣානඞ්‌ගානි විපස්‌සිත්‌වා අධිගතං අරහත්‌තවිමොක්‌ඛං වදති. අරහත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස හි මග්‌ගසම්‌පයුත්‌තසම්‌මාසඞ්‌කප්‌පාදිභෙදො ධම්‌මතක්‌කො පුරෙජවො හොති. තෙනාහ – ‘‘ධම්‌මතක්‌කපුරෙජව’’න්‌ති. අවිජ්‌ජාය පභෙදනන්‌ති එතමෙව ච අඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං අවිජ්‌ජාපභෙදනසඞ්‌ඛාතං නිබ්‌බානං නිස්‌සාය ජාතත්‌තා කාරණොපචාරෙන ‘‘අවිජ්‌ජාය පභෙදන’’න්‌ති පබ්‍රූමීති.
1114.Upekkhāsatisaṃsuddhanti catutthajjhānaupekkhāsatīhi saṃsuddhaṃ. Dhammatakkapurejavanti iminā tasmiṃ catutthajjhānavimokkhe ṭhatvā jhānaṅgāni vipassitvā adhigataṃ arahattavimokkhaṃ vadati. Arahattavimokkhassa hi maggasampayuttasammāsaṅkappādibhedo dhammatakko purejavo hoti. Tenāha – ‘‘dhammatakkapurejava’’nti. Avijjāya pabhedananti etameva ca aññāvimokkhaṃ avijjāpabhedanasaṅkhātaṃ nibbānaṃ nissāya jātattā kāraṇopacārena ‘‘avijjāya pabhedana’’nti pabrūmīti.
1115-6. එවං අවිජ්‌ජාපභෙදනවචනෙන වුත්‌තං නිබ්‌බානං සුත්‌වා ‘‘තං කිස්‌ස විප්‌පහානෙන වුච්‌චතී’’ති පුච්‌ඡන්‌තො ‘‘කිංසු සංයොජනො’’ති ගාථමාහ. තත්‌ථ කිංසු සංයොජනොති කිං සංයොජනො. විචාරණන්‌ති විචරණකාරණං. කිස්‌සස්‌ස විප්‌පහානෙනාති කිං නාමකස්‌ස අස්‌ස ධම්‌මස්‌ස විප්‌පහානෙන. අථස්‌ස භගවා තමත්‌ථං බ්‍යාකරොන්‌තො ‘‘නන්‌දිසංයොජනො’’ති ගාථමාහ. තත්‌ථ විතක්‌කස්‌සාති කාමවිතක්‌කාදිකො විතක්‌කො අස්‌ස.
1115-6. Evaṃ avijjāpabhedanavacanena vuttaṃ nibbānaṃ sutvā ‘‘taṃ kissa vippahānena vuccatī’’ti pucchanto ‘‘kiṃsu saṃyojano’’ti gāthamāha. Tattha kiṃsu saṃyojanoti kiṃ saṃyojano. Vicāraṇanti vicaraṇakāraṇaṃ. Kissassa vippahānenāti kiṃ nāmakassa assa dhammassa vippahānena. Athassa bhagavā tamatthaṃ byākaronto ‘‘nandisaṃyojano’’ti gāthamāha. Tattha vitakkassāti kāmavitakkādiko vitakko assa.
1117-8. ඉදානි තස්‌ස නිබ්‌බානස්‌ස මග්‌ගං පුච්‌ඡන්‌තො ‘‘කථං සතස්‌සා’’ති ගාථමාහ. තත්‌ථ විඤ්‌ඤාණන්‌ති අභිසඞ්‌ඛාරවිඤ්‌ඤාණං. අථස්‌ස මග්‌ගං කථෙන්‌තො භගවා ‘‘අජ්‌ඣත්‌තඤ්‌චා’’ති ගාථමාහ. තත්‌ථ එවං සතස්‌සාති එවං සතස්‌ස සම්‌පජානස්‌ස. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ පාකටමෙව.
1117-8. Idāni tassa nibbānassa maggaṃ pucchanto ‘‘kathaṃ satassā’’ti gāthamāha. Tattha viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Athassa maggaṃ kathento bhagavā ‘‘ajjhattañcā’’ti gāthamāha. Tattha evaṃ satassāti evaṃ satassa sampajānassa. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
එවං භගවා ඉමම්‌පි සුත්‌තං අරහත්‌තනිකූටෙනෙව දෙසෙසි. දෙසනාපරියොසානෙ ච පුබ්‌බසදිසො එව ධම්‌මාභිසමයො අහොසීති.
Evaṃ bhagavā imampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca pubbasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
පරමත්‌ථජොතිකාය ඛුද්‌දක-අට්‌ඨකථාය
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථාය උදයසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Suttanipāta-aṭṭhakathāya udayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / සුත්‌තනිපාතපාළි • Suttanipātapāḷi / 13. උදයමාණවපුච්‌ඡා • 13. Udayamāṇavapucchā
