| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. उदायिसुत्तं
10. Udāyisuttaṃ
२११. एकं समयं भगवा सुम्भेसु विहरति सेतकं नाम सुम्भानं निगमो। अथ खो आयस्मा उदायी येन भगवा तेनुपसङ्कमि…पे॰… एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा उदायी भगवन्तं एतदवोच –
211. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sumbhesu viharati setakaṃ nāma sumbhānaṃ nigamo. Atha kho āyasmā udāyī yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘अच्छरियं, भन्ते, अब्भुतं, भन्ते! याव बहुकतञ्च मे, भन्ते, भगवति पेमञ्च गारवो च हिरी च ओत्तप्पञ्च। अहञ्हि, भन्ते, पुब्बे अगारिकभूतो समानो अबहुकतो अहोसिं धम्मेन 1 अबहुकतो सङ्घेन। सो ख्वाहं भगवति पेमञ्च गारवञ्च हिरिञ्च ओत्तप्पञ्च सम्पस्समानो अगारस्मा अनगारियं पब्बजितो। तस्स मे भगवा धम्मं देसेसि – ‘इति रूपं, इति रूपस्स समुदयो, इति रूपस्स अत्थङ्गमो; इति वेदना…पे॰… इति सञ्ञा… इति सङ्खारा… इति विञ्ञाणं, इति विञ्ञाणस्स समुदयो, इति विञ्ञाणस्स अत्थङ्गमो’ति।
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva bahukatañca me, bhante, bhagavati pemañca gāravo ca hirī ca ottappañca. Ahañhi, bhante, pubbe agārikabhūto samāno abahukato ahosiṃ dhammena 2 abahukato saṅghena. So khvāhaṃ bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. Tassa me bhagavā dhammaṃ desesi – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā…pe… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti.
‘‘सो ख्वाहं, भन्ते, सुञ्ञागारगतो इमेसं पञ्चुपादानक्खन्धानं उक्कुज्जावकुज्जं सम्परिवत्तेन्तो ‘इदं दुक्ख’न्ति यथाभूतं अब्भञ्ञासिं, ‘अयं दुक्खसमुदयो’ति यथाभूतं अब्भञ्ञासिं, ‘अयं दुक्खनिरोधो’ति यथाभूतं अब्भञ्ञासिं, ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति यथाभूतं अब्भञ्ञासिं। धम्मो च मे, भन्ते, अभिसमितो, मग्गो च मे पटिलद्धो; यो मे भावितो बहुलीकतो तथा तथा विहरन्तं तथत्ताय उपनेस्सति यथाहं – ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानिस्सामि।
‘‘So khvāhaṃ, bhante, suññāgāragato imesaṃ pañcupādānakkhandhānaṃ ukkujjāvakujjaṃ samparivattento ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Dhammo ca me, bhante, abhisamito, maggo ca me paṭiladdho; yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantaṃ tathattāya upanessati yathāhaṃ – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānissāmi.
‘‘सतिसम्बोज्झङ्गो मे, भन्ते, पटिलद्धो, यो मे भावितो बहुलीकतो तथा तथा विहरन्तं तथत्ताय उपनेस्सति यथाहं – ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानिस्सामि…पे॰… उपेक्खासम्बोज्झङ्गो मे, भन्ते, पटिलद्धो, यो मे भावितो बहुलीकतो तथा तथा विहरन्तं तथत्ताय उपनेस्सति यथाहं – ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानिस्सामि। अयं खो मे, भन्ते, मग्गो पटिलद्धो, यो मे भावितो बहुलीकतो तथा तथा विहरन्तं तथत्ताय उपनेस्सति यथाहं – ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानिस्सामी’’ति।
‘‘Satisambojjhaṅgo me, bhante, paṭiladdho, yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantaṃ tathattāya upanessati yathāhaṃ – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānissāmi…pe… upekkhāsambojjhaṅgo me, bhante, paṭiladdho, yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantaṃ tathattāya upanessati yathāhaṃ – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānissāmi. Ayaṃ kho me, bhante, maggo paṭiladdho, yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantaṃ tathattāya upanessati yathāhaṃ – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānissāmī’’ti.
‘‘साधु साधु, उदायि! एसो हि ते, उदायि, मग्गो पटिलद्धो, यो ते भावितो बहुलीकतो तथा तथा विहरन्तं तथत्ताय उपनेस्सति यथा त्वं – ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानिस्ससी’’ति। दसमं।
‘‘Sādhu sādhu, udāyi! Eso hi te, udāyi, maggo paṭiladdho, yo te bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantaṃ tathattāya upanessati yathā tvaṃ – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānissasī’’ti. Dasamaṃ.
उदायिवग्गो ततियो।
Udāyivaggo tatiyo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
बोधाय देसना ठाना, अयोनिसो चापरिहानी।
Bodhāya desanā ṭhānā, ayoniso cāparihānī;
खयो निरोधो निब्बेधो, एकधम्मो उदायिनाति॥
Khayo nirodho nibbedho, ekadhammo udāyināti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १०. उदायिसुत्तवण्णना • 10. Udāyisuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. उदायिसुत्तवण्णना • 10. Udāyisuttavaṇṇanā
