Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၉. ဥဒာယီသုတ္တံ
9. Udāyīsuttaṃ
၂၉. အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခော, ဥဒာယိ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ ဥဒာယီ တုဏ္ဟီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခော, ဥဒာယိ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဥဒာယီ တုဏ္ဟီ အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခော, ဥဒာယိ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? တတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဥဒာယီ တုဏ္ဟီ အဟောသိ။
29. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Evaṃ vutte āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Dutiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Tatiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော ဥဒာယိ, အာမန္တေသီ’’တိ။ ‘‘သုဏောမဟံ , အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတော။ ဣဓ , ဘန္တေ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ – သေယ္ယထိဒံ ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာန’’န္တိ။
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso udāyi, āmantesī’’ti. ‘‘Suṇomahaṃ , āvuso ānanda, bhagavato. Idha , bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati – seyyathidaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe…. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhāna’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အညာသိံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ – ‘နေဝာယံ ဥဒာယီ မောဃပုရိသော အဓိစိတ္တံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’တိ။ ကတိ နု ခော, အာနန္ဒ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ?
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘aññāsiṃ kho ahaṃ, ānanda – ‘nevāyaṃ udāyī moghapuriso adhicittaṃ anuyutto viharatī’ti. Kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti?
‘‘ပဉ္စ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘Pañca, bhante, anussatiṭṭhānāni. Katamāni pañca? Idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာလောကသညံ မနသိ ကရောတိ, ဒိဝာ သညံ အဓိဋ္ဌာတိ, ယထာ ဒိဝာ တထာ ရတ္တိံ, ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝာ; ဣတိ ဝိဝဋေန စေတသာ အပရိယောနဒ္ဓေန သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ဉာဏဒသ္သနပ္ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divā saññaṃ adhiṭṭhāti, yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā; iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရသ္သ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခာ ဒန္တာ တစော မံသံ န္ဟာရု 1 အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖာသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမ္ဟံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒော မေဒော အသ္သု ဝသာ ခေဠော သိင္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ , အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 2 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti. Idaṃ, bhante , anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ kāmarāgappahānāya saṃvattati.
‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ ပန 9 ပသ္သေယ္ယ သရီရံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ ကာကေဟိ ဝာ ခဇ္ဇမာနံ ကုလလေဟိ ဝာ ခဇ္ဇမာနံ ဂိဇ္ဈေဟိ ဝာ ခဇ္ဇမာနံ သုနခေဟိ ဝာ ခဇ္ဇမာနံ သိင္ဂာလေဟိ 10 ဝာ ခဇ္ဇမာနံ ဝိဝိဓေဟိ ဝာ ပာဏကဇာတေဟိ ခဇ္ဇမာနံ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဧဝံ ဥပသံဟရတိ – ‘အယမ္ပိ ခော ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’’’တိ။
‘‘Seyyathāpi vā pana 11 passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi 12 vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti.
‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ ပန ပသ္သေယ္ယ သရီရံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ အဋ္ဌိကသင္ခလိကံ သမံသလောဟိတံ န္ဟာရုသမ္ဗန္ဓံ။ပေ.။ အဋ္ဌိကသင္ခလိကံ နိမ္မံသလောဟိတမက္ခိတံ န္ဟာရုသမ္ဗန္ဓံ။ အဋ္ဌိကသင္ခလိကံ အပဂတမံသလောဟိတံ န္ဟာရုသမ္ဗန္ဓံ။ အဋ္ဌိကာနိ အပဂတသမ္ဗန္ဓာနိ ဒိသာဝိဒိသာဝိက္ခိတ္တာနိ 13, အညေန ဟတ္ထဋ္ဌိကံ အညေန ပာဒဋ္ဌိကံ အညေန ဇင္ဃဋ္ဌိကံ အညေန ဦရုဋ္ဌိကံ အညေန ကဋိဋ္ဌိကံ 14 အညေန 15 ဖာသုကဋ္ဌိကံ အညေန ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကဋ္ဌိကံ အညေန ခန္ဓဋ္ဌိကံ အညေန ဂီဝဋ္ဌိကံ အညေန ဟနုကဋ္ဌိကံ အညေန ဒန္တကဋ္ဌိကံ အညေန သီသကဋာဟံ 16, အဋ္ဌိကာနိ သေတာနိ သင္ခဝဏ္ဏပ္ပဋိဘာဂာနိ 17 အဋ္ဌိကာနိ ပုဉ္ဇကိတာနိ 18 တေရောဝသ္သိကာနိ အဋ္ဌိကာနိ ပူတီနိ စုဏ္ဏကဇာတာနိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဧဝံ ဥပသံဟရတိ – ‘အယမ္ပိ ခော ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’တိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃာတာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘Seyyathāpi vā pana passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ. Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni 19, aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ 20 aññena 21 phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhikaṇṭakaṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantakaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ 22, aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇappaṭibhāgāni 23 aṭṭhikāni puñjakitāni 24 terovassikāni aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ asmimānasamugghātāya saṃvattati.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ အနေကဓာတုပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမာနိ ခော, ဘန္တေ, ပဉ္စ အနုသ္သတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ anekadhātupaṭivedhāya saṃvattati. Imāni kho, bhante, pañca anussatiṭṭhānānī’’ti.
‘‘သာဓု, သာဓု, အာနန္ဒ! တေန ဟိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ဣဒမ္ပိ ဆဋ္ဌံ အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဓာရေဟိ။ ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သတောဝ အဘိက္ကမတိ သတောဝ ပဋိက္ကမတိ သတောဝ တိဋ္ဌတိ သတောဝ နိသီဒတိ သတောဝ သေယ္ယံ ကပ္ပေတိ သတောဝ ကမ္မံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣဒံ, အာနန္ဒ, အနုသ္သတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ နဝမံ။
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Tena hi tvaṃ, ānanda, idampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamati satova tiṭṭhati satova nisīdati satova seyyaṃ kappeti satova kammaṃ adhiṭṭhāti. Idaṃ, ānanda, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ satisampajaññāya saṃvattatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၉. ဥဒာယီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၉. ဥဒာယီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā