Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
9. උදායීසුත්තං
9. Udāyīsuttaṃ
29. අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං උදායිං ආමන්තෙසි – ‘‘කති නු ඛො, උදායි, අනුස්සතිට්ඨානානී’’ති? එවං වුත්තෙ ආයස්මා උදායී තුණ්හී අහොසි. දුතියම්පි ඛො භගවා ආයස්මන්තං උදායිං ආමන්තෙසි – ‘‘කති නු ඛො, උදායි, අනුස්සතිට්ඨානානී’’ති? දුතියම්පි ඛො ආයස්මා උදායී තුණ්හී අහොසි. තතියම්පි ඛො භගවා ආයස්මන්තං උදායිං ආමන්තෙසි – ‘‘කති නු ඛො, උදායි, අනුස්සතිට්ඨානානී’’ති? තතියම්පි ඛො ආයස්මා උදායී තුණ්හී අහොසි.
29. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Evaṃ vutte āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Dutiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Tatiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොච – ‘‘සත්ථා තං, ආවුසො උදායි, ආමන්තෙසී’’ති. ‘‘සුණොමහං , ආවුසො ආනන්ද, භගවතො. ඉධ , භන්තෙ, භික්ඛු අනෙකවිහිතං පුබ්බෙනිවාසං අනුස්සරති – සෙය්යථිදං එකම්පි ජාතිං ද්වෙපි ජාතියො…පෙ.…. ඉති සාකාරං සඋද්දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්බෙනිවාසං අනුස්සරති. ඉදං, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨාන’’න්ති.
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso udāyi, āmantesī’’ti. ‘‘Suṇomahaṃ , āvuso ānanda, bhagavato. Idha , bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati – seyyathidaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe…. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhāna’’nti.
අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘අඤ්ඤාසිං ඛො අහං, ආනන්ද – ‘නෙවායං උදායී මොඝපුරිසො අධිචිත්තං අනුයුත්තො විහරතී’ති. කති නු ඛො, ආනන්ද, අනුස්සතිට්ඨානානී’’ති?
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘aññāsiṃ kho ahaṃ, ānanda – ‘nevāyaṃ udāyī moghapuriso adhicittaṃ anuyutto viharatī’ti. Kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti?
‘‘පඤ්ච, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨානානි. කතමානි පඤ්ච? ඉධ, භන්තෙ, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ.… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉදං, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරාය සංවත්තති.
‘‘Pañca, bhante, anussatiṭṭhānāni. Katamāni pañca? Idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භන්තෙ, භික්ඛු ආලොකසඤ්ඤං මනසි කරොති, දිවා සඤ්ඤං අධිට්ඨාති, යථා දිවා තථා රත්තිං, යථා රත්තිං තථා දිවා; ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්ධෙන සප්පභාසං චිත්තං භාවෙති. ඉදං, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං ඤාණදස්සනප්පටිලාභාය සංවත්තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divā saññaṃ adhiṭṭhāti, yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā; iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භන්තෙ, භික්ඛු ඉමමෙව කායං උද්ධං පාදතලා අධො කෙසමත්ථකා තචපරියන්තං පූරං නානප්පකාරස්ස අසුචිනො පච්චවෙක්ඛති – ‘අත්ථි ඉමස්මිං කායෙ කෙසා ලොමා නඛා දන්තා තචො මංසං න්හාරු 1 අට්ඨි අට්ඨිමිඤ්ජං වක්කං හදයං යකනං කිලොමකං පිහකං පප්ඵාසං අන්තං අන්තගුණං උදරියං කරීසං පිත්තං සෙම්හං පුබ්බො ලොහිතං සෙදො මෙදො අස්සු වසා ඛෙළො සිඞ්ඝාණිකා ලසිකා මුත්ත’න්ති. ඉදං, භන්තෙ , අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං කාමරාගප්පහානාය සංවත්තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 2 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti. Idaṃ, bhante , anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ kāmarāgappahānāya saṃvattati.
‘‘සෙය්යථාපි වා පන 9 පස්සෙය්ය සරීරං සීවථිකාය ඡඩ්ඩිතං කාකෙහි වා ඛජ්ජමානං කුලලෙහි වා ඛජ්ජමානං ගිජ්ඣෙහි වා ඛජ්ජමානං සුනඛෙහි වා ඛජ්ජමානං සිඞ්ගාලෙහි 10 වා ඛජ්ජමානං විවිධෙහි වා පාණකජාතෙහි ඛජ්ජමානං. සො ඉමමෙව කායං එවං උපසංහරති – ‘අයම්පි ඛො කායො එවංධම්මො එවංභාවී එවංඅනතීතො’’’ති.
‘‘Seyyathāpi vā pana 11 passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi 12 vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti.
‘‘සෙය්යථාපි වා පන පස්සෙය්ය සරීරං සීවථිකාය ඡඩ්ඩිතං අට්ඨිකසඞ්ඛලිකං සමංසලොහිතං න්හාරුසම්බන්ධං…පෙ.… අට්ඨිකසඞ්ඛලිකං නිම්මංසලොහිතමක්ඛිතං න්හාරුසම්බන්ධං… අට්ඨිකසඞ්ඛලිකං අපගතමංසලොහිතං න්හාරුසම්බන්ධං. අට්ඨිකානි අපගතසම්බන්ධානි දිසාවිදිසාවික්ඛිත්තානි 13, අඤ්ඤෙන හත්ථට්ඨිකං අඤ්ඤෙන පාදට්ඨිකං අඤ්ඤෙන ජඞ්ඝට්ඨිකං අඤ්ඤෙන ඌරුට්ඨිකං අඤ්ඤෙන කටිට්ඨිකං 14 අඤ්ඤෙන 15 ඵාසුකට්ඨිකං අඤ්ඤෙන පිට්ඨිකණ්ටකට්ඨිකං අඤ්ඤෙන ඛන්ධට්ඨිකං අඤ්ඤෙන ගීවට්ඨිකං අඤ්ඤෙන හනුකට්ඨිකං අඤ්ඤෙන දන්තකට්ඨිකං අඤ්ඤෙන සීසකටාහං 16, අට්ඨිකානි සෙතානි සඞ්ඛවණ්ණප්පටිභාගානි 17 අට්ඨිකානි පුඤ්ජකිතානි 18 තෙරොවස්සිකානි අට්ඨිකානි පූතීනි චුණ්ණකජාතානි. සො ඉමමෙව කායං එවං උපසංහරති – ‘අයම්පි ඛො කායො එවංධම්මො එවංභාවී එවංඅනතීතො’ති. ඉදං, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං අස්මිමානසමුග්ඝාතාය සංවත්තති.
‘‘Seyyathāpi vā pana passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ. Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni 19, aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ 20 aññena 21 phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhikaṇṭakaṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantakaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ 22, aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇappaṭibhāgāni 23 aṭṭhikāni puñjakitāni 24 terovassikāni aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ asmimānasamugghātāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භන්තෙ, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉදං, භන්තෙ, අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං අනෙකධාතුපටිවෙධාය සංවත්තති. ඉමානි ඛො, භන්තෙ, පඤ්ච අනුස්සතිට්ඨානානී’’ති.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ anekadhātupaṭivedhāya saṃvattati. Imāni kho, bhante, pañca anussatiṭṭhānānī’’ti.
‘‘සාධු, සාධු, ආනන්ද! තෙන හි ත්වං, ආනන්ද, ඉදම්පි ඡට්ඨං අනුස්සතිට්ඨානං ධාරෙහි. ඉධානන්ද, භික්ඛු සතොව අභික්කමති සතොව පටික්කමති සතොව තිට්ඨති සතොව නිසීදති සතොව සෙය්යං කප්පෙති සතොව කම්මං අධිට්ඨාති. ඉදං, ආනන්ද, අනුස්සතිට්ඨානං එවං භාවිතං එවං බහුලීකතං සතිසම්පජඤ්ඤාය සංවත්තතී’’ති. නවමං.
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Tena hi tvaṃ, ānanda, idampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamati satova tiṭṭhati satova nisīdati satova seyyaṃ kappeti satova kammaṃ adhiṭṭhāti. Idaṃ, ānanda, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ satisampajaññāya saṃvattatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. උදායීසුත්තවණ්ණනා • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 9. උදායීසුත්තවණ්ණනා • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā